„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Alicja Jędrzejczyk

Wykonywanie podstawowych zabiegów profilaktyczno-
leczniczych 322[03].Z2.05

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
lek. med. Konrad Szymczyk
mgr Katarzyna Zarębska



Opracowanie redakcyjne:
lek. stom. Alicja Jędrzejczyk



Konsultacja:
mgr Ewa Kawczyńska-Kiełbasa

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 322[03].Z2.05
„Wykonywanie

podstawowych

zabiegów

profilaktyczno-leczniczych”,

zawartego

w modułowym programie nauczania dla zawodu higienistka stomatologiczna.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

3

2. Wymagania wstępne

4

3. Cele kształcenia

5

4. Przykładowe scenariusze zajęć

6

5. Ćwiczenia

10

5.1. Podstawy profilaktyki

10

5.1.1. Ćwiczenia

10

5.2. Profilaktyka szczegółowa

12

5.2.1. Ćwiczenia

12

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

16

7. Literatura

28

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w zawodzie higienistka stomatologiczna.

W poradniku zamieszczono:

–

wymagania wstępne, umiejętności jakie powinien posiadać uczeń przed przystąpieniem
do realizacji programu jednostki modułowej,

–

cele kształcenia, umiejętności jakie uczeń opanuje podczas realizacji programu jednostki
modułowej,

–

przykładowe scenariusze zajęć,

–

przykładowe ćwiczenia zawierające wskazówki do realizacji, zalecane metody
nauczania–uczenia się oraz środki dydaktyczne,

–

ewaluację osiągnięć, pozwoli ocenić poziom nabytych umiejętności,

–

wykaz literatury.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem następujących metod nauczania: wykładu problemowego,
pokazu z instruktażem, ćwiczeń praktycznych, dyskusji dydaktycznej, metody analizy
przypadków.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, od samodzielnej do

zespołowej.

Schemat układu jednostek modułowych

322[03].Z2

Profilaktyka i leczenie chorób

narządu żucia

322[03].Z2.01

Organizacja pracy w gabinecie

stomatologicznym

322[03].Z2.02

Prowadzenie dekontaminacji

w gabinecie stomatologicznym

322[03].Z2.03

Zapobieganie próchnicy zębów

322[03].Z2.04

Zapobieganie chorobom błony

ś

luzowej jamy ustnej i przyzębia

322[03].Z2.05

Wykonywanie podstawowych

zabiegów profilaktyczno-

-leczniczych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

charakteryzować anatomię i fizjologię narządu żucia,

−

rozpoznawać zmiany patologiczne występujące w jamie ustnej,

−

wykonywać badania jamy ustnej,

−

przeprowadzać wywiad podmiotowy,

−

interpretować podstawowe wskaźniki dotyczące badań jamy ustnej,

−

rozróżniać podstawowe materiały używane w gabinecie stomatologicznym,

−

rozróżniać podstawowe urządzenia i narzędzia wykorzystywane w gabinecie
stomatologicznym,

−

stosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy przeciwpożarowe oraz ochrony
ś

rodowiska,

−

stosować zasady działania aseptycznego i antyseptycznego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

rozróżnić stany chorobowe narządu żucia,

−

dokonać oceny stanu zdrowotnego układu stomatognatycznego i zaplanować działania
terapeutyczne,

−

scharakteryzować metody leczenia i rehabilitacji stomatologicznej,

−

opracować plan leczenia i rehabilitacji we współpracy z lekarzem dentystą,

−

zastosować zasady profilaktyki żywieniowej chorób narządu żucia,

−

zaplanować żywienie osób z niedoborami pokarmowymi,

−

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,

−

przygotować pacjentów do wykonywania zabiegów stomatologicznych,

−

przygotować

produkty

lecznicze

i

materiały

stomatologiczne

do

zabiegów

stomatologicznych,

−

zastosować środki ochrony indywidualnej,

−

przygotować formówki do pracy,

−

przygotować materiały stosowane w profilaktyce przeciwpróchnicowej,

−

przygotować materiały do wypełnień,

−

przygotować materiały użytkowane w protetyce i ortodoncji,

−

przygotować masy wyciskowe i ocenić wyciski na łyżkach wyciskowych,

−

przygotować środki lecznicze na zlecenie lekarza dentysty,

−

wykonać czynności i zabiegi higieniczne oraz profilaktyczno-lecznicze na zlecenie i pod
nadzorem lekarza dentysty, zgodnie z zasadami aseptyki i antyseptyki,

−

wykonać fizykoterapeutyczne zabiegi stomatologiczne na zlecenie i pod nadzorem
lekarza dentysty,

−

przeprowadzić ćwiczenia z zakresu profilaktyki i terapii ortodontycznej na zlecenie
lekarza dentysty,

−

scharakteryzować metody pracy higienistki stomatologicznej z lekarzem dentystą,

−

wykonać czynności związane z asystowaniem lekarzowi dentyście podczas wykonywania
zabiegów leczniczych i rehabilitacyjnych,

−

wykonać zabiegi stomatologiczne z użyciem specjalistycznej aparatury,

−

zabezpieczyć substancje i materiały skażone oraz odpadki po przeprowadzonych
zabiegach stomatologicznych,

−

zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz
ochrony środowiska,

−

zastosować zasady komunikowania się z pacjentem i współpracownikami,

−

uniknąć zachowań ujemnie wpływających na przebieg leczenia pacjenta,

−

zastosować zasady etyki podczas wykonywania zabiegów stomatologicznych,

−

sporządzić dokumentację dotyczącą wykonywanych zabiegów stomatologicznych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

…………………………………….………….

Modułowy program nauczania:

Higienistka stomatologiczna 322[03]

Moduł:

Profilaktyka i leczenie chorób narządu żucia 322[03].Z2

Jednostka modułowa:

Wykonywanie podstawowych zabiegów profilaktyczno-
leczniczych 322[03].Z2.05

Temat: Podstawy profilaktyki chorób narządu żucia.

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności wykonywania zabiegów higieniczno-profilaktycznych.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

określić zadania higienistki stomatologicznej,

−

scharakteryzować prace zespołu stomatologicznego,

−

ocenić stan zdrowotny układu stomatognatycznego,

−

opracować plan higienizacji jamy ustnej,

−

scharakteryzować i wykorzystać w praktyce sposoby fluoryzacji endogenicznej
i egzogenicznej,

−

opisać sposób lakowania bruzd.

Metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka,

−

pokaz z objaśnieniem,

−

dyskusja dydaktyczna,

−

ć

wiczenia.

Formy organizacji pracy uczniów:

−

praca w grupach,

−

praca indywidualna.

Czas: 6 godzin dydaktycznych.

Środki dydaktyczne:

−

filmy dydaktyczne z instruktażem przeprowadzania badań,

−

prezentacje

multimedialne

dotyczące

wykonywania

higienicznych

czynności

stomatologicznych,

−

odtwarzacz DVD,

−

głowy fantomowe,

−

fantomy łuków zębowych,

−

instrumenty diagnostyczne,

−

zestaw do nauki higieny jamy ustnej,

−

bielizna zabiegowa,

−

aparatura stomatologiczna.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

Przebieg zajęć:
1.

Sprawy organizacyjne (sprawdzenie obecności, gotowości do zajęć).

2.

Podanie tematu zajęć.

3.

Wprowadzenie:

−

nauczyciel przeprowadza pogadankę na temat podstawowych zadań higienistki
stomatologicznej, sposobu porozumiewania się z pacjentem, przygotowania gabinetu
do pracy. Zwraca szczególną uwagę na działania aseptyczne i antyseptyczne oraz
ochronę osobistą,

−

nauczyciel objaśnia pojęcia edukacji i promocji zdrowia,

−

nauczyciel omawia wpływ odżywiania na tkanki jamy ustnej,

−

nauczyciel prezentuje film dydaktyczny dotyczący badania oraz podstawowych
zabiegów higienicznych jamy ustnej, w trakcie projekcji zwraca uwagę na zabiegi
profesjonalne, na sposób ich wykonywania,

−

nauczyciel prezentuje planszę ukazującą podstawowe techniki szczotkowania zębów,
czyszczenia nitką, irygatorem, wykałaczkami,

−

uczniowie wymieniają swoje spostrzeżenia dotyczące sposobów domowego
oczyszczania zębów.

4.

Realizacja ćwiczenia (praca w grupach 4–5 osobowych):

−

nauczyciel wyjaśnia cel ćwiczenia, zakres i sposób wykonania,

−

uczniowie po zapoznaniu się z zadaniem przystępują do jego realizacji,

−

na modelach szczęk pokazują jak wyglądają poszczególne techniki szczotkowania,
używania nici dentystycznych, wykałaczek i irygatora,

−

proponują sposób czyszczenia zębów u trzyletniego dziecka i u dorosłego,

−

nauczyciel zwraca uwagę na dobór szczoteczki i pasty oraz akcesoriów
dodatkowych, prosi o uwzględnienie czasu używania szczoteczek i ich wymiany.

5.

Nauczyciel obserwuje pracę uczniów, udziela rad i wskazówek:

−

sprawdza czy uczniowie dobrze zrozumieli zadanie i czy prawidłowo wykonują
instruktaż czyszczenia zębów,

−

sprawdza czy uczniowie przestrzegają przepisów bhp i ochrony osobistej.

6.

Podsumowanie zajęć:

−

uczniowie uzupełniają wcześniej przygotowaną tabelę, zapisują swoje uwagi
i spostrzeżenia,

−

przedstawiciel grupy przedstawia wykonane zadanie,

−

uczniowie dyskutują na temat doboru poszczególnych akcesoriów higienicznych
oraz metody szczotkowania.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące realizacji zajęć oraz nabytych umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

…………………………………….………….

Modułowy program nauczania:

Higienistka stomatologiczna 322[03]

Moduł:

Profilaktyka i leczenie chorób narządu żucia 322[03].Z2

Jednostka modułowa:

Wykonywanie podstawowych zabiegów profilaktyczno-
leczniczych 322[03].Z2.05

Temat: Leczenie i rehabilitacja ortodontyczna.

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności wykonywania zabiegów higieniczno-profilaktycznych.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

określić potrzeby lecznicze pacjenta,

−

scharakteryzować metody oceny układu stomatognatycznego,

−

ocenić potrzeby ortodontyczne pacjenta,

−

scharakteryzować i wykorzystać bierne i czynne ćwiczenia mięśniowe,

−

scharakteryzować i wykorzystać proste przyrządy ortodontyczne.

Metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka,

−

pokaz z objaśnieniem,

−

dyskusja dydaktyczna,

−

ć

wiczenia.

Formy organizacji pracy uczniów:

−

praca w grupach,

−

praca indywidualna.

Środki dydaktyczne:

−

filmy dydaktyczne z instruktażem przeprowadzania prostych ćwiczeń ortodontycznych,

−

prezentacje multimedialne dotyczące wykonywania prostych ćwiczeń ortodontycznych,

−

odtwarzacz DVD,

−

głowy fantomowe,

−

fantomy łuków zębowych,

−

instrumenty diagnostyczne,

−

akcesoria ortodontyczne do korekty zgryzu,

−

bielizna zabiegowa,

−

aparatura stomatologiczna.

Czas: 6 godzin dydaktycznych.

Przebieg zajęć
1.

Sprawy organizacyjne (sprawdzenie obecności, gotowości do zajęć).

2.

Podanie tematu zajęć.

3.

Wprowadzenie:

−

nauczyciel przeprowadza pogadankę na temat oceny stanu zdrowotnego układu
stomatognatycznego ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb profilaktyki i terapii
ortodontycznej,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

−

w trakcie pogadanki nauczyciel prezentuje przypadki kliniczne korzystając
z przekazu multimedialnego, zwraca uwagę na warunki zgryzowe, przypomina
podstawowe wiadomości z zakresu anatomii szczęki i żuchwy,

−

prezentuje uczniom film z instruktażem wykonania podstawowych zabiegów
mioterapii,

−

nauczyciel prezentuje proste przyrządy ortodontyczne i omawia sposób ich
wykonania, działania i użycia.

4.

Realizacja ćwiczenia (praca w grupach 4–5 osobowych):

−

nauczyciel wyjaśnia cel ćwiczenia, zakres i sposób wykonania,

−

uczniowie po zapoznaniu się z zadaniem przystępują do jego realizacji,

−

dyskutują w grupie na temat poszczególnych przyrządów ortodontycznych
i nieprawidłowości do leczenia których są stosowane.

5.

Nauczyciel obserwuje pracę uczniów, udziela rad i wskazówek:

−

sprawdza czy uczniowie dobrze zrozumieli zadanie i czy prawidłowo stosują aparaty
ortodontyczne,

−

sprawdza czy uczniowie przestrzegają przepisów bhp i ochrony osobistej.

6.

Podsumowanie zajęć:

−

uczniowie uzupełniają wcześniej przygotowaną tabelę, podpisują rysunki, zapisują
swoje uwagi i spostrzeżenia,

−

przedstawiciel

grupy przedstawia wykonane zadanie, prezentuje aparaty

ortodontyczne z charakterystyką zaburzeń, przy których są stosowane,

−

uczniowie dyskutują na temat doboru poszczególnych akcesoriów ortodontycznych,
potrzebie ich stosowania.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące realizacji zajęć oraz nabytych umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

5. ĆWICZENIA

5.1.

Podstawy profilaktyki

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zaplanuj i przeprowadź instruktaż higieny jamy ustnej u pacjenta w wieku 3 lat i u osoby

dorosłej.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni

fragment materiału nauczania z „Poradnika dla ucznia”. Nauczyciel charakteryzuje jego
zakres, sposób wykonania z uwzględnieniem przepisów bhp.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przygotować stanowisko pracy,

2)

zgromadzić narzędzia i materiały potrzebne do wykonania instruktażu,

3)

zastosować przepisy bhp i zadbać o ochronę osobistą,

4)

przeprowadzić instruktaż na fantomie szczęki,

5)

zapisać w karcie zdrowia pacjenta zaproponowany sposób higieny:

Dziecko 3 lata

Osoba dorosła

Szczoteczka

Pasta

Metoda

Przybory
dodatkowe

6)

przedstawić i scharakteryzować różnice w higienie jamy ustnej pacjenta w wieku 3 lat
i osoby dorosłej.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

dyskusja dydaktyczna,

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

karta zdrowia pacjenta,

−

odzież ochronna,

−

fantom szczęki,

−

irygator,

−

szczoteczka do zębów,

−

nitki i wykałaczki dentystyczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

Ćwiczenie 2

Wykonaj zabieg lakowania bruzd na fantomie uzębienia.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni

fragment materiału nauczania z „Poradnika dla ucznia”. Nauczyciel charakteryzuje jego
zakres, sposób wykonania z uwzględnieniem przepisów bhp.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przygotować stanowisko pracy,

2)

zgromadzić narzędzia i materiały potrzebne do wykonania zabiegu,

3)

zastosować przepisy bhp i zadbać o ochronę osobistą,

4)

zaplanować tok postępowania,

5)

wykonać zabieg lakowania,

6)

zaprezentować wykonany zabieg,

7)

uzupełnić kartę pacjenta.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

dyskusja dydaktyczna,

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

karta zdrowia pacjenta,

−

odzież ochronna,

−

unit stomatologiczny,

−

fantom szczęki,

−

szczoteczka na mikrosilnik,

−

wytrawiacz,

−

lak szczelinowy,

−

lampa do utwardzania wypełnień.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

5.2.

Profilaktyka szczegółowa

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Scharakteryzuj i zaprezentuj na fantomie zabieg usuwania złogów nazębnych.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni

fragment materiału nauczania z „Poradnika dla ucznia”. Nauczyciel omawia zakres ćwiczenia
oraz sposób wykonania z uwzględnieniem przepisów bhp.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przygotować stanowisko pracy,

2)

zgromadzić narzędzia i materiały potrzebne do wykonania zabiegu,

3)

zastosować przepisy bhp i zadbać o ochronę osobistą,

4)

zaplanować tok postępowania,

5)

przygotować i wypełnić tabelę:

narzędzia do ręcznego

usuwania złogów

narzędzia do

ultradzwiękowego usuwania

złogów

piaskarki

6)

scharakteryzować i zaprezentować na fantomie sposób usuwania złogów nazębnych
różnymi metodami.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

wzór tabeli,

−

odzież ochronna,

−

fantom szczęki,

−

narzędzia ręczne do usuwania złogów,

−

skaler ultradźwiękowy,

−

piaskarka,

−

końcówka ssaka.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

Ćwiczenie 2

Scharakteryzuj i zaprezentuj proste akcesoria ortodontyczne stosowane do korekty

zgryzu. Podpisz rysunki.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni

fragment materiału nauczania z „Poradnika dla ucznia”. Nauczyciel omawia zakres ćwiczenia
oraz sposób wykonania z uwzględnieniem przepisów bhp.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przygotować stanowisko pracy,

2)

zgromadzić narzędzia i materiały potrzebne do wykonania ćwiczenia,

3)

zaplanować tok postępowania,

4)

przygotować i uzupełnić tabelę,

Przyrząd
ortodontyczny

Przykład zastosowania

5)

rozpoznać akcesoria ortodontyczne na rysunkach,

6)

podpisać rysunki,

7)

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

Rysunki do ćwiczenia 2

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

dyskusja dydaktyczna,

−

ć

wiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

Poradnika dla ucznia,

−

rysunki narzędzi i urządzeń do usuwania złogów nazębnych,

−

tabela do uzupełnienia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Wykonywanie podstawowych
zabiegów profilaktyczno-leczniczych”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 2, 3, 4, 5, 6, 10, 11, 12, 16, 17, 18, 20 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 1, 7, 8, 9, 13, 14, 15, 19 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań- uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 7 z poziomu
ponadpodstawowego,

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. a, 3. b, 4. a, 5. b, 6. b, 7. d, 8. c, 9. b, 10. c, 11. a,
12. c, 13. a, 14. d, 15. a, 16. c, 17. b, 18. d, 19. d, 20. a.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzalne osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Dokonać oceny stanu zdrowotnego jamy ustnej

D

PP

a

2

Rozpoznać zakres działań higienistki
stomatologicznej

B

P

a

3

Rozróżnić zakres działań higienistki
stomatologicznej

B

P

b

4

Rozpoznać elementy promocji zdrowia

B

P

a

5

Rozróżnić zabiegi higieniczne

B

P

b

6

Rozpoznać akcesoria higieniczne

B

P

b

7

Rozróżnić metody szczotkowania zębów

B

PP

d

8

Zastosować zasady profilaktyki żywieniowej

D

PP

c

9

Rozróżnić rodzaje fluoryzacji

B

PP

b

10 Zastosować materiały podkładowe

B

P

c

11 Rozróżnić materiały stosowane w stomatologii

zachowawczej

B

P

a

12 Rozpoznać narzędzia stosowane do usuwania

przebarwień i nalotów

B

P

c

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

13 Zastosować narzędzia i urządzenia do oczyszczania

profesjonalnego zębów

C

PP

a

14 Rozróżnić rodzaje szyn

B

PP

d

15 Rozróżnić podstawowe zabiegi lecznicze

w chorobach przyzębia

B

PP

a

16 Rozpoznać stałe uzupełnienia protetyczne

B

P

c

17 Ocenić prawidłowo wykonany wycisk

B

P

b

18 Rozpoznać bierne ćwiczenia mięśniowe

B

P

d

19 Zastosować proste przyrządy ortodontyczne

C

PP

d

20 Rozróżnić zabiegi fizykoterapeutyczne

B

P

a

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1.

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem, co najmniej
jednotygodniowym.

2.

Przygotuj odpowiednią liczbę testów.

3.

Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.

4.

Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.

5.

Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.

6.

Nie przekraczaj przeznaczonego czasu na test.

Instrukcja dla ucznia

1.

Przeczytaj uważnie instrukcję.

2.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

4.

Zestaw zawiera 20 zadań.

5.

Do każdego zadania przyporządkowane są 4 możliwe odpowiedzi, jedna odpowiedź jest
prawidłowa.

6.

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi stawiając znak X. W przypadku
pomyłki zakreśl błędną odpowiedź kółkiem i zaznacz x odpowiedź prawidłową.

7.

Za każdą prawidłową odpowiedź otrzymujesz 1 punkt, za złą odpowiedź lub jej brak 0
punktów.

8.

Rozwiązuj zadania samodzielnie.

9.

Na rozwiązanie testu masz 40 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

–

instrukcja,

–

zestaw zadań testowych,

–

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Dokładne badanie zębów i błony śluzowej jest

a)

niezbędne do oceny stanu zdrowotnego układu stomatognatycznego.

b)

niepotrzebne do wykonania uzupełnienia protetycznego.

c)

zbędne do oceny stanu zdrowotnego układu stomatognatycznego.

d)

niezbędne dla potrzeb edukacyjnych.

2. Działania profilaktyczno-lecznicze i czynna asysta przy zabiegach

a)

należą do zadań higienistki stomatologicznej.

b)

nie należą do zadań higienistki stomatologicznej.

c)

stosowane są tylko u dorosłych.

d)

stosowane są tylko u dzieci.

3. Przygotowanie leków

a)

należy do obowiązków lekarza.

b)

należy do obowiązków higienistki stomatologicznej na zlecenie lekarza.

c)

jest procedurą epidemiologiczną.

d)

jest zbędne ponieważ wszystkie dostępne są w postaci gotowej.

4. Wdrażanie właściwych zachowań prozdrowotnych jest

a)

elementem promocji zdrowia.

b)

czynnością związaną z asystowaniem lekarzowi.

c)

działaniem zmierzającym do spadku świadomości ludzi.

d)

konieczne do oceny stanu zdrowia jamy ustnej.

5. Poprawę higieny osiągniemy przez

a)

wymianę uzupełnień protetycznych.

b)

profilaktykę profesjonalną.

c)

fluoryzację.

d)

uszczelnienie bruzd.

6. Szczoteczki międzyzębowe i irygatory należą do

a)

podstawowych akcesoriów higienicznych.

b)

dodatkowych akcesoriów higienicznych.

c)

narzędzi do usuwania kamienia nazębnego.

d)

narzędzi do oceny ubytków próchnicowych.

7.

Włosie szczoteczki skierowane do wierzchołka korzenia, drobne ruchy drgające
z wnikaniem włosia do kieszonki dziąsłowej są charakterystyczne dla szczotkowania
zębów metodą
a)

roll.

b)

Fonesa.

c)

Stillmana.

d)

Bassa.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

8. Dzieci powinny spożywać

a)

dużo potraw tłustych, które zwiększają wchłanianie witamin.

b)

dużo pokarmów słodkich, gdyż cukier jest źródłem energii.

c)

pokarmy twarde dla lepszego rozwoju szczęk.

d)

pokarmy mielone, aby nie obciążać zębów.

9. Za pomocą jonoforezy możemy przeprowadzić fluoryzację

a)

endogenną wprowadzając do organizmu jony fluoru.

b)

profesjonalną.

c)

egzogenną stosowaną w domu.

d)

stosowaną do lakowanie bruzd.

10. Działanie odontotropowe mają cementy

a)

fosforanowe.

b)

polikarboksylowe.

c)

wodorotlenkowe.

d)

glassjonomerowe

11. Do wypełnień czasowych (opatrunkowych) należy

a)

tlenek cynku z eugenolem.

b)

amalgamat.

c)

kompozyt chemoutwardzalny.

d)

glassjonomer.

12. Do usuwania profesjonalnego przebarwień i nalotów nazębnych używamy

a)

motyczek.

b)

lemieszy.

c)

piaskarki.

d)

nakładaczy.

13. Piaskarka

a)

nie powinna być skierowana w kierunku kieszonki dziąsłowej.

b)

powinna być skierowana w kierunku kieszonki dziąsłowej.

c)

służy do usuwania kamienia naddziąsłowego.

d)

służy do usuwania kamienia poddziąsłowego.

14. Do trwałych szyn należy

a)

szyna z drutu i kompozytu.

b)

szyna kompozytowa.

c)

szyna zgryzowa.

d)

szynoproteza.

15. Do podstawowych zabiegów leczniczych w chorobach przyzębia należy

a)

skaling naddziąsłowy.

b)

wypełnianie ubytków próchnicowych.

c)

bioterapia.

d)

protezowanie pacjenta.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

16. Do stałych uzupełnień protetycznych należą

a)

protezy akrylowe.

b)

protezy szkieletowe.

c)

korony i mosty.

d)

utrzymywacze przestrzeni.

17. Prawidłowy wycisk nie powinien

a)

być wykonany z masy, która niecałkowicie wiąże.

b)

posiadać w swojej strukturze pęcherzyków powietrza.

c)

dokładnie odwzorowywać brzegów dziąseł.

d)

obejmować całego pola protetycznego.

18. Do ortodontycznych ćwiczeń biernych zaliczamy

a)

nagryzanie patyczka.

b)

kląskanie językiem o podniebienie.

c)

dociskanie siekaczy dolnych do górnych w ustawieniu zgryzu prostego.

d)

odpowiednie ułożenie do snu.

19. Zasada działania dźwigni została wykorzystana w działaniu

a)

płytki przedsionkowej.

b)

procy bródowej.

c)

utrzymywacza przestrzeni.

d)

łopatki drewnianej.

20. Do elektroterapii nie zaliczamy

a)

fototerapii.

b)

diadynamoterapi.

c)

galwanizacji.

d)

jonoforezy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko .........................................................................................

Wykonywanie podstawowych zabiegów profilaktyczno-leczniczych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

Test 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Wykonywanie podstawowych
zabiegów profilaktyczno-leczniczych”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 2, 3, 4, 5, 6, 10, 11, 12, 16, 17, 18, 20 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 1, 7, 8, 9, 13, 14, 15, 19 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań- uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 7 z poziomu
ponadpodstawowego,

Klucz odpowiedzi: 1. d, 2. a, 3. b, 4. a, 5. b, 6. b, 7. a, 8. d, 9. b, 10. d, 11. a,
12. d, 13. c, 14. d, 15. d, 16. b, 17. c, 18. d, 19. a, 20. b.

Plan testu

Nr

zad.

Cel operacyjny
(mierzalne osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Dokonać oceny stanu zdrowotnego jamy ustnej

D

PP

d

2

Rozpoznać metody pracy higienistki
stomatologicznej

B

P

a

3

Rozróżnić zakres działań higienistki
stomatologicznej

B

P

b

4

Rozpoznać elementy promocji zdrowia

B

P

a

5

Rozróżnić zabiegi higieniczne

B

P

b

6

Rozpoznać akcesoria higieniczne

B

P

b

7

Rozróżnić metody szczotkowania zębów

B

PP

a

8

Zastosować zasady profilaktyki żywieniowej

D

PP

d

9

Rozróżnić rodzaje fluoryzacji

B

PP

b

10 Zastosować materiały podkładowe

B

P

d

11 Rozróżnić materiały stosowane w stomatologii

zachowawczej

B

P

a

12 Rozpoznać narzędzia stosowane do usuwania

złogów nazębnych

B

P

d

13 Zastosować narzędzia i urządzenia do oczyszczania

profesjonalnego zębów

C

PP

c

14 Rozróżnić rodzaje szyn

B

PP

d

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

15 Rozróżnić

podstawowe

zabiegi

lecznicze

w chorobach przyzębia

B

PP

d

16 Rozpoznać stałe i ruchome uzupełnienia protetyczne

B

P

b

17 Ocenić prawidłowo wykonany wycisk

B

P

c

18 Rozpoznać czynne ćwiczenia mięśniowe

B

P

d

19 Zastosować proste przyrządy ortodontyczne

C

PP

a

20 Rozróżnić działania elektroterapeutyczne

B

P

b

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1.

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem, co najmniej
jednotygodniowym.

2.

Przygotuj odpowiednią liczbę testów.

3.

Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.

4.

Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.

5.

Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.

6.

Nie przekraczaj przeznaczonego czasu na test.

Instrukcja dla ucznia

1.

Przeczytaj uważnie instrukcję.

2.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

4.

Zestaw zawiera 20 zadań.

5.

Do każdego zadania przyporządkowane są 4 możliwe odpowiedzi, jedna odpowiedź jest
prawidłowa.

6.

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi stawiając znak X. W przypadku
pomyłki zakreśl błędną odpowiedź kółkiem i zaznacz x odpowiedź prawidłową.

7.

Za każdą prawidłową odpowiedź otrzymujesz 1 punkt, za złą odpowiedź lub jej brak
0 punktów.

8.

Rozwiązuj zadania samodzielnie.

9.

Na rozwiązanie testu masz 40 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

–

instrukcja,

–

zestaw zadań testowych,

–

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Ocenę stanu zdrowotnego układu stomatognatycznego ustalamy na podstawie

a)

wieku pacjenta.

b)

sposobu szczotkowania zębów.

c)

badania podmiotowego.

d)

dokładnego badania przedmiotowego jamy ustnej.

2. Edukacja i promocja zdrowia

a)

należą do zadań higienistki stomatologicznej.

b)

nie należą do zadań higienistki stomatologicznej.

c)

stosowane są tylko u dorosłych.

d)

stosowane są tylko u dzieci.

3. Działania profilaktyczne

a)

przeprowadza lekarz.

b)

przeprowadza higienistka stomatologiczna pod nadzorem lekarza.

c)

mogą być prowadzone tylko przez cały zespół stomatologiczny.

d)

polegają na podawaniu lekarzowi leków i narzędzi.

4. Motywacja do utrzymania zdrowia jest

a)

elementem promocji zdrowia.

b)

czynnością związaną z asystowaniem lekarzowi.

c)

działaniem zmierzającym do spadku świadomości ludzi.

d)

konieczna do oceny stanu zdrowia jamy ustnej.

5. Poprawę higieny osiągniemy przez

a)

wymianę uzupełnień protetycznych.

b)

instruktaż i kontrolę zabiegów higienicznych.

c)

fluoryzację.

d)

uszczelnienie bruzd.

6. Wykałaczki i nici dentystyczne należą do

a)

podstawowych akcesoriów higienicznych.

b)

dodatkowych akcesoriów higienicznych.

c)

narzędzi do usuwania kamienia nazębnego.

d)

narzędzi do oceny ubytków próchnicowych.

7. Ruch obrotowo-wymiatający jest charakterystyczny dla szczotkowania zębów metodą

a)

roll.

b)

Fonesa.

c)

Stillmana.

d)

Bassa.

8. Zmiana nawyków żywieniowych powinna prowadzić do

a)

spożywania potraw tłustych, które zwiększają wchłanianie witamin.

b)

spożywania pokarmów słodkich, gdyż cukier jest źródłem energii.

c)

spożywania pokarmów miękkich dla lepszego rozwoju szczęk.

d)

zmniejszenia spożycia węglowodanów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

9. Pędzlowanie lakierami fluorowymi jest formą fluoryzacji

a)

endogennej ponieważ wprowadza do organizmu jony fluoru.

b)

profesjonalnej.

c)

egzogennej stosowanej w domu.

d)

stosowaną do lakowania bruzd.

10. Działanie kariostatyczne mają cementy

a)

fosforanowe.

b)

polikarboksylowe.

c)

wodorotlenkowe.

d)

glassjonomerowe.

11. Do wypełnień ostatecznych nie należy

a)

tlenek cynku z eugenolem.

b)

amalgamat.

c)

kompozyt chemoutwardzalny.

d)

glassjonomer.

12. Do usuwania kamienia nie używamy

a)

motyczek.

b)

lemieszy.

c)

kiret.

d)

nakładaczy.

13. Końcówka skalera

a)

powoduje zawsze uszkodzenia tkanek zęba.

b)

nie potrzebuje chłodzenia wodą.

c)

powinna być stosowana pod kątem ok. 15º.

d)

pracuje z użyciem piasku.

14. Do szyn czasowych nie należy

a)

szyna z drutu i kompozytu.

b)

szyna kompozytowa.

c)

szyna zgryzowa.

d)

szynoproteza.

15. Do podstawowych zabiegów leczniczych w chorobach przyzębia nie należy

a)

skaling.

b)

znoszenie wrażliwości zębów.

c)

unieruchamianie zębów.

d)

protezowanie pacjenta.

16. Do stałych wypełnień protetycznych nie należą

a)

licówki.

b)

protezy szkieletowe.

c)

korony i mosty.

d)

wkłady i nakłady.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

17. Prawidłowy wycisk charakteryzuje

a)

obecność pęcherzyków powietrza.

b)

częściowe związanie masy wyciskowej.

c)

dokładne odwzorowanie brzegów dziąseł.

d)

odwzorowanie tylko części szczęki.

18. Do ortodontycznych ćwiczeń czynnych nie zaliczamy

a)

nagryzania patyczka.

b)

kląskania językiem o podniebienie.

c)

dociskania siekaczy dolnych do górnych w ustawieniu zgryzu prostego.

d)

odpowiedniego ułożenia do snu.

19. Do leczenia niektórych nawyków, np. oddychania przez usta wykorzystujemy działanie

a)

płytki przedsionkowej.

b)

procy bródkowej.

c)

utrzymywacza przestrzeni.

d)

łopatki drewnianej.

20. Promieniowanie elektromagnetyczne wykorzystywane jest w

a)

fototerapii.

b)

laseroterapii.

c)

elektroterapii.

d)

hydroterapii.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko .........................................................................................

Wykonywanie podstawowych zabiegów profilaktyczno-leczniczych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

7. LITERATURA

1.

Gajda Z.: Wybrane zagadnienia ortodoncji w praktyce lekarza stomatologa. PZWL,
Warszawa 1997

2.

Jańczuk Z.: Podręcznik dla asystentek i higienistek stomatologicznych. PZWL,
Warszawa 1999

3.

Jańczuk Z.: Profilaktyka profesjonalna w stomatologii. PZWL, Warszawa 2004

4.

Jańczuk Z., Banach J.: Choroby błony śluzowej jamy ustnej i przyzębia. PZWL,
Warszawa 1995

5.

Jańczuk Z.: Zarys kliniczny stomatologii zachowawczej. PZWL, Warszawa 1981

6.

Łopatyńska-Kawko J.: Zarys ortopedii szczękowej tom II. Collegium Medicum UJ,
Kraków 1996

7.

Stawiński K.: Podręcznik dla pielęgniarek i higienistek stomatologicznych. PZWL,
Warszawa 1984

Literatura metodyczna
1.

Figurski J., Smela K. (red.): Modułowe programy nauczania w kształceniu zawodowym.
ITeE, Radom 2001

2.

Niemirko B.: Pomiar wyników kształcenia. WSiP S.A., Warszawa 1999

3.

Okoń W.: Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej. Wydawnictwo Akademickie „śak”.
Warszawa 2003

4.

Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE, Radom 2000

5.

Plewka Cz.: Metodyka nauczania teoretycznych przedmiotów zawodowych. Cz. I i II.
ITeE, Radom 1999