1

Elastyczność popytu

P

Q

D

e

p

=1

e

p

<1

e

p

>1

Rodzaje elastyczności popytu

„

Elastyczność cenowa popytu - e

p

„

Elastyczność mieszana popytu - e

m

„

Elastyczność dochodowa popytu - e

i

Elastyczność cenowa popytu - e

p

„

Elastyczność cenowa popytu – jest to
stosunek względnej zmiany popytu na dane
dobro do względnej zmiany ceny, która
wywołała tę zmianę popytu.

„

Współczynnik elastyczności cenowej
popytu informuje nas o reakcji konsumentów
na zmiany cen.

∆ D

e

p

= -

D

∆ P

P

Wzory na elastyczność cenową popytu

∆ D = D

1

- D

0

∆ P = P

1

- P

0

D

1

- D

0

e

p

= -

D

0

P

1

- P

0

P

0

Pamiętajmy, że rozpatrujemy wielkości

względne!!!

0

2

4

6

8

10

12

14

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Q

P

Co oznacza zmiana ceny o 2!

A⇢B zmiana bezwzględna o 2, ale

względna o 2÷10 czyli 20 %.

C⇢D zmiana bezwzględna o 2, ale

względna o 2÷4 czyli 50 %.

A

B

C

D

P

Q

D

e

p

=1

e

p

<1

e

p

>1

2

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

10

20

30

40

Ilość

Ce

n

a

0

8

I

5

7

H

10

6

G

F

E

D

C

B

A

15

5

20

4

25

3

30

2

35

1

40

0

Popyt

Cena

A

B

C

D

E

F

Obliczanie e

p

G

H

I

B ⇢ C

D ⇢ E

E ⇢ F

G ⇢ H

6

,

0

5

3

3

1

5

1

3

3

4

25

25

20

=

=

−

−

=

−

−

−

=

p

e

14

,

0

1

1

7

1

1

1

2

35

35

30

=

=

−

−

−

=

p

e

1

4

1

4

1

4

4

5

20

20

15

=

−

−

=

−

−

−

=

p

e

3

1

6

2

1

6

1

2

1

6

6

7

10

10

5

=

⋅

=

−

−

=

−

−

−

=

p

e

Współczynnika elastyczności cenowej

popytu możemy wykorzystać do:

1. Zlikwidowania nadwyżki, lub niedoboru popytu lub

podaży.

2. Zdefiniowania popytu.
3. Zdefiniowania rodzaju dobra.
4. Wyznaczenie maksimum wydatków konsumenta,

a tym samym maksimum przychodu producenta.

Ad. 1.

znając reakcję konsumentów na zmianę ceny, możemy
regulować wielkością zakupów. Zadajemy sobie wtedy
pytanie o ile trzeba zmienić cenę, by zapotrzebowanie
zareagowało w określony sposób

P

Q

D

S

P

r

q

r

q

D

q

S

P

1

Ad. 2.

„

e

p

> 1 – popyt elastyczny

„

e

p

= 1 – popyt jednostkowy

„

e

p

< 1 – popyt nieelastyczny

„

e

p

= 0 – popyt sztywny

„

e

p

= ∞ – popyt doskonale elastyczny

Ad. 3.

‰

Dobra luksusowe - e

p

> 1

‰

Dobra podstawowe - 0 < e

p

< 1

‰

Dobra Giffena - e

p

< 0

e

p

= 0

e

p

= 1

Dobra Giffena

Dobra luksusowe

Dobra podstawowe

e

p

P

Q

D

e

p

=1

e

p

<1

e

p

>1

Ad. 4.

100

150

200

250

300

350

400

450

500

P

1000

900

800

700

600

500

400

300

200

Q

100.000

135.000

160.000

175.000

180.000

175.000

160.000

135.000

100.000

U

c

-

0,33

0,5

0,71

1

1,4

2

3

5

e

p

5

10

1

2

1

500

500

450

200

200

300

=

−

−

=

−

−

−

=

p

e

100000

160000

175000

180000

175000

160000

135000

100000

135000

5

0,33

0,5

0,71

1

1,4

2

3

80000

100000

120000

140000

160000

180000

200000

200

300

400

500

600

700

800

900

1000

0

1

2

3

4

5

6

Uc

ep

3

9

1

3

1

450

50

4

400

300

300

400

e

p

=

−

−

=

−

−

−

=

3

0

2

4

6

8

10

12

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

0

2

4

6

8

10

12

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

e

p

=1

Graficzne ujęcie
maksymalizacji
utargu całkowitego.

A

B

C

D

O wartości współczynnika elastyczności
cenowej popytu decydują:

„

gusty i preferencje;

„

łatwość zastąpienia (ilość dostępnych
substytutów);

„

zawężenie grupy produktów;

„

znaczenie danego dobra w budżetach
konsumentów;

„

czas reakcji na zmianę ceny.

Elastyczność łukowa

„

Mierzy elastyczność cenową popytu na danym odcinku

krzywej popytu.

„

Po zastosowaniu elastyczności łukowej bez względu na

to, z którego punktu wychodzimy otrzymujemy taki sam

wynik. Elastyczność łukowa wyznacz elastyczność

pomiędzy punktami, które bierzemy pod uwagę

Wzór na łukową elastyczność cenową

popytu

2

)

(

2

)

(

0

1

0

1

0

1

0

1

P

P

P

P

D

D

D

D

e

p

+

−

+

−

=

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

10

20

30

40

Ilość

Ce

n

a

0

8

I

5

7

H

10

6

G

F

E

D

C

B

A

15

5

20

4

25

3

30

2

35

1

40

0

Popyt

Cena

A

B

C

D

E

F

Elastyczność łukowa
– dlaczego?

G

H

I

E ⇢

D

D ⇢ E

6

,

0

5

3

3

1

5

1

3

3

4

25

25

20

=

=

−

−

=

−

−

−

=

p

e

1

4

1

4

1

4

4

3

20

20

25

=

−

−

=

−

−

−

=

p

e

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

10

20

30

40

Ilość

Ce

n

a

0

8

I

5

7

H

10

6

G

F

E

D

C

B

A

15

5

20

4

25

3

30

2

35

1

40

0

Popyt

Cena

A

B

C

D

E

F

Elastyczność łukowa

G

H

I

E ⇢

D

D ⇢ E

78

,

0

5

,

22

5

5

,

3

5

,

3

1

5

,

22

5

2

)

3

4

(

3

4

2

)

20

25

(

25

20

=

⋅

=

−

−

=

+

−

+

−

−

=

p

e

78

,

0

5

,

22

5

,

3

5

5

,

3

1

5

,

22

5

2

)

4

3

(

4

3

2

)

25

20

(

20

25

=

⋅

=

−

−

=

+

−

+

−

−

=

p

e

4

Punktowa elastyczność cenową popytu

Elastyczność punktowa mierzy

elastyczność w konkretnym punkcie
krzywej. Aby to było możliwe musimy
traktować zmiany zarówno ceny jak
i popytu jako nieskończenie małe.

Elastyczność cenową popytu

w punkcie P – ujęcie graficzne

Aby wyznaczyć elastyczność punktową należy postąpić

w następujący sposób:

1.

Do wybranego punktu na

krzywej wyznaczyć linię

styczną (punkt P).

2.

Zmierzyć odległość między

punktem P a osią odciętych i

punktem a osią rzędnych.

3.

Elastyczność w tym punkcie

jest stosunkiem długości

między punktem a osią

odciętych i punktem a osią

rzędnych.

P

Q

P

R

O

PR

PO

e

d

=

D

Elastyczność cenową popytu

w punkcie P

P

∆

P

D

D

∆

lim

e

0

∆P

d

⋅

=

→

D

P

lim

P

∆

D

∆

lim

e

0

∆P

0

∆P

p

→

→

⋅

=

D

P

P

D

e

'

p

⋅













=

Elastyczność mieszana popytu

„

Elastyczność mieszana popytu na dobro „i”
względem zmiany ceny dobra „j” to relacja między
względną zmianą popytu na dobro „i” a względną
zmianą ceny dobra „j”.

„

Współczynnik elastyczności mieszanej popytu
informuje nas jaka będzie reakcja konsumentów
dokonujących zakupów dobra „i” pod wpływem
zmiany ceny dobra „j”.

∆ D

i

e

m

=

D

i

∆ P

j

Wzory na elastyczność mieszaną popytu

∆ D

i

= D

1

- D

0

∆ P

j

= P

1

- P

0

D

1i

- D

0i

e

m

=

D

0i

P

1j

- P

0j

P

0j

P

j

Wykorzystanie współczynnika elastyczności
mieszanej popytu

Za jego pomocą możemy określić, czy zachodzi

związek między danymi dobrami i oraz j.

e

m

> 0 - dobra substytucyjne

e

m

< 0 - dobra komplementarne

e

m

= 0 - ???

między dobrami nie ma związku

5

P

i

Q

i

D

i

Elastyczność mieszana popytu:

ilustracja graficzna – dobra substytucyjne

P

i0

q

i0

P

i1

q

i1

P

j

Q

j

D

j0

P

j0

q

j0

q

j1

D

j1

P

i

Q

i

D

i

Elastyczność mieszana popytu:

ilustracja graficzna – dobra komplementarne

P

i0

q

i0

P

i1

q

i1

P

j

Q

j

D

j1

P

j0

q

j1

q

j0

D

j2

Elastyczność dochodowa popytu

Elastyczność dochodowa popytu to stosunek

względnej zmiany rozmiarów popytu na

określone dobro do względnej zmiany dochodu.

Współczynnik elastyczności dochodowej popytu

informuje nas jaka będzie reakcja konsumentów

dokonujących zakupów danego dobra pod

wpływem zmiany dochodu.

∆ D

e

i

=

D

∆ I

I

Wzory na elastyczność dochodową popytu

∆ D = D

1

- D

0

∆ I = I

1

- I

0

D

1

- D

0

e

i

=

D

0

I

1

- I

0

I

0

Wykorzystanie współczynnika elastyczności

dochodowej popytu

1.

Określenie z jakim dobrem mamy do czynienia.

2.

Prognozowanie wielkości przyszłego popytu.

Ad. 1.

‰

Dobro normalne - e

i

> 0

„

dobro podstawowe - 0 < e

i

< 1

„

dobro luksusowe - e

i

> 1

‰

Dobra podrzędne - e

i

< 0

e

i

= 0

Dobra normalne

e

i

= 1

Dobra niższego rzędu

Dobra wyższego rzędu

Dobra pierwszej potrzeby

e

i

6

Ad. 2.

Popyt za 5 lat

e

i

Dobro

- 20 %

+ 100 %

+ 12,5 %

Sztuczne koszule

Samochody

Mleko

Zakładamy, że rozpatrujemy gospodarkę jakiegoś kraju,
w którym roczny wzrost dochodów wynosi 5 %.

- 0,8

4

0,5

Elastyczność podaży

„

Elastyczność podaży mierzy się stosunkiem
procentowej zmiany wielkości podaży do
procentowej zmiany ceny.

„

Współczynnik elastyczności podaży informuje
nas jaka będzie reakcja podaży na zmiany ceny.

„

Współczynnik elastyczności cenowej podaży
przyjmuje z reguły wartości dodatnie, gdyż
wzrost ceny dobra wywołuje wzrost podaży

∆ S

e

s

=

S

∆ P

P

Wzory na elastyczność podaży

∆ S = S

1

- S

0

∆ P = P

1

- P

0

S

1

- S

0

e

s

=

S

0

P

1

- P

0

P

0

Charakterystyka krzywych podaży

Cechą charakterystyczną krzywych S wychodzących z początku
układu współrzędnych jest to, iż e

s

zawsze równy 1.

Wszystkie krzywe S mające swój początek na osi rzędnych
posiadają e

s

>1 i nazywa się je elastycznymi krzywymi podaży.

Wszystkie krzywe S mające swój początek na osi odciętych
posiadają e

s

< 1 i nazywa się je nieelastycznymi krzywymi podaży.

Pionowe krzywe S mają e

s

= 0, w tym przypadku zmiana ceny

nie wywołuje zmiany podaży, jest to podaż sztywna.

Poziome krzywe S mają e

s

=

∞, przy tej samej cenie podaż może

przyjmować dowolne wartości. Producenci mają możliwości
ograniczane tylko wielkością zbytu.