1
CINQUECENTO 704 FOS – MOJE ZMAGANIA Z UKŁADEM CHŁODZ
Ą
CYM
Opracowanie: egie
1. Wymiana czujnika temperatury cieczy chłodz
ą
cej jest spraw
ą
prost
ą
, je
ś
li
si
ę
posiada nasadk
ę
6 kt.19 o gł
ę
boko
ś
ci gniazda minimum 20 mm i długi trzpie
ń
z
pokr
ę
tk
ą
. Aby zwi
ę
kszy
ć
pole działania odł
ą
czamy rur
ę
grzejn
ą
, nast
ę
pnie
zdejmujemy gumowy kapturek z czujnika oraz nasadk
ę
elektryczn
ą
naciskaj
ą
c
j
ę
zyczek blokuj
ą
cy.
Odkr
ę
camy czujnik (gwint sto
Ŝ
kowy M16X1,5), na pocz
ą
tku kluczem a kiedy
wykr
ę
ca si
ę
ju
Ŝ
lekko – palcami. W ostatnim momencie robimy to szybko, by straci
ć
jak najmniej płynu (je
Ŝ
eli nie spu
ś
cili
ś
my go wcze
ś
niej), otwór zatykamy palcem
i szybko wkr
ę
camy nowy czujnik. Gwint czujnika nale
Ŝ
y wcze
ś
niej posmarowa
ć
klejem do gwintów lub silikonem wysokotemperaturowym. Moment dokr
ę
cenia wg
instrukcji wynosi 49Nm i tu moja uwaga – daleko od uzyskania tego momentu
usłyszałem niegło
ś
ny trzask, sto
Ŝ
kowy gwint rozsadził nieco ju
Ŝ
skorodowany
kołnierz dwuzł
ą
czki i zacz
ą
ł si
ę
„niekontrolowany wyciek”. Trzeba było szybko
podstawia
ć
od dołu naczynie i upu
ś
ci
ć
cz
ęść
płynu chłodz
ą
cego. Mam teraz now
ą
dwuzł
ą
czk
ę
wylotu płynu chłodz
ą
cego – wiedza kosztuje.
2. Aby wymieni
ć
dwuzł
ą
czk
ę
nale
Ŝ
y cz
ęś
ciowo upu
ś
ci
ć
płyn chłodz
ą
cy,
wykr
ę
ci
ć
2
ś
ruby M8 kluczem nasadowym 6kt.13 na długim trzpieniu, dokładnie
oczy
ś
ci
ć
kołnierze ze starej uszczelki (nie uszkodzi
ć
gładzi), zało
Ŝ
y
ć
now
ą
uszczelk
ę
na silikon wysokotemperaturowy , dwuzł
ą
czk
ę
, najlepiej z wkr
ę
conym ju
Ŝ
czujnikiem.
Ś
ruby dokr
ę
ci
ć
momentem 24Nm na smar grafitowy.
3. Czujnik temperatury cieczy chłodz
ą
cej FCTW-9 działa na zasadzie
zmniejszania si
ę
oporno
ś
ci termistora NTC ze wzrostem temperatury. Czujnik
współpracuje z miernikiem wskazówkowym FWTW-9 na tablicy wska
ź
ników.
2
Poniewa
Ŝ
producent nie podaje charakterystyki tych wyrobów, postanowiłem
samodzielnie takie charakterystyki sporz
ą
dzi
ć
. Proste do
ś
wiadczenie z u
Ŝ
yciem
domowych garów, kuchenki gazowej i cierpliwo
ś
ci
Ŝ
ony, pozwoliło utworzy
ć
wykres
zale
Ŝ
no
ś
ci oporno
ś
ci czujnika (starego i nowego) od temperatury i nast
ę
pnie
porówna
ć
to ze wskazaniami miernika na tablicy.
Schemat układu do sprawdzania czujnika – termometr o zakresie min 100
°
C:
I praktyka:
3
Schemat układu do sprawdzania miernika na tablicy wska
ź
ników:
A tak wygl
ą
da w praktyce:
Przewód
do zł
ą
czki czujnika
Przewód do masy
Poł
ą
czy
ć
zgodnie ze schematem, uruchomi
ć
silnik, zmierzy
ć
napi
ę
cie
w instalacji i kiedy osi
ą
gnie 14,5V (normalne napi
ę
cie pracy), ustali
ć
przy pomocy
potencjometru temperatur
ę
na wska
ź
niku na 50ºC, rozł
ą
czy
ć
układ i zmierzy
ć
oporno
ść
, która t
ę
temperatur
ę
wywołała. Podobnie pomierzy
ć
oporno
ś
ci dla
pozostałych temperatur wska
ź
nika. Wykonane pomiary przy niepracuj
ą
cym silniku
(u=12,3V) słu
Ŝą
tylko do porównania wyników (wskazania zale
Ŝą
tak
Ŝ
e od napi
ę
cia).
4
Rezystancja
Ω
Czujnik
Miernik
Temp. ºC
Nowy
U
Ŝ
ywany u=12,3V u=14,5V
30
1740
1740
35
1410
1410
40
1150
1170
45
970
978
50
780
825
748
956
55
660
692
60
570
591
427
65
470
504
70
390
422
294
329
75
333
354
80
283
307
232
85
240
265
90
198
235
177
189
95
176
202
100
157
134
105
110
106
118
115
120
94
Na podstawie uzyskanych wyników mo
Ŝ
na sporz
ą
dzi
ć
wykres zale
Ŝ
no
ś
ci
oporno
ś
ci czujnika od temperatury i temperatury pokazywanej przez miernik
w zale
Ŝ
no
ś
ci od oporno
ś
ci czujnika.
5
Tak wykonane do
ś
wiadczenie nie ma oczywi
ś
cie cech naukowej dokładno
ś
ci
ale pozwala stwierdzi
ć
,
Ŝ
e w moim przypadku niesłusznie podejrzewałem stary
czujnik – nie ró
Ŝ
ni si
ę
wiele od nowego a wskazania miernika to zaledwie kilka
º
C
ró
Ŝ
nicy w stosunku do temperatury rzeczywistej. Czujnik FCTW-9 był oryginalnie
wkr
ę
cony i stosowany był tak
Ŝ
e w „bisie”, kołnierz jeden ma biały, drugi czarny, oba
s
ą
tej samej firmy, kolorem nie ma co si
ę
sugerowa
ć
.
Jak wynika z wykresu, temperatura pokazywana przez miernik ró
Ŝ
ni si
ę
nieznacznie od rzeczywistej, ró
Ŝ
nica w interesuj
ą
cym nas punkcie 90
°
C wynosi
~3
°
C( przy zało
Ŝ
eniu,
Ŝ
e dokładno
ść
pomiaru jest wystarczaj
ą
ca).
4. Sprawdzenie - wymiana termostatu jest poprzedzona jego wymontowaniem
z układu. Zgodnie z instrukcj
ą
napraw nale
Ŝ
y zdemontowa
ć
plastikow
ą
osłon
ę
chłodnicy i spu
ś
ci
ć
płyn chłodz
ą
cy. Najlepiej w tym celu u
Ŝ
y
ć
szerokiego naczynia
typu miednica o pojemno
ś
ci min 5 l. Kolejno
ść
rozszczelnienia układu jest te
Ŝ
wa
Ŝ
na,
tzn. opask
ę
z kró
ć
ca cie
ń
szego nale
Ŝ
y poluzowa
ć
jako ostatni
ą
, bo inaczej nie
złapiemy cieczy, ucieka w dwie ró
Ŝ
ne strony.
6
Sprawdzenie termostatu polega na sprawdzeniu szczelno
ś
ci i temperatury
otwarcia. Oto schemat kuchennego do
ś
wiadczenia:
7
i praktyczna realizacja:
Termostat wkładamy do wody, poziom której powinien by
ć
wy
Ŝ
szy, ni
Ŝ
poziom
uszczelki termostatu, na podkładkach izoluj
ą
cych, by nie stykał si
ę
z naczyniem.
Je
Ŝ
eli woda nie przedostaje si
ę
nad uszczelk
ę
, mo
Ŝ
na wst
ę
pnie uzna
ć
,
Ŝ
e jest
szczelny. Wod
ę
podgrzewamy, mieszamy intensywnie i obserwujemy termometr,
i powierzchni
ę
uszczelki. Kiedy nad powierzchni
ą
zauwa
Ŝ
ymy wypływaj
ą
c
ą
wod
ę
,
odczytujemy temperatur
ę
– jest to temperatura otwarcia termostatu.
Na zdj
ę
ciu utrwalony został ten moment. Prawidłowa warto
ść
temperatury to
87
±
2
°
C. Wielko
ść
otwarcia mo
Ŝ
na okre
ś
li
ć
mierz
ą
c odległo
ść
od góry do
płaszczyzny uszczelki na termostacie przed otwarciem i po nagrzaniu do temperatury
wrzenia – ró
Ŝ
nica jest szukan
ą
wielko
ś
ci
ą
, powinna wynosi
ć
7,5 mm przy
temperaturze ~100° ale tej temperatury w warunkach kuchennych nie osi
ą
gniemy.
Ksi
ąŜ
ka napraw proponuje inny sposób okre
ś
lenia temperatury otwarcia,
mo
Ŝ
e nawet lepszy. Nale
Ŝ
y zawiesi
ć
badany termostat na nici lub płaskiej cienkiej
tasiemce, podło
Ŝ
onej pod uszczelk
ę
, któr
ą
musimy w tym celu delikatnie uchyli
ć
. W
momencie otwarcia termostatu zespół opadnie na dno naczynia.
8
Je
Ŝ
eli kto
ś
s
ą
dzi,
Ŝ
e kupiony nowy termostat albo tylko sam wkład, wystarczy
zamontowa
ć
i ju
Ŝ
b
ę
dzie po kłopocie, mo
Ŝ
e si
ę
zawie
ść
. Poniewa
Ŝ
temperatura
mojego silnika dochodziła tylko do 70
°
C postanowiłem sprawdzi
ć
termostat i okazało
si
ę
,
Ŝ
e otwierał si
ę
za wcze
ś
nie, w temperaturze 80
°
C. Kupiłem kolejno dwa wkłady
ró
Ŝ
nych firm i oba musiałem zwróci
ć
– oba reagowały dopiero na temperatur
ę
wrzenia. Kolejny okazał si
ę
prawidłowy.
Przed monta
Ŝ
em nale
Ŝ
y oczy
ś
ci
ć
płaszczyzny przylegania uszczelki
i nasmarowa
ć
silikonem wysokotemperaturowym, zamontowa
ć
z now
ą
uszczelk
ą
.
Termostat mocowa
ć
na 2
ś
ruby M8 przy pomocy klucza 13 momentem 25 Nm.
I jeszcze dla porz
ą
dku fabryczna instrukcja wymiany wkładu:
9
5. Sprawdzenie wentylatora chłodnicy
Wentylator chłodnicy jest wł
ą
czany przez termowył
ą
cznik po osi
ą
gni
ę
ciu
odpowiedniej temperatury. Obwód wentylatora jest cały czas pod napi
ę
ciem i mo
Ŝ
e
pracowa
ć
nawet po wył
ą
czeniu stacyjki, co czasem si
ę
zdarza po wył
ą
czeniu mocno
rozgrzanego silnika. Mo
Ŝ
emy łatwo sprawdzi
ć
, czy wentylator jest sprawny. Nale
Ŝ
y
10
zdj
ąć
wtyczk
ę
z termowył
ą
cznika i kawałkiem metalu zetkn
ąć
dwa widoczne styki –
wentylator powinien si
ę
obraca
ć
. Dost
ę
p jest niestety tylko od spodu. W kabinie nie
mamy mo
Ŝ
liwo
ś
ci kontroli pracy wentylatora, chyba,
Ŝ
e dorobimy sobie niewielkim
kosztem kontrolk
ę
, np. wg schematu:
11
Mo
Ŝ
e by
ć
te
Ŝ
troch
ę
bardziej zło
Ŝ
ona ale za to pozwalaj
ą
ca na wł
ą
czenie
wentylatora wł
ą
cznikiem umieszczonym w kabinie:
12
6. Sprawdzenie termowył
ą
cznika wentylatora chłodnicy
Działa na zasadzie termobimetalu – zwiera obwód wentylatora, gdy
temperatura cieczy chłodz
ą
cej w miejscu zamocowania czujnika osi
ą
gnie warto
ść
wg
instrukcji 90 - 94
°
C, rozwiera w temp. 85 - 89
°
C. Wkr
ę
cony jest w dolnej prawej
cz
ęś
ci chłodnicy, ko
ń
cówka ma gwint M22X1,5 a do wykr
ę
cenia potrzebna jest
nasadka klucza 6kt. 29 (lub 30 – bardziej dost
ę
pna) o gł
ę
boko
ś
ci gniazda minimum
38mm. Przed wykr
ę
ceniem nale
Ŝ
y usun
ąć
ciecz chłodz
ą
c
ą
, zdemontowa
ć
plastikow
ą
osłon
ę
chłodnicy i zdj
ąć
z czujnika plastikow
ą
wtyczk
ę
po uchyleniu zapadki . Je
Ŝ
eli
posiadamy bardzo krótk
ą
pokr
ę
tk
ę
do nasadki mo
Ŝ
emy próbowa
ć
wykr
ę
ci
ć
czujnik,
je
Ŝ
eli nie, trzeba b
ę
dzie zdj
ąć
koło i nadkole.
Lokalizacja czujnika
Termowył
ą
cznik
k
i sam czujnik
13
Po wykr
ę
ceniu mo
Ŝ
emy sprawdzi
ć
w kuchennym „laboratorium” temperatur
ę
wł
ą
czenia i wył
ą
czenia termowył
ą
cznika, podgrzewaj
ą
c a nast
ę
pnie czekaj
ą
c, a
Ŝ
wystygnie i notuj
ą
c temperatury w momencie, kiedy miernik poka
Ŝ
e zwarcie styków
i ich rozwarcie. Nale
Ŝ
y izolowa
ć
od
ś
cianek naczynia!
W praktyce wygl
ą
da tak:
Je
ś
li próba wypadnie pozytywnie, termowył
ą
cznik wkr
ę
camy do chłodnicy, nie
zapominaj
ą
c o miedzianej uszczelce. Korzystne jest posmarowanie elementów
14
silikonem wysokotemperaturowym, co pozwoli u
Ŝ
y
ć
mniejszego momentu dokr
ę
cania
do zapewnienia szczelno
ś
ci.
Wi
ę
cej informacji na temat budowy i działania termowył
ą
cznika w opracowaniu
p.t. Termowł
ą
cznik wentylatora chłodnicy na stronie
http://chomikuj.pl/egie38
.
7. Sprawdzenie korka zbiornika wyrównawczego
Ci
ś
nienie w układzie chłodz
ą
cym nie powinno przekracza
ć
0,98hPa. Za
utrzymanie tej warto
ś
ci odpowiada zaworek ci
ś
nieniowy umieszczony w korku
zbiornika wyrównawczego. Aby sprawdzi
ć
korek w warunkach gara
Ŝ
owych mo
Ŝ
emy
wykorzysta
ć
pompk
ę
do kół, zaopatrzon
ą
w manometr, ko
ń
cówk
ę
do pompowania
piłek i kawałek gumowej płytki w której wywiercimy niewielki otworek, szczelnie
obejmuj
ą
cy rurk
ę
ko
ń
cówki do pompowania piłek.
15
Otwór korka, który trzeba uszczelnić
Przy pomocy gumowej płytki uszczelniamy poł
ą
czenie i pompujemy ale
powoli, bo przelot jest niewielki. W okolicy 1 bara zawór powinien si
ę
otworzy
ć
,
słycha
ć
b
ę
dzie syk powietrza a nawet wibracj
ę
.
Zdj
ę
cie jest tylko pogl
ą
dowe, bo zabrakło jednej r
ę
ki do doci
ś
ni
ę
cia płytki
gumowej do korka i jednej do pewnego trzymania aparatu,