50

2/2006

51

2/2006

technologie i bezpieczeństwo
ocena ryzyka zawodowego

Ocena ryzyka zawodowego placowego w skupie surowców wtórnych została wykonana metodą
RISK SCORE. Metoda RISK SCORE jest metodą trójparametrową, w której szacuje się skutki zdarze-
nia

S, ekspozycję na zagrożenie E i prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia P. Parametry S

i

E szacowane są na 6 poziomach, prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia P szacowane jest na

7 poziomach. Parametrom przypisuje się liczby mające charakter wag oceniających ich znaczenie.

Placowy w skupie surowców wtórnych

Iwona Romanowska-Słomka

Charakterystyka stanowiska

W skupie surowców wtórnych przyjmowana jest makulatura, szklane butelki, puszki po napojach, złom metali kolorowych i żelaza.
Placowy pracuje w godzinach od 8.00-16.00. Punkt przyjęć to ogrzewany kontener, w którym znajduje się waga oraz magazyn ma-
kulatury, butelek oraz złomu kolorowego. Plac jest ogrodzony i ma utwardzoną powierzchnię, wokół placu rosną drzewa i krzewy.
Złom stalowy przechowywany jest na placu. Do obowiązków placowego należy przyjmowanie surowców wtórnych, ważenie ich,
wypłacanie pieniędzy lub wydawanie ekwiwalentu w towarze, pakowanie i załadunek na samochód odbierający surowce. W punk-
cie skupu przyjmowane są tylko czyste butelki bez nakrętek, makulatura musi być pakowana i związana sznurkiem lub drutem.
Przyjmowany złom nie może mieć zbyt dużej masy ze względu na zakres wagi – 100 kg oraz ręczny załadunek na samochody. Do
obowiązków pracownika należy segregacja surowców i utrzymanie porządku na placu.

Karta informacji o zagrożeniach na stanowisku placowego w skupie surowców wtórnych
Zagrożenie

Źródło zagrożenia (przyczyna

Możliwe skutki zagrożenia

Środki ochrony przed zagrożeniami

Grupa

Droga zakażenia

Przechowywanie akt

Zagrożenia biologiczne
Wirusy grypy orthomyxoviridae

Ludzie

Grypa, zapalenie płuc

Przestrzeganie zasad higieny

gr. 2, szczepienia

Powietrzno-kropelkowa

Nie

Wirus Flaviviridae (kleszczowe
zapalenie mózgu)

Kleszcze

Zapalenie mózgu, gorączka

Środki ochrony indywidualnej, tepie-
nie kleszczy, badania serologiczne
narażonych grup, repelenty

gr. 3, szczepienia

Ukłucie kleszcza

Nie

Borrelia spp.

Kleszcze

Gorączki nawracające, borelio-
za

Środki ochrony indywidualnej, szybkie
usuwanie kleszczy, repelenty, badania
profilaktyczne

gr. 2, brak szczepień

Ukłucie kleszcza

Nie

Enterococcus spp.

Przewody pokarmowe ludzi, zwie-
rząt, kał

Oportunistyczne zapalenia
dróg moczowych, pęcherzyka
żółciowego, wsierdzia

Przestrzeganie zasad higieny, środki
ochrony indywidualnej

gr. 2, brak szczepień

Bezpośrednia (skaleczenia), po-
wietrzno-kropelkowa, powietrzno-
-pyłowa

Nie

Staphylococcus aureus (gronko-
wiec złocisty)

Ludzie, zwierzęta, pył

Zakażenie ropne, stany zapalne
dróg oddechowych i innych
narządów, zatrucia pokarmo-
we, posocznica, alergia skórna

Przestrzeganie zasad higieny, środki
ochrony indywidualnej

gr. 2, brak szczepień
A

Powietrzno-pyłowa, powietrzno-
-kropelkowa, bezpośrednia (skale-
czenia)

Nie

Streptococcus spp.

Ludzie, zwierzęta

Zapalenie płuc, wsierdzia, jamy
ustnej, dróg moczowych
i innych narządów

Środki ochrony indywidualnej, opar-
tyrwanie ran

gr. 2, brak szczepień

Powietrzno-kropelkowa, bezpo-
średnia

Nie

Clostridium perfringens
Laseczka zgorzeli gazowej

Gleba, ścieki

Zgorzel gazowa, posocznica,
działanie toksyczne

Szybkie opatrywanie ran, rękawice
ochronne, obuwie ochronne

gr. 2, brak szczepień
T

Bezpośrednia (przyranna)

Nie

50

2/2006

51

2/2006

Clostridium tetani
Laseczka tężca

Gleba

Tężec, działanie toksyczne

Szczepienia, szybkie opatrywanie ran,
środki ochrony indywidualnej, poda-
wanie anatoksyny tężcowej po skale-
czeniach

gr. 2, szczepienie
T

Bezpośrednia (przyranna)

Nie

Aspergillus fumigatus
(kropidlak popielaty)

Gleba, surowce, roślinne, kompost,
odpady

Aspergiloza płuc, astma, aler-
giczny nieżyt nosa, wytwarza
mikotoksyny

Środki ochrony indywidualnej, nie
dopuszczenie do pleśnienia makulatu-
ry

gr. 2, brak szczepień
A

Kropelskowa, powietrzno-pyłowa

Nie

Grzyby niedoskonałe
(wiązki lotne wytwarzane przez
grzyby pleśniowe)

Substraty roślinne i zwierzęce, pył,
powietrze

Zatrucia z objawami ogólnymi
(nudności, złe samopoczucie
itp.)

Środki ochrony indywidualnej, odgrzy-
bianie

gr. 2, brak szczepień

Powietrzno-kropelskowa, po-
wietrzno-pyłowa

Nie

Zagrożenie

Źródło zagrożenia (przyczyna)

Możliwe skutki zagrożenia

Środki ochrony przed zagrożeniami

Zagrożenia fizyczne, chemiczne i psychofizyczne
Upadek na tym samym
poziomie

Nierówne śliskie powierzchnie,
bałagan na placu

Potłuczenie, złamania

Wzmożona uwaga, odpowiednie obuwie,
utrzymanie porządku

Upadek na niższy poziom
(ze skrzyni ładunkowej
samochodu)

Ładowanie surowców

Potłuczenie, złamania,
wstrząśnienie mózgu

Wzmożona uwaga

Energia elektryczna

Instalacja elektryczna, urządzenia
zasilane prądem elektrycznym
(olejowy grzejnik elektryczny)

Śmierć, inne skutki porażenia

Wzmożona uwaga, sprawna instalacja
elektryczna, pomiary

Uderzenie, przygniecenie
przez środki transportu

Samochód odbierający surowce,
samochody klientów, wózki klientów

Śmierć, kalectwo, złamania

Wzmożona uwaga

Uderzenie przez spadające
przedmioty

Nieprawidłowo ułożone surowce

Kalectwo, złamania

Prawidłowe magazynowanie skupionych
surowców, utrzymanie porządku,
wzmożona uwaga

Szorstkie powierzchnie,
ostre krawędzie

Złom, rozbite butelki, makulatura
związana drutem itp.

Skaleczenia

Środki ochrony indywidualnej, wzmożona
uwaga

Uderzenie o nieruchome
przedmioty

Złom, wyposażenie kontenera itp.

Potłuczenia, złamania

Wzmożona uwaga

Zmienne warunki
atmosferyczne (wysokie i
niskie temperatury)

Praca na placu

W zimie przeziębienia,
choroby układu ruchu, w lecie
omdlenia, udary

Odpowiednie ubranie, napoje

Agresja ludzi

Ludzie sprzedający surowce wtórne
– zbieracze złomu, ludzie pod
wpływem alkoholu

Potłuczenia, złamania, guzy,
siniaki

Szkolenia, wzmożona uwaga

Przeciążenie układu ruchu

Przenoszenie, podnoszenie ciężkich
przedmiotów

Choroby układu ruchu

Szkolenia, urządzenia wspomagające
podnoszenie

Pożar

Zaprószenie ognia (przez klientów),
materiały łatwo palne

Śmierć, poparzenie

Wzmożona uwaga, sprzęt gaśniczy

Wybuch

Niezidentyfikowane materiały
w złomie

Śmierć, poparzenie

Wzmożona uwaga, sprawdzanie złomu

Wartościowanie ryzyka
Szacowanie szkód i prawdopodobieństwa szkód oraz wartościowanie ryzyka wykonano metodą RISK SCORE. W metodzie RISK
SCORE wartościowanie ryzyka opisuje wyrażenie:

R = S × E × P; gdzie: S – możliwe skutki, E – ekspozycja na zagrożenie, P – praw-

dopodobieństwo wystąpienia zdarzenia.

Karta informacji o ryzyku zawodowym na stanowisku placowego w punkcie skupu surowców wtórnych
Zagrożenie

Możliwe skutki

Ekspozycja

Prawdopodobieństwo
zdarzenia

Ryzyko

Zagrożenia biologiczne
Wirusy grypy
orthomyxoviridae

S = 3

Średnie

E= 3

P = 1

R = 9

Akceptowalne

Absencja

Sporadyczna

Mało prawdopodobne, możliwe Wskazana kontrola

Wirus Flaviviridae
(kleszczowe zapalenie
mózgu)

S = 3

Średnie

E = 2

P = 0,5

R = 3

Akceptowalne

Absencja

Okazyjna

Tylko sporadycznie możliwe

Wskazana kontrola

Borrelia spp.

S=3

Średnie

E=2

P = 0,5

R = 3

Akceptowalne

Absencja

Okazyjna

Tylko sporadycznie możliwe

Wskazana kontrola

52

2/2006

Enterococcus spp.

S = 3

Średnie

E =3

P = 0,5

R = 4,5 Akceptowalne

Absencja

Sporadyczna

Tylko sporadycznie możliwe

Wskazana kontrola

Staphylococcus aureus
(gronkowiec złocisty)

S = 3

Średnie

E =3

P = 0,5

R = 4,5 Akceptowalne

Absencja

Sporadyczna

Tylko sporadycznie możliwe

Wskazana kontrola

Streptococcus spp.

S = 3

Średnie

E = 3

P = 0,5

R = 4,5 Akceptowalne

Absencja

Sporadyczna

Tylko sporadycznie możliwe

Wskazana kontrola

Clostridium perfringens
Laseczka zgorzeli gazowej
T

S = 15

Bardzo duże

E = 6

P = 0,5

R = 45 Małe

Jedna ofiara śmiertelna

Codzienna

Tylko sporadycznie możliwe

Potrzebna kontrola

Clostridium tetani
Laseczka tężca
T

S = 15

Bardzo duża

E = 6

P = 0,5

R = 45 Małe

Jedna ofiara śmiertelna

Codzienna

Tylko sporadycznie możliwe

Potrzebna kontrola

Aspergillus fumigatus
(kropidlak popielaty)

S = 3

Średnie

E = 6

P = 0,5

R = 9

Akceptowalne

Absencja

Codzienna

Tylko sporadycznie możliwe

Wskazana kontrola

Grzyby niedoskonałe
(związki lotne wytwarzane
przez grzyby pleśniowe)

S = 3

Średnie

E = 6

P = 0,5

R = 9

Akceptowalne

Absencja

Codzienna

Tylko sporadycznie możliwe

Wskazana kontrola

Zagrożenia fizyczne, chemiczne i psychofizyczne
Upadek na tym samym
poziomie

S = 3

Średnie

E = 6

P = 1

R = 18

Akceptowalne

Absencja

Codzienna

Mało prawdopodobne, możliwe Wskazana kontrola

Upadek na niższy poziom
(ze skrzyni ładunkowej
samochodu)

S = 7

Duże

E = 6

P = 1

R = 42 Małe

Ciężkie uszkodzenie ciała

Codzienna

Mało prawdopodobne, możliwe Potrzebna kontrola

Energia elektryczna

S = 15

Bardzo duże

E = 6

P = 0,5

R = 45 Małe

Jedna ofiara śmiertelna

Codzienna

Możliwe do pomyślenia

Potrzebna kontrola

Uderzenie, przygniecenie
przez środki transportu

S = 15

Bardzo duże

E = 3

P = 1

R = 45 Małe

Jedna ofiara śmiertelna

Sporadyczna

Mało prawdopodobne, możliwe Potrzebna kontrola

Uderzenie przez spadające
przedmioty

S = 7

Duże

E = 6

P = 1

R = 42 Małe

Ciężkie uszkodzenie ciała

Codzienna

Mało prawdopodobne, możliwe Potrzebna kontrola

Kontakt z szorstkimi
powierzchniami, ostrymi
krawędziami itp.

S = 1

Bardzo małe

E = 6

P = 3

R = 18

Akceptowalne

Udzielenie pierwszej pomocy

Codzienna

Praktycznie możliwe

Wskazana kontrola

Uderzenie o nieruchome
przedmioty

S = 1

Bardzo małe

E = 6

P = 3

R = 18

Akceptowalne

Udzielenie pierwszej pomocy

Codzienna

Praktycznie możliwe

Wskazana kontrola

Zmienne warunki
atmosferyczne (wysokie i
niskie temperatury)

S = 3

Średnie

E = 6

P = 1

R = 18

Akceptowalne

Absencja

Codzienna

Mało prawdopodobne, możliwe Wskazana kontrola

Agresja ludzi

S = 3

Średnie

E = 6

P = 1

R = 18

Akceptowalne

Absencja

Codzienna

Mało prawdopodobne, możliwe Wskazana kontrola

Przeciążenie układu ruchu

S = 7

Bardzo duże

E = 6

P = 1

R = 42 Małe

Ciężkie uszkodzeni ciała

Codzienna

Mało prawdopodobne, możliwe Potrzebna kontrola

Pożar

S = 15

Bardzo duże

E = 6

P = 0,5

R = 45 Małe

Jedna ofiara śmiertelna

Codzienna

Możliwe do pomyślenia

Potrzebna kontrola

Wybuch

S = 15

Bardzo duże

E = 6

P = 0,5

R = 45

Małe

Jedna ofiara śmiertelna

Codzienna

Możliwe do pomyślenia

Potrzebna kontrola

Uwagi

Ryzyko zawodowe jest ściśle związane ze

środowiskiem pracy. Dla takich samych

stanowisk, ale w różnych warunkach pracy

zagrożenia i poziom ryzyka mogą być różne.

Szacując stopień szkód zagrożenia przyjmu-

je się możliwe największe skutki. W szaco-

waniu prawdopodobieństwa skutków nale-

ży wziąć pod uwagę warunki pracy, zdarze-

nia, jakie miały miejsce w przeszłości, za-

chowania pracownika itp. Źródłem informa-

cji są dane statystyczne, obserwacje itd.

Przykłady:

Ryzyko związane z laseczką tężca. Źró-

dłem zagrożenia są surowce zanieczysz-

czone glebą.

Możliwe skutki S = 15 – jedna ofiara śmier-

telna.

Ekspozycja E = 6 – codzienna.

Prawdopodobieństwo zdarzenia P = 0,5 –

tylko sporadycznie możliwe – nie było ta-

kiego zdarzenia.

Poziom ryzyka R = 45 – małe, potrzebna

kontrola, aby ryzyko pozostało na tym sa-

mym poziomie.

Ryzyko związane z przeciążeniem układu

ruchu. Źródłem zagrożenia jest przenosze-

nie, przesuwanie, podnoszenie ciężkich

przedmiotów.

Możliwe skutki S = 7– ciężkie uszkodzenie

ciała.

Ekspozycja E = 6 – codzienna.

Prawdopodobieństwo zdarzenia P = 1 –

mało prawdopodobne – w ciągu 10 lat były

trzy takie zdarzenia.

Poziom ryzyka R = 42 – małe, potrzebna

kontrola, aby ryzyko pozostało na tym sa-

mym poziomie.

n

dr inż. Iwona Romanowska-Słomka
Pracownik naukowy w Akademii Rolniczej we
Wrocławiu