„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Leszek Świdziński

Określanie budowy maszyn i urządzeń obuwniczych
311[25].O2.02

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:

mgr inż. Małgorzata Latek

mgr inż. Katarzyna Stępniak

Opracowanie redakcyjne:

mgr inż. Leszek Świdziński

Konsultacja:

dr inż. Jacek Przepiórka

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczn

ą

programu jednostki modułowej 311[25].O2.02,

„Określanie budowy maszyn i urz

ą

dzeń obuwniczych”, zawartego w modułowym programie

nauczania dla zawodu technik obuwnik.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1.

Wprowadzenie

3

2.

Wymagania wstępne

5

3.

Cele kształcenia

6

4.

Przykładowe scenariusze zajęć

7

5.

Ćwiczenia

11

5.1. Wybrane zagadnienia z mechaniki i wytrzymałości materiałów

11

5.1.1. Ćwiczenia

11

5.2. Wybrane zagadnienia z części maszyn i mechanizmów maszyn

obuwniczych

13

5.2.1. Ćwiczenia

13

5.3. Podstawy automatyki oraz napędów elektrycznych, pneumatycznych

i hydraulicznych maszyn obuwniczych

15

5.3.1. Ćwiczenia

15

6.

Ewaluacja osiągnięć ucznia

17

7.

Literatura

31

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie technik obuwnik.

W poradniku zamieszczono:

−−−−

wymagania wstępne

−

wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,

aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−−−−

cele kształcenia

−

wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy

z poradnikiem,

−−−−

przykładowe scenariusze zajęć,

−−−−

ć

wiczenia

−

przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami

nauczania oraz środkami dydaktycznymi,

−−−−

ewaluację osiągnięć ucznia

−

przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania, np. samokształcenia
kierowanego, tekstu przewodniego, dyskusji dydaktycznej. Proponuje się, aby dominującą
metodą nauczania były ćwiczenia poprzedzone pokazem z objaśnieniem.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

Schemat układu jednostek modułowych

311[25].O2

Techniczne podstawy procesu

wytwarzania obuwia

311[25].O2.05

Użytkowanie oraz konserwacja

maszyn do montażu i wykończania

obuwia

311[25].O2.04

Użytkowanie i konserwacja

maszyn do wytwarzania cholewek

311[25].O2.03

Użytkowanie oraz konserwacja

maszyn do rozkroju materiałów

i obróbki elementów obuwia

311[25].O2.02

Określanie budowy maszyn

i urządzeń obuwniczych

311[25].O2.01

Przestrzeganie przepisów

bezpieczeństwa i higieny pracy,

ochrony przeciwpożarowej oraz

ochrony środowiska

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony środowiska i ochrony
przeciwpożarowej podczas montażu i demontażu maszyn i urządzeń,

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

organizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii,

−

posługiwać się dokumentacją konstrukcyjną i technologiczną,

−

stosować i zamieniać jednostki układu SI,

−

wykonywać proste obliczenia matematyczne,

−

użytkować komputer,

−

współpracować w grupie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

rozróżnić części i mechanizmy maszyn i urządzeń obuwniczych,

−

dokonać podziału i charakterystyki silników,

−

obliczyć pracę, moc, energię i sprawność maszyn,

−

obliczyć zależność między prędkością obrotową i kątową,

−

wyznaczyć warunki równowagi ciał,

−

scharakteryzować tarcie ślizgowe i toczne,

−

określić rodzaje typowych obciążeń części maszyn,

−

wykonać obliczenia wytrzymałości elementów dla poszczególnych rodzajów obciążeń,

−

określić przyczyny odkształceń części maszyn,

−

dokonać obliczeń dla różnego rodzaju obciążeń,

−

określić cel normalizacji, typizacji i unifikacji,

−

obliczyć pola tolerancji i wymiary graniczne,

−

scharakteryzować parametry chropowatości powierzchni,

−

sklasyfikować części maszyn oraz określić ich cechy użytkowe,

−

rozróżnić rodzaje połączeń,

−

wyjaśnić zasady współdziałania części i mechanizmów maszyn,

−

określić zastosowanie i sposoby smarowania łożysk,

−

określić rodzaje przekładni i wyznaczyć ich przełożenie,

−

wyjaśnić zasady działania oraz obliczyć parametry pracy pomp, sprężarek

i wentylatorów,

−

określić zastosowanie oraz zasady doboru napędów hydraulicznych, pneumatycznych

i elektrycznych,

−

rozpoznać elementy układów napędowych,

−

określić zastosowanie i zasady działania mechanizmów maszyn,

−

określić znaczenie automatyzacji oraz rozróżnić podstawowe elementy automatyki,

−

odczytać i sporządzić schematy części i mechanizmów maszyn,

−

obliczyć teoretyczną i rzeczywistą wydajność maszyn,

−

sklasyfikować i dobrać narzędzia i oprzyrządowanie warunkujące użytkowanie maszyn.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca…………………………………………...
Modułowy program nauczania:

Technik obuwnik 311[25]

Moduł:

Techniczne podstawy procesu wytwarzania obuwia

311[25].O2

Jednostka modułowa:

Określanie budowy maszyn i urządzeń obuwniczych

311[25].O2.02

Temat: Identyfikowanie na schemacie układów napędowych stosowanych w budowie

maszyn i urządzeń.

Cel ogólny: kształtowanie umiejętności rozróżniania podzespołów zasilania, sterowania

i elementów wykonawczych elektrycznego, hydraulicznego i pneumatycznego
napędu maszyn i urządzeń.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

odczytać na schemacie symbole elementów i układów napędu elektrycznego,

hydraulicznego i pneumatycznego,

−

odszukać w katalogach te układy i elementy,

−

wyjaśnić, jaką rolę spełnia każdy z nich,

−

wyszukać na stronach www informacje na temat układów napędu maszyn i urządzeń.

Metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

dyskusja dydaktyczna,

−

ć

wiczenie przedmiotowe.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

indywidualna,

−

w małych grupach.

Czas: 3 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

stanowiska do pracy grupowej i indywidualnej,

−

schematy maszyn i urządzeń stosowanych w przemyśle obuwniczym,

−

katalogi zawierając elementy i podzespoły napędu elektrycznego, hydraulicznego
i pneumatycznego,

−

foliogramy, plansze z układami i elementami napędu elektrycznego, hydraulicznego
i pneumatycznego,

−

formularz z tabelą do ćwiczenia 1,

−

arkusze papieru format A3,

−

stanowiska komputerowe z dostępem do Internetu,

−

poradnik dla ucznia,

−

poradnik mechanika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

Przebieg zajęć:
I. Czynności organizacyjno-porządkowe.
II. Faza właściwa

1.

Podanie tematu i celów zajęć.

2.

Omówienie sposobu realizacji celów.

Plan zajęć: Identyfikowanie na schemacie układów napędowych elektrycznych,

hydraulicznych i pneumatycznych

−

nauczyciel omawia elementy elektryczne, hydrauliczne i pneumatyczne występujące
w układach zasilania maszyn obuwniczych, korzystając z foliogramów i plansz oraz
katalogów,

−

nauczyciel dzieli uczniów na dwu, trzyosobowe zespoły, przydziela zadania,

−

uczniowie wykonują ćwiczenia przydzielone przez nauczyciela.

Ć

wiczenie 1

Odczytaj, z jakich elementów i podzespołów elektrotechnicznych współpracujących
z przekładniami mechanicznymi, hydraulicznych i pneumatycznych składa się przedstawiony
schemat maszyny obuwniczej.
Praca w zespołach 2–3 osobowych:

−

uczniowie zapoznają się ze schematami przekazanymi przez nauczyciela,

−

dyskutują w zespole na temat przyporządkowania właściwych nazw poszczególnym
elementom na schemacie korzystając z katalogów i Internetu, uzasadniają wybór,

−

wyniki swoich przemyśleń wpisują w tabelę do ćwiczenia 1.

Praca indywidualna:

−

uczniowie sporządzają notatkę w zeszycie.

Prezentacja i analiza ćwiczenia

−

uczniowie sprawdzają poprawność wykonania ćwiczenia,

−

uzasadniają przyporządkowanie nazw określonym elementom na schemacie,

−

reprezentanci zespołów prezentują pracę pozostałym w grupie.

Tabela do ćwiczenia 1

Nazwa maszyny obuwniczej ......................................................................................................

Symbol elementu lub zespołu

Nazwa elementu lub zespołu

1.
2.
3.

1.
2.
3.

Zakończenie zajęć
Nauczyciel podsumowuje i ocenia pracę uczniów.

Praca domowa

Nauczyciel zadaje pracę domową na temat: Porównując właściwości fizyczne czynników

(olej i powietrze) wykorzystywanego do zasilania układów pneumatycznych i hydraulicznych
dokonaj porównania cech obu napedów.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

samoocena,

−

prezentacja wykonania własnej pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca…………………………………………...
Modułowy program nauczania:

Technik obuwnik 311[25]

Moduł:

Techniczne podstawy procesu wytwarzania obuwia

311[25].O2

Jednostka modułowa:

Określanie budowy maszyn i urządzeń obuwniczych

311[25].O2.02

Temat: Obliczanie wału głównego (górnego) maszyny szyjącej.

Cel ogólny: kształtowanie umiejętności obliczania średnicy wału maszyny szyjącej.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

rozróżnić naprężenia, na które jest narażony wał maszynowy,

−

zastosować odpowiednie wzory do obliczeń wytrzymałościowych,

−

dokonać obliczeń.

Metody nauczania–uczenia się:

−

dyskusja dydaktyczna,

−

ć

wiczenie przedmiotowe.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

w małych grupach

−

praca indywidualna.

Czas: 4 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

stanowiska do pracy grupowej,

−

schemat kolejności wykonywania obliczeń,

−

arkusze papieru formatu A3 z treścią zadań do wykonania i miejscem na dokonanie
obliczeń,

−

poradnik dla ucznia,

−

poradnik mechanika.

Przebieg zajęć:
I.

Czynności organizacyjno-porządkowe.

II.

Faza właściwa

1.

Podanie tematu i celów zajęć.

2.

Omówienie sposobu realizacji celów.

Plan zajęć:

−

nauczyciel przedstawia schemat przeprowadzania obliczeń wytrzymałościowych wałów
maszynowych,

−

podaje arkusze z treścią zadań do rozwiązania,

−

nauczyciel dzieli uczniów na dwuosobowe zespoły.
Uczniowie wykonują ćwiczenia podane przez nauczyciela

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

Ć

wiczenie 1

Krótki wał maszynowy pełny o średnicy 12 mm obraca się z prędkością obrotach

n = 1440 obr/min. Obliczyć maksymalną moc silnika napędzającego ten wał, jeśli jest
jednostronnie skręcany i wykonany ze stali St 5, dla której k

sj

= 65 MPa (wał należy obliczyć

tylko z warunku na skręcanie).

Ć

wiczenie 2

Wał maszynowy przedstawiony na rysunku

napędzany jest za pomocą sprzęgła tarczowego. Moc
przenoszona przez sprzęgło P = 1,2 kW, a prędkość
obrotowa wału n = 800 obr/min. Obciążenie od koła
zębatego F = 0,4 kN. Wymiary wału: l = 400 mm,
l1 = 280 mm. Obliczyć średnicę wałka wykonanego ze
stali 35, dla której k

go

= 65 MPa, k

sj

= 70 MPa.

Rys. do ćwiczenia 2

Praca w zespołach 2-osobowych:

−

uczniowie zapoznają się z treścią zadań podanych przez nauczyciela,

−

dyskutują w zespole na temat wyboru sposobu obliczeń i wzorów, uzasadniają wybór,

−

wypisują z treści zadań dane i szukane,

−

uczniowie dokonują obliczeń.

Praca indywidualna:

−

uczniowie zapisują treść zadań i rozwiązania w zeszycie.

Prezentacja i analiza ćwiczenia

−

uczniowie sprawdzają poprawność wykonania obliczeń,

−

reprezentanci zespołów prezentują pracę pozostałym w grupie.

Zakończenie zajęć
Nauczyciel podsumowuje i ocenia pracę uczniów.

Praca domowa
Nauczyciel zadaje pracę domową na temat: Opisz mechanizm i wyjaśnij zasadę działania
nożnego napędu stosowanego w starych typach maszyn szyjacych.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

samoocena,

−

prezentacja wykonania własnej pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

5. ĆWICZENIA

5.1. Wybrane zagadnienia z mechaniki i wytrzymałości materiałów

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj dodawanie i odejmowanie wektorów metodą analityczną i geometryczną.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Uczniowie powinni przeczytać odpowiedni fragment rozdziału Materiał
nauczania

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zanalizować otrzymane przykłady,

2)

zsumować metodą geometryczną wskazane wektory,

3)

metodą analityczną obliczyć sumę wektorów,

4)

porównać otrzymane wyniki.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

papier w kratkę i papier milimetrowy,

−

przybory piśmiennicze,

−

przybory kreślarskie,

−

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 2

Przeanalizuj schemat maszyny szyjącej płaskiej i określ, na jakie rodzaje obciążeń

narażone są jej podstawowe mechanizmy.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Uczniowie powinni przeczytać odpowiedni fragment rozdziału Materiał
nauczania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zanalizować otrzymany schemat maszyny,

2)

określić rodzaje obciążeń,

3)

dopasować obciążenia do wybranych mechanizmów,

4)

zaprezentować swoją pracę.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

schematy kinematyczne maszyn,

−

przybory piśmiennicze,

−

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 3

Oblicz naprężenia jakie wywiera obcas czółenka damskiego o powierzchni 0,5 cm

2

na

podłogę, jeśli osoba go nosząca ma masę 55 kg.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Uczniowie powinni przeczytać odpowiedni fragment rozdziału Materiał
nauczania

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zanalizować rozkład sił w układach mechanicznych,

2)

obliczyć naprężenia wywierane podczas chodzenia na podłogę,

3)

zaprezentować swoją pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

kartki papieru,

−

przybory piśmiennicze,

−

literatura z rozdziału 6.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

5.2. Wybrane zagadnienia z części maszyn i mechanizmów maszyn

obuwniczych

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dla podanego wymiaru tolerowanego liczbowo oblicz wartości wymiarów granicznych

i tolerancję wymiaru

028

,

0

015

,

0

6

,

15

+

−

.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Uczniowie powinni przeczytać odpowiedni fragment rozdziału Materiał
nauczania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zapoznać się ze sposobami obliczeń wymiarów granicznych i tolerancji wymiaru,

2)

wykonać obliczenia zgodnie z wymaganiami zadania,

3)

sprawdzić poprawność wykonanych obliczeń,

4)

dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania– uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

przybory do pisania,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Wskaż na schemacie dowolnej maszyny szyjącej, łańcuchy przekładni kinematycznych

oraz je nazwij. Określ, dla których przekładni tarcie jest procesem korzystnym, a dla których
szkodliwym.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Uczniowie powinni przeczytać odpowiedni fragment rozdziału Materiał
nauczania

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeanalizować mechanizmy przekładni w otrzymanym schemacie maszyny,

2)

dopasować przekładnie do wskazanych mechanizmów,

3)

określić wpływ tarcia na prawidłową pracę mechanizmu,

4)

dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

schematy kinematyczne maszyn szyjących,

−

przybory do pisania,

−

poradnik dla ucznia,

−

poradnik warsztatowca mechanika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

5.3. Podstawy automatyki oraz napędów elektrycznych,

pneumatycznych i hydraulicznych maszyn obuwniczych

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Korzystając z rysunków przedstawiających elementy układów pneumatycznych, wykonaj

schemat prasy pneumatycznej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Uczniowie powinni przeczytać odpowiedni fragment rozdziału Materiał
nauczania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,

2)

zapoznać się z budową i działaniem układów pneumatycznych,

3)

wykonać schemat prasy hydraulicznej,

4)

opisać rysunki przedstawiające schemat wykonanego układu pneumatycznego,

5)

dokonać oceny pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

plansza z rysunkami przedstawiającymi elementy układów pneumatycznych,

−

kartka papieru,

−

ołówek,

−

gumka,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Zaprojektuj urządzenie elektromagnetyczne do zbierania teksów z podłogi.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Uczniowie powinni przeczytać odpowiedni fragment rozdziału Materiał
nauczania

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,

2)

zapoznać się z wiadomościami na temat budowy i zasady działania elektromagnesów,

3)

narysować schemat urządzenia z uwzględnieniem układu włączającego i wyłączającego
zasilanie elektromagnesu,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

4)

dokonać oceny pracy.

Zalecane metody nauczania– uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

kartka papieru,

−

ołówek,

−

gumka,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Wykonaj badanie transformatora.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Uczniowie powinni przeczytać odpowiedni fragment rozdziału Materiał
nauczania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,

2)

zapoznać się z informacjami na temat budowy i działania transformatora,

3)

zapoznać się z przebiegiem badania transformatora znajdującym się w instrukcji do tego

ć

wiczenia,

4)

połączyć elementy zestawu według schematu znajdującego się w instrukcji,

5)

wykonać badanie posługując się zestawem do badania transformatora,

6)

wykonać protokół badania,

7)

zaprezentować efekty swojej pracy,

8)

dokonać oceny pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

zestaw do wykonania badania transformatora,

−

instrukcja do wykonania ćwiczenia,

−

kartka papieru formatu A4,

−

przyrządy kreślarskie,

−

ołówek,

−

gumka,

−

literatura fachowa.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

TEST 1

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Określanie budowy maszyn
i urządzeń obuwniczych”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13 i 20 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 14, 15, 16, 17, 18, 19 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu

ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. c, 3. d, 4. b, 5. c, 6. d, 7. c, 8. c, 9. c, 10. c, 11. b,
12.d, 13. b, 14. d, 15. b, 16. a, 17. c, 18. b, 19. a, 20. c.

Plan testu

Nr

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1.

Wskazać metodę dodawania i odejmowania
wektorów

A

P

a

2.

Dobrać twierdzenie do obliczania wartości siły

A

P

c

3.

Zdefiniować pojecie wytrzymałości materiałów

A

P

d

4.

Wskazać jednostkę pracy

A

P

b

5.

Wskazać jednostkę energii

A

P

c

6.

Rozpoznać rodzaj wymiaru

B

P

d

7.

Dobrać warunki wytrzymałościowe

B

P

c

8.

Dobrać warunki wytrzymałościowe

B

P

c

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

9.

Określić cel przeprowadzania operacji

B

P

c

10. Określić parametr charakteryzujący pracę

sprzęgła

B

P

c

11. Określić rodzaj pompy

B

P

b

12. Określić przeznaczenie sprężarki

B

P

d

13. Zdefiniować pojecie magnetyzmu

A

P

b

14. Rozpoznać elektromagnes

A

PP

d

15. Rozpoznać prądnicę

A

PP

b

16. Określić zastosowanie silnika elektrycznego

A

PP

a

17. Rozpoznać elementy układu

C

PP

c

18. Określić przeznaczenie krzyża maltańskiego

C

PP

b

19. Określić zastosowanie wzmacniacza

C

PP

a

20. Określić źródło energii wykorzystywanej

w pneumatyce

C

P

c

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1.

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym
wyprzedzeniem.

2.

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

3.

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.

4.

Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych,
jakie będą w teście.

5.

Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).

6.

Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.

7.

Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony na
udzielanie odpowiedzi.

8.

Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru
dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

9.

Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się
czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

10.

Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.

11.

Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.

12.

Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które
sprawiły uczniom największe trudności.

13.

Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.

14.

Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń
dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1.

Przeczytaj uważnie instrukcję.

2.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3.

Zapoznaj się z zestawem pytań testowych.

4.

Test zawiera 20 pytań o różnym stopniu trudności. Są to pytania wielokrotnego wyboru.

5.

Za każdą poprawną odpowiedź możesz uzyskać 1 punkt.

6.

Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi. Dla każdego zadania podane
są cztery możliwe odpowiedzi: a, b, c, d. Tylko jedna odpowiedź jest poprawna; wybierz
ją i zaznacz kratkę z odpowiadającą jej literą znakiem X.

7.

Staraj się wyraźnie zaznaczać odpowiedzi. Jeżeli się pomylisz i błędnie zaznaczysz
odpowiedź, otocz ją kółkiem i zaznacz ponownie odpowiedź, którą uważasz za poprawną.

8.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

9.

Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie sprawiało Ci trudność, wtedy odłóż rozwiązanie
zadania na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.

10.

Po rozwiązaniu testu sprawdź czy zaznaczyłeś wszystkie odpowiedzi w KARCIE
ODPOWIEDZI.

11.

Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1.

Wektory możemy dodawać oraz odejmować metodą analityczną i metodą

a)

geometryczną.

b)

graficzną.

c)

podobieństwa.

d)

trygonometryczną.

2.

Obliczając wartość siły z jej składowych, korzystamy z twierdzenia

a)

o podobieństwie trójkątów.

b)

Talesa.

c)

Pitagorasa.

d)

o kątach naprzemianległych.

3.

Wytrzymałość materiałów zajmuje się badaniem
a)

relacji pomiędzy siłami a ruchem ciał.

b)

relacji pomiędzy siłami a przyśpieszeniem ciał.

c)

relacji pomiędzy siłami a warunkami równowagi ciał.

d)

relacji pomiędzy siłami a właściwościami mechanicznymi materiału.

4.

Jednostką pracy jest

a)

war.

b)

dżul.

c)

wat.

d)

kilogram siła.

5.

Jednostką energii jest
a)

niuton.

b)

wat.

c)

dżul.

d)

war.

6.

Długość wałka to wymiar
a)

pośredni.

b)

mieszany.

c)

wewnętrzny.

d)

zewnętrzny.

7.

Obliczenia spoin pachwinowych dokonuje się z warunku na
a)

skręcanie.

b)

zginanie.

c)

ś

cinanie.

d)

rozciąganie.

8.

Osie mogą być narażone na naprężenia
a)

skręcające.

b)

ś

ciskające.

c)

zginające.

d)

rozciągające.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

9.

Celem łożyskowania maszyn jest
a)

zwiększenia ich sztywności.

b)

zmniejszenia kosztów wytwarzania.

c)

zapewnienia stałego położenia osi i wałów.

d)

zablokowania możliwości obrotu osi i wałów.

10.

Podstawowym parametrem charakteryzującym pracę sprzęgła jest
a)

przenoszona siła.

b)

przenoszony moment siły.

c)

przenoszony moment obrotowy.

d)

przenoszona prędkość obrotowa.

11.

Gęste i zanieczyszczone cieczy najlepiej jest pompować pompą
a)

nurnikową.

b)

odśrodkową.

c)

tłokową.

d)

wielotłoczkową.

12.

Sprężarki są wykorzystywane do
a)

podawania cieczy.

b)

przepompowywania cieczy.

c)

sprężania cieczy.

d)

sprężania gazów.

13.

Wokół przewodnika, przez który płynie prąd powstaje
a)

prąd wirowy.

b)

pole magnetyczne.

c)

siła elektromotoryczna.

d)

siła elektrodynamiczna.

14.

Układ rdzenia z nawiniętą cewką to
a)

silnik prądu stałego.

b)

silnik prądu zmiennego.

c)

prądnica.

d)

elektromagnes.

15.

Maszyna zamieniająca energię elektryczną na energię mechaniczną to
a)

prądnica tachometryczna.

b)

prądnica.

c)

silnik spalinowy.

d)

silnik elektryczny.

16.

Silnik elektryczny służy do
a)

wytwarzania siły elektrodynamicznej.

b)

wytwarzania siły elektromotorycznej.

c)

zmiany napięcia.

d)

zmiany natężenia prądu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

17.

Sprężarka i siłownik to elementy układu
a)

elektrycznego.

b)

hydraulicznego.

c)

pneumatycznego.

d)

mechanicznego.

18.

Krzyż maltański służy do zamiany ruchu
a)

obrotowego na przerywany.

b)

obrotowego na obrotowy przerywany.

c)

przerywanego na obrotowy.

d)

przerywanego na posuwisto-zwrotny.

19.

Wzmacniaczem nazywamy
a)

element zwiększający sygnał wejściowy.

b)

element zwiększający sygnał wyjściowy.

c)

element przetwarzający sygnał.

d)

element wpływający bezpośrednio na natężenie bądź kierunek strumienia energii.

20.

W układach pneumatycznych wykorzystuje się energię
a)

przegrzanej pary wodnej.

b)

gazów spalinowych.

c)

sprężonego gazu.

d)

cieczy pod wysokim ciśnieniem.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………………..

Określanie budowy maszyn i urządzeń obuwniczych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1.

a

b

c

d

2.

a

b

c

d

3.

a

b

c

d

4.

a

b

c

d

5.

a

b

c

d

6.

a

b

c

d

7.

a

b

c

d

8.

a

b

c

d

9.

a

b

c

d

10.

a

b

c

d

11.

a

b

c

d

12.

a

b

c

d

13.

a

b

c

d

14.

a

b

c

d

15.

a

b

c

d

16.

a

b

c

d

17.

a

b

c

d

18.

a

b

c

d

19.

a

b

c

d

20.

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

TEST 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Określanie budowy maszyn
i urządzeń obuwniczych”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 15, 16, 17, 18, 19, 20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu

ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. c, 3. b, 4. d, 5. c, 6. a, 7. a, 8. b, 9. d, 10. a, 11. c,

12. d, 13. a 14. d, 15. a, 16. a, 17. c, 18. a, 19. b, 20. d.

Plan testu

Nr

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1.

Zdefiniować pojęcie wielkości skalarowej

A

P

c

2.

Zdefiniować pojęcie momentu siły

A

P

c

3.

Dobrać ilość niewiadomych do liczby równań

B

P

b

4.

Zdefiniować badanie metali na rozciąganie

A

P

d

5.

Obliczyć wymiar nominalny

C

P

c

6.

Dobrać warunki wytrzymałościowe

B

P

a

7.

Określić rodzaj naprężeń przenoszonych przez
wał

B

P

a

8.

Określić zastosowanie sprzęgła

A

P

b

9.

Scharakteryzować zasadę działania hamulca

B

P

d

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

10.

Określić parametry pracy pompy

B

P

a

11.

Zdefiniować urządzenie – wentylator

A

P

c

12.

Określić wydajność teoretyczną maszyn

B

P

d

13.

Określić moc czynną odbiorników

B

P

a

14.

Określić zasadę pracy transformatora

B

P

d

15.

Określić przeznaczenie transformatora

B

P

a

16.

Rozróżnić rodzaje silników prądu stałego

C

PP

a

17.

Określić stany pracy transformatora

C

PP

c

18.

Określić zasadę działania prądnicy

C

PP

a

19.

Określić obiekt sterowany

C

PP

b

20.

Określić podstawy fizyczne urządzeń
hydraulicznych

C

PP

b

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1.

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

2.

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

3.

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.

4.

Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych,

jakie będą w teście.

5.

Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).

6.

Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.

7.

Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony

na udzielanie odpowiedzi.

8.

Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

9.

Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

10.

Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.

11.

Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.

12.

Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

13.

Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.

14.

Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1.

Przeczytaj uważnie instrukcję.

2.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3.

Zapoznaj się z zestawem pytań testowych.

4.

Test zawiera 20 pytań o różnym stopniu trudności. Są to pytania wielokrotnego wyboru.

5.

Za każdą poprawną odpowiedź możesz uzyskać 1 punkt.

6.

Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi. Dla każdego zadania podane

są cztery możliwe odpowiedzi: a, b, c, d. Tylko jedna odpowiedź jest poprawna; wybierz
ją i zaznacz kratkę z odpowiadającą jej literą znakiem X.

7.

Staraj się wyraźnie zaznaczać odpowiedzi. Jeżeli się pomylisz i błędnie zaznaczysz

odpowiedź, otocz ją kółkiem i zaznacz ponownie odpowiedź, którą uważasz za
poprawną.

8.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

9.

Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie sprawiało Ci trudność, wtedy odłóż rozwiązanie

zadania na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.

10.

Po rozwiązaniu testu sprawdź czy zaznaczyłeś wszystkie odpowiedzi w KARCIE

ODPOWIEDZI.

11.

Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1.

Wielkość skalarową określa
a)

zwrot.

b)

kierunek działania.

c)

liczba jednostek przyjętych za pomiar.

d)

punkt przyłożenia.

2.

Obliczając moment siły, ramie działania siły leży na prostej
a)

usytuowanej pod pewnym kątem do kierunku działania siły.

b)

prostopadłej do kierunku działania siły.

c)

prostopadłej do kierunku działania siły i przechodzącej przez punkt obrotu.

d)

dowolnej.

3. Warunki dowolnego płaskiego układu sił zbieżnych pozwalają na wyliczenie

a)

tylko jednej niewiadomej.

b)

dwóch niewiadomych

c)

trzech niewiadomych.

d)

czterech niewiadomych.

4. Wytrzymałość metali na rozciąganie określamy na podstawie próby

a)

na ściskanie.

b)

na skręcanie.

c)

na zginanie.

d)

na rozciąganie.

5. W zapisie

18

,

0

18

,

0

18

+

−

, wymiar nominalny wynosi

a)

18,18 mm.

b)

17,82 mm.

c)

18,00 mm.

d)

18,36 mm.

6.

Ś

rednicę nitów obliczamy z warunku

a)

na ścinanie i naciski powierzchniowe.

b)

na ścinanie i skręcanie.

c)

na ścinanie i zginanie.

d)

na ścinanie i rozciąganie.

7.

Wały podczas eksploatacji mogą być narażone
a)

na skręcające i zginające.

b)

na skręcające i rozciągające.

c)

na zginające i ścinające.

d)

na zginające i ściskające.

8.

Sprzęgło służy do
a)

łączenia przekładni mechanicznych.

b)

łączenia dwóch wałów.

c)

łączenia osi i wałów.

d)

łączenia dwóch osi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

9.

Działanie hamulców oparte jest o wykorzystanie
a)

siły bezwładności.

b)

siły odśrodkowej.

c)

pary sił.

d)

siły tarcia.

10.

Moc całkowita pobierana przez pompę jest zużywana na

a)

wykonanie pracy podniesienia cieczy na wysokość tłoczenia.

b)

wykonanie pracy podniesienia cieczy na wysokość ssania.

c)

pokonanie naporu hydrostatycznego w zbiorniku odbiorczym.

d)

pokonanie oporów ruchu części mechanicznych i przepływu cieczy.

11.

Wentylatory przeznaczony jest do
a)

transportowania cieczy.

b)

sprężania cieczy.

c)

transportowania gazów.

d)

sprężania gazów.

12.

Wydajność teoretyczna maszyn zależy od
a)

obsługującej ją osoby.

b)

sprawności manualnej obsługującej ją osoby.

c)

predyspozycji pracownika do obsługiwania danej maszyny.

d)

konstrukcji maszyny.

13.

Wydajność rzeczywista w stosunku do wydajności teoretycznej jest
a)

mniejsza.

b)

większa.

c)

równa.

d)

nie da się określić.

14.

Zjawisko elektromagnetyczne wykorzystuje się w budowie
a)

grzałek elektrycznych.

b)

siłowników pneumatycznych.

c)

siłowników hydraulicznych.

d)

silników elektrycznych.

15. Transformator służy do

a)

podwyższania lub obniżania napięcia.

b)

zamiany prądu przemiennego na prąd stały.

c)

wytwarzania siły elektromotorycznej.

d)

wytwarzania siły elektrodynamicznej.

16.

Kierunek obrotów silników prądu stałego należy od
a)

polaryzacji przyłożonego zasilania.

b)

częstotliwości przyłożonego zasilania.

c)

ilości zwojów w cewkach wirnika.

d)

ilości cewek na wirniku.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

17.

Normalny stan pracy transformatora to stan
a)

wzbudzenia.

b)

jałowy.

c)

obciążenia.

d)

zwarcia.

18.

Wirujące pole magnetyczne, będące podstawą działania silników prądu zmiennego
wytwarzane jest dzięki zjawisku
a)

indukcji elektromagnetycznej.

b)

indukcji magnetycznej.

c)

samoindukcji.

d)

indukcji wzajemnej.

19.

Obiektem sterowanym w układach automatyki nazywamy
a)

element zmieniający wartość określonej wielkości.

b)

urządzenie, strumień energii lub masy.

c)

element przetwarzający sygnały wejściowe.

d)

poddawany automatyzacji obiekt.

20.

Prawem, na podstawie którego budowane są układy hydrauliki jest
a)

prawo Archimedesa.

b)

prawo powszechnego ciążenia.

c)

prawo Kirchoffa.

d)

prawo Pascala.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..................................................................................

Określanie budowy maszyn i urządzeń obuwniczych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1.

a

b

c

d

2.

a

b

c

d

3.

a

b

c

d

4.

a

b

c

d

5.

a

b

c

d

6.

a

b

c

d

7.

a

b

c

d

8.

a

b

c

d

9.

a

b

c

d

10.

a

b

c

d

11.

a

b

c

d

12.

a

b

c

d

13.

a

b

c

d

14.

a

b

c

d

15.

a

b

c

d

16.

a

b

c

d

17.

a

b

c

d

18.

a

b

c

d

19.

a

b

c

d

20.

a

b

c

d

Razem :

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

7. LITERATURA

1.

Charasz A., Glinka F., Maleńczak J.: Maszyny obuwnicze. WSI, Radom 1982

2.

Charasz A., Łuczyńska J., Matuszewski S., Suwart R., Olszewski A.: Oprzyrządowanie do
produkcji obuwia. WSI, Radom 1985

3.

Ilustrowany Leksykon Techniczny. WN-T, Warszawa 1994

4.

Kurmaz L.W., Kurmaz O.L.: Projektowanie węzłów i części maszyn. Wydawnictwo
Politechniki Świętokrzyskiej, Kielce 2006

5.

Malik B.: Podstawy konstrukcji maszyn (zbiór zadań). Wydawnictwo Szkolne PWN,
Warszawa – Łódź 2000

6.

Mały poradnik mechanika (praca zbiorowa). Tom I i II. WNT, Warszawa 1999

7.

Pala S.: Maszyny i urządzenia obuwnicze. WSiP, Warszawa 1973

8.

Puff T., Sołtys W.: Podstawy technologii montażu maszyn i urządzeń. WNT, Warszawa
1980

9.

Rutkowski A., Stępień A.: Zbiór zadań z części maszyn. WSiP, Warszawa 199

10.

Siuta W.: Mechanika Techniczna. PWSZ, Warszawa 1971

11.

Wycieżnyje mechanizmy. Mechanizmy w sawremiennoj technice. Moskwa 1971

12.

www.home.agh.edu.pl

13.

www.oen.dydaktyka.agh.edu.pl

14.

www.pryzmat.pwr.wroc.pl

15.

www.sciaga.onet.pl

16.

www.studenci.uci.agh.edu.pl

17.

www.utrzymanieruchu.pl

18.

www.wikipedia.org

Czasopisma:
–

Mechanik

–

Przegląd Mechaniczny