1

CINQUECENTO 704 FOS – MOJE ZMAGANIA Z UKŁADEM CHŁODZ

Ą

CYM

Opracowanie: egie

1. Wymiana czujnika temperatury cieczy chłodz

ą

cej jest spraw

ą

prost

ą

, je

ś

li

si

ę

posiada nasadk

ę

6 kt.19 o gł

ę

boko

ś

ci gniazda minimum 20 mm i długi trzpie

ń

z

pokr

ę

tk

ą

. Aby zwi

ę

kszy

ć

pole działania odł

ą

czamy rur

ę

grzejn

ą

, nast

ę

pnie

zdejmujemy gumowy kapturek z czujnika oraz nasadk

ę

elektryczn

ą

naciskaj

ą

c

j

ę

zyczek blokuj

ą

cy.

Odkr

ę

camy czujnik (gwint sto

ż

kowy M16X1,5), na pocz

ą

tku kluczem a kiedy

wykr

ę

ca si

ę

ju

ż

lekko – palcami. W ostatnim momencie robimy to szybko, by straci

ć

jak najmniej płynu (je

ż

eli nie spu

ś

cili

ś

my go wcze

ś

niej), otwór zatykamy palcem

i szybko wkr

ę

camy nowy czujnik. Gwint czujnika nale

ż

y wcze

ś

niej posmarowa

ć

klejem do gwintów lub silikonem wysokotemperaturowym. Moment dokr

ę

cenia wg

instrukcji wynosi 49Nm i tu moja uwaga – daleko od uzyskania tego momentu
usłyszałem niegło

ś

ny trzask, sto

ż

kowy gwint rozsadził nieco ju

ż

skorodowany

kołnierz dwuzł

ą

czki i zacz

ą

ł si

ę

„niekontrolowany wyciek”. Trzeba było szybko

podstawia

ć

od dołu naczynie i upu

ś

ci

ć

cz

ęść

płynu chłodz

ą

cego. Mam teraz now

ą

dwuzł

ą

czk

ę

wylotu płynu chłodz

ą

cego – wiedza kosztuje.

2. Aby wymieni

ć

dwuzł

ą

czk

ę

nale

ż

y cz

ęś

ciowo upu

ś

ci

ć

płyn chłodz

ą

cy,

wykr

ę

ci

ć

2

ś

ruby M8 kluczem nasadowym 6kt.13 na długim trzpieniu, dokładnie

oczy

ś

ci

ć

kołnierze ze starej uszczelki (nie uszkodzi

ć

gładzi), zało

ż

y

ć

now

ą

uszczelk

ę

na silikon wysokotemperaturowy , dwuzł

ą

czk

ę

, najlepiej z wkr

ę

conym ju

ż

czujnikiem.

Ś

ruby dokr

ę

ci

ć

momentem 24Nm na smar grafitowy.

3. Czujnik temperatury cieczy chłodz

ą

cej FCTW-9 działa na zasadzie

zmniejszania si

ę

oporno

ś

ci termistora NTC ze wzrostem temperatury. Czujnik

współpracuje z miernikiem wskazówkowym FWTW-9 na tablicy wska

ź

ników.

2

Poniewa

ż

producent nie podaje charakterystyki tych wyrobów, postanowiłem

samodzielnie takie charakterystyki sporz

ą

dzi

ć

. Proste do

ś

wiadczenie z u

ż

yciem

domowych garów, kuchenki gazowej i cierpliwo

ś

ci

ż

ony, pozwoliło utworzy

ć

wykres

zale

ż

no

ś

ci oporno

ś

ci czujnika (starego i nowego) od temperatury i nast

ę

pnie

porówna

ć

to ze wskazaniami miernika na tablicy.

Schemat układu do sprawdzania czujnika – termometr o zakresie min 100

°

C:

I praktyka:

3

Schemat układu do sprawdzania miernika na tablicy wska

ź

ników:

A tak wygl

ą

da w praktyce:

Przewód

do zł

ą

czki czujnika

Przewód do masy

Poł

ą

czy

ć

zgodnie ze schematem, uruchomi

ć

silnik, zmierzy

ć

napi

ę

cie

w instalacji i kiedy osi

ą

gnie 14,5V (normalne napi

ę

cie pracy), ustali

ć

przy pomocy

potencjometru temperatur

ę

na wska

ź

niku na 50ºC, rozł

ą

czy

ć

układ i zmierzy

ć

oporno

ść

, która t

ę

temperatur

ę

wywołała. Podobnie pomierzy

ć

oporno

ś

ci dla

pozostałych temperatur wska

ź

nika. Wykonane pomiary przy niepracuj

ą

cym silniku

(u=12,3V) słu

żą

tylko do porównania wyników (wskazania zale

żą

tak

ż

e od napi

ę

cia).

4

Rezystancja

Ω

Czujnik

Miernik

Temp. ºC

Nowy

U

ż

ywany u=12,3V u=14,5V

30

1740

1740

35

1410

1410

40

1150

1170

45

970

978

50

780

825

748

956

55

660

692

60

570

591

427

65

470

504

70

390

422

294

329

75

333

354

80

283

307

232

85

240

265

90

198

235

177

189

95

176

202

100

157

134

105

110

106

118

115

120

94

Na podstawie uzyskanych wyników mo

ż

na sporz

ą

dzi

ć

wykres zale

ż

no

ś

ci

oporno

ś

ci czujnika od temperatury i temperatury pokazywanej przez miernik

w zale

ż

no

ś

ci od oporno

ś

ci czujnika.

5

Tak wykonane do

ś

wiadczenie nie ma oczywi

ś

cie cech naukowej dokładno

ś

ci

ale pozwala stwierdzi

ć

,

ż

e w moim przypadku niesłusznie podejrzewałem stary

czujnik – nie ró

ż

ni si

ę

wiele od nowego a wskazania miernika to zaledwie kilka

º

C

ró

ż

nicy w stosunku do temperatury rzeczywistej. Czujnik FCTW-9 był oryginalnie

wkr

ę

cony i stosowany był tak

ż

e w „bisie”, kołnierz jeden ma biały, drugi czarny, oba

s

ą

tej samej firmy, kolorem nie ma co si

ę

sugerowa

ć

.

Jak wynika z wykresu, temperatura pokazywana przez miernik ró

ż

ni si

ę

nieznacznie od rzeczywistej, ró

ż

nica w interesuj

ą

cym nas punkcie 90

°

C wynosi

~3

°

C( przy zało

ż

eniu,

ż

e dokładno

ść

pomiaru jest wystarczaj

ą

ca).

4. Sprawdzenie - wymiana termostatu jest poprzedzona jego wymontowaniem
z układu. Zgodnie z instrukcj

ą

napraw nale

ż

y zdemontowa

ć

plastikow

ą

osłon

ę

chłodnicy i spu

ś

ci

ć

płyn chłodz

ą

cy. Najlepiej w tym celu u

ż

y

ć

szerokiego naczynia

typu miednica o pojemno

ś

ci min 5 l. Kolejno

ść

rozszczelnienia układu jest te

ż

wa

ż

na,

tzn. opask

ę

z kró

ć

ca cie

ń

szego nale

ż

y poluzowa

ć

jako ostatni

ą

, bo inaczej nie

złapiemy cieczy, ucieka w dwie ró

ż

ne strony.

6

Sprawdzenie termostatu polega na sprawdzeniu szczelno

ś

ci i temperatury

otwarcia. Oto schemat kuchennego do

ś

wiadczenia:

7

i praktyczna realizacja:

Termostat wkładamy do wody, poziom której powinien by

ć

wy

ż

szy, ni

ż

poziom

uszczelki termostatu, na podkładkach izoluj

ą

cych, by nie stykał si

ę

z naczyniem.

Je

ż

eli woda nie przedostaje si

ę

nad uszczelk

ę

, mo

ż

na wst

ę

pnie uzna

ć

,

ż

e jest

szczelny. Wod

ę

podgrzewamy, mieszamy intensywnie i obserwujemy termometr,

i powierzchni

ę

uszczelki. Kiedy nad powierzchni

ą

zauwa

ż

ymy wypływaj

ą

c

ą

wod

ę

,

odczytujemy temperatur

ę

– jest to temperatura otwarcia termostatu.

Na zdj

ę

ciu utrwalony został ten moment. Prawidłowa warto

ść

temperatury to

87

±

2

°

C. Wielko

ść

otwarcia mo

ż

na okre

ś

li

ć

mierz

ą

c odległo

ść

od góry do

płaszczyzny uszczelki na termostacie przed otwarciem i po nagrzaniu do temperatury
wrzenia – ró

ż

nica jest szukan

ą

wielko

ś

ci

ą

, powinna wynosi

ć

7,5 mm przy

temperaturze ~100° ale tej temperatury w warunkach kuchennych nie osi

ą

gniemy.

Ksi

ąż

ka napraw proponuje inny sposób okre

ś

lenia temperatury otwarcia,

mo

ż

e nawet lepszy. Nale

ż

y zawiesi

ć

badany termostat na nici lub płaskiej cienkiej

tasiemce, podło

ż

onej pod uszczelk

ę

, któr

ą

musimy w tym celu delikatnie uchyli

ć

. W

momencie otwarcia termostatu zespół opadnie na dno naczynia.

8

Je

ż

eli kto

ś

s

ą

dzi,

ż

e kupiony nowy termostat albo tylko sam wkład, wystarczy

zamontowa

ć

i ju

ż

b

ę

dzie po kłopocie, mo

ż

e si

ę

zawie

ść

. Poniewa

ż

temperatura

mojego silnika dochodziła tylko do 70

°

C postanowiłem sprawdzi

ć

termostat i okazało

si

ę

,

ż

e otwierał si

ę

za wcze

ś

nie, w temperaturze 80

°

C. Kupiłem kolejno dwa wkłady

ró

ż

nych firm i oba musiałem zwróci

ć

– oba reagowały dopiero na temperatur

ę

wrzenia. Kolejny okazał si

ę

prawidłowy.

Przed monta

ż

em nale

ż

y oczy

ś

ci

ć

płaszczyzny przylegania uszczelki

i nasmarowa

ć

silikonem wysokotemperaturowym, zamontowa

ć

z now

ą

uszczelk

ą

.

Termostat mocowa

ć

na 2

ś

ruby M8 przy pomocy klucza 13 momentem 25 Nm.

I jeszcze dla porz

ą

dku fabryczna instrukcja wymiany wkładu:

9

5. Sprawdzenie wentylatora chłodnicy

Wentylator chłodnicy jest wł

ą

czany przez termowył

ą

cznik po osi

ą

gni

ę

ciu

odpowiedniej temperatury. Obwód wentylatora jest cały czas pod napi

ę

ciem i mo

ż

e

pracowa

ć

nawet po wył

ą

czeniu stacyjki, co czasem si

ę

zdarza po wył

ą

czeniu mocno

rozgrzanego silnika. Mo

ż

emy łatwo sprawdzi

ć

, czy wentylator jest sprawny. Nale

ż

y

10

zdj

ąć

wtyczk

ę

z termowył

ą

cznika i kawałkiem metalu zetkn

ąć

dwa widoczne styki –

wentylator powinien si

ę

obraca

ć

. Dost

ę

p jest niestety tylko od spodu. W kabinie nie

mamy mo

ż

liwo

ś

ci kontroli pracy wentylatora, chyba,

ż

e dorobimy sobie niewielkim

kosztem kontrolk

ę

, np. wg schematu:

11

Mo

ż

e by

ć

te

ż

troch

ę

bardziej zło

ż

ona ale za to pozwalaj

ą

ca na wł

ą

czenie

wentylatora wł

ą

cznikiem umieszczonym w kabinie:

12

6. Sprawdzenie termowył

ą

cznika wentylatora chłodnicy

Działa na zasadzie termobimetalu – zwiera obwód wentylatora, gdy

temperatura cieczy chłodz

ą

cej w miejscu zamocowania czujnika osi

ą

gnie warto

ść

wg

instrukcji 90 - 94

°

C, rozwiera w temp. 85 - 89

°

C. Wkr

ę

cony jest w dolnej prawej

cz

ęś

ci chłodnicy, ko

ń

cówka ma gwint M22X1,5 a do wykr

ę

cenia potrzebna jest

nasadka klucza 6kt. 29 (lub 30 – bardziej dost

ę

pna) o gł

ę

boko

ś

ci gniazda minimum

38mm. Przed wykr

ę

ceniem nale

ż

y usun

ąć

ciecz chłodz

ą

c

ą

, zdemontowa

ć

plastikow

ą

osłon

ę

chłodnicy i zdj

ąć

z czujnika plastikow

ą

wtyczk

ę

po uchyleniu zapadki . Je

ż

eli

posiadamy bardzo krótk

ą

pokr

ę

tk

ę

do nasadki mo

ż

emy próbowa

ć

wykr

ę

ci

ć

czujnik,

je

ż

eli nie, trzeba b

ę

dzie zdj

ąć

koło i nadkole.

Lokalizacja czujnika

Termowył

ą

cznik

k

i sam czujnik

13

Po wykr

ę

ceniu mo

ż

emy sprawdzi

ć

w kuchennym „laboratorium” temperatur

ę

wł

ą

czenia i wył

ą

czenia termowył

ą

cznika, podgrzewaj

ą

c a nast

ę

pnie czekaj

ą

c, a

ż

wystygnie i notuj

ą

c temperatury w momencie, kiedy miernik poka

ż

e zwarcie styków

i ich rozwarcie. Nale

ż

y izolowa

ć

od

ś

cianek naczynia!

W praktyce wygl

ą

da tak:

Je

ś

li próba wypadnie pozytywnie, termowył

ą

cznik wkr

ę

camy do chłodnicy, nie

zapominaj

ą

c o miedzianej uszczelce. Korzystne jest posmarowanie elementów

14

silikonem wysokotemperaturowym, co pozwoli u

ż

y

ć

mniejszego momentu dokr

ę

cania

do zapewnienia szczelno

ś

ci.

Wi

ę

cej informacji na temat budowy i działania termowył

ą

cznika w opracowaniu

p.t. Termowł

ą

cznik wentylatora chłodnicy na stronie

http://chomikuj.pl/egie38

.

7. Sprawdzenie korka zbiornika wyrównawczego

Ci

ś

nienie w układzie chłodz

ą

cym nie powinno przekracza

ć

0,98hPa. Za

utrzymanie tej warto

ś

ci odpowiada zaworek ci

ś

nieniowy umieszczony w korku

zbiornika wyrównawczego. Aby sprawdzi

ć

korek w warunkach gara

ż

owych mo

ż

emy

wykorzysta

ć

pompk

ę

do kół, zaopatrzon

ą

w manometr, ko

ń

cówk

ę

do pompowania

piłek i kawałek gumowej płytki w której wywiercimy niewielki otworek, szczelnie
obejmuj

ą

cy rurk

ę

ko

ń

cówki do pompowania piłek.

15

Otwór korka, który trzeba uszczelnić

Przy pomocy gumowej płytki uszczelniamy poł

ą

czenie i pompujemy ale

powoli, bo przelot jest niewielki. W okolicy 1 bara zawór powinien si

ę

otworzy

ć

,

słycha

ć

b

ę

dzie syk powietrza a nawet wibracj

ę

.

Zdj

ę

cie jest tylko pogl

ą

dowe, bo zabrakło jednej r

ę

ki do doci

ś

ni

ę

cia płytki

gumowej do korka i jednej do pewnego trzymania aparatu,