50

6/2006

51

6/2006

technologie i bezpieczeństwo
ocena ryzyka zawodowego

Ocena ryzyka zawodowego kamieniarza została wykonana metodą PHA (Preliminary Hazard Analy-
sis). Jest to jedna z metod matrycowych, w której szacuje się stopień szkód S i prawdopodobień-
stwo szkody P. Parametry S i P szacowane są na 6 poziomach. Parametrom tym przypisuje się
określone charakterystyki. Ryzyko wartościowane jest na 3 poziomach. Jest to metoda, którą moż-
na polecić osobom nieposiadającym doświadczenia w ocenie ryzyka.

Kamieniarz

Iwona Romanowska-Słomka

Charakterystyka stanowiska
Zakład kamieniarski wykonuje płyty nagrobne, pomniki, elementy kominków, stopnie schodów i parapety. Podstawowym materia-
łem jest granit, marmur, piaskowiec, konglomerat, rzadziej lastriko. Do wyposażenia warsztatu należą: maszyna do frezowania,
obcinania konturów, polerowania, wiercenia otworów w elementach o grubości do 300 mm, boczkarka (szlifierko – polerka), pilar-
ka do cięcia płyt, szlifierka kolanowa do płaszczyzn, ręczna szlifierka, frezarka elektryczna przenośna do cięć krzywych, otworów
i profilowania, urządzenie do pisania i rysowania, stoły do pracy, stojak obrotowy, stojaki do składowania i wózki do transportu
płyt i gotowych wyrobów, ściana odpylająca, dehydrator osadów błotnych. Pracownik tnie płyty kamienne, frezuje, szlifuje, wierci
otwory, poleruje i transportuje; nie uczestniczy w ustawianiu nagrobków.

Karta informacji o zagrożeniach na stanowisku kamieniarza
Zagrożenie

Źródło zagrożenia (przyczyna)

Możliwe skutki zagrożenia

Środki ochrony przed zagrożeniami

Poślizgnięcie i upadek na tym
samym poziomie

Śliskie podłogi, bałagan

Złamanie kończyn,
zwichnięcia, stłuczenia

Odpowiednie obuwie, utrzymanie porządku,
uwaga

Ostre krawędzie i szorstkie
powierzchnie

Płyty kamienne, obrabiane
elementy, ręczne narzędzia

Skaleczenia, rany rąk

Uwaga, środki ochrony indywidualnej

Uderzenie o nieruchome
przedmioty

Wyposażenie, stojaki z płytami,
wózki, itp.

Potłuczenia, guzy, siniaki

Utrzymywanie porządku, uwaga

Uderzenie przez spadające
przedmioty

Obrabiane elementy

Potłuczenia, złamania,
zmiażdżenia

Stosowanie odpowiednich środków do transportu
i zabezpieczeń, przestrzeganie instrukcji, uwaga

Uderzenie przez przedmioty
wyrzucone, odrzucone

Części narzędzi, fragmenty
obrabianych przedmiotów

Zranienia twarzy, rąk

Osłony, przestrzeganie instrukcji, środki ochrony
indywidualnej

Pochwycenie przez
obracające się elementy

Maszyny i urządzenia
kamieniarskie

Zmiażdżenia, amputacje

Przestrzeganie instrukcji, uwaga

Przygniecenie przez
poruszające się środki
transportu

Transport płyt kamiennych na
wózkach, samochody
dostawcze

Potłuczenia, złamania,
zmiażdżenia, śmierć

Wyznaczenie dróg transportowych, uwaga

Substancje i preparaty
chemiczne – alergeny

Kleje, kity, woski stosowane do
klejenia elementów

Alergia układu
oddechowego, alergia
skórna, astma

Środki ochrony indywidualnej, wentylacja

Substancje i preparaty
chemiczne – drażniące

Kleje, kity, woski stosowane do
klejenia elementów

Podrażnienie górnych dróg
oddechowych, oczu

Środki ochrony indywidualnej, wentylacja

Energia elektryczna

Urządzenia zasilane energia
elektryczną

Śmierć lub inne skutki
porażenia prądem

Wzmożona uwaga, odpowiednia i sprawna insta-
lacja elektryczna, przeglądy i pomiary elektryczne

Wymuszony kontakt z wodą

Obróbka kamienia – chłodzenie
wodą

Choroby skóry rąk (grzybice
– gr. 2, brak szczepień)

Środki ochrony indywidualnej, zasypki
przeciwgrzybicze

Pył

Obróbka kamienia

Pylica krzemowa,
zwłóknienia

Odpylanie (np. ściana odpylająca, cyklon),
obróbka na mokro, środki ochrony indywidualnej

Przeciążenie układu ruchu
(dynamiczne)

Ręczne prace transportowe

Choroby układu ruchu

Przestrzeganie norm podnoszenia, prawidłowe
podnoszenie, środki wspomagające

Wymuszona pozycja ciała

Praca przy obróbce kamienia

Choroby układu ruchu

Przerwy w pracy, ergonomiczne stanowisko pracy

Wartościowanie ryzyka
Szacowanie szkód i prawdopodobieństwa szkód oraz wartościowanie ryzyka wykonano metodą PHA. W metodzie PHA ryzyko
określa wskaźnik

W = S × P; gdzie:

S – stopień szkód, P – prawdopodobieństwo szkód.

50

6/2006

51

6/2006

Karta informacji o ryzyku zawodowym na stanowisku kamieniarza

Zagrożenie

Stopień szkód

Prawdopodobieństwo szkód

Ryzyko

Poślizgnięcie i upadek na tym
samym poziomie

S = 2 Lekkie obrażenia

P = 3 Doraźne wydarzenie zdarzające

się raz w roku

W = 6 Dopuszczalna akceptacja

po ocenie

Ostre krawędzie i szorstkie
powierzchnie

S = 2 Lekkie obrażenia

P = 4 Doraźne wydarzenie zdarzające

się raz w miesiącu

W = 8 Dopuszczalna akceptacja

po ocenie

Uderzenie o nieruchome
przedmioty

S = 2 Lekkie obrażenia

P = 3 Doraźne wydarzenie zdarzające

się raz w roku

W = 6 Dopuszczalna akceptacja

po ocenie

Uderzenie przez spadające
przedmioty

S = 3 Ciężkie obrażenia

P = 2 Mało prawdopodobne, zdarzające

się raz na 10 lat

W = 6 Dopuszczalna akceptacja

po ocenie

Uderzenie przez przedmioty
wyrzucone, odrzucone

S = 3 Ciężkie obrażenia

P = 2 Mało prawdopodobne, zdarzające

się raz na 10 lat

W = 6 Dopuszczalna akceptacja

po ocenie

Pochwycenie przez obracające
się elementy

S = 3 Ciężkie obrażenia

P = 2 Mało prawdopodobne, zdarzające

się raz na 10 lat

W = 6 Dopuszczalna akceptacja

po ocenie

Przygniecenie przez poruszają-
ce się środki transportu

S = 4 Pojedyncze wypadki

śmiertelne

P = 2 Mało prawdopodobne, zdarzające

się raz na 10 lat

W = 8 Dopuszczalna akceptacja

po ocenie

Substancje i preparaty
chemiczne – alergeny

S = 2 Lekkie obrażenia

P = 2 Mało prawdopodobne, zdarzające

się raz na 10 lat

W = 4 Dopuszczalna akceptacja

po ocenie

Substancje i preparaty
chemiczne – drażniące

S = 2 Lekkie obrażenia

P = 2 Mało prawdopodobne, zdarzające

się raz na 10 lat

W = 4 Dopuszczalna akceptacja

po ocenie

Energia elektryczna

S = 4 Pojedyncze wypadki

śmiertelne

P = 2 Mało prawdopodobne, zdarzające

się raz na 10 lat

W = 8 Dopuszczalna akceptacja

po ocenie

Pył

S = 3 Ciężkie obrażenia

P = 2 Mało prawdopodobne, zdarzające

się raz na 10 lat

W = 6 Dopuszczalna akceptacja

po ocenie

Przeciążenie układu ruchu
(dynamiczne)

S = 3 Ciężkie obrażenia

P = 2 Mało prawdopodobne, zdarzające

się raz na 10 lat

W = 6 Dopuszczalna akceptacja

po ocenie

Wymuszona pozycja (przecią-
żenie układu ruchu statyczne)

S = 3 Ciężkie obrażenia

P = 2 Mało prawdopodobne, zdarzające

się raz na 10 lat

W = 6 Dopuszczalna akceptacja

po ocenie

Uwagi

Ryzyko zawodowe jest ściśle związane ze

środowiskiem pracy. Dla takich samych sta-

nowisk, ale w różnych warunkach pracy za-

grożenia i poziom ryzyka mogą być różne.

Szacując stopień szkód zagrożenia przyjmuje

się możliwe największe skutki. W szacowa-

niu prawdopodobieństwa skutków należy

wziąć pod uwagę warunki pracy, zdarzenia,

jakie miały miejsce w „przeszłości”, zachowa-

nia pracownika itp. Po wiedzę można sięgnąć

do danych statystycznych, obserwacji itd.

Przykłady:

Ryzyko związane z pyłem

Podczas obróbki kamienia powstają duże

ilości pyłu.

Stopień szkód S = 3 – ciężkie obrażenia.

Prawdopodobieństwo szkód P = 2 – mało

prawdopodobne, zdarzające się raz na 10

lat (nie wystąpiła pylica).

Poziom ryzyka W = 6 – dopuszczalna akcep-

tacja ryzyka po ocenie.

Ryzyko związane z przeciążeniem układu

ruchu

Kamieniarz przemieszcza płyty i gotowe wyroby.

Stopień szkód S = 3 – ciężkie obrażenia.

Prawdopodobieństwo szkód P = 2 – mało

prawdopodobne, zdarzające się raz na 10

lat (raz w ciągu 10 lat u pracownika wystą-

piła choroba układu ruchu).

Poziom ryzyka W = 6 – dopuszczalna akcep-
tacja ryzyka po ocenie

.

n

dr inż. Iwona Romanowska-Słomka
Pracownik naukowy w Akademii Rolniczej
we Wrocławiu