Agencja decyduje kto żyje, kto upada
Wyobraź sobie, że siedzisz za biurkiem na XXX piętrze w nowoczesnym wieżowcu w centrum
Manhattanu. Jedyne co musisz robić to od czasu do czasu, powiedzieć że kraj/bank/firma/fundusz jest
fajny i warto w niego zainwestować.
Aby nie było nudno, od czasu do czasu można powiedzieć, że ktoś nie jest fajny i nie warto pożyczać
mu pieniędzy. A teraz najciekawsze. Te same instytucje, które oceniasz jeszcze ci za to zapłacą! Kto
ma taką świetną pracę? Agencje ratingowe.
Na świecie w zasadzie liczą się tylko trzy: Moody's, Standard&Poor's oraz Fitch. To one decydują
komu banki pożyczą pieniądze i gdzie swoje pieniądze ulokują inwestorzy. Według teorii zajmują się
oceną wiarygodności kredytowej, czyli mówią, czy w dłuższej perspektywie pożyczkobiorca będzie w
stanie oddać pieniądze. Inna sprawa, że ich prognozy ostatnio rzadko kiedy się sprawdzają.
- Na przestrzeni ostatnich 20 lat nigdy nie udało im się dobrze ocenić ryzyka - mówi Łukasz Bugaj,
analityk z Domu Maklerskiego Millennium - Zawiedli w trakcie ostatniego kryzysu finansowego, a
wcześniej nie potrafiły przewidzieć problemów Enronu ani zbliżającego się kryzysu azjatyckiego w
latach dziewięćdziesiątych - wylicza.
Tę opinię o agencjach potwierdzają inni eksperci.
- Myliły się głównie przy ocenie ryzyka banków i instytucji finansowych. Gromy z tego powodu spadły
na nie po upadku Lehman Brothers - mówi Janusz Jankowiak, główny ekonomista Polskiej Rady
Biznesu. - Jeżeli chodzi o wycenę ryzyka długów państw, to prognozy agencje raczej były dobre i
rzeczywiście uprzedzały przed kłopotami konkretnych gospodarek - precyzuje.
Inna sprawa, że jeśli agencje mówią, że komuś lepiej nie pożyczać, to nikt tego nie robił. Część
funduszy emerytalnych ma nawet zakaz kupowania obligacji zbyt nisko wycenianych. To sprawia, że
państwa nie mają skąd pozyskać pieniędzy i upadają.
- Agencje powinny przewidywać trendy, a w takim wypadku rating Grecji powinien zostać obniżony
dwa lata temu, a nie teraz. Ich prognozy są spóźnione, grubo spóźnione - mówi Emil Szweda z Noble
Funds.
Pytanie dlaczego? Część ekonomistów twierdzi, że to po prostu zła metodologia, inni mówią o złych
intencjach.
- Agencje ratingowe według niektórych są na usługach banków inwestycyjnych i ogromnych funduszy
hedgingowych. Kiedyś zależało im na dobrych ocenach, dziś lepiej kalkuluje im się niski rating, bo
zarobią na upadku Grecji czy Portugalii. Niektórzy twierdzą więc, że jest na nie wywierana presja, aby
przeszkadzały Unii Europejskiej w ratowaniu zagrożonych krajów - mówi Łukasz Bugaj.
- Warto zwrócić uwagę, że obligacje PIIGS-ów są w posiadaniu banków europejskich. Amerykańskie
trzymają CDS-y, czyli instrumenty zabezpieczające te obligacje ... - dodaje Emil Szweda z Noble
Securities.
Mechanizm miałby wyglądać następująco. Amerykańskie instytucje finansowe grają na spadki lub
ubezpieczają się na wypadek portugalskiej, irlandzkiej czy greckiej tragedii. Ponieważ ceny takich
zabezpieczeń zwanych CDS-ami rosną razem ze zwiększającym się zagrożeniem bankructwem, a
potencjalny zysk się zwiększa. Za oceanem nikomu więc na wyjściu Europy z kryzysu nie zależy.
Wręcz przeciwnie zależy im, żeby było jak najbardziej niespokojnie.
1
