BANKOWOŚĆ INWESTYCYJNA

dr Janusz Cichy

06.10.2011r.

Rodzaje działalności banków inwestycyjnych:

1. organizowanie pierwotnej emisji na r. pierwotnym

- analiza sytuacji i zaprojektowanie emisji
- dane i prospekt KNF
- ubezpieczenie emisji

2. sprzedaż i dystrybucja
3. obrót na r. wtórnym – to z dyskontem

- broker – kojarzenie oferty dla zbywców i nabywców - prowizja
dealer – handel na własną rękę – zysk to różnica i tzw. zysk kapitałowy (aprecjacja papieru
wartościowego)

4. private placement – oferowanie i sprzedaż przez bank papierów wartościowych wybranym

inwertorom – do 99 inwestorów włącznie

5. sekurytyzacja aktywów – emisja papierów wartościowych zabezpieczonych aktywami

emitenta, bank może być tu w roli emitenta papierów wartościowych albo klasycznym
organizatorem, agentem emisji, który robi na zlecenie, można emitować papiery pod
aktywa, które jeszcze nie istnieją, ale jest pewne, że będą, np. rząd emituje papiery
wartościowe pod budowę autostrady

6. fuzje i przejęcia – efekt synergii

- wynajdowanie kandydatów
- bronienie strony pasywnej
- doradzanie stronie zainteresowanej (aktywnej)
- pomaganie spółce przejmującej w znalezieniu funduszy
- ustalanie wartości firmy przejmowanej

7. bezpośrednie finansowanie (merchant banking) – angażuje własne fundusze, np. przy

kredytowaniu pomostowym (bridge financing) gdy trzeba gwałtownie zdobyć środki na
przejęcia

8. konsultant i doradca – kapitał banku to ludzie, doświadczenie i informacje
9. zarządzanie funduszami – asset management, może to również robić firma ubezpieczeniowa

oraz dom maklerski, więc bank ma tutaj sporą konkurencję

10. inne czynności:

- przechowywanie papierów wartościowych
- udzielanie kredytów na zakup oferowanych papierów wartościowych
- zarządzanie otwartymi rachunkami inwestorów

Bardzo ważny jest tu aspekt finansowy, jednak nie jest on niezbędny. W bankowości

inwestycyjnej najważniejszym czynnikiem jest człowiek.

Konglomerat to połączenie działalności ubezpieczeniowej z działalnością bankową lub

firmą inwestycyjną.

13.10.2011

SEKURYTYZACJA AKTYWÓW

Jest to operacja polegająca na emisji papierów wartościowych, które są zabezpieczone

wybranymi aktywami klienta.

Rodzaje sekurytyzacji:

•

prosta (bilansowa) – nie powoduje przeniesienia ryzyka na podmiot trzeci, ryzyka
niewypłacalności dłużnika pozostaje po stronie aranżera, nie ma żadnych korzyści
wskaźnikowych, np. w kwestii dźwigni finansowej

•

złożona – należności zostają wyprowadzone z bilansu do spółki celowej SPV,
organizowanej tylko na ten proces, może istnieć tylko w formie spółki akcyjnej, ryzyko
zostaje wyprowadzone z przedsiębiorstwa, następuje zamiana struktury aktywów z
należności na gotówkę, następuje skrócenie aktywów i pasywów, następuje poprawa
wskaźników finansowych. Wynika to z finansowania na rynku finansowym przez
przedsiębiorstwo bez żadnego ryzyka, ponieważ nie musi spłacać swoich dłużników
(sekurytyzacja złożona nie powoduje powstanie żadnych zobowiązań po stronie
przedsiębiorstwa)

Polskie podstawy prawne sekurytyzacji – nie ma w Polsce ustawy dotyczącej sekurytyzacji (jest we
Francji). Dwie ustawy mówiące o sekurytyzacji:

•

Prawo Bankowe – banki mają prawo przenosić wierzytelność na osoby trzecie w drodze
sekurytyzacji, są wtedy zwolnione z tajemnicy bankowej. Przeniesieniu wierzytelności
towarzyszy przenoszenie informacji o klientach

•

Ustawa o funduszach inwestycyjnych – wprowadza rodzaj funduszu inwestycyjnego
sekurytyzacyjnego krajowy lub zagraniczny, fundusz nabywa aktywa, przelewa gotówkę na
rzecz przedsiębiorstwa, jednak fundusz nie musi w tym celu emitować papierów
wartościowych

Przebieg transakcji sekurytyzacji złożonej

RYNEK FINANSOWY

5

9

3

AGENCJA RATINGOWA

SPÓŁKA CELOWA (SPV) 2

AGENT USŁUGOWY

6 8

2 1

4

UBEZPIECZYCIEL TANSAKCJI

ARANŻER

SPRZEDAWCA AKTYWÓW

7

DŁUŻNICY

1. Przekazanie aktywów finansowych.
2. Ustanowienie agenta usługowego, który administruje płatnościami związanymi z

sekurytyzowanymi aktywami finansowymi.

3. Ocena zdolności kredytowej emitenta i jakości wprowadzanych przez niego do obrotu

papierów wartościowych.

4. Dodatkowe zabezpieczenie zobowiązań emitenta, najczęściej w formie ubezpieczenia lub

gwarancji bankowej.

5. Pozyskanie przez spółkę celową środków pieniężnych poprzez zaciągnięcie kredytu albo

emisję papierów wartościowych.

6. Przekazanie środków pieniężnych aranżerowi.
7. Spłata przez dłużnika swoich zobowiązań.
8. Przekazanie środków pieniężnych pochodzących od dłużnika spółce celowej.
9. Spłata kredytu lub wykup papierów wartościowych.

Cele sekurytyzacji:

•

tworzenie przedsiębiorstwo o rozbudowanych aktywach finansowych

•

możliwości korzystnego kosztowo pozyskania kapitału na rynku finansowym

•

odseparowanie aktywów od aranżera, aby ograniczyć jego ewentualną niewypłacalność i był
zapewniony przepływ gotówki z aktywów

Banki dokonują sekurytyzacji najczęściej, aby poprawić wskaźniki wypłacalności (musi być
powyżej 8%, banki najczęściej mają go około 11-12%).

Do kluczowych elementów organizacji procesu sekurytyzacji zalicza się:

•

utworzenie i organizację SPV

•

wybór agenta emisji

•

opracowanie finansowych aspektów programu emisji papierów wartościowych (jaki termin,
jaka waluta, jaka stopa procentowa, jaki wykup)

•

określenie zasad doboru aktywów do programu (jakie aktywa mogą być brane pod uwagę –
może być, że przedsiębiorstwo zabezpieczy papiery wartościowe papierami wartościowymi,
jest to tak zwane rolowanie długu; w przypadku banków muszą to być kredyty jednorodne,
np. tylko hipoteczne lub tylko samochodowe, a nie wszystkie)

•

opracowanie umów pomiędzy podmiotami uczestniczącymi w programie

•

uzyskanie korzystnego ratingu (nie możliwości emitowanie papierów wartościowych bez
ratingu, ponieważ jest to oderwanie ryzyka od aranżera, więc interesuje nas sytuacja nie
aranżera, tylko dłużników)

Program sekurytyzacji nie jest jednorazowy, jest to program kilkuletni. Sama organizacja trwa
nawet rok, a zaangażowanie wynosi kilkanaście milionów złotych. Sekurytyzacja na małych
kwotach rzędu kilku milionów złotych byłaby nieopłacalna, ponieważ zyski mogą nie wystarczyć
nawet na pokrycie kosztów sekurytyzacji.

Aktywa muszą spełniać kilka warunków, aby móc uczestniczyć w procesie sekurytyzacji:

•

termin wpływu środków pieniężnych z poszczególnych aktywów musi być stosunkowo
dobrze prognozowalny

•

udział opóźnionych płatności lub niedoborów kredytowych jest niezmiennie niski

•

aktywa mają przeciętny okres ważności powyżej 1 roku

•

rozrzut dłużników jest wysoki pod względem demograficznym i geograficznym

•

aktywa mają postać różnorodną pod względem charakteru dłużników

Banki w Polsce na razie nie są zainteresowane sekurytyzacją kredytów hipotecznych, ponieważ jest
on brany z założenia, że nieruchomość będzie pełnić funkcję mieszkalną. Windykacja z
nieruchomości jest długotrwałym i skomplikowanym procesem. Poza tym banki są postrzegane
jako instytucje zaufania publicznego, więc „nie wypada” im wyrzucać ludzi z mieszkań, domów.

20.10.2011

SEKURYTYZACJA AKTYWÓW C.D.

BANK

OFERTA USŁUGI

ABN Amro

organizowanie i administracja transakcją sekurytyzacyjną

Bank Gospodarstwa Krajowego

SA

doradca finansowy, agent emisji, pełnomocnik sprzedaży,

depozytariusz, gwarant zamknięcia emisji, agent płatności,

agent fiskalny, gwaran wykupu obligacji

Bank Pekao SA

aranżer emisji, obsługa emitenta, subemisja, obsługa prawna i

informacyjna emisji, usługi dealerskie

Citibank SA

organizator, agent, administrator

Deutsche Bank Polska SA

organizowanie i administrowanie transakcją sekurytyzacyjną

Raiffeisen Bank Polska SA

organizator, podmiot zapewniający płynność SPY,

administrator, agent emisji, agent płatniczy i depozytariusz

CDO (Collateralized Debt Obligations) – papiery wartościowe oparte na długu. Są to:

•

CBO (Collateralized Bond Obligations) – obligacje zabezpieczone papierami
wartościowymi

•

CLO (Collateralized Loan Obligations) – obligacje zabezpieczone kredytami

Papiery wartościowe zabezpieczone hipotecznymi wierzytelnościami kredytowymi – Mortgage
Backed Securities (MBS):

•

Commercial Mortgage Backed Securities (CMBS) – instrumenty te są zabezpieczone
hipoteką na nieruchomościach, które przynoszą stały dochód, takich jak: hotele, restauracje,
centra handlowe, biurowce

•

Residual Mortgage Backed Securities (RMBS) – są to papiery wartościowe związane z
nieruchomościami, które nie przynoszą swoim właścicielom wpływów pieniężnych

Papiery wartościowe oparte na wszelkich innych aktywach, określane mianem Asset Backed
Securities (ABS).

MBS – papiery wartościowe oparte na kredytach hipotecznych
CLO – papiery oparte na pożyczkach i kredytach przedsiębiorstw
CBO – papiery zabezpieczone obligacjami

Rodzaje ryzyka sekurytyzacji:

•

kredytowe – polega na tym, że dłużnik nie wywiąże się ze swojego zobowiązania, czyli albo
w ogóle nie spłaci albo spłaci go tylko częściowo. To ryzyko jest zawsze

•

płynności – występuje, gdy spłata zobowiązań następuje z opóźnieniem, co zagraża
terminowemu wykupowi wierzytelności przez emitenta

•

reinwestycji – ma miejsce wtedy, gdy rynkowe stopy procentowe ulegają obniżeniu.
Dochodowość tej inwestycji jest wtedy coraz mniejsza i dochód może nie wystarczyć na
pokrycie kosztów sekurytyzacji

•

walutowe – ryzyko straty na zmienności kursów walutowych

Zabezpieczenia sekurytyzacji:

•

nadzabezpieczenie – wartość aktywów, które są podstawą programu jest większa o około

20% niż wartość papierów wartościowych emitowanych na bazie tych aktywów

•

emitowanie papierów wartościowych w transzach, np. w trzech transzach:
seria A – 3-letnie (najmniejsze ryzyko – najmniejsze dochody)
seria B – 4-letnie (większe ryzyko – większe dochody)
seria C – 5-letnie (najwyższe ryzyko – najwyższy dochód)

•

akredytywa – gwarantuje spłatę części sekurytyzowanych należności, bank bierze na siebie
ryzyko spłaty (bank inny niż emitent)

•

ubezpieczenie płynności – instytucja finansowa dostarcza środki na wykup papierów
wartościowych, ale traktowane jest to jako przejściowe zabezpieczenie, przejściowe
zaangażowanie finansowe. Może być wtedy regres do aranżera lub emitenta papierów
wartościowych. Nie ma środków na wykup – ubezpieczyciel wykupuje papiery, a następuje
występuje z regresem do aranżera

Wady sekurytyzacji:

•

uniezależnia podmioty od finansowego bankowego, oczywiście duże podmioty
zainteresowane dużymi programami, dla banku jest to niekorzystne, gdyż wzrasta jego
ryzyka

•

czasochłonność procesu

•

skomplikowana procedura (nie ma dokładnych unormowań prawnych)

•

koszty obsługi/organizacyjne procesu

•

pierwsza emisja może nie dojść do skutku (ponieważ, gdy spółka jest niepubliczna
zainteresowanie jej papierami może być średnie lub małe - można wtedy sięgnąć po
gwarancję banku-emitenta)

Zalety sekurytyzacji:

•

poprawia się płynność przedsiębiorstwa i wskaźniki rentowności

•

w przypadku banku jest to poprawa wskaźników regulacyjnych (współczynnik
wypłacalności musi na poziomie co najmniej 8%)

•

możliwość pozyskania nowych inwestorów na rynku kapitałowym

•

rozproszone ryzyko na co najmniej kilku inwestorów

27.10.2011

analiza

decyzja o wprowadzeniu spółki na giełdę

przedemisyjna
2-4 miesiące

wybór doradców i podział działań

analiza finansowa struktury biznesowej i prawa
oraz, ewentualnie, restrukturyzacja

dokumentacja oferty
2-3 miesiące

wybór sposobu przeprowadzenia oferty i uchwała WZ

sporządzenie prospektu emisyjnego

KNF 1-2 miesiące

postępowanie przez KNF i zatwierdzenie projektu

promocja spółki

zapisy na akcje, przydział, rozliczenie

oferta 1 miesiąc

obrót prawami do akcji

wprowadzenie akcji
do obrotu publicznego
1-2 miesiące

rejestracja w sądzie rejestrowym

rejestracja akcji w KDPW S.A.

wprowadzenie akcji na giełdę

pierwsze notowanie akcji

Dwa rodzaje promocji spółki:

•

road shows – spotkania przedstawicieli emitenta z potencjalnymi inwestorami, czyli
bankami, FI, fundusze emerytalne, Zakłady Ubezpieczeń, spotkania te służą do rozpoznania
popytu i ustalenia ceny emisyjnej, po jakiej rynek zaakceptuje te akcje

•

book building – polega na szacowaniu zainteresowania inwestorów przy określonej cenie
emisyjnej lub widełkach tej ceny, buduje się księgę zamówień i ustala się cenę
najkorzystniejszą przed subskrypcją

Road shows pozwalają wyczuć, po jakiej cenie rynek jest w stanie wchłonąć nasze papiery
wartościowe.

Prawa do akcji funkcjonują do czasu zarejestrowania akcji w Sądzie oraz KDPW. Do tego czasu
można handlować prawami do akcji, ponieważ akcje w tym czasie nie są płynne z powodu braku
rejestracji.

Gwarantowanie emisji – ustanowienie subemitenta usługowego lub inwestycyjnego. Podmioty
uprawnione do zawierania umów o subemisje:

podmioty uprawnione do pełnienia roli

subemitenta inwestycyjnego

podmioty uprawnione do pełnienia roli

subemitenta usługowego

•

firmy inwestycyjne

•

fundusze inwestycyjne

•

otwarte fundusze emerytalne

•

banki

•

zakłady ubezpieczeń

•

polskie lub zagraniczne instytucje

finansowe mająca siedzibę w państwie

należącym do UE lub do OECD

•

lub konsorcjum tych podmiotów

•

banki

•

firmy inwestycyjne

•

zagraniczne firmy inwestycyjne

•

lub konsorcja tych podmiotów

Subemitent usługowy to podmiot, który zobowiązuje się do nabycia na własne rachunek całości lub
części emisji oferowanej wyłącznie temu podmiotowi w celu dalszej odsprzedaży. Emitent szybko
otrzymuje środki finansowe, a całą emisję przeprowadza swoisty inwestor, jakim jest taki
subemitent.

Gdy istnieje subemitent inwestycyjny spółka przeprowadza emisję samodzielnie, natomiast
subemitent zobowiązuje się do nabycia całości lub części emisji na właśnie rachunek w trakcie
trwania subskrypcji, na które nie złożono zapisów do ich nabycia.

Korzyści wejścia na giełdę:

•

kapitał długoterminowy

•

płynność

•

wycena przedsiębiorstwa

•

wiarygodność

•

promocja przedsiębiorstwa

•

prestiż

•

rozpoznawalność marki

•

poprawa efektywności zarządzania

Obawy bycia spółką giełdową:

•

obowiązki informacyjne – publikacja sprawozdań

•

koszty finansowe – prowizje i opłaty biur maklerskich, KDPW, osób do kontaktu z giełdą

•

uciążliwość procedury upublicznienia – czasochłonność wchodzenia na giełdę

•

wypełnianie standardów rynku – mała firma na giełdzie ma inne od dużej

•

utrata kontroli nad spółką – wchodząc na giełdę trzeba liczyć się z wejściem do spółki
kapitału obcego polskiego lub zagranicznego, a nawet z wrogimi przejęciami

Papiery wartościowe notowane na giełdzie są zdematerializowane. Korzyści:

•

bezpieczeństwo inwestora i całego systemu, np. przed kradzieżą papierów wartościowych,
fałszerstwem czy utratą

•

niższy koszt emisji i przechowywania

•

skuteczny nadzór nad zgodnością liczby papierów wartościowych w obrocie z wielkością
emisji

•

szybkość realizacji uprawnień wszystkim inwestorom, czyli rejestracja po zawarciu
transakcji, wypłata dywidendy, kredyt pod zastaw oraz identyfikacja inwestora

Przy każdej nowej emisji 25% + 1 głos musi być skupione przez nowych inwestorów. Do 75%
może objąć obecny akcjonariat.

Dematerializacja papierów wartościowych polega na zapisie elektronicznym w KDPW i za moment
tej dematerializacji przyjmuje się fakt zawarcia umowy z KDPW przez emitenta. Zgodę na
dematerializację dają akcjonariusze w formie uchwały Walnego Zgromadzenia zanim spółka
rozpocznie ofertę publiczną. KNF może dać zgodę na przywrócenie postaci materialnej, gdy
akcjonariusze podjęli decyzję o wycofaniu spółki z giełdy i ta uchwała Walnego Zgromadzenia
przyjęta przez 4/5 głosów w obecności przynajmniej 1/2 kapitału zakładowego.

Inwestorzy kwalifikowani:

1. instytucja finansowa lub inna osoba prawna uprawniona do działania na rynkach

finansowych, w tym:
a) dom maklerski, bank, zagraniczna firma inwestycyjna
b) FI, TFI, OFE, PTE, jak również inna instytucja zbiorowego inwestowania lub podmiot

nią zarządzający
c) zakład ubezpieczeń

2. inna osoba prawna, której jedynym przedmiotem działalności statutowej jest inwestowanie

w papiery wartościowe

3. państwo, jednostka władz regionalnych lub lokalnych w tym jednostka samorządu

terytorialnego, bank centralny państwa, międzynarodowa instytucja finansowa, w
szczególności: MFW, EBC, Europejski Bank Inwestycyjny

4. osoba fizyczna oraz mały lub średni przedsiębiorca:

a) mający miejsce zamieszkania na terytorium RP, jeżeli jest wpisana do rejestru inwestorów
kwalifikowanych
b) mający miejsce zamieszkania w państwie członkowskim innym niż RP, jeżeli zgodnie z
przepisami prawa obowiązującymi w tym państwie posiada status inwestora
kwalifikowanego

Warunki bycia inwestorem kwalifikowanym przez osobę fizyczną:

•

w ciągu 12 miesięcy poprzedzających złożenie wniosku dokonała transakcji w liczbie co
najmniej 10 przez każdy z 3-miesięcznych okresów, a wartość jednej transakcji co najmniej
50.000 € lub równowartość w złotych (w ciągu roku: 40 * 50.000 € = 2.000.000 €)

•

wartość portfela w dniu poprzedzającym złożenie wniosku wynosiła co najmniej 500.000 €
lub równowartość w złotych

•

pracuje lub pracowała w sektorze finansowym przez co najmniej rok na stanowisku
wymagającym wiedzy z zakresu inwestycji w papiery wartościowe

10.11.2011

DEPOZYTY I LOKATY STRUKTURYZOWANE

Są to instrumenty, które składają się z inwestycji głównie w papiery dłużne oraz opcje na

określonym instrumencie bazowym. Można powiedzieć, że jest to forma innowacji finansowej. W
2000r. Pojawiły się te instrumenty po raz pierwszy, więc jest to innowacja w coraz mniejszym
stopniu. Bank w przypadku lokat strukturyzowanych jest tylko pośrednikiem, natomiast produkt
pochodzi z biura maklerskiego. W czasie hossy na giełdzie lokaty te tracą na znaczeniu na rzecz
funduszy inwestycyjnych, natomiast są popularniejsze w okresie bessy.

SKŁADKA

ROZPOCZĘCIE INWESTYCJI

ZAKOŃCZENIE INWESTYCJI

PO UPŁYWIE 4 LAT

6zł

3

70zł

4

100zł

16zł

2

78zł

1

100zł

5

1

78zł – zakup obligacji

2

16zł – zakup opcji

3

6zł – prowizja

4

70zł – zysk z opcji

5

100zł – zysk z obligacji

Rodzaje produktów strukturyzowanych:

•

lokaty,

•

polisy,

•

certyfikaty inwestycyjne,

•

obligacje.

Cechy lokat strukturyzowanych:

•

okres waha się od 2 do 6 lat

•

przedmiot i wysokość gwarancji udzielonej przez bank – może być gwarantowany tylko
kapitał, ale mogą też być gwarantowane w części odsetki (np. na poziomie inflacji)

•

wysokość minimalnej kwoty, która jest niezbędna do inwestowania

•

zastosowanie różnych instrumentów bazowych, których zmiany ceny rynkowej są
podstawą kształtowania się ostatecznej wysokości zysku. Tym instrumentem bazowym
może by wszystko: kurs walutowy, złoto, ropa naftowa, dzieła sztuki, indeksy giełdowe,
koszyki (np. koszyk walut: EUR, USD i JPY)

•

formuła naliczania osiąganych stóp zwrotu

•

współczynnik partycypacji inwestora w osiągniętej stopie zwrotu na instrumencie
bazowym. Zależy od kwoty zebranej w subskrypcji, okresu trwania lokaty, wielkości
gwarancji kapitału, warunków cenowych opcji i polityki inwestycyjnej banku lub firmy
inwestycyjnej. Im większa kwota lokaty i niższe kwoty gwarantowania i dłuższy okres
lokaty tym współczynnik partycypacji będzie korzystniejszy.

Typy opcji:

•

europejska – bierze się pod uwagę wartość instrumenty bazowego w ostatnim dniu opcji.
Dochodowość liczymy: wartość z ostatniego dnia – wartość z pierwszego dnia * 100%. Tą
opcję bierzemy pod uwagę tylko w sytuacji, gdy przewidujemy stałą tendencję wzrostową
wartości instrumentu bazowego.

•

amerykańska – wstrzeliwanie się w odpowiedni kurs instrumentu bazowego. Możemy
wejść w opcję w każdej chwili i również w każdej chwili się z niej wycofać.

•

azjatycka – wynik zależy od średniej wartości instrumentu w określonym przedziale
czasowym. Jest to o tyle bezpieczniejsze, że przy wysokich nieprzewidywalnych wahaniach
uśrednia kurs instrumentu.

•

look-back – wyższe zyski w warunkach niepewności rynkowej. Dochód oblicza się jako
różnicę między maksymalna wartością indeksu, jaki był w trakcie trwania umowy, a ceną
bazową (początkową) tego instrumentu. Jest to najdroższa opcja, ponieważ wiąże się z
potencjalnie największymi zyskami.

17.11.2011

ASSET MANAGEMENT

Oparty jest o Ustawę o obrocie instrumentami finansowymi, Art. 75:
firma inwestycyjna, biuro maklerskie, bank na podstawie umowy zobowiązuje się do zarządzania
portfelem aktywów (odpłatnie) i podejmowania decyzji inwestycyjnych na rachunek klienta.

Asset management:

•

to zarządzanie aktywami klienta na zlecenie,

•

polega na odpłatnym podejmowaniu i realizacji decyzji inwestycyjnych na rachunek
zleceniodawcy, w ramach pozostawionych przez zleceniodawcę do dyspozycji
zarządzającego środków pieniężnych, i papierów wartościowych zapisanych na rachunku
zleceniodawcy,

•

to prowadzenie portfela papierów wartościowych klienta przez instytucję finansową w
ramach ogólnie zarysowanej strategii inwestycyjnej, uzgodnionej między inwestorem a
zarządzającym. Inwestor daje zarządzającemu pełnomocnictwo do dysponowania jego

rachunkiem, a zarządzający dokonuje na rachunek klienta operacji na instrumentach
finansowych, zgodnie z zawartą między nimi umową. (Walkiewicz)

Elementy umowy Asset Management:

•

początkowa wartość pakietu,

•

strategia inwestycyjna,

•

wynagrodzenie za zarządzanie,

•

płynność inwestycji,

•

horyzont czasowy,

•

możliwość zmiany strategii,

•

konsekwencje zerwania umowy,

•

możliwość kontrolowania portfela,

•

relacje pomiędzy oczekiwaną stopą zwrotu a ryzykiem z tym związanym.

Rodzaje portfeli:

•

dłużnych papierów – certyfikaty depozytowe, obligacje, bony skarbowe i komercyjne.
Ryzyko utraty środków jest minimalne. Zadania portfela to ochrona środków przed inflacją,
dochód wyższe niż rentowność bonów skarbowych,

•

zrównoważony – akcje spółek giełdowych o silnych podstawach fundamentalnych oraz
instrumenty dłużne. Horyzont czasowy długi, bezpieczeństwo stosunkowo wysokie,

•

indeksowy – budowany jest tak, aby odzwierciedlał zachowanie się indeksu giełdowego lub
kilku indeksów, przy zachowaniu odpowiedniej proporcji. Stopa zwrotu z indeksów
giełdowych przewyższa stopę inflacji oraz rentowność instrumentów dłużnych,

•

agresywny – dla klientów o dużej skłonności do ryzyka. Akcje i inne instrumenty o
podwyższonym ryzyku to zazwyczaj 90% portfela. Cel to osiągnięcie wyższego zysku od
stopy zwrotu portfela rynkowego opartego o indeksy koniunktury,

•

ś

lepy – przeznaczony dla osób i instytucji, które ze względu na wykonywany zawód mają

dostęp do poufnych informacji dotyczących kształtowania się kursów papierów
wartościowych notowanych na GPW. Inwestor nie ma możliwości wglądu w skład portfela
oraz ingerencji w jego skład poza określeniem poziomu ryzyka inwestycyjnego przy
wyborze tego typu funduszu.

REJESTRY I POWIERNICTWO BANKOWE

Rejestr operacyjny – prawo do otrzymania zakupionych akcji do 3 dni. Rejestr ten umożliwia
swobodną sprzedaż w dowolnym terminie przed zarejestrowaniem ich na rachunku papierów
wartościowych.

Rejestr sesji – utworzony jest, gdy inwestor składa pierwsze zlecenie w dniu sesji zamykany po jej
zakończeniu. Celem jest potwierdzenie stanu posiadania papierów wartościowych, praw do
otrzymania papierów wartościowych oraz środków pieniężnych. Jest to niezbędne do
zweryfikowania czy inwestor rzeczywiście posiada walory, które zamierza sprzedaż albo środki jak
chce kupić.

Rachunek pieniężny:

•

realizacja zobowiązań wynikających z nabycia lub zbycia instrumentów,

•

pokrycie opłat, prowizji i innych zobowiązań,

•

dokonywanie przelewów dotyczących ustanowienia depozytów zabezpieczających,

•

wypłaty środków przez klienta,

•

przelew na rachunek bankowy klienta lub inny rachunek pieniężny klienta.

Środki na rachunkach mogą być lokowane tylko na rachunkach O/N. Firma inwestycyjna nie może
ich przeznaczać na realizację własnych zobowiązań.

Powiernictwo

•

otwieranie i prowadzenie rachunków papierów wartościowych, gdy rachunek środków
pieniężnych znajduje się w firmie inwestycyjnej lub banku,

•

prowadzenie ewidencji papierów wartościowych,

•

rozliczanie kupna i sprzedaży walorów,

•

dostarczania potwierdzeń i wyciągów z rachunku bankowego i rachunku papierów
wartościowych.

14 banków licencjonowanych przez KNF (2010r.) - odpowiedni kapitał, 1 makler, nieposzlakowany
3-letni staż w instytucjach finansowych, organizacyjne wydzielenie.

Powiernictwo odbywa się przez firmę inwestycyjną.

Piony Urzędu:

•

Pion Nadzoru Rynku Kapitałowego (PNK) – wykonujący zadania z zakresu nadzoru nad
rynkiem kapitałowym, obejmujący następujące departamenty:
a) Departament Usług Finansowych, Licencjonowania i Nadzoru Funkcjonalnego
b) Departament Emitentów
c) Departament Nadzoru

EMISJA KRÓTKOTERMINOWYCH PAPIERÓW WARTO

ŚCIOWYCH

PRZEZ PRZEDSI

ĘBIORSTWA (COMMERCIAL PAPERS)

Są to papiery krótkoterminowe do 1 roku. Pojawiły się w Polsce w 1991r. Praktycznie nie są
regulowane przez żadne akty prawne w Polsce. Emituje się w oparciu o Prawo Wekslowe lub
Kodeks Cywilny lub Ustawa o obligacjach. Pierwszy bank, który wyemitował commercial papers to
Polski Bank Inwestycyjny utworzony przez NBP). Najbezpieczniej emitować te papiery w oparciu
o Ustawę o obligacjach, najmniej bezpiecznie w oparciu o Kodeks Cywilny.

Bank może proponować firmie emisję papierów wartościowych w sytuacji, gdy nie może ona
uzyskać kredytu bankowego. Papiery te zakupi od firmy bank. Będzie miał wtedy należności z
tytułu nie kredytu bankowego, a z tytułu papierów wartościowych. Poza tym papiery te są płynne,
bank może zorganizować rynek wtórny i sprzedać papiery.

Nie wszystkie banki chcą uczestniczyć w takich procesach. Banki przodujące w takich procesach to
np. BGK, BRE, Raiffeisen, ING, BOŚ, PKO BP (głównie gminy), Citi Handlowy.

Dla banku jest to o tyle korzystne, że firma nie chcąca kredytu tylko emisję papierów
wartościowych to bank takiego klient nie „wypuści” i tą emisję zorganizuje w zamian za prowizję.
Banki nie wyemitują jednak papierów wartościowych dla podmiotów mających problemy
finansowe. Firmy muszą się wykazać zdolnością kredytową podobnie jak przy zaciąganiu kredytu.
Bank gwarantuje swoją marką, że papiery emitenta zostaną wykupione, bank gwarantuje dobrą
sytuację finansową emitenta. Dlatego podmioty muszą się wykazać dobrą kondycją finansową,
ponieważ w razie problemu emitenta z wykupem papierów wartościowych od inwestora, inwestor
będzie miał pretensja do emitenta, ale również do banku, gdyż ten źle ocenił sytuację firmy.

24.11.2011

PROCEDURA EMISJI KRÓTKOTERMINOWYCH PAPIERÓW DEPOZYTOWYCH

podmiot zainteresowany emisja składa zlecenie (wniosek)

u przyszłego organizatora (agenta) emisji

po przyjęciu wniosku emitent udostępnia

organizatorowi emisji dane finansowe

organizator emisji bada standing finansowy przyszłego emitenta oraz

ocenia jego zaufanie jakim się cieszy na rynku, zaufanie może zbadać

na podstawie wyników finansowych niezależna instytucja ratingowa

organizator emisji na podstawie przeprowadzonych badań

i terminarzu zapotrzebowania na środki finansowe

opracowuje memorandum informacyjne dla inwestorów

uzgodnienie wielkości emisji, ceny emisyjnej, ilości

transz i wysokości prowizji dla agenta emisji

uruchomienie programu (emisja)

ROLA BANKU KOMERCYJNEGO W PROCESIE EMISYJNYM

KRÓTKOTERMINOWYCH PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH

rola (funkcja)

ś

wiadczone czynności (usługi)

agent emisji

doradztwo finansowe, organizacja emisji oraz zobowiązanie

do stałego zawierania w imieniu emitenta i na jego rzecz

umów sprzedaży na rynku wtórnym

depozytariusz

przeprowadzania rozliczeń z klientami, prowadzenie rejestru

nabywców i aktualnych posiadaczy, a także przechowywanie

instrumentu co pozwala na dematerializację obrotu

agent płatniczy

przyjmuje środki od nabywców banów na rachunek emitenta oraz

prowadzi obsługę finansową wykupu krótkoterminowych papierów

wartościowych polegającą na pobraniu środków od emitenta i ich

rozdziale między posiadaczy papierów

OBLIGACJE KOMUNALNE

Obligacje mogą emitować:

•

gminy

•

jednostki samorządu terytorialnego

•

miasto stołeczne Warszawa

W przypadku dotacji z UE wymagany jest 20% wkład własny. UE dopuszcza możliwość
emitowania obligacji, a środki będą stanowić wkład własny.

Etapy emisji obligacji:

1. określenie celu emisji obligacji,
2. wybór instytucji, która przygotuje emisję (firma doradcza, inwestycyjna, bank); jej

zadaniem jest opracowanie struktury emisji, zaproponowanie warunków finansowych emisji
oraz świadczenia na rzecz władz gminy doradztwa prawnego i finansowego; w przypadku
finansowania inwestycji środkami z emisji potrzebna jest analiza efektywności i
potencjalnych przychodów takiej inwestycji,

3. uchwała Rady Gminy, która upoważnia burmistrza lub prezydenta do emisji papierów

wartościowych, w uchwale musi zostać zapisany cel emisji, na który te środki zostaną
przeznaczone oraz zgoda na poniesienie kosztów,

4. opinia Regionalnej Izby Obrachunkowej (negatywna nie oznacza przerwania procesu, gmina

może i tak doprowadzić do emisji obligacji),

5. ogłoszenie przetargu o zorganizowanie emisji,
6. w przypadku emisji publicznej musi zostać również wybrany bank reprezentant; warunkiem

jest 10 mln € kapitału własnego, co ogranicza działalność w tym zakresie banków
spółdzielczych (bank emitent nie może być reprezentantem w tej samej emisji).

Rola banku reprezentanta:

•

wykonuje okresową ocenę zdolności finansowej emitenta z punktu widzenia zdolności tego
emitenta do regulowania w przyszłości zobowiązań,

•

obowiązki informacyjne dotyczące inwestorów obligacji (obligatariuszy),

•

musi składać nie rzadziej niż raz na pół roku obligatariuszom oświadczenie o braku
okoliczności wyłączających bank z zakresu podmiotowego banków mogących być
reprezentantem (jeśli wystąpią takie okoliczności to bank reprezentant rozwiązuje umowę w
ciągu 60 dni, jednak nie wcześniej niż gmina wybierze nowego banku reprezentanta),

•

niezwłoczne zawiadomienie obligatariuszy o sytuacji finansowej emitenta o ile zdaniem
banku sytuacja ta stwarza zagrożenie dla zdolności wykonywania obowiązków przez
emitenta (głównie obsługi zadłużenia, czyli wypłaty odsetek i później wykupu obligacji).

Emitent ma również obowiązki wobec banku reprezentanta:

•

przekazywanie informacji bieżących i okresowych, które pozwalają ocenić sytuację
finansową emitenta,

•

składanie przynajmniej raz na kwartał okresowych sprawozdań z wywiązywania się z
obowiązków wynikających z obligacji,

•

zawiadomienie banku w przypadku, gdy emisja była zabezpieczona o wszelkich zmianach
dotyczących głównie wartości zabezpieczenia,

•

rozwiązanie umowy z bankiem o reprezentację, jeżeli nie spełnia on warunków (nie
wcześniej niż przed zawarciem nowej umowy z innym bankiem, jednak musi to nastąpić w
ciągu 60 dni od pojawienia się okoliczności)

Jeżeli bank reprezentant stwierdzi, że emitent narusza obowiązki wynikające z obligacji to:

•

ma obowiązek powiadomić o tym obligatariuszy,

•

ma prawo zastosować odpowiednie środki mające na celu ochronę praw obligatariuszy, np.:
- wymuszenie na emitencie ustanowienia dodatkowego zabezpieczenia,
- zawiadomienie emitenta o wymagalności całego długu głównego na wypadek opóźnień w
spłacie części długu lub odsetek,
- zgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości emitenta.

Obligacje przychodowe to obligacje emitowane przez jednostkę samorządu terytorialnego

lub spółkę akcyjną lub spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, które to spółki posiadają taką
ilość akcji, które zapewniają co najmniej 50% głosów na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy w
podmiotach, których jedynym przedmiotem działania jest zaspakajanie potrzeb społeczności
lokalnych lub wykonywanie zadań z zakresu użyteczności publicznych. Obligacje te zabezpieczone
są na przyszłych przychodach z tych usług świadczonych przez te spółki.