Technikum informatyczne ZST Olecko opr. Z. Grodzki
1
Konta uŜytkowników w Windows XP
Wprowadzenie
Windows XP jest pierwszym systemem firmy Microsoft przeznaczonym do uŜytku domowego, oferującym
funkcjonalność tworzenia kont uŜytkowników. Dawniej takie moŜliwości były zarezerwowane dla systemów
przeznaczonych do uŜytku korporacyjnego - Windows NT i Windows 2000.
Korzyści ze stosowania kont uŜytkowników
Konta umoŜliwiają kaŜdemu uŜytkownikowi komputera personalizację swojego środowiska pracy, czyli stosowanie
własnych ustawień pulpitu, Eksploratora Windows i przeglądarki internetowej - ulubionych witryn i historii.
Zmiany tych ustawień nie wpływają na środowiska pozostałych uŜytkowników. Konta umoŜliwiają równieŜ
kontrolę dostępu do plików (wraz z systemem NTFS) i zasobów sieciowych, dzięki czemu kaŜdy uŜytkownik moŜe
łatwo i bezpiecznie przechowywać i korzystać z plików niedostępnych dla innych. Dlatego kaŜda osoba regularnie
uŜywająca komputera powinna posiadać na nim swoje konto - ułatwi to korzystanie z systemu zarówno sobie jak i
pozostałym uŜytkownikom.
Rodzaje kont
Konta uŜytkowników dzielą się na trzy grupy:
lokalne konta uŜytkowników
domenowe konta uŜytkowników
konta wbudowane
Lokalne konta najczęściej są wykorzystywane w pracy na pojedynczych komputerach lub połączonych w grupy
robocze - czyli w najpopularniejszych zastosowaniach domowych. Są przechowywane na komputerze lokalnym,
na którym zostały stworzone i tylko na nim moŜna ich uŜywać.
Domenowe konta są wykorzystywane tylko i wyłącznie wtedy, kiedy komputer pracuje w domenie (członkostwo w
domenie jest moŜliwe tylko dla Windows XP Professional). Są one przechowywane na komputerze będącym
kontrolerem domeny i tylko na nim moŜna je zakładać. Logując się na konto domenowe, logujemy się do
domeny, czyli nazwa uŜytkownika i hasło są wysyłane do kontrolera domeny, gdzie odbywa się autoryzacja
uŜytkownika - a nie na komputerze lokalnym, jak było w wypadku kont lokalnych. Dzięki temu, posiadając tylko
jedno konto w domenie, moŜemy się logować na wszystkich komputerach do niej podłączonych.
Wbudowane konta, czyli konto Administratora i Gościa, tworzą się automatycznie podczas instalacji systemu. Nie
moŜna ich usunąć, chociaŜ konto Gościa moŜna wyłączyć. Omówimy je szerzej w dalszej części artykułu.
Uprawnienia kont
KaŜde konto ma jeden z dwóch predefiniowanych zestawów uprawnień - Administrator lub Ograniczony.
Technikum informatyczne ZST Olecko opr. Z. Grodzki
2
Administrator - ma takie same prawa jak wbudowane konto Administratora. UŜytkownik zalogowany na profilu z
prawami administratora ma pełny dostęp do wszystkich ustawień komputera i rejestru systemowego, czyli moŜe
tworzyć i edytować inne konta, instalować aplikacje, dokonywać zmian sprzętowych, ma dostęp do plików innych
uŜytkowników (za wyjątkiem plików oznaczonych jako prywatne). W systemie zawsze istnieje wbudowane konto
administratora, jednak ze względów bezpieczeństwa warto, aby istniał co najmniej jeden lokalny profil z prawami
administratora., aby moŜna było z niego zarządzać komputerem bez konieczności logowania się na konto
wbudowane.
Ograniczone - konto przeznaczone do zwyczajnej pracy na komputerze. UŜytkownik zalogowany na takim profilu
posiada uprawnienia do zmian swoich ustawień pulpitu, skrótów, wyświetlania, moŜe równieŜ zmienić lub nawet
usunąć swoje hasło. Nie moŜe instalować niektórych aplikacji i nie ma dostępu do ustawień i plików innych
uŜytkowników.
Podsumowanie róŜnic pomiędzy oboma typami kont znajduje się w tabelce:
Administrator Ograniczone
Instalacja oprogramowania i sprzętu
TAK
NIE
Wprowadzanie zmian w całym systemie
TAK
NIE
Dostęp i odczyt do wszystkich plików (poza prywatnymi)
TAK
NIE
Tworzenie i usuwanie kont uŜytkowników
TAK
NIE
Zmiany ustawień kont innych uŜytkowników
TAK
NIE
Zmiana nazwy i typu własnego konta
TAK
NIE
Zmiana związanego z kontem obrazka
TAK
TAK
Tworzenie, zmiana i usuwanie własnego hasła
TAK
TAK
Jak widać z powyŜszej tabelki, uŜytkownicy korzystający z kont ograniczonych pracują w swoich autonomicznych
środowiskach, które nie powinny ze sobą interferować. W praktyce kontrola systemu nie jest tak ścisła, jednak
stworzenie wszystkim uŜytkownikom komputera ich prywatnych kont ograniczonych w znacznym stopniu pozwala
odseparować ich środowiska od siebie i umoŜliwić im swobodę personalizacji.
Do codziennego uŜytku zalecane jest korzystanie z konta ograniczonego, pomimo irytującej konieczności
przelogowywania się na konto administratora w celu instalacji niektórych aplikacji. Mimo pewnej uciąŜliwości,
zmniejsza to ryzyko dokonania przypadkowych szkodliwych zmian w konfiguracji systemu. Ciągłe korzystanie z
konta o uprawnieniach administratora mogą rozwaŜyć zaawansowani uŜytkownicy, świadomi skutków swoich
poczynań.
Konta ograniczone są idealnym narzędziem dla komputera domowego, z którego korzysta jeden zaawansowany
uŜytkownik i paru mniej doświadczonych, którzy mogliby przypadkowo poczynić szkody w konfiguracji systemu.
Dzięki wykorzystaniu ograniczonych kont, będą oni mieli znacznie mniejsze szanse na zdestabilizowanie systemu,
a administracją zajmie się zaawansowany uŜytkownik z poziomu konta administratora.
Technikum informatyczne ZST Olecko opr. Z. Grodzki
3
W uŜytku korporacyjnym, gdzie większe znaczenie ma regulowanie dostępu do zasobów i łatwe zarządzanie
wieloma uŜytkownikami, konta lokalne ustępują uŜytecznością autoryzacji domenowej, ze względu na centralne
zarządzanie z kontrolera domeny i większe moŜliwości konfiguracji.
Zarządzanie kontami
Pierwszą okazję do stworzenia kont mamy juŜ pod koniec instalacji systemu Windows XP. Instalator wyświetla
okno dialogowe, gdzie moŜemy podać nazwy uŜytkowników, dla których automatycznie zostaną utworzone
profile. Warto stworzyć dodatkowe konto z ograniczeniami, nawet gdy sami zamierzamy korzystać z komputera,
aby uniknąć ciągłego uŜywania wbudowanego konta Administratora.
Po zakończeniu instalacji systemu, zarządzanie nimi jest moŜliwe na kilka sposobów. MoŜna je realizować przy
wykorzystaniu:
apletu Konta uŜytkowników
konsoli MMC Zarządzanie komputerem
wiersza poleceń
Sposoby te róŜnią się moŜliwościami, celem zastosowania i stopniem trudności uŜycia. Będziemy je omawiać w
kolejności od najprostszego.
Dla początkujących osób zalecamy wykorzystanie apletu Konta uŜytkowników. Oferuje on łatwy i przejrzysty
graficzny interfejs do wykonywania prostych czynności, kosztem braku dostępu do pełnej konfiguracji kont. Aby
za jego pomocą utworzyć nowy profil naleŜy być zalogowanym na koncie z uprawnieniami administratorskimi.
Przejdźmy do Panelu sterowania. Wejdźmy do apletu Konta uŜytkowników. Teraz kliknijmy pole Utwórz
nowe konto i podajemy nazwę, którą chcemy przydzielić. Musimy jeszcze tylko podać typ jaki zamierzamy
utworzyć. Do wyboru mamy Administrator lub Ograniczone.
Przy pomocy tego apletu moŜemy równieŜ zmieniać nazwę, hasła, przypisane obrazki oraz typy innych kont, jak
równieŜ je usuwać oraz włączać i wyłączać uŜycie ekranu powitalnego i funkcjonalności szybkiego przełączania
uŜytkowników. Dostęp do bardziej zaawansowanych opcji wymaga wykorzystania innych narzędzi.
Technikum informatyczne ZST Olecko opr. Z. Grodzki
4
Kolejnym sposobem na zarządzanie uŜytkownikami jest wykorzystanie konsoli MMC Zarządzanie komputerem.
Oferuje ona dostęp do większej ilości ustawień niŜ aplet Konta uŜytkowników lecz okupione jest to mniejszą
przejrzystością interfejsu dla początkującego uŜytkownika.
Aby z jej poziomu utworzyć nowe konto, naleŜy być zalogowanym na koncie z uprawnieniami administratorskimi.
Przywołajmy konsolę Zarządzanie komputerem z sekcji Narzędzia administracyjne w Panelu
sterowania. W drzewiastym menu po lewej stronie przejdźmy kolejno do sekcji Narzędzia systemowe,
UŜytkownicy i grupy lokalne, UŜytkownicy. Kliknijmy prawym przyciskiem myszy na pustej przestrzeni po
prawej stronie poniŜej istniejących uŜytkowników, z menu kontekstowego wybierzmy Nowy uŜytkownik.
Podajmy Nazwę uŜytkownika, która będzie jego identyfikatorem w systemie, Pełną nazwę i Opis, które będą
wyświetlane w konsoli Zarządzanie komputerem oraz Hasło. Dodatkowo moŜemy określić, czy uŜytkownik
będzie musiał zmienić hasło przy swoim pierwszym logowaniu w systemie oraz czy konto ma zostać wstępnie
wyłączone. Z poziomu tej konsoli moŜemy równieŜ określić przynaleŜność do predefiniowanych lub własnych grup
uŜytkowników i zmienić fizyczną lokalizację jego profilu.
Ostatnim sposobem zarządzania uŜytkownikami jest korzystanie z wiersza poleceń. Aby z jego poziomu utworzyć
nowe konto, naleŜy być zalogowanym na koncie z uprawnieniami administratorskimi. Przywołajmy wiersz poleceń.
Poleceniem
net user nazwa_uzytkownika haslo_uzytkownika /add
utworzymy uŜytkownika
nazwa_uzytkownika
z
hasłem
haslo_uzytkownika
Korzystanie z tekstowego interfejsu wiersza poleceń umoŜliwia automatyzację zarządzania uŜytkownikami.
MoŜemy równieŜ wykorzystywać pliki wsadowe. Jest to szczególnie przydatne, gdy pewne działania wymagają
Technikum informatyczne ZST Olecko opr. Z. Grodzki
5
powtórzenia na wielu komputerach. Na przykład chcąc stworzyć konta pracownik1, pracownik2, pracownik3,
grupę lokalną pracownicy i dodać te konta do tej grupy wystarczy przygotować plik wsadowy o treści:
net user pracownik1 /add
net user pracownik2 /add
net user pracownik3 /add
net localgroup pracownicy /add
net localgroup pracownicy pracownik1 pracownik2 pracownik3 /add
Następnie wystarczy uruchomić ten plik (z prawami administratora) na kaŜdym komputerze, na którym chcemy
wykonać dane zadanie.
Przykładowe polecanie, jakie moŜemy wykorzystać do zarządzania kontami z poziomu wiersza poleceń:
Nazwa
polecenia
Działanie
net accounts
Aktualizuje bazę danych kont uŜytkowników i modyfikuje wymagania dotyczące haseł i logowania
dla wszystkich kont.
net
localgroup
Dodaje, wyświetla lub modyfikuje grupy lokalne. Polecenie
net localgroup
uŜyte bez parametrów
powoduje wyświetlenie nazwy serwera i nazw grup lokalnych na danym komputerze.
net send
Wysyła wiadomości do innych uŜytkowników, komputerów lub nazw komunikacyjnych w sieci.
net user
Dodaje lub modyfikuje konta uŜytkowników albo wyświetla informacje o koncie uŜytkownika.
Jak widać, wiersz poleceń umoŜliwia najszybsze i najbardziej rozbudowane zarządzanie kontami, poza tym przy
wykorzystaniu plików wsadowych moŜe zostać uŜyty do automatyzacji operacji na kontach uŜytkowników na wielu
komputerach.
Technikum informatyczne ZST Olecko opr. Z. Grodzki
6
Szybkie przełączanie uŜytkowników
Na komputerze z włączoną funkcją Szybkiego przełączania uŜytkowników moŜe być jednocześnie zalogowanych
wiele osób (kont uŜytkownika). Pozwala to przelogowywać się z konta na konta bez konieczności wylogowywania
bieŜącego uŜytkownika. Mimo korzystania w danym momencie tylko z jednego konta, sesje pozostałych
zalogowanych uŜytkowników są aktywne, a uruchomione przez nich aplikacje i procesy dalej pracują i zajmują
zasoby. NaleŜy o tym pamiętać zwłaszcza przy równoczesnym korzystaniu z wielu kont i tych samych aplikacji.
Szybkie przełączanie uŜytkowników świetnie sprawdza się na przykład w sytuacji kiedy pracując na koncie z
ograniczeniami potrzebujemy dostępu do konta administratora. Nie musimy się wtedy wylogowywać i przerywać
pracy, wystarczy, Ŝe korzystając z Szybkiego przełączania uŜytkowników zalogujemy się na konto administratora i
po wykonaniu potrzebnych czynności moŜemy wrócić do pracy na swoim koncie bez konieczności ponownego
logowania i uruchamiania wszystkich aplikacji.
Szybkie przełączanie uŜytkowników jest domyślnie włączone na komputerach z 64MB i więcej pamięci RAM. Aby
je włączyć lub wyłączyć naleŜy dysponować uprawnieniami administratora. Wejdźmy do Panelu sterowania i
przywołajmy aplet Konta uŜytkowników. Kliknijmy Zmień sposób logowania lub wylogowywania
uŜytkowników. Zaznaczmy lub odznaczmy pole wyboru UŜyj szybkiego przełączania uŜytkowników.
Aby korzystać z tej funkcji musimy równieŜ mieć włączony ekran powitalny logowania - zaznaczone pole wyboru
UŜyj ekranu powitalnego. W przeciwnym wypadku opcja UŜyj szybkiego przełączania uŜytkowników jest
nieaktywna. Korzystanie z tej funkcji jest równieŜ niemoŜliwe w systemie Windows XP Professional pracującym w
domenie.
Technikum informatyczne ZST Olecko opr. Z. Grodzki
7
Aby przelogować się na innego uŜytkownika kliknijmy menu Start, następnie Wyloguj. Z dostępnych opcji
wybierzmy Przełącz uŜytkownika. Spowoduje to pojawienie się ekranu powitalnego logowania.
Szybkie przełączanie uŜytkowników jest równieŜ dostępne z menu Zamknij z MenedŜera zadań i za pomocą
skrótu [Win+L]
Konta są wygodnym sposobem na stworzenie poszczególnym uŜytkownikom komputera ich spersonalizowanych
środowisk. Mimo tego, Ŝe nie oferują całkowitej autonomiczności, ich moŜliwości są wystarczające do uŜytku
domowego. Pozwalają równieŜ ograniczyć szkody, jakie moŜe poczynić w systemie niedoświadczony uŜytkownik.
Dlatego warto je stosować w celu poprawy komfortu pracy zwłaszcza na komputerze wykorzystywanym przez
kilka osób.