PIELĘGNOWANIE CHORYCH ZE SCHORZENIAMI WIELKICH GRUCZOŁÓW :
WĄTROBY I TRZUSTKI.


Funkcje wątroby:

•

Tworzenie i wydzielanie żółci

•

współudział w podstawowych przemianach metabolicznych / węglowodanów, białka,
lipidów/

•

udział w przemianach hormonalnych /hormonów steroidowych- kortykosteroidy, estrogeny;
hormonów polipeptydowych-insulina, glukagon/

•

gromadzenie i filtracja krwi odpływającej z układu pokarmowego

•

magazynowanie witamin (A,D,B12) i żelaza

•

synteza czynników krzepnięcia krwi ( fibrynogenu, protrombiny, czynników VII, IX, X)

•

odtruwanie organizmu z toksyn egzo i endogennych (leki, amoniak)

•

bierze udział w termoregulacji

Częściej spotykane schorzenia:

CHOLECYSTITIS - zapalenie pęcherzyka żółciowego
CHOLELITIASIS - kamica pęcherzyka żółciowego
CIRRHOSIS HEPATIS - marskość wątroby
WZW - wirusowe zapalenie wątroby
VARICES OESOPHAGEI - żylaki przełyku
PANCREATITIS - zapalenie trzustki

PIELĘGNACJA CHORYCH W SCHORZENIACH WĄTROBY I TRZUSTKI

•

zapewnienie spokoju

•

higieny ciała i otoczenia

•

obserwacja parametrów życiowych i stanu świadomości, zabarwienia powłok skórnych

•

bilans płynów w zapaleniu trzustki

•

obserwacja wydalin

•

obserwacja tolerancji pokarmowej.

•

prowadzenie dokumentacji

•

abstynencja alkoholowa

•

unikanie wysiłku fizycznego

•

pozycja dowolna

•

dieta odpowiednia do fazy przebiegu schorzenia :nejczęściej lekkostrawna lekkostrawna,
niskotłuszczowa, bogatowęglowodanowa, posiłki w małych ilościach często, w nadwadze
niskokaloryczna.

•

zapalenie pęcherzyka żółciowego:

- ostre - w czasie ataku bólu głodówka, żywienie poza jelitowe. Po ustąpieniu bólu stopniowo
rozszerza się dietę od płynów obojętnych, suchary, kleiki, twarożek, gotowane mięso
obserwując ich tolerancję
leczenie Farmakologiczne:leki rozkurczowe, p/bólowe, i antybiotyki.
- przewlekłe zapalenie pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych: stosowanie diety
lekkostrawnej z ograniczeniem tłuszczy. Unikanie pokarmów smażonych,
wzdymających. Przeciwwskazane są tłuste gatunki mięs i ryb, smalec, słonina, boczek,
konserwy. Źle tolerowane są groch, fasola, kapusta, kalafiory, ogórki, cebula, agrest,
porzeczki, ostre przyprawy, kakao.
Stosowanie leków żółciopędnych, picie wody mineralnej, leczenie uzdrowiskowe.

•

WZW - dieta lekkostrawna wysokowęglowodanowa z ograniczeniem tłuszczy

produktów smażonych, pieczonych, wzdymających. Zakaz picia alkoholu.
Leczenie spoczynkowe, farmakologiczne /leki żólciopędne ,osłaniające i regenerujące
komórki wątroby, nawodnienie ( w celu wydaleniu bilirubiny). Reżim sanitarny.

•

Zapalenie trzustki: ostre - przez kilka dni głodówka, odżywianie pozajelitowe, odsysanie
treści żołądkowej. Następnie wprowadza się płyny obojętne, kleiki, galaretki, suchary, w
miarę tolerancji dietę się rozszerza o następnie pokarmy lekkostrawne. Tłuszcze wprowadza
się dopiero po ustąpieniu ostrego okresu zapalenia (surowe masło, słodką śmietankę,
oliwę).
Leczenie farmakologiczne: leki p/bólowe, płyny wieloelektrolitowe, hamujące wydzielanie
enzymów trawiennych np.Atropinę, antybiotyki . Kontrola bilansu wodnego, oznaczenie
poziomu elektrolitów i równowagi kwasowo- zasadowej oraz aktywności diastaz we krwi i
moczu.
Przewlekłe - doustne podawanie enzymów trzustkowych w czasie jedzenia, leki
rozkurczowe, leczenie chorób dróg żółciowych, operowanie kamicy żółciowej, długotrwałe
stosowanie diety, zakaz picia alkoholu.

LITERATURA:

1.Choroby wewnętrzne - red. Wojciech Pędich, Iwona Jakubowska-Kuźmiuk - PZWL W-wa 1999
2.Ćwiczenia z chorób wewnętrznych pielęgniarstwa internistycznego – J.Szewieczek, I.Caus –
Śląska Akademia Medyczna 1999
3.Pielęgniarstwo – Olaf Krischnick – Urban & Partner, Wrocław 2001
4.Zarys chorób wewnętrznych dla studentów pielęgniarstwa – pod red. Jadwigi Daniuk, Grażyny
Jurkowskiej – CZELEJ, Lublin 2005.