Cykle koniunkturalne i bezrobocie CALOSC

••

W gospodarce rynkowej takie agregatowe wielkości jak

W gospodarce rynkowej takie agregatowe wielkości jak::

-- dochód narodowy, produkcja, konsumpcja, zatrudnienie, akumulacja i inwestycje,

dochód narodowy, produkcja, konsumpcja, zatrudnienie, akumulacja i inwestycje,

nie rosną równomiernie, ich tempo charakteryzuje się okresowymi wahaniami

nie rosną równomiernie, ich tempo charakteryzuje się okresowymi wahaniami..

••

Te okresowe zmiany poziomu aktywności gospodarczej

okresowe zmiany poziomu aktywności gospodarczej nazywamy

nazywamy cyklem koniunkturalnym

cyklem koniunkturalnym..

••

Klasyczne cykle

Klasyczne cykle (XIX w. i XX w. do lat 30

(XIX w. i XX w. do lat 30--tych)

tych) wyróŜniały się

wyróŜniały się występowaniem

występowaniem czterech faz

czterech faz::

Cykl koniunkturalny

-- kryzysu, depresji, oŜywienia, rozkwitu.

kryzysu, depresji, oŜywienia, rozkwitu.

••

Przebieg cyklów był nieregularny, a poszczególne fazy róŜniły się długością i amplitudą wahań.

••

Współcześnie zamiast wyŜej wymienionych czterech faz wyodrębnia się dwie fazy

Współcześnie zamiast wyŜej wymienionych czterech faz wyodrębnia się dwie fazy::

-- fazę spadkową

fazę spadkową -- stagnacji określaną jako fazę recesji, które łączy fazy kryzysu i depresji,

stagnacji określaną jako fazę recesji, które łączy fazy kryzysu i depresji,

-- fazę wzrostową

fazę wzrostową –

– ekspansji odpowiadającą oŜywieniu i rozkwitowi.

ekspansji odpowiadającą oŜywieniu i rozkwitowi.

••

Modyfikacja przebiegu cyklu jest skutkiem interwencjonizmu państwowego, który ma na celu

Modyfikacja przebiegu cyklu jest skutkiem interwencjonizmu państwowego, który ma na celu
oddziaływanie stabilizacyjne na gospodarkę przez zmniejszenie amplitudy wahań,

oddziaływanie stabilizacyjne na gospodarkę przez zmniejszenie amplitudy wahań,
przedłuŜenie faz spadkowych, przy zmniejszeniu ich głębokości.

przedłuŜenie faz spadkowych, przy zmniejszeniu ich głębokości.

••

Kryzys przedłuŜa się zmniejszając jego głębokość

Kryzys przedłuŜa się zmniejszając jego głębokość –

– przestaje pełnić rolę swoistego katharsis.

przestaje pełnić rolę swoistego katharsis.

Cykl koniunkturalny

PNB (dochód narodowy)

AB –

– faza kryzysu

faza kryzysu

BC –

– faza depresji

faza depresji

Recesja gospodarcza:

czas

Ekspansja gospodarcza

Ekspansja gospodarcza::

CD –

– faza oŜywienia (poprawy)

faza oŜywienia (poprawy)

DE –

– faza rozkwitu (prosperity)

faza rozkwitu (prosperity)

••

W literaturze ekonomicznej, najczęściej wyróŜnia się trzy rodzaje wahań

W literaturze ekonomicznej, najczęściej wyróŜnia się trzy rodzaje wahań
cyklicznych

cyklicznych::

-- cykle Kitchina trwające około 3,5 roku,

cykle Kitchina trwające około 3,5 roku,

-- cykle Juglara (8

cykle Juglara (8 –

– 12 lat)

12 lat) –

– cykle średnie,

cykle średnie,

-- cykle Kondriatiewa (50

cykle Kondriatiewa (50 –

– 60 lat).

60 lat).

–

– wahania sezonowe odnoszące się do poszczególnych gałęzi np.

wahania sezonowe odnoszące się do poszczególnych gałęzi np.

budownictwie, przemyśle, rolnictwie (cykl świński).

Rodzaje wahań cyklicznych

••

Teorie wahań cyklicznych:

-- określenie źródeł cyklicznego rozwoju jest bardzo trudne większość teorii

określenie źródeł cyklicznego rozwoju jest bardzo trudne większość teorii

wskazuje na wahania popytu inwestycyjnego jako przyczynę generującą

wskazuje na wahania popytu inwestycyjnego jako przyczynę generującą
cykliczny charakter wzrostu gospodarczego,

cykliczny charakter wzrostu gospodarczego,

-- natomiast róŜne są wskazania przyczyn tych fluktuacji popytu inwestycyjnego,

natomiast róŜne są wskazania przyczyn tych fluktuacji popytu inwestycyjnego,

-- wyróŜnia się dwa nurty: TEORIĘ NEOKLASYCZNĄ i KEYNESISTOWSKĄ,

wyróŜnia się dwa nurty: TEORIĘ NEOKLASYCZNĄ i KEYNESISTOWSKĄ,

••

Teorie neoklasyczne

Teorie neoklasyczne –

– wynikają z załoŜenia, Ŝe system gospodarczy cechuje

wynikają z załoŜenia, Ŝe system gospodarczy cechuje

stabilność tzn. po kaŜdym zakłóceniu gospodarka powraca do stanu równowagi.

stabilność tzn. po kaŜdym zakłóceniu gospodarka powraca do stanu równowagi.
Zwolennicy uwaŜają, Ŝe czynniki zakłócające równowagę maja charakter

Zwolennicy uwaŜają, Ŝe czynniki zakłócające równowagę maja charakter
egzogeniczny w stosunku do mechanizmów gospodarczych. Zachwianie

egzogeniczny w stosunku do mechanizmów gospodarczych. Zachwianie
równowagi uruchamia mechanizmy endogeniczne (tkwiące wewnątrz sytemu).

równowagi uruchamia mechanizmy endogeniczne (tkwiące wewnątrz sytemu).

Cykl koniunkturalny

••

Czynniki zewnętrzne pochodzą z poza ekonomicznego systemu gospodarczego.

Czynniki zewnętrzne pochodzą z poza ekonomicznego systemu gospodarczego.
MoŜna tu wymienić: wojny, rewolucje i inne wydarzenia polityczne, odkrycia

MoŜna tu wymienić: wojny, rewolucje i inne wydarzenia polityczne, odkrycia
nowych złóŜ, zasobów, zmiany demograficzne, innowacje techniczne, a nawet

nowych złóŜ, zasobów, zmiany demograficzne, innowacje techniczne, a nawet
zjawiska przyrodnicze.

zjawiska przyrodnicze.

Teoria plam na Słońcu

–

autorem W. S. Jevons w latach 1835

autorem W. S. Jevons w latach 1835 –

– 1882, plamy na

1882, plamy na

słońcu jego zdaniem powodują okresy nieurodzaju, periodyczne zmiany produkcji

słońcu jego zdaniem powodują okresy nieurodzaju, periodyczne zmiany produkcji
rolnej oraz zmiany w rytmie produkcji.

rolnej oraz zmiany w rytmie produkcji.

••

Teoria innowacji

Teoria innowacji –

– falowe pojawienie się innowacji organizacyjno technicznych

falowe pojawienie się innowacji organizacyjno technicznych

••

Teoria innowacji

Teoria innowacji –

– falowe pojawienie się innowacji organizacyjno technicznych

falowe pojawienie się innowacji organizacyjno technicznych

(teoria J. Schumpetera, lata 1883

(teoria J. Schumpetera, lata 1883 –

– 1950). Rozprzestrzenianie się innowacji

1950). Rozprzestrzenianie się innowacji

(dyfuzja techniki), sprawiają falę wzmoŜonych inwestycji i wzrostu produkcji.

(dyfuzja techniki), sprawiają falę wzmoŜonych inwestycji i wzrostu produkcji.
PodaŜy nie towarzyszy odpowiedni wzrost popytu, prowadzi to do zniŜki cen

PodaŜy nie towarzyszy odpowiedni wzrost popytu, prowadzi to do zniŜki cen
i spadku stopy zysku, w efekcie maleje popyt inwestycyjny i gospodarka wchodzi

i spadku stopy zysku, w efekcie maleje popyt inwestycyjny i gospodarka wchodzi
w fazę kryzysu. Zmniejszająca się stopa zysku staje się impulsem do

w fazę kryzysu. Zmniejszająca się stopa zysku staje się impulsem do
wprowadzania nowych technik wytwarzania. Impuls innowacyjny, jego

wprowadzania nowych technik wytwarzania. Impuls innowacyjny, jego
rozpowszechnianie wprowadza gospodarkę w fazę oŜywienia. Zdaniem

rozpowszechnianie wprowadza gospodarkę w fazę oŜywienia. Zdaniem
Schumpetera wprowadzanie i rozpowszechnianie innowacji warunkuje nie tylko

Schumpetera wprowadzanie i rozpowszechnianie innowacji warunkuje nie tylko
rozwój gospodarczy ale równieŜ cykliczny przebieg tego rozwoju. Autor ten

rozwój gospodarczy ale równieŜ cykliczny przebieg tego rozwoju. Autor ten
wyróŜnia innowacje, których skutki powodują cykle Juglara (średnie) oraz

wyróŜnia innowacje, których skutki powodują cykle Juglara (średnie) oraz
innowacje epokowe warunkujące cykle Kondratiewa (długie fale).

innowacje epokowe warunkujące cykle Kondratiewa (długie fale).

Cykl koniunkturalny

••

Pierwsza długa fala

Pierwsza długa fala przypadała na lata 1787

przypadała na lata 1787 –

– 1842, przebiegała pod znakiem

1842, przebiegała pod znakiem

maszyny parowej i związanej z tym wynalazkiem rewolucji przemysłowej.

••

Druga fala

Druga fala (1843

(1843 --1897) zapoczątkowana budowa kolei Ŝelaznej, zaś

1897) zapoczątkowana budowa kolei Ŝelaznej, zaś trzecia

trzecia

(1998

(1998 –

– 1945) z zastosowaniem elektryczności i wynalazków z dziedziny chemii.

1945) z zastosowaniem elektryczności i wynalazków z dziedziny chemii.

••

Czwarta fala

Czwarta fala (1946

(1946 –

– II połowy lat 70

II połowy lat 70--tych) spowodowana rozwojem motoryzacji,

tych) spowodowana rozwojem motoryzacji,

budownictwa.

••

Piąta fala występująca obecnie spowodowana m. in. rozwojem elektrotechniki,

Piąta fala występująca obecnie spowodowana m. in. rozwojem elektrotechniki,
mikroelektroniki, informatyki, liberalizacją polityki światowej.

mikroelektroniki, informatyki, liberalizacją polityki światowej.

••

Teoria cyklu politycznego

Teoria cyklu politycznego –

– tłumaczy rozwój zmiana priorytetów ekonomicznych

tłumaczy rozwój zmiana priorytetów ekonomicznych

władzy, poprzedzających wybory, prze ekspansywna politykę fiskalną

władzy, poprzedzających wybory, prze ekspansywna politykę fiskalną
i monetarną. Władza gospodarcza doprowadza do oŜywienia gospodarczego

i monetarną. Władza gospodarcza doprowadza do oŜywienia gospodarczego
spadku bezrobocia przed wyborami.

spadku bezrobocia przed wyborami.

••

Teorie Keynesistowskie

Teorie Keynesistowskie –

– z kolei wyjaśniają cykliczny rozwój uwarunkowaniami

z kolei wyjaśniają cykliczny rozwój uwarunkowaniami

i manętnie związanymi z systemem gospodarczym.

••

Gospodarka rynkowa

Gospodarka rynkowa:

-- wahania dość regularne,

wahania dość regularne,

-- uwarunkowania popytowe,

uwarunkowania popytowe,

-- kryzysy nadprodukcji,

kryzysy nadprodukcji,

-- mechanizmy endogeniczne są

mechanizmy endogeniczne są

w stanie wyprowadzić gospodarkę

z kryzysu,

-- stosunkowo mała rola uwarunkowań

stosunkowo mała rola uwarunkowań

••

Po stronie podaŜowej

Po stronie podaŜowej::

-- wahania mało regularne,

wahania mało regularne,

-- uwarunkowania podaŜowe,

uwarunkowania podaŜowe,

-- nasilające się niedobory,

nasilające się niedobory,

-- brak takich mechanizmów,

brak takich mechanizmów,

-- bardzo duŜa rola czynników społeczno

bardzo duŜa rola czynników społeczno --

politycznych w wywołaniu arytmii

i kryzysów

Cechy charakteryzujące cykl koniunkturalny oraz arytmię

w gospodarce socjalistycznej

-- stosunkowo mała rola uwarunkowań

stosunkowo mała rola uwarunkowań

społeczno

społeczno –

– politycznych

politycznych

w cyklicznym przebiegu gospodarki

i kryzysów

••

WaŜniejsze czynniki wywołujące arytmię i stany kryzysowe w gospodarce

WaŜniejsze czynniki wywołujące arytmię i stany kryzysowe w gospodarce
socjalistycznej

socjalistycznej::

-- nierynkowa alokacja zasobów,

nierynkowa alokacja zasobów,

-- ekstensywny system gospodarowania, którego cechą było rozszerzanie

ekstensywny system gospodarowania, którego cechą było rozszerzanie

działalności produkcyjnej, a tym samym rosnący popyt przedsiębiorstw na czynniki wytwórcze,

-- chroniczne braki pewnych dóbr inwestycyjnych,

chroniczne braki pewnych dóbr inwestycyjnych,

-- inwestycje w dziedzinie dóbr konsumpcyjnych traktowano jako nie priorytetowe,

inwestycje w dziedzinie dóbr konsumpcyjnych traktowano jako nie priorytetowe,

-- zwiększenie rozwarcia między popytem, a podaŜą dóbr konsumpcyjnych (luka inflacyjna),

zwiększenie rozwarcia między popytem, a podaŜą dóbr konsumpcyjnych (luka inflacyjna),

-- wewnętrzna niespójność planu inwestycyjnego,

wewnętrzna niespójność planu inwestycyjnego,

-- przedsiębiorstwa minimalizowały ryzyko niewykonania zadań planowych.

przedsiębiorstwa minimalizowały ryzyko niewykonania zadań planowych.

BEZROBOCIE

••

Bezrobocie

Bezrobocie --

jest zjawiskiem społecznym, polegającym na tym, Ŝe część

ludzi zdolnych do pracy i deklarujących chęć jej podjęcia nie znajduje

ludzi zdolnych do pracy i deklarujących chęć jej podjęcia nie znajduje
faktycznego zatrudnienia z róŜnych powodów.

faktycznego zatrudnienia z róŜnych powodów.

Ludność

w wieku

produkcyjnym

Aktywni zawodowo

(zasoby siły roboczej)

Bierni zawodowo

NSr

Zatrudnieni

(Z)

Bezrobotni

(B)

••

Rozmiary bezrobocia:

B = Sr

B = Sr -- Z

••

Wskaźnik stopy bezrobocia =

= (B/Sr) x 100%

BEZROBOCIE

••

Stopa bezrobocia

Stopa bezrobocia –

–

to stosunek liczby ludzi uznanych za bezrobotnych do

liczby ludzi wchodzących w skład siły roboczej w procentach.

••

Naturalna stopa bezrobocia

Naturalna stopa bezrobocia –

–

minimalny procent siły roboczej, który nie

znajduje zatrudnienia z powodu strukturalnych problemów gospodarki

znajduje zatrudnienia z powodu strukturalnych problemów gospodarki
i przechodzenia pomiędzy poszczególnymi miejscami pracy.

i przechodzenia pomiędzy poszczególnymi miejscami pracy.

Stopa bezrobocia = (liczba bezrobotnych / zasoby siły roboczej) x 100%

Zasoby siły roboczej = liczba bezrobotnych + liczba zatrudnionych

••

Stopa bezrobocia nigdy nie moŜe zostać zredukowana do zera, gdyŜ

Stopa bezrobocia nigdy nie moŜe zostać zredukowana do zera, gdyŜ::

-- w gospodarce ludzie zawsze będą zmieniać pracę i mogą być klasyfikowani jako

w gospodarce ludzie zawsze będą zmieniać pracę i mogą być klasyfikowani jako

bezrobotni,

-- niektórzy mogą odmówić przyjęcia pracy w nadziei znalezienia lepszej,

niektórzy mogą odmówić przyjęcia pracy w nadziei znalezienia lepszej,

-- niektórzy mogą nie pracować, aby otrzymywać zasiłek,

niektórzy mogą nie pracować, aby otrzymywać zasiłek,

-- niektórzy mogą nie zgłaszać zatrudnienia, pracując w gospodarce podziemnej,

niektórzy mogą nie zgłaszać zatrudnienia, pracując w gospodarce podziemnej,

tzw. szarej strefie,

-- część osób nie posiada nawet minimalnych umiejętności, koniecznych do

część osób nie posiada nawet minimalnych umiejętności, koniecznych do

uzyskania minimalnej stawki płac płatnej za najprostsze prace ręczne.

Stopa bezrobocia w latach 1995 - 2004

1995

1995 1996

1996 1997

1997 1998

1998 1999

1999 2000

2000

2001

2001 2002

2002 2003

2003 2004

2004

14,9

13,2

10,3

10,4

13,1

15,1

17,5

18,1

20,0

19,1

2005

2005 2006

2006

2007

17,7

11,4

13,8

••

Rodzaje bezrobocia według przyczyn powstania

Rodzaje bezrobocia według przyczyn powstania::

1) Bezrobocie przejściowe (frykcyjne):

BEZROBOCIE

występuje, gdy ludzie przechodzą z jednego miejsca pracy na drugie,

wymagające podobnych kwalifikacji pracowników,

-- moŜe być ono spowodowane zmianą zawodu, zmianą miejsca zamieszkania,

moŜe być ono spowodowane zmianą zawodu, zmianą miejsca zamieszkania,

zmianą kwalifikacji pracowników,

-- tworzą je osoby o ułomnościach fizycznych lub psychicznych,

tworzą je osoby o ułomnościach fizycznych lub psychicznych,

-- zwykle ma charakter czasowy (od kilku dni do kilku tygodni) i jest to zjawisko

zwykle ma charakter czasowy (od kilku dni do kilku tygodni) i jest to zjawisko

normalne w gospodarce, w której struktura siły roboczej oraz liczba

normalne w gospodarce, w której struktura siły roboczej oraz liczba
oferowanych miejsc pracy zmieniają się nieustannie.

oferowanych miejsc pracy zmieniają się nieustannie.

BEZROBOCIE

••

Rodzaje bezrobocia według przyczyn powstania

Rodzaje bezrobocia według przyczyn powstania::

2) Bezrobocie strukturalne:

-- spowodowane jest potrzebą znacznych zmian kwalifikacji pracowników,

spowodowane jest potrzebą znacznych zmian kwalifikacji pracowników,

wywołanych innowacjami technicznymi lub zmianami względnej

wywołanych innowacjami technicznymi lub zmianami względnej
konkurencyjności danej gałęzi przemysłu,

konkurencyjności danej gałęzi przemysłu,

-- częstą przyczyną jest upadanie i kurczenie się danej dziedziny przemysłu, co

częstą przyczyną jest upadanie i kurczenie się danej dziedziny przemysłu, co

-- częstą przyczyną jest upadanie i kurczenie się danej dziedziny przemysłu, co

częstą przyczyną jest upadanie i kurczenie się danej dziedziny przemysłu, co

powoduje zwalnianie pracowników, nie mogących nigdzie znaleźć pracy,

powoduje zwalnianie pracowników, nie mogących nigdzie znaleźć pracy,
moŜe to być spowodowane:

moŜe to być spowodowane:

* ogólnym niedorozwojem gospodarczym,

* ogólnym niedorozwojem gospodarczym,
* czynnikami geograficznymi i demograficznymi,

* czynnikami geograficznymi i demograficznymi,
* konkurencją zagraniczną (kurczeniem eksportu),

* konkurencją zagraniczną (kurczeniem eksportu),

-- bezrobocie to moŜe powodować takŜe zmiana technologiczna,

bezrobocie to moŜe powodować takŜe zmiana technologiczna,

-- moŜe ono trwać latami, aŜ do czasu gdy robotnicy uzyskają nowe

moŜe ono trwać latami, aŜ do czasu gdy robotnicy uzyskają nowe

kwalifikacje odpowiednie do nowych miejsc pracy,

-- występuje ono w masowej skali w krajach rozwijających się lub w byłych

występuje ono w masowej skali w krajach rozwijających się lub w byłych

krajach socjalistycznych.

BEZROBOCIE

••

Przykłady powstawania bezrobocia strukturalnego

Przykłady powstawania bezrobocia strukturalnego::

a) przemysł moŜe stracić rynki eksportowe na rzecz nowo powstałych gałęzi

przemysłu w innych krajach np. konkurencja ze strony Japonii, Hongkongu,

Korei Południowej w elektronice, przemyśle samochodowym itd.

b) powstał lepszy substytut:

* ropa naftowa ograniczyła popyt na węgiel,

* ropa naftowa ograniczyła popyt na węgiel,
* transport samochodowy ograniczył zapotrzebowanie na transport kolejowy,

* transport samochodowy ograniczył zapotrzebowanie na transport kolejowy,
* połączenia samolotowe ograniczyły popyt na podróŜe statkami oceanicznymi,

* połączenia samolotowe ograniczyły popyt na podróŜe statkami oceanicznymi,

c) automatyka, robotyka, komputeryzacja ograniczyła zapotrzebowanie na

pracowników niezbędnych do uzyskania danej wielkości produkcji,

d) restrukturyzacja, przekształcenia własnościowe.

BEZROBOCIE

••

Rodzaje bezrobocia według przyczyn powstania

Rodzaje bezrobocia według przyczyn powstania::

3) Bezrobocie koniunkturalne (cykliczne)

3) Bezrobocie koniunkturalne (cykliczne) –

– (AD < AS):

(AD < AS):

-- wynika z niedostatku globalnego popytu, a takŜe ze spadku produkcji i

wynika z niedostatku globalnego popytu, a takŜe ze spadku produkcji i

zwalniania części, w szczególności mniej wykwalifikowanych pracowników,

-- wywołane jest przez okresowe spadki koniunktury gospodarczej

wywołane jest przez okresowe spadki koniunktury gospodarczej –

– tzn. przez

tzn. przez

-- wywołane jest przez okresowe spadki koniunktury gospodarczej

wywołane jest przez okresowe spadki koniunktury gospodarczej –

– tzn. przez

tzn. przez

szeroko zakrojoną obniŜkę ogólnego poziomu wydatków w gospodarce,

-- ten rodzaj bezrobocia istnieje wtedy, gdy całkowite wydatki w gospodarce

ten rodzaj bezrobocia istnieje wtedy, gdy całkowite wydatki w gospodarce

są znacznie mniejsze od tych, jakie powinny być, aby zakupić wszystkie

są znacznie mniejsze od tych, jakie powinny być, aby zakupić wszystkie
dobra i usługi wyprodukowane przy pełnym zatrudnieniu siły roboczej,

dobra i usługi wyprodukowane przy pełnym zatrudnieniu siły roboczej,

-- wielkość tego rodzaju bezrobocia jest płynna, gdyŜ w fazie oŜywienia

wielkość tego rodzaju bezrobocia jest płynna, gdyŜ w fazie oŜywienia

gospodarczego, czy teŜ wysokiej koniunktury ten rodzaj bezrobocia kurczy

gospodarczego, czy teŜ wysokiej koniunktury ten rodzaj bezrobocia kurczy
się, a nawet moŜe spaść do zera,

się, a nawet moŜe spaść do zera,

-- zwykle trwa ono kilka tygodni lub miesięcy, aŜ do chwili, gdy wzrost

zwykle trwa ono kilka tygodni lub miesięcy, aŜ do chwili, gdy wzrost

poziomu działalności gospodarczej doprowadzi do wzrostu produkcji

poziomu działalności gospodarczej doprowadzi do wzrostu produkcji
i popytu na siłę roboczą.

i popytu na siłę roboczą.

BEZROBOCIE

••

Rodzaje bezrobocia według przyczyn powstania

Rodzaje bezrobocia według przyczyn powstania::

4) Bezrobocie sezonowe:

-- niektóre gałęzie gospodarki charakteryzują się sezonowym popytem na

niektóre gałęzie gospodarki charakteryzują się sezonowym popytem na

pracę, w okresach natęŜeń prac pojawia się dodatkowy popyt na siłę

pracę, w okresach natęŜeń prac pojawia się dodatkowy popyt na siłę
roboczą, a w okresach ich osłabienia następuje redukcja tego typu popytu

roboczą, a w okresach ich osłabienia następuje redukcja tego typu popytu
np. w rolnictwie, budownictwie, turystyce.

np. w rolnictwie, budownictwie, turystyce.

BEZROBOCIE

••

Inne podziały bezrobocia

Inne podziały bezrobocia::

1) Bezrobocie dobrowolne:

-- występuje, jeśli ludzie posiadający zdolność wykonywania pracy nie chcą

występuje, jeśli ludzie posiadający zdolność wykonywania pracy nie chcą

podjąć jej z powodu nieodpowiednich warunków pracy lub innych względów.

2) Bezrobocie przymusowe:

-- występuje, gdy ludzie poszukują pracy chcąc pracować przy jakiejkolwiek

występuje, gdy ludzie poszukują pracy chcąc pracować przy jakiejkolwiek

cenie siły roboczej, a nie mogą znaleźć pracy.

3) Bezrobocie ukryte:

-- to węŜsze ujęcie bezrobocia przymusowego,

to węŜsze ujęcie bezrobocia przymusowego,

-- dotyczy ono ludzi nie ujętych w statystykach, gdyŜ są oni zatrudnieni

dotyczy ono ludzi nie ujętych w statystykach, gdyŜ są oni zatrudnieni

w niepełnym wymiarze lub pracują na stanowiskach nie wymagających

w niepełnym wymiarze lub pracują na stanowiskach nie wymagających
posiadanych przez nich kwalifikacji albo teŜ zostali zniechęceni do

posiadanych przez nich kwalifikacji albo teŜ zostali zniechęceni do
poszukiwania pracy po długim okresie bezskutecznych prób podjęcia pracy,

poszukiwania pracy po długim okresie bezskutecznych prób podjęcia pracy,

-- oznacza to, iŜ prawdziwe bezrobocie jest większe niŜ wskazują statystyki.

oznacza to, iŜ prawdziwe bezrobocie jest większe niŜ wskazują statystyki.

••

Przyczyny bezrobocia

••

Po stronie popytowej

Po stronie popytowej::

-- spowolnienie tempa wzrostu

spowolnienie tempa wzrostu

gospodarczego,

-- nadwyŜka importu nad eksportem,

nadwyŜka importu nad eksportem,

••

Po stronie podaŜowej

Po stronie podaŜowej::

-- nieodpowiednie kwalifikacje pracowników,

nieodpowiednie kwalifikacje pracowników,

-- wzrost zasobów pracy w efekcie wyŜu

wzrost zasobów pracy w efekcie wyŜu

demograficznego,

BEZROBOCIE

-- nadwyŜka importu nad eksportem,

nadwyŜka importu nad eksportem,

-- brak silnych zachęt do inwestowania,

brak silnych zachęt do inwestowania,

-- wysokie obciąŜenie kosztów działalności

wysokie obciąŜenie kosztów działalności

organizacji gospodarczych,

-- rygorystyczne regulacje zawarte w kodeksie

rygorystyczne regulacje zawarte w kodeksie

pracy, usztywniające zatrudnienie.

demograficznego,

-- mała mobilność zasobów pracy ze względu

mała mobilność zasobów pracy ze względu

na ograniczoną dostępność mieszkań,

na ograniczoną dostępność mieszkań,
a nawet środków transportu,

a nawet środków transportu,

-- zmniejszenie dyskryminacji ze względu na

zmniejszenie dyskryminacji ze względu na

płeć, wiek, kalectwo itp. przy przyjmowaniu

do pracy.

••

Prawo Okuna:

-- stwierdza, Ŝe na kaŜde 2% spadku realnego PKB w stosunku do PKB

stwierdza, Ŝe na kaŜde 2% spadku realnego PKB w stosunku do PKB

potencjalnego stopa bezrobocia wzrasta o 1 punkt procentowy.

BEZROBOCIE

••

Przeciwdziałanie powstawaniu bezrobocia

Przeciwdziałanie powstawaniu bezrobocia::

1) Bezrobocie frykcyjne

Bezrobocie frykcyjne -- nie moŜe być wyeliminowane, ale moŜe być

nie moŜe być wyeliminowane, ale moŜe być

ograniczone, poprzez ulepszenie systemu informacji i porad o wolnych

ograniczone, poprzez ulepszenie systemu informacji i porad o wolnych
miejscach pracy, a takŜe organizowanie pomocy przy podejmowaniu decyzji

miejscach pracy, a takŜe organizowanie pomocy przy podejmowaniu decyzji
dla osób podejmujących pracę po raz pierwszy.

dla osób podejmujących pracę po raz pierwszy.

2) Bezrobocie strukturalne

Bezrobocie strukturalne -- moŜna ograniczać pomagając zwalnianym

moŜna ograniczać pomagając zwalnianym

pracownikom przy przechodzeniu do innych zawodów wymagających zmiany

pracownikom przy przechodzeniu do innych zawodów wymagających zmiany
kwalifikacji (programy szkolenia zawodowego, zmiany w systemie oświaty),

kwalifikacji (programy szkolenia zawodowego, zmiany w systemie oświaty),

kwalifikacji (programy szkolenia zawodowego, zmiany w systemie oświaty),
Jedną z metod za pomocą, której rząd moŜe pomagać walczyć z tym rodzajem

Jedną z metod za pomocą, której rząd moŜe pomagać walczyć z tym rodzajem
bezrobocia jest udzielanie subsydiów dla firm, jeśli zrezygnują one z redukcji

bezrobocia jest udzielanie subsydiów dla firm, jeśli zrezygnują one z redukcji

zatrudnienia lub stworzą nowe miejsca pracy. Inne metody to tworzenie

dodatkowych miejsc pracy, zmniejszanie czasu pracy pracowników , programy

dodatkowych miejsc pracy, zmniejszanie czasu pracy pracowników , programy
pomocy dla nowo powstałych firm, ulgi przy zatrudnianiu absolwentów.

pomocy dla nowo powstałych firm, ulgi przy zatrudnianiu absolwentów.

3) Bezrobocie koniunkturalne

Bezrobocie koniunkturalne –

– rząd posiada moŜliwości zwiększenia popytu

rząd posiada moŜliwości zwiększenia popytu

globalnego zwiększając podaŜ pieniądza i obniŜając stopę procentową, aby

globalnego zwiększając podaŜ pieniądza i obniŜając stopę procentową, aby
zachęcić do poŜyczek. MoŜna realizować politykę deficytu budŜetowego, przez

zachęcić do poŜyczek. MoŜna realizować politykę deficytu budŜetowego, przez
co zwiększa się wydatki na dobra i usługi w celu stworzenia większej liczby

co zwiększa się wydatki na dobra i usługi w celu stworzenia większej liczby
miejsc pracy. MoŜna takŜe manipulować wysokością wydatków państwowych,

miejsc pracy. MoŜna takŜe manipulować wysokością wydatków państwowych,
co moŜe ograniczyć skalę wahań cykli gospodarczych.

co moŜe ograniczyć skalę wahań cykli gospodarczych.