Pogłębione wywiady indywidualne

Dr inż. Jadwiga Stobiecka

Inne nazwy wywiadów

indywidualnych



Wywiady niestandaryzowane



Nieustrukturalizowane



Pośrednie



Swobodne



Wywiady jeden na jeden (one-to-one)



Wywiady twarzą w twarz (face-to face)

Cel

pogłębionych wywiadów indywidualnych

Uzyskanie:



szczegółowych informacji



od 1 respondenta,



bez wpływu osób trzecich,

a dotyczących doświadczeń i subiektywnych znaczeń

związanych z codzienną rzeczywistością



podczas złożonych, wieloetapowych procesów

postępowania nabywcy/użytkownika i/lub



kiedy są poruszane zagadnienia kontrowersyjne,
osobiste, intymne.

Rodzaje wywiadów



Faktograficzne

(badanie świadków wydarzeń)



Konceptualne

(wyjaśnianie pojęć)



Wywiady narracyjne (

struktura opowieści)



Wywiady dyskursywne

(Jest to sposób poznawania

realizowany etapami, poprzez ogniwa pośrednie tworzące pewien

logiczny ciąg. Etapy dyskursu mogą stanowić: wyodrębnienie

poszczególnych części jakiejś całości, uchwycenie ich wewnętrznej

natury i ich wzajemnych odniesień, a następnie sformułowanie

wniosków o charakterze syntetycznym. Typowy przykład dyskursu
to rozumowanie)



Wywiady konfrontacyjne

(polemiczny styl prowadzenia

wywiadu, celowe stwarzanie sytuacji „konfliktowej” dla pogłębienia

rozumienia zjawisk)

Klasyfikacja

pogłębionych wywiadów indywidualnych



Swobodny mało ukierunkowany



Swobodny ukierunkowany



Swobodny ze standaryzowaną listą
poszukiwanych informacji



Kwestionariuszowy o mniejszym stopniu
standaryzacji



Kwestionariuszowy o większym stopniu
standaryzacji

Wywiady problematyczne



Wywiady z przedstawicielami innych kultur
(np. inne znaczenie gestów)



Wywiady z dziećmi (przełamywanie barier)



Wywiady z przedstawicielami elit (szacunek
dla badacza posiadającego wiedzę i dobrą
orientację w tematyce badania)

Wywiad



Zakłada asymetrię relacji władzy



Jest dialogiem jednokierunkowym



Jest dialogiem instrumentalnym (narzędziem
zdobywania informacji)



Może być dialogiem manipulacyjnym



Badacz ma monopol na interpretację



Podlega kontroli zwrotnej



Czasem pojawiają się w nim niezaplanowane

wątki

Nie wolno ignorować w nim problemów

etycznych, które dotyczą:



Wyboru tematu



Projektowania narzędzia



Sytuacji wywiadu



Transkrypcji



Analizy



Weryfikacji



Prezentacji wyników

Warto się zastanowić w związku z tym:

Jakie mogą być korzystne sytuacje badania?

W jaki sposób badanie poprawi sytuację badanych?

Jak uzyskać świadomą zgodę udziału w badaniu?

W jaki sposób zapewnić poufność i anonimowość?

Jak ukryć tożsamość badanego?

Kto będzie miał dostęp do wywiadów?

Jakie mogą być konsekwencje dla osób biorących

udział w wywiadach?

Czy rola badacza ma wpływ na badanie?

Jak uniknąć nadmiernej ingerencji osób zlecających

badanie?

Wywiady indywidualne

emocjonalne fazy procesu badawczego



Faza entuzjazmu antypozytywistycznego



Faza cytowania wywiadów



Faza milczącej pracy



Faza agresywnego milczenia



Ostatnia faza wyczerpania

Scenariusz wywiadu

Rodzaje pytań



Pytania wprowadzające

(Pamiętasz sytuację, w której …?)



Pytania rozwijające

(Czy sam tego doświadczyłeś?)



Pytania pogłębiające

(Możesz mi opowiedzieć, co się stało?)



Pytanie uszczegółowiające

(Jak wtedy zareagowałeś?)



Pytanie wprost

(Czy kiedykolwiek …..?)



Pytania pośrednie

(Jak Ci się wydaje, kiedy inni ...?)



Pytanie strukturujące

(Przejdźmy teraz do innego tematu, kiedy …)



Milczenie

(pauza na skojarzenie i refleksję)



Pytania interpretujące

(Czyli chciałbyś przez to powiedzieć, że …)

Kwalifikacje osoby prowadzącej wywiad



Dobrze zna temat



Nadaje porządek wywiadowi



Mówi jasno



Jest delikatna



Jest wrażliwa



Jest otwarta



Potrafi kierować wywiadem



Jest krytyczna



Ma dobrą pamięć



Umie na bieżąco interpretować wypowiedzi

i uzgadniać znaczenie

Transkrypcja

Transkrypcja - przykład

Jakość wywiadów



O ile doceniano jakość prowadzenia wywiadów, o tyle

jakość transkrypcji była lekceważona.



Rozmowa mówiona i tekst pisany, to różne formy

dyskursu. Trzeba o tym pamiętać przy transkrypcji.



Zazwyczaj zaniedbuje się rzetelność i trafność

transkrypcji, a przecież ma ona ogromne znaczenie
interpretacyjne.



Nie ma jednej, prawidłowej formy transkrypcji. Stosuje

się różne w zależności od celu jej zastosowania.



Istnieje wiele programów komputerowych, które

ułatwiają analizę. Najczęściej pracują one na tekście

pisanym, ale są też takie, które umożliwiają

komputerową analizę dźwięku.



Programy są narzędziami analizy, za które odpowiada
badacz.

Zarzuty wobec wywiadów jakościowych

Wywiad jakościowy nie jest:



Naukowy

– to wiedza zdroworozsądkowa;



Ilościowy

– to tylko słowa;



Obiektywny

– bazuje na opiniach subiektywnych;



Naukową formą testowania hipotez

– ma charakter

eksploracyjny;



Pewny

– dostarcza wiedzy zależnej od przekonań

badacza;



Rzetelny

– opiera się na pytaniach sugerujących;



Intersubiektywny

– różni czytelnicy mogą doszukiwać się

w nim odmiennych znaczeń;



Trafny

– opiera się na subiektywnych wrażeniach;



Podstawą do uogólniania

– badaniu poddaje się zbyt

małą liczbę osób.

Wywiad to rzemiosło. Jak się tego

rzemiosła nauczyć?



Ucz się prowadzenia wywiadów

obserwując, jak robią to inni.



Ucz się prowadzenia wywiadów –

prowadząc wywiady.



Ucz się prowadzenia wywiadów w

środowisku badaczy jakościowych.

Dziękuję za uwagę !

Dziękuję za uwagę.