Dziecko z ZA. – Dla rodziców i opiekunów. 

str. 1 

Źródło: Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom  
z Ukrytymi Niepełnosprawnościami 
im. Hansa Aspergera 

10 umiejętności, które musi posiąść Twoje 
dziecko  

 

  

Dziesięć umiejętności, które musi posiąść Twoje dziecko przygotowując się do życia po 
ukończeniu nauki w szkole średniej 

Autor Diane Adreon, M.A.Zastępca Dyrektora Uniwersytetu Miami. Ośrodek badań nad 
autyzmem i zaburzeniami pokrewnymi. Center for Autism & Related Disabilities  

Tłumaczyła Maria Starz.. 

Nauka zachowań adaptacyjnych jest jedną z dziedzin, które często zostają przeoczone w 
przypadku  wysoko  funkcjonujących  osób  z  zaburzeniami  autystycznymi.  Jednakże  te 
zachowania mają ogromny wpływ na zdolność do wykorzystania naszych umiejętności w 
zwykłych  sytuacjach  codziennego  życia.  Wymienione  niżej  umiejętności  adaptacyjne  są 
ważne, jeśli  nasze dzieci mają poradzić sobie  w  życiu  bez naszej  codziennej  obecności. 
Oczywiście  każde  dziecko  jest  inne.  Często  opanowanie  tych  umiejętności  nie  jest 
możliwe przed ukończeniem szkoły średniej. Niemniej jednak większość naszych dzieci 
może  się  rozwijać  i  stać  się  bardziej  niezależnymi  jeśli  świadomie  będziemy  pracować 
nad ich umiejętnościami w tych dziedzinach. 

1.  Naucz  swoje  dziecko  budzić  się  na  dźwięk  budzika.  Wśród  rodziców  powszechne 
jest budzenie dzieci do szkoły. Jednakże z wiekiem dobrze jest nauczyć dziecko używania 
budzika. Być może będziecie musieli eksperymentować z alarmem wibracyjnym, muzyką 
i  różną  skalą  natężenia  dźwięku.  Czasem,  w  przypadku  dzieci,  którym  obudzenie  się 
sprawia  szczególną  trudność,  będziecie  musieli  zmusić  je,  aby  przeszły  przez  pokój  w 
celu  wyłączenia  budzika.  Wreszcie  ta  umiejętność  wymaga  nauczenia  dziecka  jak 
nastawić budzik, a w kolejnym stadium rozwinięcia zdolności dokładnej oceny ile czasu 
potrzebuje, aby się przygotować i zdecydowania na którą godzinę nastawić budzik. 

2. Naucz dziecko korzystania z zegarka, aby mogło ukończyć zadanie w konkretnym 
przedziale  czasowym.  Pomocny  może  okazać  się  timer,  taki  jak  Time  Timer.  To 
urządzenie pokazuje dziecku graficznie ile czasu mu jeszcze zostało. Jednym ze sposobów 
rozpoczęcia  nauki  tej  umiejętności  jest  próba  oszacowania  przez  dziecko  ile  czasu  dana 
czynność  może  zająć  i  porównanie,  po  jej  ukończeniu,  ile  naprawdę  zajęła.  Więcej 
informacji o Time Timerze można znaleźć na stronie 

www.timetimer.com

 

3. Naucz swoje dziecko dbania o swój wygląd (prysznic lub kąpiel raz na dobę, czesanie 
włosów,  dezodorant,  mycie  zębów).  Rutyna  ma  kojący  wpływ  na  nasze  dzieci.  Dlatego 
pomóż  im  w  ustaleniu  jej  codziennej,  zdrowej  dawki.  Dla  wielu  dzieci  łatwiej  jest  na 
dłuższą  metę  stosować  się  do  zasad  takich  jak  codzienny  prysznic  lub  kąpiel,  niż 
pamiętanie o tych zabiegach raz na 2 lub 3 dni. Szczególnie trzeba nauczyć dzieci etapów 
porządnego  mycia  się  (np.  "przetrzeć  4  razy  każdą  pachę  namydloną  myjką").  Brak 
higieny  jest  problemem,  który  społeczeństwo  niełatwo  toleruje.  (Peter  Gerhardt, 
komunikacja personalna) 

Dziecko z ZA. – Dla rodziców i opiekunów. 

str. 2 

Źródło: Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom  
z Ukrytymi Niepełnosprawnościami 
im. Hansa Aspergera 

4. Naucz swoje dziecko odpowiedzialności za jego rzeczy. Zacznij od takich zadań jak 
pilnowanie  zabawki,  którą  zabrało  do  domu  znajomych  albo  samochodu.  Wpój  dziecku 
rutynową odpowiedzialność za znalezienie zabawki po zakończeniu  wizyty, zabranie jej 
do samochodu i zaniesienie z samochodu do domu. Później przejdź do takich rzeczy jak 
tornister i przedmioty potrzebne w szkole. 

5.  Naucz  swoje  dziecko  używania  wizualnych  metod  zapamiętywania  obowiązków. 
Może to być trzymanie lekarstwa w konkretnym miejscu, żeby pamiętało o jego zażyciu 
po  śniadaniu,  lub  napisanie  "śniadanie"  na  karteczce  przypiętej  do  plecaka,  żeby 
pamiętało o zabraniu śniadania. 

6. Naucz swoje dziecko gotować. Młodsze dzieci mogą nauczyć się robienia kanapek i 
przygotowania  drobnych  przekąsek,  które  nie  wymagają  gotowania.  Później  naucz 
dziecko  samodzielnego  postępowania  zgodnie  z  przepisem  i  bezpiecznego  używania 
kuchennych urządzeń. 

7.  Naucz  swoje  dziecko  korzystania  z  telefonu.  Zacznij  od  nauki  odbierania  telefonu, 
przyjmowania wiadomości i przekazywania jej właściwej osobie. Rozwijaj tą umiejętność 
ucząc dziecko dzwonić na informację w celu uzyskania numeru telefonu, do sklepu aby 
sprawdzić czy mają na stanie konkretny przedmiot, do pomocy technicznej aby rozwiązać 
problem z komputerem czy zamawiać przez telefon jedzenie z dostawą do domu. 

8.  Naucz  swoje  dziecko  samodzielnego  poruszania  się  po  mieście.  Może  być  to 
spacerowanie po okolicy, jazda rowerem, używanie środków transportu publicznego czy 
kierowanie samochodem. 

9.  Naucz  swoje  dziecko  zabierania  ze  sobą  kilku  przedmiotów,  kiedy  wychodzi  z 
domu.  Dotyczy  to  ważnych  numerów  telefonów,  pieniędzy,  kluczy  i,  jeśli  to  możliwe, 
telefonu komórkowego. 

10. Naucz swoje dziecko dbania  o bezpieczeństwo. Zadbaj,  aby  wiedziało kogo może 
przytulić i pocałować, a kiedy należy poprzestać na uścisku dłoni. Naucz je jak dyskretnie 
nosić przy sobie pieniądze. Musi również wiedzieć, że NIE MOŻNA udzielać osobistych 
informacji  w  internecie.  Powiedz  mu  co  robić  jeśli  idąc  ulicą  zauważy,  że  zbliża  sie  do 
niego ktoś nieznajomy, lub że ktoś za nim idzie.