WIOŚ Kraków
© Delegatura w Nowym Sączu
__________________________________________________________________________________________
Ocena jakości wód powierzchniowych w 2005 roku
Badania
jakości wód powierzchniowych w województwie małopolskim w roku 2005
prowadzono zgodnie z „ Programem Państwowego Monitoringu Środowiska na lata 2003-
2005”. Na obszarze Południowej Małopolski (Powiat Tatrzański, Nowotarski, Nowosądecki,
Limanowski i Gorlicki) badaniami objęto 36 rzek i potoków oraz 5 zbiorników zaporowych.
Badania prowadzono w tych samych 51 punktach pomiarowo-kontrolnych co w roku 2004. W
ramach prowadzonego monitoringu wód powierzchniowych do badań laboratoryjnych
pobrano 367 próbek wody. Wykonano w nich ogółem 10 489 oznaczeń, w tym oznaczono
9761 wskaźników fizykochemicznych, 396 hydrobiologicznych oraz 332 bakteriologicznych.
Na podstawie przeprowadzonych badań dokonano oceny jakości wód
powierzchniowych pod kątem różnych sposobów użytkowania zgodnie z metodykami
zawartymi w rozporządzeniach Ministra Środowiska:
- ocenę według pięciu klas jakości (dla 51 punktów pomiarowo-kontrolnych),
- ocenę wód wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do
spożycia ( dla 7 punktów pomiarowo-kontrolnych),
- ocenę wód pod względem wymagań, jakim powinny odpowiadać wody
śródlądowe będące środowiskiem życia ryb w warunkach naturalnych (dla 51
punktów pomiarowo-kontrolnych)
- ocenę wód pod kątem eutrofizacji (dla 11 punktów pomiarowo-kontrolnych).
Ocena wód według pięciu klas jakości
Rozporządzenie (projekt) w sprawie klasyfikacji i oceny stanu wód powierzchniowych
obejmuje pięć klas jakości, z uwzględnieniem kategorii jakości wody A1, A2 i A3,
określonych w przepisach w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody
powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do
spożycia:
1) klasa I – wody o bardzo dobrej jakości:
a) spełniają wymagania określone dla wód powierzchniowych wykorzystywanych do
zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia, w przypadku ich
uzdatniania sposobem właściwym dla kategorii A1,
b) wartości wskaźników jakości wody nie wskazują na żadne oddziaływania
antropogeniczne;
2) klasa II – wody dobrej jakości:
a) spełniają w odniesieniu do większości wskaźników jakości wody wymagania
określone dla wód powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w
WIOŚ Kraków
© Delegatura w Nowym Sączu
__________________________________________________________________________________________
wodę przeznaczoną do spożycia, w przypadku ich uzdatniania sposobem właściwym
dla kategorii A2,
b) wartości biologicznych wskaźników jakości wody wykazują niewielki wpływ
oddziaływań antropogenicznych;
3) klasa III – wody zadowalającej jakości:
a) spełniają wymagania określone dla wód powierzchniowych wykorzystywanych do
zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia, w przypadku ich
uzdatniania sposobem właściwym dla kategorii A2,
b) wartości biologicznych wskaźników jakości wody wykazują umiarkowany wpływ
oddziaływań antropogenicznych;
4) klasa IV – wody niezadowalającej jakości:
a) spełniają wymagania określone dla wód powierzchniowych wykorzystywanych do
zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia, w przypadku ich
uzdatniania sposobem właściwym dla kategorii A3,
b) wartości biologicznych wskaźników jakości wody wykazują, na skutek
oddziaływań antropogenicznych, zmiany ilościowe i jakościowe w populacjach
biologicznych;
5) klasa V – wody złej jakości:
a) nie spełniają wymagań dla wód powierzchniowych wykorzystywanych do
zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia,
b) wartości biologicznych wskaźników jakości wody wykazują, na skutek
oddziaływań antropogenicznych, zmiany polegające na zaniku występowania
znacznej części populacji biologicznych;
W 2005 roku stan czystości wód powierzchniowych według 5 klas jakości
przedstawiał się następująco:
- wody bardzo dobrej jakości - klasy I wystąpiły w 8 punktach pomiarowych na
potokach: Czarny Dunajec, Lepietnica, Bystra, Poroniec, Białka Tatrzańska,
Wierchomla, Kamionka, Piekielnik (dopływ Czarnej Orawy),
- wody dobrej jakości - klasy II wystąpiły w 24 punktach pomiarowych:
Zlewnia Górnego Dunajca – dobrą jakość osiągnęły wody potoków: Piekielnik
(ujście do Czarnego Dunajca), Wielki Rogoźnik, Biały Dunajec (ppk Poronin i
Szaflary), Niedziczanka.
WIOŚ Kraków
© Delegatura w Nowym Sączu
__________________________________________________________________________________________
Zlewnia Środkowego Dunajca – dobrą jakość osiągnęły wody potoków: Ochotnica,
Kamienica Zabrzeska, Słomka, Kamienica Nawojowska, Łubinka, Smolnik.
Zlewnia Ropy – dobrą jakość wód stwierdzono na Ropie w ppk Szymbark oraz jej
dopływach: Zdynia, Sękówka, Moszczanka, Sitniczanka.
Zlewnia Popradu – dobrą jakość osiągnęły wody potoku Muszynka w Powroźniku
powyżej ujęcia wody pitnej dla Krynicy.
Zlewnia Czarnej Orawy – wody dobrej jakości wystąpiły na potokach: Sylec i Lipnica.
Dobrą jakośc wód (II klasy) stwierdzono w punktach pomiarowych na wszystkich
pięciu zbiornikach zaporowych: Czorsztyn, Sromowce Wyżne, Rożnów, Czchów na
Dunajcu oraz Klimkówka na Ropie.
- wody zadowalającej jakości klasy III wystąpiły w 18 punktach pomiarowych na
rzekach:
Dunajec (w 6 punktach pomiarowo – kontrolnych zlokalizowanych wzdłuż biegu rzeki
od Nowego Targu do Zbiornika Rożnowskiego)
Poprad (w ppk Ćirć, Piwniczna, Biegonice-ujście do Dunajca)
Łososina (w ppk Piekiełko i Jakubkowice)
Ropa (w ppk poniżej Biecza)
Czarna Orawa (w ppk Jabłonka)
oraz na potokach: Grajcarek ( ujście do Dunajca) Słopniczanka, Sowlinka, Białka
– dopływy Łososiny i Libuszanka (dopływ Ropy).
- nie stwierdzono wód niezadowalającej jakości klasy IV
- wody złej jakości klasy V wystąpiły w jednym punkcie pomiarowym na potoku
Zubrzyca (dopływ Czarnej Orawy)
Jakość wód powierzchniowych w 2005 r. wg ilości punktów pomiarowych w danej
klasie
2%
47%
15,7%
35,3%
I klasa - w ody bardzo
dobrej jakości
II klasa - w ody dobrej
jakości
III klasa - w ody
zadow alającej jakości
V klasa - w ody złaj
jakości
WIOŚ Kraków
© Delegatura w Nowym Sączu
__________________________________________________________________________________________
Z oceny przeprowadzonej dla wód powierzchniowych Południowej Małopolski w 51
punktach pomiarowo-kontrolnych w 2005 roku wynika, że
- 15,7 % z ogółu badanych stanowią wody klasy I – bardzo dobrej jakości
- 47,0 % stanowią wody dobrej jakości – klasy II
- 35,3 % stanowią wody zadowalającej jakości – klasy III
- 2,0 % to wody złej jakości klasy V
- nie
wystąpiły wody niezadowalającej jakości – klasy IV.
Łącznie w 2005 roku wody bardzo dobrej, dobrej i zadowalającej jakości stanowiły
98 % zbadanych wód (w 2004 roku 94%). Oznacza to, że w stosunku do roku 2004, w
którym badania prowadzono w tych samych punktach pomiarowo-kontrolnych z tą samą
częstotliwością i zakresem analitycznym jakość wód w 2005 roku znacząco się
poprawiła. Pojawiły się wody bardzo dobrej jakości klasy I (15,7 %), wzrosła ilość wód
dobrej jakości (klasy II) o 15,6 %, zmniejszyła się ilość wód zadowalającej jakości (klasy III) o
27,4 %. Nie wystąpiły wody niezadowalającej jakości klasy IV, tylko w 1 punkcie wystąpiły
wody złej jakości (2 % badanych wód).
Na potokach o jakości wód decydują głównie zanieczyszczenia organiczne (BZT
5
),
zawiesina ogólna, fenole lotne i odczyn pH.
Na
głównych rzekach regionu: Dunajcu, Popradzie, Łososinie, Ropie podstawowymi
wskaźnikami degradującymi jakość wód jest barwa, odczyn pH i zawiesina ogólna oraz
zanieczyszczenia organiczne, biogenne i mikrobiologiczne, a także stan biologiczny wód. Na
Czarnej Orawie o jakości wód decydują: barwa, zanieczyszczenia organiczne,
mikrobiologiczne oraz metale: glin i żelazo.
Wyniki oceny zestawiono w tabeli poniżej i graficznie na mapie nr 1.
WIOŚ Kraków
© Delegatura w Nowym Sączu
__________________________________________________________________________________________
Klasyfikacja jakości śródlądowych wód powierzchniowych w 2005 roku (wg 5 klas)
Punkt pomiarowo-kontrolny
Wskaźniki degradujące jakość wody
Lp.
Klasa
jakości
wód
ogólna
Rodzaj
monitoringu
p.p.k.na
Nazwa
Rzeka
mapie
km
Fizyko-chemiczne Bakteriologiczne
Biologiczne
71
Czarny
Dunajec
Ludźmierz 205,0
R
I
III – odczyn pH
n. b.
n.b.
72
Piekielnik Długopole 0,1
R
II
II - BZT
5,
azotyny, fenole lotne
n. b.
n.b.
73
Lepietnica Ludźmierz 0,3
R
I
III – odczyn pH
n.b. n.b.
74
Wielki
Rogoźnik
Ludźmierz 0,5
R
II
II- zawiesina ogólna, BZT
5
, azotyny
n.b n.b.
75
Biały Dunajec
Poronin, pon.ujścia
Porońca
17,7 R II
II - BZT
5
, azotyny
n.b. n.b.
76
Biały Dunajec
Szaflary, pow.ujęcia
wody dla Nowego
Targu
7,1 R,
U II
III - odczyn pH
IV - ogólna liczba bakterii coli
III - liczba bakterii coli fek.
n.b.
II – BZT
5
, barwa, ChZT-Cr, azot
Kjeldahla, azotany, azotyny, fenole
77
Bystra
pow.ujęcia dla
Zakopanego
5,8 R,
U I
II - ogólna liczba bakterii coli,
liczba bakterii coli fek.
n.b.
78
Poroniec Poronin
0,2
R
I
III - BZT
5
n.b. n.b.
V – zawiesina ogólna
IV - liczba bakterii coli fek.,
ogólna liczba bakterii coli
IV – saprobowość
fitoplanktonu,
III – barwa, odczyn pH, BZT
5
,
utlenialność, ChZT-Cr, zasadowość
ogólna, azot Kjeldahla, oleje
mineralne
D
III – saprobowość
peryfitonu, indeks
bioróżnorodności
79
Dunajec Waksmund
196,2
III
R, A
WIOŚ Kraków
© Delegatura w Nowym Sączu
__________________________________________________________________________________________
IV – zawiesina ogólna
IV - liczba bakterii coli fek.,
ogólna liczba bakterii coli
III - saprobowpść
fitoplanktonu, saprobowość
peryfitonu, indeks
bioróżnorodności
III - barwa, odczyn pH, utlenialność,
ChZT-Cr, azot Kjeldahla,
zasadowość ogólna, oleje mineralne
D
80
Dunajec Harklowa
187,2
III
R, A
w.p.:III - odczyn pH,
II – chlorofil „a”
II - BZT
81
Zbiornik
Czorsztyński
pow.zapory
5
, azotany, azotyny, fenole
II
-powierzchnia
R
n.b.
II
w.n.: II – azot
Kjeldahla, azotany,
azotyny, fenole
-w.naddenna
III – BZT
82
Zbiornik
Sromowce
pow.zapory
-powierzchnia
R
II
5
,
II – azot
Kjeldahla, azotany,
azotyny
n.b.
III - barwa, odczyn pH, zasadowość
ogólna, żelazo,
IV - ogólna liczba bakterii coli, III – saprobowość
fitoplanktonu, saprobowość
peryfitonu
D
III - liczba bakterii coli fek.,
83
Dunajec Czerwony
Klasztor
163,8
III
R, A
IV - barwa,
IV - ogólna liczba bakterii coli, III - saprobowość
fitoplanktonu, saprobowość
peryfitonu
84
Dunajec Gołkowice 119,0
D
III - odczyn pH,
III - liczba bakterii coli fek.,
III
R, A, U
85
Dunajec
Świniarsko 110,8
R,
U
III
III – barwa, odczyn pH, ChZT-Cr,
III - ogólna liczba bakterii coli, n.b.
III - liczba bakterii coli fek.
IV - ogólna liczba bakterii coli, IV – saprobowość
peryfitonu,
IV - zawiesina ogólna,
IV- liczba bakterii coli fek.
86
Dunajec
Dąbrowa
Kamieniołom
101,1
D
R, A
III
III – barwa, BZT
5
, ChZT-Cr, azot
Kjeldahla, żelazo, fosforany
III – saprobowość
fitoplanktonu, clorofil „a”,
indeks bioróżnorodnośći,
indeks biotyczny
w.p.: III - odczyn pH,
II - BZT
5
, azot
Kjeldahla, azotany,
azotyny
pow.zapory
II
Zbiornik
Rożnowski
87
-powierzchnia
R
n.b.
II
w.n.: III – zawiesina ogólna,
-w.naddenna
II – azot
Kjeldahla, azotany,
azotyny
WIOŚ Kraków
© Delegatura w Nowym Sączu
__________________________________________________________________________________________
w.p.: II – azot Kjeldahla, azotany,
azotyny
pow.zapory
II
Zbiornik
Czchowski
88
w.n.: IV – zawiesiana ogólna
-pow.zapory
R
n.b.
II
-w.naddenna
II – azot Kjeldahla, azotany,
azotyny
94
Białka
Tatrzańska
Dębno 1,0
R
I
II – zawiesina ogólna
n.b. n.b.
IV - zawiesina ogólna,
95
Niedziczanka Niedzica
0,1
R
II
n.b. n.b.
II – BZT
5
, fenole lotne,
96
Grajcarek Szczawnica
0,1
R
III
III - zawiesina ogólna, odczyn pH,
n.b. n.b.
97
Ochotnica Ochotnica
Dolna
0,1
R
II
III - odczyn pH,
n.b. n.b.
II – fenole lotne,
98
Kamienica
Zabrzeska
Zabrzeż 0,2
R
II
III - zawiesina ogólna,
n.b. n.b.
II - BZT
5
, fenole lotne,
99
Słomka Naszacowice
0,1 R
II
II – zawiesina ogólna, fenole lotne,
n.b. n.b.
100
Łubinka Nowy
Sącz 1,0
R
II
n.b. n.b.
II – azotyny, fenole lotne
101
Smolnik Marcinkowice
1,8 R
II
III - BZT
5
n.b. n.b.
II – azotyny, przewodnictwo
elektrolityczne, fenole lotne
IV - zawiesina ogólna, ChZT-Cr,
IV - ogólna liczba bakterii coli, III – saprobowość
fitoplanktonu ,
saprobowość peryfitonu,
IV - liczba bakterii coli fek.
III – barwa, BZT
104
Poprad
Čirč 64,2
D
5
, utlenialność,
amoniak, azot Kjeldahla, azotyny,
fosforany, żelazo,
III
R, A
WIOŚ Kraków
© Delegatura w Nowym Sączu
__________________________________________________________________________________________
IV - ogólna liczba bakterii coli, III - saprobowość
fitoplanktonu, saprobowość
peryfitonu
III - barwa, zawiesina ogólna, odczyn
pH, BZT
105
Poprad Piwniczna
23,9
D
R, A
III
5
, utlenialność, ChZT-Cr, ,
azotyny, fosforany, żelazo,
III - liczba bakterii coli fek.,
IV - zawiesina ogólna,
IV - ogólna liczba bakterii coli,
III - liczba bakterii coli fek.,
III - saprobowość
fitoplanktonu, saprobowość
peryfitonu
D
III – barwa, BZT
106
Poprad Biegonice
2,9
R, A
III
5
, ChZT-Cr, azot
Kjeldahla, azotyny, fosforany,
żelazo,
III - barwa, ChZT-Cr,
III - ogólna liczba bakterii coli, n.b.
III - liczba bakterii coli fek.
107
Muszynka Powroźnik 9,2
R,
U
II
II – zapach, BZT
5
, azot Kjeldahla,
żelazo, fenole lotne
II – zawiesina ogólna,
108
Wierchomla Wierchomla
Wielka 0,5
R
I
n.b. n.b.
109
Kamienica
Nawojowska
Nowy Sącz 0,3
R
II
III - odczyn pH,
n.b. n.b.
II - BZT
5
, azotyny, fenole lotne
110
Kamionka Jamnica
0,1
R
I
II - BZT
5
n.b. n.b.
IV - barwa, zawiesina ogólna
V - ogólna liczba bakterii coli, n.b.
IV - liczba bakterii coli fek.
111
Łososina Piekiełko 35,9
R,
U
III
III - ChZT-Cr, azot Kjeldahla,
żelazo,
III – barwa, odczyn pH, ChZT-Cr,
IV - liczba bakterii coli fek.,
III - saprobowość
fitoplanktonu, saprobowość
peryfitonu
D
IV - ogólna liczba bakterii coli
112
III
Łososina Jakubkowice
6,8
R, A
III – zawiesina ogólna, odczyn pH,
113
Słopniczanka Tymbark
0,2
R
III
n.b. n.b.
WIOŚ Kraków
© Delegatura w Nowym Sączu
__________________________________________________________________________________________
114
Sowlinka
Łososina
Górna 0,2 R III
III – zawiesina ogólna, BZT
5
,
amoniak, azotyny, fosforany
n.b. n.b.
V- zawiesina ogólna,
115
Białka Biała Dolna
0,3
R
IIII
n.b. n.b.
III - BZT
5
,
w.p.: II – azotany, azotyny, fenole,
Pow.zapory
II
Zbiornik
Klimkówka
129
R
n.b.
-powierzchnia
w.n.: III - azotyny,
II
-w.naddenna
II – azot Kjeldahla, azotany, fenole
III - liczba bakterii coli fek.,
IV - barwa,
IV - ogólna liczba bakterii coli
130
Ropa Szymbark
41,0
R,
U II
III – żelazo,
n.b.
II – zawiesina ogólna, ChZT-Cr, azot
Kjeldahla, azotany, azotyny, fenole
IV - liczba bakterii coli fek.,
IV - barwa,
III - saprobowość
fitoplanktonu, saprobowość
peryfitonu,
IV -ogólna liczba bakterii coli
III – zawiesina ogólna, odczyn pH,
BZT
D
131
Ropa poniżej Biecza
18,6
R, A
III
5
, ChZT-Cr, utlenialność, azotyny,
III - odczyn pH,
132
Zdynia Uście Gorlickie
0,5
R
II
n.b. n.b.
II – BZT , miedź, fenole lotne
5
133
Sękówka Gorlice
0,6
R
II
II - BZT
5
, miedź, fenole lotne
n.b. n.b.
III – azotyny
134
Moszczanka Zagórzany
2,0
R
II
n.b. n.b.
II – zawiesina ogólna , przewodność
elektrolityczna, fenole lotne
135
Libuszanka Ujście 1,7
R
III
III – zawiesina ogólna, BZT
5
,
azotyny,
n.b. n.b.
III - zawiesina ogólna,
136
Sitniczanka Biecz
1,0
R
II
n.b. n.b.
II - BZT
5
, azotyny, przewodność
elektrolityczna, fenole lotne,
WIOŚ Kraków
© Delegatura w Nowym Sączu
__________________________________________________________________________________________
137
Czarna Orawa Jabłonka 25,0
D
R, A
III
V - barwa,
IV - utlenialność, ChZT-Cr,
III – ogólny węgiel organiczny
zasadowość ogólna, glin, żelazo
IV - liczba bakterii coli fek.,
IV - ogólna liczba bakterii coli
III - saprobowość
fitoplanktonu, saprobowość
peryfitonu
138
Piekielnik Jabłonka 0,2
R
I
II – fenole lotne
n.b. n.b.
139
Zubrzyca Ujście 0,2
R
V
V – amoniak, fosforany,
n.b. n.b.
140
Sylec Ujście 0,2
R
II
III --BZT
5
II – zawiesina ogólna, amoniak,
azotyny, fosforany, fenole lotne,
n.b. n.b.
141
Lipnica Ujście 0,2
R
II
IV - BZT
5
,
II - zawiesina ogólna, amoniak,
azotyny, fenole lotne,
n.b. n.b.
Objaśnienia
Rodzaje monitoringu:
D – monitoring diagnostyczny wg rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 11 lutego 2004 r. w sprawie klasyfikacji dla prezentowania stanu
wód powierzchniowych i podziemnych, sposobu prowadzenia monitoringu oraz sposobu prezentacji wyników i prezentacji stanu tych wód (Dz.U.04.32.284 z dnia 1 marca
2004 r.
A - monitoring wód wrażliwych na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych (eutrofizacja) wg rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2002 r. w
sprawie kryteriów wyznaczania wód wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych. (Dz. U. 02.241.2093 z dnia 31 grudnia 2002 r.)
R - monitoring wód pod kątem możliwości bytowania ryb wg rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 października 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny
odpowiadać wody śródlądowe będące środowiskiem życia ryb w warunkach naturalnych. (Dz. U. 02.176.1455 z dnia 23 października 2002 r.)
U - monitoring wód przeznaczonych do zaopatrzenia ludności
wg rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 listopada 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny
odpowiadać wody
powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia. (Dz. U. 02.204.1728 z dnia 9 grudnia 2002 r.)
WIOŚ Kraków
© Delegatura w Nowym Sączu
__________________________________________________________________________________________
Ocena wód wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę
przeznaczoną do spożycia
Na terenie Południowej Małopolski – Region Sądecki miasta: Zakopane, Nowy Targ,
Nowy Sącz, Stary Sącz, Gorlice, Limanowa, Krynica zaopatrywane są w wodę pitną z ujęć
wód powierzchniowych. Rzeki i potoki ujmowane do celów pitnych to: Bystra, Biały Dunajec,
Dunajec, Łososina, Ropa, Muszynka. Badania prowadzone były w 7 punktach pomiarowo-
kontrolnych zlokalizowanych powyżej ujęć wód powierzchniowych ujmowanych do celów
pitnych z częstotliwością od 4 –12 razy/rok w zależności od ilości ludzi korzystających z ujęcia.
Ocenę jakości wód powyżej ujęć wody pitnej przeprowadzono w oparciu o
rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 listopada 2002 r. w sprawie wymagań,
jakim powinny odpowiadać wody powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia
ludności w wodę przeznaczoną do spożycia ( Dz. U. Nr 204, poz. 1728).
Ocenę jakości wód w punktach zlokalizowanych powyżej ujęć wody pitnej w roku 2005
przedstawiono graficznie na mapie nr 2 i w tabeli poniżej.
Ocena wód ujmowanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia w 2005 r
Punkt pomiarowo-kontrolny
Kategoria wód wg wskaźników
Rzeka
Nr
p.p.k.
na
mapie
Nazwa km
Kategoria
wód ogólna Fizykochemicznych Bakteriologicznych
A2
A3
Biały Dunajec Szaflary, pow. ujęcia
wody dla Nowego Targu
7,1
A3
odczyn pH, fenole
lotne
ogólna liczba bakterii
coli
76
Bystra pow.
Ujęcia wody dla
Zakopanego
5,8
A1 A2
liczba bakterii coli fek.,
ogólna liczba bakterii
coli
77
A2
84
Dunajec Gołkowice, pow. ujęcia
wody dla Starego Sącza
119,0 A2
A2
barwa, fenole lotne liczba bakterii coli fek.,
ogólna liczba bakterii
coli, liczba
paciorkowców fekal.
A2
A2
A2
Dunajec
Świniarsko, pow. ujęcia
wody dla Nowego Sącza
110,8
liczba bakterii coli fek.,
ogólna liczba bakterii
coli, liczba
paciorkowców fekal.
odczyn pH, ogólny
węgiel organiczny,
A2
85
fenole lotne
Muszynka Powroźnik, pow. ujęcia
wody dla Krynicy
9,2
A2
A2
A2
fenole lotne
liczba bakterii coli fek.,
ogólna liczba bakterii
coli
107
Łososina Piekiełko, pow. ujęcia
wody dla Limanowej
35,9 nie
spełnia
A1, A2, A3
nie spełnia
nie spełnia A1, A2, A3
111
A1, A2, A3
ogólna liczba bakterii
coli
zawiesina ogólna
Ropa
Szymbark, pow. ujęcia
wody dla Gorlic
41,0
A2
A3
A3
barwa, żelazo,
fenole lotne
ogólna liczba bakterii
coli
130
WIOŚ Kraków
© Delegatura w Nowym Sączu
__________________________________________________________________________________________
Przy czym , zgodnie z cytowanym wyżej rozporządzeniem:
- wody kategorii A1 – to wody wymagające prostego uzdatniania fizycznego, w
szczególności filtracji oraz dezynfekcji,
- wody kategorii A2 – to wody wymagające typowego uzdatniania fizycznego i chemicznego,
w szczególności utleniania wstępnego, koagulacji, flokulacji, dekantacji, filtracji i
dezynfekcji (chlorowanie końcowe),
- wody kategorii A3 – to wody wymagające wysokosprawnego uzdatniania fizycznego i
chemicznego, w szczególności utleniania, koagulacji, flokulacji, dekantacji, filtracji,
adsorpcji na węglu aktywnym, dezynfekcji (ozonowanie, chlorowanie końcowe).
WIOŚ Kraków
© Delegatura w Nowym Sączu
__________________________________________________________________________________________
Przydatność wód do bytowania ryb w warunkach naturalnych
W 2004 roku na rzekach i potokach Regionu Sądeckiego przeprowadzono
badania jakości wód pod względem wymagań, jakim powinny odpowiadać wody śródlądowe
będące środowiskiem życia ryb w warunkach naturalnych (Rozporządzenie Ministra
Środowiska z dnia 4 października 2002 r. Dz. U. Nr 176, poz. 1455).
W przypadku łososiowatych oznacza to wody, które stanowią lub mogą stanowić
środowisko życia populacji ryb należących do rodzaju Salmo spp., rodziny Coregonidae
(Coregonus) jak pstrąg potokowy, łosoś bałtycki, troć lub gatunku lipień (Thymallus thymallus);
a karpiowatych oznacza to wody, które stanowią lub mogą stanowić środowisko życia
populacji ryb należących do rodziny karpiowatych (Cyprinidae) jak karp, brzana, karaś
srebrzysty i pospolity, certa, świnka, kleń, jelec, ukleja, leszcz, płoć lub innych gatunków,
takich jak szczupak (Esox lucius), okoń (Perca fluviatilis) oraz węgorz (Anguilla anguilla).
Badania prowadzono na 36 rzekach i potokach (w ich ujściowych odcinkach) oraz na 5
zbiornikach zaporowych, łącznie w 51 punktach pomiarowo-kontrolnych.
Zakres badań obejmował następujące wskaźniki fizykochemiczne: temperatura wody,
tlen rozpuszczony, odczyn pH, zawiesina ogólna, BZT5, fosfor ogólny, azotyny, fenole,
niejonowy amoniak, azot amonowy, całkowity chlor pozostały, cynk ogólny, miedź
rozpuszczona oraz węglowodory ropopochodne badane wzrokowo.
Ocenę przydatności wód do bytowania ryb przedstawiono na mapie nr 3 i w tabeli poniżej.
Ocena przydatności wód do bytowania ryb w warunkach naturalnych – 2005 rok
Punkt pomiarowo-
kontrolny
Lp.
ppk. na
mapie
Rzeka
Nazwa km
Przydatność wód
dla bytowania
ryb
Wskaźniki degradujące
wody
karpiowate
azotyny, fosfor ogólny
71 Czarny
Dunajec
Ludźmierz
205,0
nieprzydatne azotyny
72 Piekielnik
Długopole
0,1
karpiowate
tlen rozpuszczony, azotyny
73 Lepietnica
Ludźmierz
0,3
nieprzydatne azotyny
74 Wielki
Rogoźnik Ludźmierz
0,5
nieprzydatne azotyny
75 Biały Dunajec
Poronin, pon.ujścia
Porońca
17,7
nieprzydatne azotyny
76 Biały Dunajec
Szaflary, pow.ujęcia
wody dla Nowego
Targu
7,1
łososiowate
77 Bystra
pow.ujęcia dla
Zakopanego
5,8
karpiowate BZT , azotyny
78 Poroniec
Poronin
0,2
5
nieprzydatne
zawiesina ogólna, BZT
79 Dunajec
Waksmund
5
,
azotyny
196,2
nieprzydatne
azotyny, fosfor ogólny
80 Dunajec
Harklowa
187,2
pow.zapory
81
Zbiornik Czorsztyński
-powierzchnia
nieprzydatne
niejonowy amoniak, azotyny
WIOŚ Kraków
© Delegatura w Nowym Sączu
__________________________________________________________________________________________
-w.naddenna
nieprzydatne
tlen rozpuszczony, azotyny
82
Zbiornik Sromowce
pow.zapory
-powierzchnia
nieprzydatne
azotyny
83 Dunajec
Czerwony
Klasztor 163,8
karpiowate
azotyny, fosfor ogólny
84 Dunajec
Gołkowice
119,0
nieprzydatne
azotyny, fosfor ogólny
85 Dunajec
Świniarsko
110,8
nieprzydatne azotyny
86 Dunajec
Dąbrowa
Kamieniołom
101,1
nieprzydatne
azotyny, fosfor ogólny
87
Zbiornik Rożnowski
pow.zapory
-powierzchnia
-w.naddenna
nieprzydatne
nieprzydatne
azotyny
tlen rozpuszczony, azotyny
88
Zbiornik Czchowski
pow.zapory
-powierzchnia
-w.naddenna
nieprzydatne
nieprzydatne
azotyny
azotyny, zawiesina ogólna
94 Białka Tatrzańska Dębno
1,0
łososiowate
95 Niedziczanka
Niedzica
0,1
nieprzydatne
zawiesina ogólna
96 Grajcarek
Szczawnica
0,1
nieprzydatne azotyny
97 Ochotnica
Ochotnica
Dolna 0,1
łososiowate
98 Kamienica
Zabrzeska Zabrzeż
0,2
karpiowate azotyny
99 Słomka Naszacowice
0,1
karpiowate azotyny
100
Łubinka Nowy
Sącz
1,0
nieprzydatne azotyny
101 Smolnik
Marcinkowice
1,8
nieprzydatne azotyny
104 Poprad
Čirč
64,2
nieprzydatne
azot amonowy, azotyny,
fosfor ogólny
105 Poprad
Piwniczna
23,9
nieprzydatne
azotyny, fosfor ogólny
106 Poprad
Biegonice
2,9
nieprzydatne
azotyny, fosfor ogólny
107 Muszynka
Powroźnik
9,2
karpiowate azotyny
108 Wierchomla
Wierchomla
Wielka 0,5
łososiowate
109
Kamienica Nawojowska
Nowy Sącz
0,3
nieprzydatne azotyny
110 Kamionka
Jamnica
0,1
karpiowate azotyny
111
Łososina Piekiełko
35,9
nieprzydatne zawiesina
ogólna
112
Łososina Jakubkowice
6,8
nieprzydatne azotyny
113 Słopniczanka Tymbark
0,2
Karpiowate azotyny,
tlen
rozpuszczony,
fosfor ogólny
114 Sowlinka
Łososina Górna
0,2
nieprzydatne
azot amonowy, niejonowy
amoniak, azotyny, fosfor og.
115 Białka Biała Dolna
0,3
nieprzydatne
azotyny, fosfor ogólny,
zawiesina ogólna
129 Zbiornik
Klimkówka
pow.zapory
-powierzchnia
-w.naddenna
nieprzydatne
nieprzydatne
azotyny
azotyny
130 Ropa
Szymbark
41,0
nieprzydatne azotyny
131 Ropa
poniżej Biecza
18,6
nieprzydatne niejonowy
amoniak,
azotyny, fosfor ogólny
132 Zdynia
Uście Gorlickie
0,5
łososiowate
133 Sękówka Gorlice
0,6
karpiowate azotyny
134 Moszczanka
Zagórzany
2,0
nieprzydatne azotyny
135 Libuszanka
ujście do Ropy
1,7
nieprzydatne azotyny
136 Sitniczanka
Biecz
1,0
nieprzydatne azotyny
137 Czarna
Orawa
Jabłonka
25,0
nieprzydatne azotyny
138 Piekielnik
Jabłonka
0,2
karpiowate
tlen rozpuszczony, azotyny
139 Zubrzyca
ujście do Czarnej
Orawy
0,2
nieprzydatne
azot amonowy, niejonowy
amoniak, azotyny, fosfor og.
WIOŚ Kraków
© Delegatura w Nowym Sączu
__________________________________________________________________________________________
nieprzydatne azotyny
140 Sylec
ujście do Zb.
Orawskiego
0,2
nieprzydatne BZT ,azotyny, fosfor ogólny
141 Lipnica
ujście do Zb.
Orawskiego
5
0,2
Badania wykazały, że wody potoków: Bystra, Białka Tatrzańska, Ochotnica, Wierchomla,
Zdynia są przydatne do bytowania ryb łososiowatych i karpiowatych. W 11 punktach
pomiarowych stwierdzono przydatność wód do bytowania ryb karpiowatych. Są to wody
potoków: Czarny Dunajec, Lepietnica, Poroniec, Kamienica Zabrzeska, Słomka, Muszynka,
Kamionka, Słopniczanka, Sękówka, Piekielnik (dopływ Czarnej Orawy) oraz Dunajca w
punkcie pomiarowo – kontrolnym Czerwony Klasztor. W pozostałych 35 punktach pomiarowo
– kontrolnych wody nie spełniały wymaganych normatywów do bytowania ryb łososiowatych i
karpiowatych. Głównym wskaźnikiem degradującym jakość tych wód są azotyny. Na Dunajcu,
Popradzie i Ropie wskaźnikiem degradującym przydatność wód do bytowania ryb jest również
fosfor ogólny.
Eutrofizacja wód
Przez eutrofizację rozumie się wzbogacanie wody biogenami, w szczególności
związkami azotu lub fosforu, powodującymi przyspieszony wzrost glonów oraz wyższych form
życia roślinnego, w wyniku którego następują niepożądane zakłócenia biologicznych
stosunków w środowisku wodnym oraz pogorszenie jakości tych wód (art. 9.4 ustawy Prawo
wodne z dnia 18 lipca 2001 roku). Istotnym źródłem zanieczyszczeń wód biogenami jest
działalność rolnicza. W celu ograniczenia zanieczyszczenia wód spowodowanego przez
azotany pochodzenia rolniczego oraz ochrony wód przed dalszym zanieczyszczeniem kraje
członkowskie UE zostały zobowiązane do wdrożenia Dyrektywy Azotanowej 91/676/EWG.
Postanowienia tej Dyrektywy zostały przetransponowane do prawa polskiego między innymi w
rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie kryteriów
wyznaczania wód wrażliwych na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych.
Na obszarze objętym badaniami - Region Sądecki, dokonano oceny jakości wód w 11
punktach pomiarowo – kontrolnych pod kątem ich eutrofizacji (zgodnie z metodyką zalecaną w
cytowanym rozporządzeniu). Wyniki oceny zestawiono w tabeli poniżej.
WIOŚ Kraków
© Delegatura w Nowym Sączu
__________________________________________________________________________________________
Ocena wód pod kątem eutrofizacji
Wartości podstawowych wskaźników eutrofizacji w wodach powierzchniowych – rok 2005
Wskaźniki eutrofizacji
Punkt pomiarowo-kontrolny
Stężenia średnioroczne
Ocena stopnia
eutrofizacji
Rzeka
Chlorofil
„a”
Nazwa km
Azot
ogólny
Azot
azotanowy
Azotany
Fosfor
ogólny
[mgN/l] [mgN
/l] [mgNO
NO3
3
/l] [mgP/l]
[
μg/l]
Dunajec Waksmund
196,2
1,91 1,12 4,96
0,040
6,33
Nie
stwierdzono
Dunajec Harklowa
187,2
2,11 1,47 6,52
0,039
3,59
Nie
stwierdzono
Dunajec Czerwony
Klasztor
163,8
1,55 1,13 4,99
0,024
3,68
Nie
stwierdzono
Dunajec Gołkowice 119,0
1,38
1,06
4,69
0,041
2,64
Nie
stwierdzono
Dąbrowa
Kamieniołom
101,1 1,93 1,39
6,16 0,060 7,10 Nie
stwierdzono
Dunajec
Poprad
Čirč 64,2
2,80
1,87
8,26
0,106
4,18
Nie
stwierdzono
Poprad Piwniczna
23,9
2,43
1,74 7,68
0,083
3,34
Nie
stwierdzono
Poprad Biegonice
2,9
2,44
1,88 8,33
0,084
3,64
Nie
stwierdzono
Łososina Jakubkowice
6,8 2,16 1,70 7,54 0,050
3,56
Nie
stwierdzono
Ropa poniżej Biecza
18,6
2,06
1,38 6,12
0,081 3,36
Nie
stwierdzono
Czarna Orawa Jabłonka 25,0
1,32
0,72
3,20
0,050
2,69
Nie
stwierdzono
Wartości graniczne
5
2,2
10
0,25
25
Z powyższej oceny wynika, że wody głównych rzek przypływających przez Region
Sądecki: Dunajca, Popradu, Łososiny, Ropy, Czarnej Orawy nie wykazują cech eutrofizacji.
Stężenia średnioroczne podstawowych wskaźników stosowanych przy ocenie eutrofizacji wód
płynących: fosforu ogólnego, azotu ogólnego, azotu azotanowego, azotanów, chlorofilu „a” nie
przekraczają wartości granicznych powyżej, których występuje eutrofizacja wód. Tym samym
nie są wodami zanieczyszczonymi oraz zagrożonymi zanieczyszczeniem związkami azotu ze
źródeł rolniczych.
Podsumowanie wszystkich ocen jakości wód powierzchniowych na 51 punktach
pomiarowo-kontrolnych sporządzonych na podstawie badań w 2005 roku przedstawiono w
tabeli poniżej.
WIOŚ Kraków
© Delegatura w Nowym Sączu
__________________________________________________________________________________________
Zestawienie ocen jakości wód rzek i zbiorników zaporowych badanych w 2005 roku
Punkt pomiarowo-kontrolny
Rzeka
Nazwa km
Ocena wg
rozporządzenia MŚ
w sprawie klasyfikacji
wód
1
(klasa jakości wód)
Jakość wg
wymagań dla wód
ujmowanych dla
zaopatrzenia
ludności
2
Przydatność wód
dla bytowania ryb
3
Ocena zagrożenia
zanieczyszczeniem
związkami azotu z
rolnictwa
4
(ocena stopnia
eutrofizacji wód)
Czarny
Dunajec
Ludźmierz 205,0
I
- karpiowate -
Piekielnik Długopole 0,1
II
-
nieprzydatne -
Lepietnica Ludźmierz 0,3
I
- karpiowate -
Wielki
Rogoźnik
Ludźmierz 0,5
II
-
nieprzydatne -
Poronin, pon. Ujścia
Porońca
17,7 II
- nieprzydatne -
Biały Dunajec
Szaflary, pow. Ujęcia
wody
7,1 II
A3 nieprzydatne -
Bystra Pow.
ujęcia wody
5,8
I
A2
łososiowate -
Poroniec Poronin
0,2
I
-
karpiowate
-
Waksmund 196,2
III
- nieprzydatne
Nie
stwierdzono
Dunajec
Harklowa 187,2
III
- nieprzydatne
Nie
stwierdzono
w. powierzchniowa
II
-
nieprzydatne
-
Zbiornik
Czorsztyński w. naddenna
II
-
nieprzydatne
-
Zbiornik
Sromowce
w. powierzchniowa
II
-
nieprzydatne
-
Czerwony Klasztor
163,8
III
-
karpiowate
Nie stwierdzono
Gołkowice 119,0
III
A2 nieprzydatne
Nie
stwierdzono
Świniarsko 110,8
III
A2 nieprzydatne -
Dunajec
Dąbrowa Kamieniołom 101,1
III
-
nieprzydatne
Nie
stwierdzono
w. powierzchniowa
II
-
nieprzydatne
-
Zbiornik
Rożnowski
w. naddenna
II
-
nieprzydatne
-
w. powierzchniowa
II
-
nieprzydatne
-
Zbiornik
Czchowski
w. naddenna
II
-
nieprzydatne
-
Białka
Tatrzańska
Dębno 1,0
I -
łososiowate -
Niedziczanka Niedzica
0,1
II
-
nieprzydatne
-
Grajcarek Szczawnica
0,1
III
-
nieprzydatne
-
Ochotnica Ochotnica
Dolna
0,1
II
-
łososiowate -
Kamienica
Zabrzeska
Zabrzeż 0,2
II -
karpiowate
-
Słomka Naszacowice
0,1
II
-
karpiowate
-
Łubinka Nowy
Sącz 1,0
II
- nieprzydatne -
Smolnik Marcinkowice
1,8
II
-
nieprzydatne
-
Čirč 64,2
III -
nieprzydatne
Nie
stwierdzono
Piwniczna 23,9
III
- nieprzydatne
Nie
stwierdzono
Poprad
Biegonice 2,9
III
-
nieprzydatne
Nie
stwierdzono
Muszynka Powroźnik 9,2
II
A2
karpiowate -
Wierchomla Wierchomla
Wielka 0,5
I
-
łososiowate -
Kamienica
Nawojowska
Nowy Sącz 0,3
II
- nieprzydatne -
Kamionka Jamnica
0,1
I
-
karpiowate
-
Piekiełko 35,9
III
nie spełnia A1,A2,A3
nieprzydatne -
Łososina
Jakubkowice 6,8 III
- nieprzydatne
Nie
stwierdzono
Słopniczanka Tymbark
0,2
III
-
karpiowate
-
Sowlinka
Łososina Górna
0,2
III
-
nieprzydatne
-
Białka Biała Dolna
0,3
III
-
nieprzydatne
-
Zbiornik w.
powierzchniowa
II
-
nieprzydatne
-
WIOŚ Kraków
© Delegatura w Nowym Sączu
__________________________________________________________________________________________
Klimkówka
w. naddenna
II
-
nieprzydatne
-
Szymbark 41,0
II
A3
nieprzydatne -
Ropa
poniżej Biecza
18,6
III
-
nieprzydatne
Nie stwierdzono
Zdynia Uście Gorlickie
0,5
II
-
łososiowate -
Sękówka Gorlice
0,6
II
-
karpiowate
-
Moszczanka Zagórzany
2,0
II
-
nieprzydatne
-
Libuszanka Ujście 1,7
III -
nieprzydatne
-
Sitniczanka Biecz
1,0
II
-
nieprzydatne
-
Czarna Orawa Jabłonka 25,0
III
-
nieprzydatne
Nie
stwierdzono
Piekielnik Jabłonka 0,2
I
-
karpiowate -
Zubrzyca Ujście 0,2
V -
nieprzydatne
-
Sylec Ujście 0,2
II -
nieprzydatne
-
Lipnica Ujście 0,2
II -
nieprzydatne
-
Objaśnienia
1) ocena wg rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 11 lutego 2004 r. w sprawie klasyfikacji dla prezentowania stanu
wód powierzchniowych i podziemnych, sposobu prowadzenia monitoringu oraz sposobu prezentacji wyników i prezentacji
stanu tych wód (Dz.U.04.32.284 z dnia 1 marca 2004 r.
2) ocena wg rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie kryteriów wyznaczania wód wrażliwych
na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych. (Dz. U. 02.241.2093 z dnia 31 grudnia 2002 r.)
3) ocena wg rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 października 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny
odpowiadać wody śródlądowe będące środowiskiem życia ryb w warunkach naturalnych. (Dz. U. 02.176.1455 z dnia 23
października 2002 r.)
4) ocena
wg rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 listopada 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać
wody powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia. (Dz. U. 02.204.1728 z
dnia 9 grudnia 2002 r.)
Document Outline