Badanie ginekologiczne w
praktyce-badanie kliniczne
i cytologia pochwy
Wojciech Ni
żański
!
Oko
ł
o 40% pustych kry
ć wynika z
nieumiej
ętnego ustalenia optymalnego
terminu unasienniania
Oko
ł
o 20% pustych kry
ć wynika z zaburzeń
p
ł
odno
ści samca
Przed badaniem, leczeniem suki w kierunku
p
ł
odno
ści należy skontrolować p
ł
odno
ść samca
!!!
Dost
ępność diagnostyczna narządu
p
ł
ciowego suki jest ograniczona
Konieczno
ść wykonywania
skomplikowanych bada
ń laboratoryjnych!
Badanie ginekologiczne suki
Wykonywane
Ewidentne objawy
schorzenia narz
ądu
p
ł
ciowego
Zaburzenia
p
ł
odno
ści („puste
krycia”)
Ustalanie
optymalnego terminu
unasienniania
Badanie ginekologiczne suki
Wywiad
Badanie
kliniczne
Cytologia
pochwy
Waginoskopia
Oznaczenia
hormonów
Bad
bakteriologiczne
USG
RTG
inne
Optymalny termin krycia suki wyznaczany jest w sytuacjach
Transport suki do krycia
Wcze
śniejsze „puste krycia”
Zaburzenia cyklu p
ł
ciowego
Konserwacja nasienia
Samiec o obni
żonej p
ł
odno
ści
Brak tolerancji
Okre
ślanie terminu porodu
Wywiad
Przy podejrzeniu niep
ł
odno
ści
nale
ży bezwzględnie ustalić czy
samiec jest p
ł
odny
Ogólny
- wiek
- rasa
- profilaktyka
-
żywienie
- okrywa w
ł
osowa
- wcz schorzenia
- stos hormony
Cykl p
ł
ciowy
- regularno
ść
- okr. mi
ędzyrujowe
- ostatnia cieczka
- objawy cieczki
- próby krycia
- przebieg krycia
- monitor. cykli
Ci
ąża i poród
- czy rodzi
ł
a
- ilo
ść miotów
- ci
ężkie porody
- schorz poporodowe
- ronienia
- resorpcje
Wcze
śniejsza antykoncepcja, śr.
poronne, endometritis, vaginitis
Omacywanie
Ogl
ądanie
Badanie kliniczne
Srom
Wyp
ł
yw
Per
vaginam
Przez pow
ł
oki
brzuszne
•proestrus
•oestrus
•st. zapalny
•o. poporod.
•ocena budowy
•przeszkody
•przestronno
ść
•tolerancja
•proestrus
•oestrus
•diestrus
•st. zapalny
•o. przedpor.
•o. poporod.
•wielko
ść macicy
•zmiany w cyklu
•endometritis
•ci
ąża
•inwolucja
Pow
ł
oki
brzuszne
Gruczo
ł
sutkowy
Badanie kliniczne
c.d.
•laktacja
•laktomania
•mastitis
•guzy
•obecno
ść blizn po kastracji lub
cesarkim ci
ęciu
Cytologia pochwy
Pozwala oceni
ć zmiany
st
ężenia estrogenów
Estrogenizacja indukuje proliferacj
ę
komórek nab
ł
onka pochwy
Ocena morfologii i
wybarwiania komórek
nab
ł
onka
Cykliczne zmiany w obr
ębie
nab
ł
onka pochwy w
ł
a
ściwej
proestrus
oestrus
dioestrus
anoestrus
17-ß-estradiol
Nab
ł
onek pochwy-schemat i klasyfikacja komórek
estrogeny
w. przypodstawna
w. powierzchowna
w. po
średnia
k. metoestralna
k. piankowata
k. przypodstawna
k. po
średnia ma
ł
a
k. po
średnia duża
kk. powierzchowne
skeratynizowane
Klasyfikacja komórek nab
ł
onka pochwy
k. przypodstawna
k. po
średnia ma
ł
a
k. po
średnia duża
k. powierzchowna
Anucler superficial
epithelial cell
Supeficial cell with nucleus
Large intermediate cell
Small intermediate cell
Parabasal cell
Morphological
Morphological
features
features
of
of
vaginal
vaginal
epithelial
epithelial
cells
cells
(Ni
żański et. al.., 2003)
Superficial cells with nuclei
Large intermediate cells
Parabasal cells
(Shorr staining, Hemacolor)
Proestrus
(Hemacolor)
Vaginal cytology
proestrus
Proestrus
Dioestrus
(barw. Hemacolor)
(Shorr)
Dioestrus
Dioestrus
Anoestrus
Obraz cytologiczny
Inne elementy komórkowe
Komórki nab
ł
onka do
ł
u
ł
echtaczkowego
Erytrocyty
Leukocycty
Bakterie i
śluz
Technika pobierania wymazu
Technika pobierania wymazu
Technika sporz
ądzania preparatu
Barwienie
Metody proste
Metody z
ł
o
żone
• B
ł
ękit metylenowy
• Barwnik Giemazy
• Wright-Giemzy(Diff-Quik)
• Papanicolaou
•Shorra
Hemacolor
Barwienie
1.
Metoda Shorra w modyfikacji Pundela (Kubicek, 1978)
- eter – alkoho l 95% 1:1
30 minut
-
alkoho l 95%
płukanie
-
alkoho l 70%
płukanie
-
alkoho l 50%
płukanie
-
woda destylowana
-
hematoksylina Harrisa
6 minut
-
woda bieżąca
płukanie
-
alkoho l – amoniak (3% )
1 minuta
-
roztwór Shorr S III
2 minuty
-
alkoho l 70%
płukanie
-
alkoho l 80%
płukanie
-
alkoho l 95%
płukanie
-
ksylen
-
balsam kanadyjski
1.
Szybka metoda Shorra w modyfikacji Kubicka (1978)
- Mercofix spray
utrwalenia
-
woda destylowana
płukanie
-
etanol 70%
płukanie
-
hematoksylina Harrisa
4-6 minut
-
woda bieżąca
płukanie
-
alkohol – amoniak (3%)
1 minuta
-
roztwór Shorr S III
2 minuty
-
alkohol 70%
płukanie
-
ksylen
-
balsam kanadyjski
-
preparaty ocenia się w mikroskopie świetlnym pod powiększeniem 200x - 400x
-
ocenia się zwykle 200 komórek biorąc pod uwagę morfologię i sposób wybarwiania się
komórek
Barwienie
Cytologiczne okre
ślanie optymalnego
terminu unasienniania
Indeks
zrogowacenia
Indeks eozynofilii
Indeks
kariopyknozy
Indeks komórek
bezj
ądrzastych
-13 -12 -11 -10 -9 -8 -7 - 6 -5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9
7 m-cy
anoestrus
proestrus
6-11 dni
estrus
5-9 dni
diestrus
56-60 dni
estrogeny
60-70 pg/ml
8-15 pg/ml
LH
20 ng/ml
progesteron
0,5 ng/ml
1-2,5 ng/ml
owulacja
dojrzewanie
oocytów
szczyt
p
ł
odno
ści
2,5-5 ng/ml
5-10 ng/ml
szczyt
21 dnia
15-60ng/ml
tolerancja
zainteresowanie psów
Indeks eozynofilny >80%
waginoskopia
silny obrz
ęk
zapadni
ęcie
b
ł
ony
śluzowej
zapadni
ęcie+silne
uk
ątowania
Znaczenie diagnostyczne cytologii pochwy
Ustalanie terminu krycia
Wyznaczanie terminu porodu
Diagnostyka zaburze
ń
p
ł
odno
ści
Diagnostyka
hiperestrogenizacji
Diagnostyka vaginitis,
endometritis
Guz Stickera
„Mezalians”
Monitorowanie cyklu, efektów
leczenia
