background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 

 

 

 
 

MINISTERSTWO EDUKACJI 

             NARODOWEJ 

 

 

 
 
Artur Kryczka 
 
 
 
 

Wykonywanie 

rusztowań 

do 

robót 

budowlanych 

712[04].Z1/2.03 

 
 
 
 
 
 
 
 

Poradnik dla ucznia 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Wydawca 

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy 
Radom  2006 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

Opracowanie redakcyjne:  
mgr inż. Jarosław Proć 
mgr inż. Zbigniew Romik 
 
 
 
 
Konsultacja:  
mgr inż. Barbara Olech 
 
 
 
 
Korekta:  
mgr inż. Krzysztof Wojewoda 
 
 
 
 
 
Korekta:  
 
 
 
 
 
Poradnik  stanowi  obudowę  dydaktyczną  programu  jednostki  modułowej  712[04].Z1/2.03 
,,Wykonywanie  rusztowań  do  robót  budowlanych’’,  zawartej  w  modułowym  programie 
nauczania dla zawodu monter konstrukcji budowlanych. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Wydawca 

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

SPIS TREŚCI 

 

1.  Wprowadzenie 

2.  Wymagania wstępne 

3.  Cele kształcenia 

4.  Materiał nauczania 

4.1. Montaż i demontaż rusztowań stojakowych z rur stalowych 

   4.1.1. Materiał nauczania 

   4.1.2. Pytania sprawdzające 

13 

   4.1.3. Ćwiczenia 

13 

   4.1.4. Sprawdzian postępów 

15 

4.2. Montaż i demontaż rusztowań ramowych, przejezdnych oraz wieżowych 

16 

   4.2.1. Materiał nauczania 

16 

   4.2.2. Pytania sprawdzające 

20 

   4.2.3. Ćwiczenia 

20 

   4.2.4. Sprawdzian postępów 

21 

4.3. Rusztowania, pomosty i drabiny do robót montażowych   

22 

   4.3.1. Materiał nauczania 

22 

   4.3.2. Pytania sprawdzające 

26 

   4.3.3. Ćwiczenia 

26 

   4.3.4. Sprawdzian postępów 

27 

5. Sprawdzian osiągnięć 

28 

6. Literatura 

33 

 
 
 
 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

1. WPROWADZENIE  
 

Poradnik,  ten  będzie  Ci  pomocny  w  przyswajaniu  wiedzy  na  temat  wykonywania 

rusztowań do robót budowlanych.  

Poradnik zawiera: 

1.  Wymagania  wstępne,  czyli  wykaz  niezbędnych  umiejętności  i  wiedzy,  które  powinieneś 

posiadać,  aby  przystąpić  do  realizacji    jednostki  modułowej  ,,  Wykonywanie  rusztowań 
do robót budowlanych’’. 

2.  Cele kształcenia tej jednostki modułowej. 
3.  Materiał  nauczania (rozdział 4) umożliwia samodzielne przygotowanie  się do wykonania 

ćwiczeń  i  zaliczenia  sprawdzianów.  Do  poszerzenia  wiedzy  wykorzystaj  wskazaną 
literaturę  oraz  inne  źródła  informacji.  Materiał  obejmuje  również  ćwiczenia,  które 
zawierają: 

  pytania sprawdzające wiedzę potrzebną do wykonania ćwiczenia, 

  wykaz materiałów, narzędzi i sprzętu potrzebnych do realizacji ćwiczenia, 

  sprawdzian  postępów  umożliwiający  sprawdzenie  poziomu  wiedzy  po  wykonaniu 

ćwiczeń. 

4.  Sprawdzian  osiągnięć,  który  umożliwi  sprawdzenie  wiadomości  i  umiejętności  jakie 

powinieneś  opanować  podczas  realizacji programu  tej  jednostki  modułowej.  Sprawdzian 
osiągnięć powinieneś wykonać według instrukcji załączonej w poradniku. 

Jeżeli  masz  trudności  ze  zrozumieniem  tematu  lub  ćwiczenia,  to  poproś  nauczyciela 

o wyjaśnienie  i  ewentualne  sprawdzenie,  czy  dobrze  wykonujesz  daną  czynność.  Po 
przyswojeniu materiału spróbuj zaliczyć sprawdzian z zakresu jednostki modułowej. 

 
 
 

Bezpieczeństwo i higiena pracy 

 
W  czasie  pobytu  w  pracowni  musisz  przestrzegać  regulaminów,  przepisów  bhp  oraz 

instrukcji  przeciwpożarowych,  wynikających  z  rodzaju  wykonywanych  prac.  Przepisy  te 
poznasz podczas trwania nauki. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Schemat układu jednostek modułowych 

712[04].Z1/2.03 

Wykonywanie rusztowań do robót budowlanych 

712[04].Z2 

Technologia montażu konstrukcji żelbetowych 

712[04].Z1/2.01 

Dobieranie narzędzi, sprzętu i maszyn do robót montażowych 

712[04].Z1/2.02 

Wykonywanie podstawowych pomiarów w robotach 

budowlanych 

712[04].Z2.14 

Wykonywanie prostych robót uzupełniających przy robotach 

montażowych: murarskich, ciesielskich, zbrojarskich, 

betoniarskich 

712[04].Z2.05 

Montaż wielokondygnacyjnych konstrukcji szkieletowych 

712[04].Z2.06 

Montaż budynków w technologii wielkopłytowej 

712[04].Z2.07 

Wykonywanie budynków w technologii wielkoblokowej 

712[04].Z2.08 

Wykonywanie zbiorników i silosów 

712[04].Z2.09 

Montaż ścian oporowych 

712[04].Z2.04 

Montaż budynków halowych 

712[04].Z2.11 

Prowadzenie prac montażowych zimą 

712[04].Z1/2.12 

Rozliczanie robót montażowych 

712[04].Z2.10 

Montaż słupów elektroenergetycznych 

 

712[04].Z2.13 

Konserwacja i naprawa uszkodzonych konstrukcji 

żelbetowych 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 

2. WYMAGANIA WSTĘPNE 
 

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć: 

  stosować terminologię budowlaną, 

  odróżniać technologie wykonania budynku, 

  przestrzegać zasad bezpiecznej pracy, przewidywać i zapobiegać zagrożeniom, 

  stosować procedury udzielania pierwszej pomocy, 

  rozpoznawać i charakteryzować podstawowe materiały budowlane, 

  odczytywać i interpretować rysunek budowlany, 

  posługiwać się dokumentacją budowlaną, 

  wykonywać przedmiary i obmiary robót, 

  wykonywać pomiary i rysunki inwentaryzacyjne, 

  organizować stanowisko składowania i magazynowania, 

  transportować materiały budowlane, 

  dobierać odzież ochronną i sprzęt ochrony osobistej do realizacji zadań, 

  dobierać i zastosować materiały pomiarowe, 

  stosować przepisy bhp i ochrony przeciwpożarowej, 

  gospodarować odpadami, 

  porozumiewać się z przełożonymi i współpracownikami. 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

3. CELE KSZTAŁCENIA 
 

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć: 

− 

rozróżnić rusztowania do robót budowlanych, 

− 

dobrać narzędzia i sprzęt do montażu rusztowań, 

− 

zmontować rusztowania gniazdowe, 

− 

zmontować rusztowania wspornikowe, 

− 

zmontować rusztowania stojakowe, 

− 

zmontować rusztowania wiszące, 

− 

zmontować rusztowania rurowe, 

− 

zastosować zabezpieczenia do pracy na wysokości, 

− 

wykonać demontaż rusztowań, 

− 

składować rusztowania, 

− 

zastosować zasady bhp przy montażu rusztowań, 

− 

wykorzystać dokumentację techniczną. 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

4. MATERIAŁ NAUCZANIA 

 

4.1. Montaż i demontaż rusztowań stojakowych z rur stalowych 

 
4.1.1. Materiał nauczania  

Rusztowania  stojakowe  z  rur  stalowych,  są  często  spotykanym  rodzajem  rusztowań  do 

robót    budowlanych  (rys.  1).  Szkielet  konstrukcyjny  rusztowania  z  rur  składa  się  z  dwóch 
rzędów  stojaków  połączonych  podłużnicami,  poprzecznicami  i krzyżulcami.  Poszczególne 
elementy  konstrukcji  łączy  się  łącznikami,  których  kształt  zależy  od  tego,  pod  jakim  kątem 
zbiegają się łączone rury. Występują więc łączniki wzdłużne, krzyżowe, krzyżowo-obrotowe 
i sztywne.  Stojaki  rusztowań  opiera  się  na  gruncie  za  pośrednictwem  podstawek  stalowych 
leżących  na  balach  podwalinowych  z  drewna,  grubości  min.  50mm.  Rusztowania  z rur 
mocuje  się  do  ściany  linką  stalową  lub  drutem  wiązanym  do  haka  lub  kotwy  wbitej  w mur

Maksymalny rozstaw  mocowań wynosi w poziomie 5,0m, w pionie  nie rzadziej  niż 4,m. Na 
wysokości  60  i  110cm  nad  poziomem  pomostu  mocuje  się  poręcze  z rur,  które  zwiększają 
bezpieczeństwo pracy ma rusztowaniu.

 

 

Rys.1. Rusztowanie z rur stalowych [4, s. 225] 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

Do  komunikacji  pionowej  służą  drabiny  stalowe,  wykonane  z  profili  stalowych  zimno 

giętych, zawieszone górą i oparte dołem na poprzecznicach (rys. 2). 

 

Rys.2. Pion komunikacyjny  [3, s. 155] 

1-drabina, 2-rama, 3,4- płyty pomosty, 5-poręcz poprzeczna 

 

Przebieg montażu rusztowania stojakowo-krzyżowego: 

1.  Ustawienie  stopek  stojakowych  (rys.  3.).  Stopki  stojaków  muszą  być  ustawione  na 

wystarczająco  nośnym  podłożu.  Wskazane  jest  ich  lokalizowanie  na  balach  w celu 
rozłożenia obciążeń na większą powierzchnię. Montaż należy rozpoczynać w najwyższym 
punkcie terenu (dźwigniki skręcone do minimum). Te stopki mogą być bezdźwignikowe. 
Pozostałe powinny być dźwignikowe. 

   

               

          

Rys.3. Stopki stojakowe [3, s. 157] 

 

Rys.4. Ustawienie stojaków z elementami początkowymi [3,  s. 157] 

 
2.  Umiejscowienie elementów początkowych i ustawienie stojaków (rys. 4.). W przypadkach 

różnicowego  ukształtowania  terenu  należy  stosować  stojaki  wyrównawcze  o  wysokości 
100 lub 150cm. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

3.  Dolne  rygle  rurowe  poprzeczne  i  podłużne  po  założeniu  tworzą  siatkę  poziomą 

rusztowania  i  jego  stateczną  podstawę  (rys.  5.).  Po  założeniu  obu  rodzajów  rygli  należy 
podstawę  dokładnie  wyrektyfikować,  poziomując  rygle.  Dokładne  wypoziomowanie 
zapewnia pionowość ustawienia stojaków.  

          

              

 

Rys.5. Zamocowanie rygli [3, s. 157]

 

Rys.6. Ustawienie stojaków [3, s. 157]

 

4.  Stojaki (pręty pionowe) wstawia się dolnymi końcami w tuleje elementów początkowych 

lub  stojaków  wyrównawczych,  jeżeli  takie  zastosowano  ze  względu  na  ukształtowanie 
terenu (rys. 6.). 

5.  Zastrzały stosuje się w polach skrajnych oraz komunikacyjnych z przełazami i drabinami. 

W  pierwszych  daje  się  zastrzały  w  obu  płaszczyznach  (pionowej  i  poziomej)  (rys.  7.). 
Zastrzały tylko w płaszczyźnie pionowej, montuje się w co piątym polu. 

      

                   

 

Rys.7. Ustawienie zastrzałów [3, s. 157]

 

Rys.8. Połączenie zastrzałów ze stojakami [3, s. 157]

 

6.  Połączenia zastrzałów ze stojakami za pośrednictwem zaczepów klinowych i kryz (rys.8.). 
7.  Układanie  płyt  pomostowych  (rys.  9.).  W  przypadku  użytkowania  płyt  z  rusztowań 

ramowych  zamiast  rygli  rurowych  należy  stosować  rygle  ceowe.  Rygle  ceowe  łączy  się 
z kryzami takimi zaczepami jak przy łączeniu rygli rurowych.  

 

Rys.9. Węzeł połączenia rygla i zastrzału z kryzą stojaka[3, s. 158] 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

10 

8.  Rygle ceowe pozwalają na stosowanie wszystkich rodzajów pomostów z (rys. 10.): 

 

dyli, 

 

stalowych płyt perforowanych, 

 

płyt stalowych i aluminiowych, 

 

ram i pomostów z desek. 

W przypadku ich użycia można rezygnować z podłużnic (rygli) rurowych. 

 
 

        

 

Rys.10. Pomosty [3, s. 158]

 

Rys.11. Zabezpieczenie płyt pomostowych [3, s. 158]

 

 
9.  Zabezpieczenia  przed  uniesieniem  płyt  pomostowych  są  stosowane  przy  pomostach 

roboczych(rys. 11.).  

10. Zakładanie  podłużnie  i  poprzecznie  -  rygli,  spełniających  funkcję  barier  ochronnych. 

Poprzecznice zakłada  się od czoła rusztowania. Łączenie ze  stojakami za pośrednictwem 
zaczepów klinowych i kryz (rys. 12.). 

 

   

            

 

Rys.12. Montaż barier ochronnych [3, s. 158]

 

Rys.13. Zakładanie desek krawężnikowych

 

[3, s. 158]

 

 
11. Zakładanie desek krawężnikowych (rys. 13.): 

  wzdłużnych - rysunek górny, 

  poprzecznych - rysunek dolny 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

11 

Jeżeli zachodzi konieczność zapewnienia dostępu do konstrukcji na znacznej powierzchni 

to  wykonuje  się  rusztowania  rurowe  (rys.  14  )  lub  stosuje  się  rusztowania  do  szybkiego 
montażu. 

 

 

Rys.14. Komory fermentacyjne w oczyszczalni ścieków, otoczone rusztowaniami [5, s. 277] 

 
Dopuszczalny  rozstaw  stojaków  zależy  od  wartości  obciążenia  pomostów  rusztowania 

i wynosi od 2,5m, gdy obciążenia są małe do 1,5m — gdy obciążenia są duże. Dopuszczalna 
wysokość  rusztowań  w  rozwiązaniu  typowym  i  zastosowaniu  rur  o  grubości  ścianki  4,0mm 
wynosi  30m.  Zaletą  omówionych  rusztowań  jest  łatwość  ich  dostosowania  do  każdego 
kształtu  konstrukcji,  wadą  —  duża  liczba  pojedynczych  elementów,  w  tym  drobnych,  jak 
złączki, które podczas transportu mogą łatwo zaginąć. 

Wszelkie  rusztowania  stalowe  powinny  być  wyposażone  w  instalację  odgromową  na 

narożnikach  rusztowań  oraz  pośrednio  w  odstępach  nie  większych  niż  24,0m.  Funkcję 
przewodu odgromowego  pełnią  stojaki, które u  góry wyposaża  się  w piorunochron,  a  dołem 
łączy z uziemieniem. 

W czasie eksploatacji rusztowania powinny być poddawane następującym przeglądom: 

  codziennie - przez brygadzistę użytkującego rusztowanie, 

  co 10 dni - przez konserwatora rusztowania lub pracownika inżynieryjno-technicznego, 

  doraźnie  -  przez  komisję  z  udziałem  inspektora  nadzoru,  majstra  budowlanego 

i brygadzistę użytkującego rusztowanie. 

Przeglądy  doraźne  należy  przeprowadzać  po  silnych  wiatrach,  burzach,  długotrwałych 

opadach  atmosferycznych  i  przed  dopuszczeniem  do  wykonywania  robót  na  rusztowaniach. 
Wyniki  przeglądu  powinny  być  wpisane  do  dziennika  budowy.  Materiały  potrzebne  do 
wykonania robót nie  mogą  być gromadzone na pomoście roboczym w  ilości przekraczającej 
dopuszczalne obciążenie użytkowe zmniejszone o 0,80 kN/m

2

Pomosty  robocze  należy  systematycznie  oczyszczać  z  odpadów  materiałów 

budowlanych.  W  okresie  zimy  pomosty  należy  oczyszczać  ze  śniegu  i  lodu.  Podłoże,  na 
którym  jest  ustawione  rusztowanie,  powinno  być  utrzymane  w  stanie  umożliwiającym 
natychmiastowe odprowadzenie wód opadowych. 

Zakres  czynności  obejmujących  poszczególne  przeglądy  powinien  być  ujęty 

w instrukcjach  montażu  i  eksploatacji  danego  rusztowania.  Za  dokonanie  określonych 
w instrukcji czynności  jest odpowiedzialny kierownik  budowy  lub upoważniona przez  niego 
osoba. Wyniki przeglądu należy wpisywać do dziennika budowy. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

12 

Pomosty robocze rusztowań nie powinny być obciążone ludźmi powyżej dopuszczalnego 

limitu  przewidzianego  dla  konkretnego  typu  rusztowania.  Przyjmuje  się,  że  masa  jednego 
pracownika zatrudnionego na rusztowaniu to 80kg. Pomosty robocze nie mogą być obciążane 
maszynami  lub  urządzeniami,  które  w  czasie  pracy  wywołują  drgania.  Węże  do  tłoczenia 
zaprawy  należy  podwieszać  do  elementu  konstrukcji  rusztowania  w  sposób  przegubowy. 
Praca  na  dwóch  różnych  poziomach  w  jednej  linii  pionowej  jest  dopuszczalna  -  jeśli  na  to 
zezwala  projekt,  pod  warunkiem  wykonania  szczelnego  daszka  ochronnego  oddzielającego 
oba stanowiska. 

Demontaż rusztowań z rur stalowych  należy prowadzić zgodnie z  instrukcją producenta. 

Demontaż  rusztowania  może  nastąpić  po  zakończeniu  robót  wykonywanych  z  tego 
rusztowania  oraz  po  usunięciu  z  konstrukcji  pomostów  roboczych  wszystkich  urządzeń 
i materiałów.  Dopuszcza  się  częściowy  demontaż  od  góry  w  miarę  postępu  prac 
z najwyższego  pomostu.  Podczas  demontażu  rusztowań  niedopuszczalne  jest  zrzucanie 
elementów  z  wysokości.  Po  zakończeniu  demontażu  wszystkie  elementy  powinny  być 
oczyszczone, przejrzane i posegregowane jako: 

  nadające się do dalszego użytku, 

  wymagające naprawy lub wymiany, w przypadku stwierdzenia trwałych odkształceń. 

Robotnicy zatrudnieni przy montażu i demontażu rusztowań powinni mieć założone pasy 

ochronne, które w czasie prac przymocowuje się do stałych części budynku. 

Nie  wolno  montować  ani  rozbierać  rusztowań  o  zmroku  bez  sztucznego  oświetlenia 

zapewniającego  dobrą  widoczność,  w  czasie  gęstej  mgły  lub  ulewnego  deszczu,  podczas 
burzy i silnego wiatru o prędkości przekraczającej 10 m/s. 

W  stalowych  rusztowaniach  rurowych  nie  wolno  klinować  połączeń  węzłowych  przez 

wkładanie kawałków  stali czy drewna między rurę a jarzmo łącznika. Rusztowania mogą być 
oddawane  do  użytku  po  przyjęciu  protokolarnym  stwierdzającym  zgodność  montażu 
z projektem  i  warunkami  technicznymi.  Przyjmując  rusztowanie,  sprawdza  się  pionowość 
stojaków  i  poziome  ułożenie  podłużnic  i  bieżni,  poprawność  przymocowania  do  ściany 
budynku,  prawidłowość  założenia  złączy  i  dokręcenia  śrub,  założenia  i  uziemienia 
piorunochronów oraz kontroluje się, czy w pobliżu rusztowania  nie występują  nie izolowane 
przewody elektryczne. 

Starannych  oględzin  stanu  rusztowań  należy  dokonać  po  dłuższej  przerwie  w  robotach, 

po  każdej  burzy,  wichurze,  ulewie  lub  śnieżycy.  Śnieg  z  rusztowań  powinno  się  usuwać 
nawet  wtedy,  gdy  się  ich  nie  używa,  ze  względu  na  dodatkowe  obciążenie,  rdzewienie 
gwoździ  i  elementów  stalowych.  Na  wszystkich  rusztowaniach  powinny  być  wywieszone 
tablice  z  podanym  dopuszczalnym  obciążeniem  pomostu.  Rusztowanie  powinno  być 
konserwowane. 

Nieprawidłowe  lub  niedokładne  ustawienie  rusztowań  może  spowodować  poważne 

zagrożenie  zdrowia  lub  życia  ludzi,  którzy  będą  na  nich  pracować.  Dlatego  muszą  one  być 
wykonane  z  odpowiednich  materiałów,  zgodnie  z  projektem  lub  szkicem  przygotowanym 
przez  kierownika  robót.  Pracownicy  wykonujący  i  rozbierający  rusztowania  muszą  być 
wyposażeni w hełmy i pasy ochronne. Do robót tych nie wolno zatrudniać młodocianych. 

W  czasie  montażu  i  rozbiórki  rusztowań  teren  robót  powinien  być  ogrodzony  lub 

zabezpieczony w inny sposób przed dostępem ludzi i przed ruchem pojazdów. 

Drogi  komunikacyjne  i  przejścia  piesze  pod  rusztowaniami  trzeba  osłonić  daszkami 

ochronnymi o wysięgu co najmniej 220cm od zewnętrznego rzędu stojaków. 

 

 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

13 

4.1.2. Pytania sprawdzające 

 
Odpowiadając na  pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. 

1.  Jakie elementy składają się na rusztowanie z rur stalowych? 
2.  Jakie są warunki wykonania rusztowania z rur stalowych? 
3.  Jak wykonujemy montaż rusztowań stojakowych?  
4.  Jak wykonujemy demontaż rusztowań stojakowych? 
5.  Jakie są warunki eksploatacji rusztowań? 
6.  W jakich okresach należy dokonywać przeglądu rusztowań? 
7.  Jakie przepisy bhp obowiązują podczas pracy na rusztowaniach?  

 
4.1.3. Ćwiczenia 

 

Ćwiczenie 1 

Wykonaj wyprowadzenie stopek z założonymi ryglami rusztowania z rur stalowych. 
 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś: 

1)  dobrać elementy rusztowania, 
2)  przygotować miejsce w którym zostanie ustawione rusztowanie, 
3)  ustawić stopki zaczynając od najwyższego poziomu, 
4)  ustawić stojaki, 
5)  założyć rygle, 
6)  wypoziomować ustawione elementy, 
7)  zaprezentować wykonane ćwiczenie, 
8)  dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia. 

 
Wyposażenie stanowiska pracy: 

− 

elementy rusztowania z rur stalowych,   

–  zestaw narzędzi pomiarowych, 
–  zestaw narzędzi pomocniczych, 
–  materiały pomocnicze, 

− 

apteczka, 

− 

literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia. 

 
Ćwiczenie 2 

Wykonaj  na  wypoziomowanych  stopkach  montaż  jednego  segmentu  rusztowania  z  rur 

stalowych. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś: 

1)  dobrać elementy rusztowania, 
2)  ustawić stojaki, 
3)  zamontować zastrzały poziome i pionowe, 
4)  ułożyć i zabezpieczyć pomost roboczy, 
5)  założyć podłużnice i poprzecznice, 
6)  sprawdzić stabilność konstrukcji, 
7)  zaprezentować wykonane ćwiczenie, 
8)  dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

14 

Wyposażenie stanowiska pracy: 

− 

elementy rusztowania z rur stalowych,   

–  zestaw narzędzi pomiarowych, 
–  zestaw narzędzi pomocniczych, 
–  materiały pomocnicze, 

− 

apteczka, 

− 

literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia. 

 

Ćwiczenie 3 

Wykonaj demontaż rusztowania z rur stalowych. 
 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś: 

1)  przygotować miejsce do składowania elementów rusztowania, 
2)  sprawdzić stabilność konstrukcji. 
3)  zdemontować podłużnice i poprzecznice. 
4)  zdjąć pomost roboczy, 
5)  zdemontować zastrzały poziome i pionowe, 
6)  usunąć stojaki, 
7)  wyciągnąć rygle, 
8)  posprzątać teren po rusztowaniu, 
9)  zaprezentować wykonane ćwiczenie, 
10) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia. 

 

Wyposażenie stanowiska pracy: 

− 

elementy rusztowania z rur stalowych,   

–  zestaw narzędzi pomiarowych, 
–  zestaw narzędzi pomocniczych, 
–  materiały pomocnicze, 

− 

apteczka, 

− 

literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia. 

 

Ćwiczenie 4 

Scharakteryzuj sposoby przeglądu oraz przepisy bhp dotyczące rusztowań stojakowych. 
 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś: 

1)  zapoznać się z materiałem nauczania, 
2)  wynotować kiedy dokonujemy przeglądu rusztowań, 
3)  wynotować przepisy bhp, 
4)  zaprezentować wykonane ćwiczenie, 
5)  dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia. 

 

Wyposażenie stanowiska pracy: 

–  arkusz papieru A4,   
–  długopis, ołówek, 

− 

literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

15 

4.1.4. Sprawdzian postępów 
 

Czy potrafisz: 

Tak 

Nie 

1)  omówić kolejność czynności podczas montażu rusztowań z rur 

stalowych? 

 

 

 

2)  zachować ostrożność podczas wykonywania montażu i demontażu 

rusztowań? 

 

 

 

3)  wykonać montaż rusztowania z rur stalowych?   

 

 

4)  wykonać demontaż rusztowania z rur stalowych? 

 

 

 

5)  scharakteryzować przepisy dotyczące eksploatacji rusztowań?  

 

 

6)  scharakteryzować w jakich oktrsach przeglądu rusztowań ?    

 

 

7)  współpracować z innymi w trakcie wykonywania prac? 

 

 

8)  stosować przepisy bhp podczas montażu i demontażu rusztowań? 

 

 

 

9)  stosować przepisy bhp podczas pracy na rusztowaniach? 

 

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

16 

4.2. Montaż i demontaż rusztowań ramowych, przejezdnych oraz 

wieżowych

 

 

4.2.1. Materiał nauczania  

 

W  metalowych  rusztowaniach  ramowych  podstawowym  elementem  są  stojaki  ramowe. 

Wymagania  odnośnie  podłoża  i  posadowienia  są  podobne  jak  do rusztowań z  rur stalowych 
(rys. 15.). 

 

Rys.15. Rusztowanie ramowe  [1, s. 38] 

1-rama pionowa, 2-rama pozioma lub element podestu, 3-usztywnienia krzyżowe, 4-podstawka 

regulacyjna, 5-boczne barierki ochronne, 6-drabinki 

 

Podesty rusztowania mogą być wykonane z impregnowanych desek okutych na końcach, 

z płyt aluminiowych lub z perforowanych płyt stalowych. W każdym z tych rozwiązań na obu 
końcach  elementu  podestowego  są  otwory  zapewniające  szybkie  połączenie  z  ramami  za 
pośrednictwem bolców przymocowanych do górnej poprzecznicy ramy. 

Podest  rusztowania  jest  stabilizowany  dociskającą  go  dolną  poprzeczką  ramy 

rusztowaniowej  następnej  kondygnacji.  Ukośne  usztywnienia  rusztowań  i poręcze  wykonuje 
się z pojedynczych rur z otworami  na spłaszczonych końcach. Rury te  łączone  są do ram za 
pośrednictwem kołków z przechylnymi przetyczkami. 

Zaletą  tych  rusztowań  jest  mała  liczba elementów  składowych  i  wyeliminowanie  części 

drobnych takich jak  złączki rur. Elementy, z których tworzy się rusztowanie są lekkie. Jest to 
niezwykle  ważne,  gdyż  rusztowania  buduje  się  sposobem  ręcznym.  Rusztowania  te 
w rozwiązaniu  typowym  można  wznosić  do  wysokości  30m,  a  po  wprowadzeniu 
nieznacznych zmian konstrukcyjnych do 100m 

Montaż  takiego  rusztowania  rozpoczyna  się  od  ustawienia  podstawek  regulacyjnych, 

następnie  nakłada  się  ramy  pionowe  i  mocuje  krzyżulce    (rys.  16.).  Kolejna  czynność  to 
nałożenie podestów oraz elementów zabezpieczających takich jak słupki i barierki. Podobnie 
montuje  się  następne  segmenty  aż  do  samej  góry.  Demontaż  rusztowania  następuje 
w odwrotnej kolejności. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

17 

 

Rys.16.. Montaż rusztowania ramowego[1, s. 39] 

 

                     

 

Rys.17. Przykłady pionów komunikacyjnych w rusztowaniach ramowych  [3, s. 169, 170] 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

18 

 
Do  prac  remontowych  i  konserwatorskich  stosowane  są  rusztowania  przejezdne. 

Najczęściej  ich elementy wykonane są  z aluminium  i stali ocynkowanej a podesty ze sklejki 
wodoodpornej (rys. 18,19.).    

 

Rys.18. Przykłady rusztowań przejezdnych  [3, s. 172] 

a) wys. 2,25÷3,75m wymiary podestu 1,80x0,60m, b) wys. 2,25÷3,75m wymiary podestu 1,80x1,80m,  

c) wys. do 14,0m wymiary podestu 2,00x0,60m, d) wys. do 14,0m wymiary podestu 2,00x1,40m

 

 
Zasady montażu i demontażu rusztowań są indywidualne dla danego systemu.  
Konstrukcję  wieży  tworzą  4  słupy  ustawione  na  każdym  narożniku  (rys.  20.).  Słup  jest 

złożony  z  3  stojaków  z  rur  stalowych,  które  w  rzucie  poziomym  są  ustawione  w  odległości 
20cm  od  siebie,  w  kształcie  kątownika.  Rury  stalowe  powinny  być  takie  same  jak  przy 
rusztowaniach  roboczych  stalowych.  Stojaki  w  pionie  są  tak  połączone,  że  złącza 
poszczególnych  gałęzi  wypadają  na  różnej  wysokości.  Co  ok.  l,5m  stojaki  powinny  być 
stężone  poziomymi  rurami,  przy  czym  na dwóch  przeciwległych  bokach daje  się  dwie  rury, 
a na  pozostałych  jedną.  Każde  pole  między  poziomymi  połączeniami  należy  usztywnić 
tężnikami krzyżowymi z pojedynczych rur. 

     

     

           

 

Rys.19. Rusztowanie przesuwne 

 [2, s. 58]

 

Rys.20. Konstrukcja wieży wyciągowej z rur stalowych [3, s. 174] 

1-belka nośna, 2 i 5-stężenia poziome, 3-krzyżulce, 4-deska pod 

prowadnicą, 6-podawlina, 7-wspornik, 8-kotwy, 9-klatka, 10-

odciąg, 11-nakrętki, 12-słupy, 13-stojaki

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

19 

Słupy  wieży  ustawia  się  na  podstawkach  z  blachy  grubości  10mm.  Podstawki  te 

umocowuje  się  na  podwalinie  za  pomocą  śrub  i  haków.  Do  wieży  stalowej    są  stosowane 
następujące elementy drewniane: 

  deski pod prowadnice klatki, 

  belki podtrzymujące belkę nośną. 

Przy stosowaniu wież wyciągowych każdy podnośnik powinien być zaopatrzony w napis 

określający największe dopuszczalne obciążenie oraz stwierdzający dopuszczalność lub zakaz 
przewozu  pracowników.  Co  2  tygodnie  powinien  odbywać  się  przegląd  wież  będących 
w użyciu.  Stan  rusztowań  powinien  być  sprawdzany  okresowo,  zależnie  od  ich  rodzaju, 
obciążenia i intensywności użytkowania.

 

Duże  zastosowanie  znalazły  rusztowania  ramowe  typu  ,,Warszawa”,  nazywane 

rusztowaniami kolumnowymi (rys. 21.). Składają się one z ram wykonanych z rur stalowych, 
które  łączy  się  parami  tworząc  kolumnę  i usztywniając  poziomym  skratowaniem po  jednym 
na  5  wysokości  ram.  Rusztowanie  takie  bardzo  łatwo  i  szybko  się  montuje  i demontuje, 
ponieważ  nie  ma  żadnych  złączy  śrubowych,  a  kolejne  ramy  wkłada  się  w uchwyty  ram 
położonych  niżej. Rusztowania te służą  zarówno do robót elewacyjnych, jak  i we wnętrzach 
budynków. 

Na  bazie  elementów  konstrukcyjnych  stalowych  rusztowań  ramowych  są  oferowane 

rusztowania wieżowe podporowe o konstrukcjach przystosowanych do przejmowania dużych 
obciążeń,  niezbędnych  szczególnie  przy  realizacji  obiektów  komunikacyjnych,  takich  jak 
konstrukcje nośne mostów, wiaduktów, obudowy tuneli itp. (rys. 22.). 

         

 

 

Rys.21.Rusztowanie typu Warszawa [3, s. 174]

 

Rys.22. Przykłady rusztowań wieżowych [3, s. 174] 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

20 

4.2.2. Pytania sprawdzające 

  

Odpowiadając na  pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. 

1.  Jakie elementy składają się na rusztowanie ramowe? 
2.  Jakie są warunki montażu rusztowania ramowego? 
3.  Jakie są warunki montażu rusztowań przejezdnych? 
4.  Jakie są warunki montażu rusztowań wieżowych? 
5.  Jakie elementy składają się na rusztowanie typu Warszawa? 
6.  Jakie są warunki montażu rusztowania typu Warszawa? 
7.  Wskaż podstawowe przepisy bhp przy montażu i demontażu rusztowań  

 
4.2.3. Ćwiczenia 
 

Ćwiczenie 1 

Wykonaj montaż jednego segmentu rusztowania ramowego. 
 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś: 

1)  dobrać elementy rusztowania, 
2)  przygotować miejsce w którym zostanie ustawione rusztowanie, 
3)  ustawić podstawy, 
4)  nałożyć ramy, 
5)  zainstalować krzyżulce, 
6)  nałożyć podest, 
7)  założyć elementy zabezpieczające, 
8)  sprawdzić poziom podestu, 
9)  sprawdzić stabilność rusztowania, 
10) zaprezentować wykonane ćwiczenie, 
11) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia. 

 
Wyposażenie stanowiska pracy: 

− 

elementy rusztowania ramowego,   

–  zestaw narzędzi pomiarowych, 
–  zestaw narzędzi pomocniczych, 

− 

apteczka, 

− 

literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia. 
 

Ćwiczenie 2 

Wykonaj montaż jednego segmentu rusztowania przejezdnego. 
 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś: 

1)  dobrać elementy rusztowania, 
2)  przygotować miejsce w którym zostanie ustawione rusztowanie, 
3)  zapoznać się z instrukcją montażu, 
4)  ustawić podstawy, 
5)  dokonać montażu elementów zgodnie z instrukcją, 
6)  sprawdzić poziom podestu, 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

21 

7)  sprawdzić stabilność rusztowania, 
8)  zaprezentować wykonane ćwiczenie, 
9)  dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia. 

 

Wyposażenie stanowiska pracy: 

− 

elementy rusztowania ramowego,   

–  zestaw narzędzi pomiarowych, 
–  zestaw narzędzi pomocniczych, 

− 

apteczka, 

− 

literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia. 

 

Ćwiczenie 3 

Wykonaj montaż rusztowania typu ,,Warszawa” na wysokość czterech segmentów. 
 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś: 

1)  dobrać elementy rusztowania, 
2)  przygotować miejsce w którym zostanie ustawione rusztowanie, 
3)  ustawić dwa pierwsze segmenty, 
4)  sprawdzić stabilność rusztowania, 
5)  sprawdzić pion rusztowania, 
6)  kontynuować montaż z jednoczesną kontrolą stabilności, 
7)  zaprezentować wykonane ćwiczenie, 
8)  dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia. 

 
Wyposażenie stanowiska pracy: 

− 

dziesięć elementów rusztowania typu ,,Warszawa”,   

–  zestaw narzędzi pomiarowych, 
–  zestaw narzędzi pomocniczych, 

− 

apteczka, 

− 

literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia. 

 

4.2.4. Sprawdzian postępów 
 

Czy potrafisz: 

Tak 

Nie 

1)  scharakteryzować rusztowania różnego typu?    

 

 

2)  zachować ostrożność podczas wykonywania montażu i demontażu 

rusztowań? 

 

 

 

3)  wykonać montaż rusztowania przejezdnego? 

 

 

4)  wykonać montaż rusztowania ramowego? 

 

 

 

5)  wykonać montaż rusztowania typu Warszawa?   

 

 

6)  współpracować z innymi w trakcie wykonywania prac? 

 

 

7)  stosować przepisy bhp podczas montażu i demontażu rusztowań? 

 

 

 

 

 

 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

22 

4.3. Rusztowania, pomosty i drabiny do robót montażowych   

 
4.3.1. Materiał nauczania  

 

Konstrukcje stalowe montuje się najczęściej z dużych segmentów scalonych na poziomie 

terenu.  Dzięki  temu  na  ogół  można  ograniczyć  rusztowania  jedynie  do  stanowisk 
gniazdowych,  umożliwiających  wykonywanie  styków  montażowych  oraz  uzyskanie  dostępu 
do  zdjęcia  zawiesi,  na  których  element  konstrukcyjny  był  podnoszony  żurawiem. 
Rusztowania  gniazdowe  i  zapewniające  dostęp  do  nich  drabiny  przymocowuje  się  do 
montowanego elementu konstrukcji podczas jego scalania na placu budowy, gdy konstrukcja 
znajduje  się  w  pozycji  poziomej.  Rusztowania  gniazdowe  podnosi  się  wraz  z  montowanym 
elementem konstrukcji . 

Często  stosuje  się  rusztowania  wspornikowe  zawieszane  na  uchwytach  przyspawanych 

do  montowanej  konstrukcji.  Rusztowania  te  są  przenoszone  w  miarę  postępu  prac 
spawalniczych  lub kontroli  jakości spoin. Rusztowania  wspornikowe (rys. 23.) nadają  się do 
zawieszania zarówno na ścianach płaskich, jak i na płaszczach zbiorników bądź kominów. 

                  

Rys. 23.Rusztowanie wspornikowe [5, s. 275] 

1— bariera wykonana z łańcucha, 2 — barierka, 3 — deska bortnicowa, 4 — deska rusztowaniowa

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

23 

Wykorzystywane  są  również  wiszące  pomosty  robocze  zakładane  na  elementy  już 

zamontowane i trwale połączone z konstrukcją (rys. 24.).

 

 

 

Rys. 24. Wiszący pomost montażowy  [3, s. 271] 

1-słup realizowanej konstrukcji, 2-jarzmo zamontowane na słupach, 3- pomost roboczy, 4-drabina wisząca, 

5-bariera, 6-linka zabezpieczająca, 7,8 –przejścia między pomostami 

Jeżeli  w  konstrukcji  występuje  duża  liczba  identycznych  styków  montażowych,  to 

uzasadnione  jest  wykonanie  tzw.  rusztowań  inwentaryzowanych,  dostosowanych  do 
specyficznych  rozwiązań  tych  styków  i  wielokrotnie  przestawianych  do  montażu  kolejnych 
styków.

 

      

 

Rys. 25. Samojezdny podnośnik hydrauliczny a) widok [5, s. 276] 

 b) charakterystyka pola pracy podnośnika [3, s. 271]

 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

24 

Styki  montażowe  oraz  zdejmowanie  zawiesi  linowych  można  wykonywać  także 

z podnośnika  hydraulicznego  zainstalowanego  na  podwoziu  samochodowym  (rys.  25.). 
Podnośniki  takie  są  bardzo  przydatne  również  w  pracach  remontowych  i  malarskich. 
Podnośniki produkowane w Polsce charakteryzują się udźwigiem 300kg, wymiarami podłogi 
roboczej 1,15x0,6m i kątem obrotu 360°.  

Prace  malarskie,  remontowe  lub  modernizacyjne  wykonuje  się  często  z  rusztowań 

nietypowych.  Rusztowanie  na  wysuwnicach  (rys.  26.)  jest  rusztowaniem  wspornikowym. 
Wspornikami  są  belki  wysunięte  na  zewnątrz  przez  otwory  w  murze.  Na  tych  belkach  jest 
ułożony  pomost  drewniany  wraz  z  odbojnicą  i  poręczą. Wysuwnice  są  mocowane  wewnątrz 
budynku,  między  stropami.  Długość  wysuwnicy  wysuniętej  na  zewnątrz  nie  może 
przekroczyć 1,5m. Wysuwnice rozstawia się co 1,5m. 

 

Rys. 26. Rusztowanie na wysuwnicach [2, s. 58] 

 

Rusztowania  wiszące  (rys.  27.)  mają  duże  zastosowanie  przy  wykonywaniu  prac 

tynkarskich  w  budynkach  wysokich.  Składają  się  z  kosza  podwieszonego  za  pomocą  lin  do 
wysuwnic z belek stalowych walcowanych. Wysuwnice powinny być ułożone prostopadle do 
ściany  i  mocno  dociśnięte  do  konstrukcji  dachu  lub  stropu.  Długość  wysuwnicy  poza 
zewnętrznym licem ściany powinna być dwa razy mniejsza od długości pozostałej na dachu. 

 

Rys. 27. Rusztowanie wiszące [2, s. 58]

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

25 

Zamiast  rusztowania  wiszącego  można  stosować  mechaniczny  pomost  roboczy 

zmontowany  na  podwoziu  trójkołowym  (rys.  28.).  Elementem  nośnym  pomostu  jest  maszt 
kratowy  o przekroju  poprzecznym  kwadratowym  1x1  m  lub  1,5x1,5  m.  Maszt  składa  się 
z sekcji  łączonych  ze  sobą  śrubami.  Sekcje  masztu  można  montować  bez  dodatkowych 
urządzeń dźwigowych, korzystając z własnego żurawika stanowiącego wyposażenie pomostu. 
Wzdłuż masztu jest umocowana zębatka, po której wspina się pomost. 

 

 

Rys. 28. Mechaniczne pomosty robocze [3, s. 270]   

 a) zębatkowy, b) teleskopowe; 1-maszt zębatkowy, 2-pomost roboczy, 3-maszt teleskopowy

 

(wymiary na rysunku w metrach) 

 

Typowa wysokość podnoszenia wynosi 35m,  może być  jednak powiększona wyjątkowo 

do  80m.  Maszt  wymaga  mocowania  do  konstrukcji,  przy  której  jest  ustawiony  pomost 
rusztowaniowy.  Skrajne  położenia  pomostu  są  ograniczone  wyłącznikami  krańcowymi. 
Długość  zasadniczego  pomostu  wynosi  4m,  lecz  może  być  powiększona  do  8m  w  wyniku 
dodania  pomostów  bocznych.  Udźwig  pomostu  wynosi  400kg.  Pomost  nie  wymaga 
fundamentu, podczas eksploatacji opiera się go na rozkładanych podporach bocznych. 

Mechaniczny  pomost  roboczy  po  złożeniu  do  pozycji  transportowej  ma  zwartą 

konstrukcję o wysokości 2,1m i jest łatwy do holowania za samochodem. 

Antykorozyjne  powłoki  malarskie  na  mostach  odnawia  się  często  ze  specjalnie 

zaprojektowanych  w  tym  celu  przejezdnych  pomostów  roboczych  (rys.  29.).  Pomosty  takie 
wykonuje się z rur rusztowaniowych. 

W  halach  przemysłowych  rusztowanie  do  napraw  konstrukcji  dachowej  lub  malowania 

dachu  można  zainstalować  na  suwnicy  obsługującej  halę.  Będzie  to  rusztowanie  o  małej 
wysokości i łatwe do przemieszczania wzdłuż hali. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

26 

 

Rys. 29. Pomost przejezdny do odnawiania powłoki antykorozyjnej na moście [5, s. 283] 

 
Przy  rusztowaniach  wiszących  zabrania  się  umocowywać  wysuwnice  jedynie  metodą 

zaklinowania.  Łączenie  dwóch  rusztowań  wiszących  za  pośrednictwem  tzw.  mostka 
i używania drabin  lub kozłów  na tych rusztowaniach  jest zabronione.  Rusztowanie  musi być 
zabezpieczone przed wahaniami. 

Rusztowania  wiszące  należy  kontrolować  codziennie  przed  rozpoczęciem  robót.  Nie 

wolno  pozostawiać  na  rusztowaniach  materiałów  lub  narzędzi  na  noc  lub  na czas  dłuższych 
przerw w robotach. 

 
4.3.2. Pytania sprawdzające 
 

Odpowiadając na  pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. 

1.  Kiedy stosujemy rusztowanie gniazdowe? 
2.  Jaka jest zasada wykonania rusztowania wspornikowego? 
3.  Kiedy stosujemy wiszące pomosty robocze? 
4.  Jakie rusztowania stosujemy do remontów i modernizacji elementów budowlanych? 
5.  Wskaż  podstawowe przepisy bhp przy montażu i demontażu rusztowań?  

 

4.3.3. Ćwiczenia 
 

Ćwiczenie 1 

Wykonaj w miejscu wyznaczonym montaż rusztowania wspornikowego. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś: 

1)  dobrać elementy rusztowania, 
2)  przygotować miejsce w którym zostanie ustawione rusztowanie, 
3)  zamontować szkielet rusztowania, 
4)  nałożyć podest, 
5)  założyć elementy zabezpieczające, 
6)  założyć barierki, 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

27 

7)  sprawdzić poziom podestu, 
8)  sprawdzić stabilność konstrukcji, 
9)  zaprezentować wykonane ćwiczenie, 
10) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia. 

 
Wyposażenie stanowiska pracy: 

− 

stanowisko symulacyjne, 

− 

elementy rusztowania,   

–  zestaw narzędzi pomiarowych, 
–  zestaw narzędzi pomocniczych, 

− 

apteczka, 

− 

literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.

 

 

Ćwiczenie 2 

Zaproponuj rusztowania lub pomosty robocze do prac montażowych.  
 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś: 

1)  przeanalizować rodzaj robót które należy wykonać, 
2)  wynotować rusztowania lub pomosty które można zastosować do zadanych prac, 
3)  wypisać inny sprzęt, który można zastosować do tych prac, 
4)  zaprezentować wykonane ćwiczenie, 
5)  dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia. 

 

Wyposażenie stanowiska pracy: 

–  arkusz papieru A4, 
–  długopis, ołówek, 

− 

literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia. 

 

4.3.4. Sprawdzian postępów 

Czy potrafisz: 

Tak 

Nie 

1)  scharakteryzować rusztowania różnego typu?    

 

 

2)  zachować ostrożność podczas wykonywania montażu i demontażu 

rusztowań? 

 

 

 

3)  wykonać montaż rusztowania wspornikowego?  

 

 

4)  scharakteryzować pomosty robocze? 

 

 

 

5)  scharakteryzować rusztowania na wysuwnicach? 

 

 

 

6)  scharakteryzować rusztowania wiszące?  

 

 

 

7)  współpracować z innymi w trakcie wykonywania prac? 

 

 

8)  stosować przepisy bhp podczas montażu i demontażu rusztowań? 

 

 

 

  

 
 
 
 
 
 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

28 

5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ 

 

Instrukcja dla ucznia 

1.  Przeczytaj uważnie instrukcję. 
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 
3.  Zapoznaj się z zestawem zadań testowych. 
4.  Test  zawiera  20  zadań  dotyczących  wykonywania  rusztowań  do  robót  budowlanych. 

Zarówno  w części  podstawowej  jak  i  ponadpodstawowej    znajdują  się  zadania  
wielokrotnego wyboru( jedna odpowiedź jest prawidłowa).   

5.  Udzielaj  odpowiedzi  tylko  na  załączonej  karcie  odpowiedzi,  prawidłową  odpowiedź 

w zadaniach  wielokrotnego  wyboru  zaznacz  X  (w  przypadku  pomyłki  należy  błędną 
odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową). 

6.  Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. 
7.  Kiedy  udzielenie  odpowiedzi  będzie  Ci  sprawiało  trudność,  wtedy  odłóż  rozwiązanie  

na później i wróć do zadania gdy zostanie Ci wolny czas.   

8.  Na rozwiązanie testu masz 45 min. 

 

 

 

 

 

 

Powodzenia 

Zestaw zadań testowych 

1.   W  rusztowaniu  stojakowym  z  rur  stalowych  elementem  na  którym  opieramy  pomost 

roboczy to: 
a)  stojak, 
b)  podłużnica, 
c)  poprzecznica, 
d)  krzyżulec. 

2.  Grubość drewnianych bali podwalinowych powinna wynosić minimum: 

a)  30mm, 
b)  40mm, 
c)  50mm, 
d)  60mm, 

3.  Montaż rusztowania stojakowego rozpoczyna się od ustawienia stopek stojaków w: 

a)  najniższym punkcie terenu, 
b)  najwyższym punkcie terenu, 
c)  w dowolnym punkcie terenu, 
d)  w ustalonym wcześniej punkcie o średniej wysokości. 

4.  Maksymalny rozstaw stojaków w rusztowaniu przy jego małym obciążeniu wynosi: 

a)  1,00m, 
b)  1,50m, 
c)  2,00m,  
d)  2,50m. 

5.  Maksymalna  wysokość  rusztowania  stojakowego  przy  elementach  z  rur  stalowych, 

o grubość ścianki wynosi 4,0mm wynosi: 
a)  20m, 
b)  25m,  
c)  30m, 
d)  35m. 

 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

29 

6.  Przegląd  codzienny  w  czasie  eksploatacji  rusztowania  powinien  być  przeprowadzany 

przez: 
a)  brygadzistę,  
b)  pracownika inżynieryjno - technicznego, 
c)  inspektora nadzoru, 
d)  inspektora nadzoru, majstra budowlanego i brygadzistę użytkującego rusztowanie. 

7.  Drogi  komunikacyjne  i  przejścia  piesze  pod  rusztowaniami  trzeba  osłonić  daszkami 

ochronnymi o wysięgu co najmniej: 
a)  200cm od zewnętrznego rzędu stojaków, 
b)  220cm od zewnętrznego rzędu stojaków, 
c)  200cm od wewnętrznego rzędu stojaków, 
d)  220cm od wewnętrznego rzędu stojaków. 

8.  Na  przedstawionym  rysunku  rusztowania  ramowego 

strzałką zaznaczono: 
a)  ramę pionowa, 
b)  ramę pozioma lub element podestu, 
c)  usztywnienia krzyżowe, 
d)  podstawkę regulacyjną. 

 
    
 
 
 
9.  Kolejną  czynnością  po  ustawieniu  podstawek  regulacyjnych  przy  montażu  rusztowań 

ramowych jest: 
a)  ułożenie ram, 
b)  zamocowanie krzyżulców,  
c)  ułożenie podestu,  
d)  zamocowanie barierek. 

10. Na rysunku pokazano: 

a)  rusztowanie stojakowe, 
b)  rusztowanie ramowe, 
c)  rusztowanie typu ,,Warszawa’’, 
d)  rusztowanie przesuwne. 
 
 
 

11. W konstrukcjach wież wyciągowych z rur stalowych słup jest złożony z: 

a)  trzech stojaków z rur stalowych, które w rzucie poziomym są ustawione w odległości 

20cm od siebie, w kształcie kątownika, 

b)  dwóch stojaków z rur stalowych, które w rzucie poziomym są ustawione w odległości 

20cm od siebie,  

c)  czterech  stojaków  z  rur  stalowych,  które  w  rzucie  poziomym  są  ustawione 

w odległości 20cm od siebie, w kształcie kwadratu, 

d)  trzech stojaków z rur stalowych, które w rzucie poziomym są ustawione w odległości 

50cm od siebie, w kształcie kątownika. 

 
 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

30 

12. Stojaki w konstrukcjach wieżowych powinny być stężone poziomo co: 

a)  1,0m,  
b)  1,5m, 
c)  2,0m, 
d)  2,5m,  

13. Rusztowanie kolumnowe to inaczej: 

a)  rusztowanie stojakowe, 
b)  rusztowanie ramowe, 
c)  rusztowanie typu ,,Warszawa’’, 
d)  rusztowanie przesuwne. 

14. W rusztowaniu typu ,,Warszawa’’ skratowania usztywniające występują po jednym: 

a)  na 3 wysokości ram, 
b)  na 5 wysokości ram, 
c)  na 7 wysokości ram, 
d)  na 9 wysokości ram. 

15. Rusztowania  o  konstrukcjach  przystosowanych  do  przejmowania  dużych  obciążeń,  to 

rusztowania: 
a)  ramowe, 
b)  wieżowe, 
c)  wspornikowe , 
d)  przesuwne. 

16. Na rysunku pokazano: 

a)  rusztowanie stojakowe, 
b)  rusztowanie ramowe, 
c)  rusztowanie typu ,,Warszawa’’, 
d)  rusztowanie przesuwne. 

 
 
 
 
 
 
 
17. Rusztowanie  zawieszane  na  uchwytach  przyspawanych  do  montowanej  konstrukcji 

nazywamy: 

a)  gniazdowym,  
b)  wspornikowym, 
c)  wiszącym,  
d)  na wysuwnicach.   

18. W rusztowaniach na wysuwnicach długość wspornika zewnętrznego wysuwnicy wynosi 

maksymalnie: 

a)  1,00m.  
b)  1,50m, 
c)  2,00m,  
d)  2,50m.   

 
 
 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

31 

19. Podnośniki hydrauliczne zalicza się do: 

a)  rusztowań wiszących.  
b)  rusztowań wieżowych, 
c)  rusztowań ramowych,  
d)  rusztowań inwentarskich.  

20. Na rysunku pokazano: 

a)  rusztowanie wspornikowe, 
b)  rusztowanie wiszące, 
c)  rusztowanie na wysuwnicach, 
d)  rusztowanie gniazdowe. 

.  

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

32 

KARTA ODPOWIEDZI 

 

Imię i nazwisko …………………………………………………….. 

 

Wykonywanie rusztowań do robót budowlanych 
 

Zakreśl poprawną odpowiedź. 

Nr 

zadania 

Odpowiedź 

Punkty 

c  

 

c  

 

c  

 

c  

 

c  

 

c  

 

c  

 

c  

 

c  

 

10 

c  

 

11 

c  

 

12 

c  

 

13 

c  

 

14 

c  

 

15 

c  

 

16 

c  

 

17 

c  

 

18 

c  

 

19 

c  

 

20 

c  

 

 

∑ punktów  

 

 

………………………………………… 

Ocena 

 

 

 
 
 
 

 

 

 

 

 

 
 

 
 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

33 

6. LITERATURA 

 
1.  Kettler.K. Murarstwo cz.1 REA Warszawa 2002r. 
2.  Martyniak W., Pieniążek J.: Technologia budownictwa 5 WSiP, Warszawa 1997 r. 
3.  Poradnik majstra budowlanego-praca zbiorowa. Arkady, Warszawa 2004r. 
4.  Tauszyński K.: Budownictwo z technologią. cz. I . WSiP, Warszawa 1997r. 
5.  Ziółko J.: Konstrukcje stalowe cz.2 WSiP, Warszawa 1995 r. 
6.  Katalogi firm 
Wykaz  literatury  należy  aktualizować  w  miarę  ukazywania  się  nowych  pozycji 
wydawniczych.