Finanse
Finanse- operacje gospodarcze za pomocą pieniądza. Procesy dokonywane w ramach procesów
(zjawisk) ekonomicznych.
Produkcja
-Brak zj.
Pieniężnych -ale ma
na niego wpływ
proces wymiany
Podział
-zj. Pieniądza
-----------------------
----część w rzeczach
Wymiana
-zj. Pieniądza, ale
-----------------------
---- część w
rzeczach
Konsumpcja
-Nie ma zj.
Pieniądza -ale ma
na niego wpływ
proces wymiany
Skala i zaangażowanie pieniądza w wymianie warunkuje jakość konsumpcji. W produkcji
brak zjawisk pieniądza, ale niezbędny jest kapitał w wymianie aby nabyć czynniki
produkcji. Podział zysku w firmie (nagrody, premie, dywidendy) w obszarze tym w formie
pieniądza. Może być część zj. Podział drogą rzeczową
Zjawiska finansowe – te zj. pieniężne. które dokonują się w ramach zj. ekonomicznych
(podział, wymiana, produkcja, konsumpcja)
zjawiska finansowe to takie zjawiska ekonomiczne, które są zarazem zjawiskami
pieniężnymi
zjawiska finansowe to wyłącznie pieniądz w ruchu, pieniądz statyczny nie jest zjawiskiem
finansowym (ale jest zjawiskiem pieniężnym)
Finanse są to:
Pieniężne mechanizmy wymiany (ruch) strumienia pieniężnego
1) Zjawiska ekonomiczne związane z gromadzeniem i wydatkowaniem środków pieniężnych
2) Zjawiska i procesy pieniężne, tam gdzie nie występuje pieniądz nie ma również finansów.
3) Pieniężne stosunki wymiany i podziału.....stosunki ekonomiczne związane z gromadzeniem
zasobów pieniężnych w procesach wymiany i podziału produktu globalnego i dochodu
narodowego.
Gospodarka finansowa – poza zjawiskami gospodarczymi są procesy związane z zarządzaniem
(planowanie)
a) Statystyka (ewidencja przepływów)- badanie marketingowe
b) planowanie
c) zjawiska finansowe
Można prowadzić gospodarkę finansową swobodnie na danym rynku, ale tylko w ramach
danego systemu. –normy, procedury, reguły.
System finansowy – będzie taki jaki będą ustalone decyzje parlamentarne dotyczące polityki
finansowej, czyli świadomej, celowej działalności instytucji, polegającej na ustalaniu i
realizacji określonych celów za pomocą środków finansowych.
Operacje finansowe ustalone są wg. kryterium (klasyfikacja zjawisk finansowych, strumieni
pieniężnych):
podmiotowości – wyłania wszystkie podmioty na grupy, których operacje są takie
same lub podobne; (bazuje na rodzajowym zróżnicowaniu jednostek pomiędzy
którymi dokonywane są przepływy strumieni pieniężnych)
a) finanse podmiotów gospodarczych (usługi i nie tylko)
b) finanse publiczne
c) finanse banków
d) finanse zakładów ubezpieczeniowych (nabywa się specyficzne produkty,ochrona)
e) finanse ludności gospodarstw domowych
Ogniwa systemu finansowego:
1) Tworzy plany finansowe
2) Dysponuje funduszem
3) Istnieją normy prawne, które określają kapitał, źródła pochodzenia kapitału bądź
kierunku ich przeznaczenia.
Ogniwa finansowe ogniwami systemu finansowego
Są nimi: przedsiębiorstwa, banki, ubezpieczalnie i finanse publiczne.
Jedynym ogniwem, które nie jest ogniwem systemu finansowego to ludność. Podlega
dopiero wtedy, gdy świadomie się włączy w którekolwiek ogniwo systemu (ubezpieczam,
lokaty w banku)
przedmiotowości
a) przychody i wydatki materialne (ekwiwalentne, rynkowe) - materialne, czyli za pieniądz
otrzymuję coś w zamian,
-świadczenie wzajemne, ekwiwalentne, dokonuje wtedy gdy jest dla nas równoważne
-rynkowe , na podst. procesów rynkowych (popyt podaż), część jest dokonywana
normatywnie – min. Wynagrodzenie.
-w tym samym czasie dokonywana transakcja
-następuje przeniesienie prawa własności
-nie zmienia się stan aktywów, lecz ich forma
b) przychody i wydatki redystrybucyjne ( transfery):
-
Transfery bezzwrotne polegają na nieodpłatnym i bezzwrotnym
przejmowaniu środków pieniężnych od jednych podmiotów i przekazywaniu ich
innym podmiotom. Towarzyszy im przymus prawny (podatki, cła, daniny)
-
Transfery zwrotne (to np. lokaty bankowe, bez odsetek)
nie towarzyszy im przeniesienie aktu własności
można dokonywać inwestycji tylko z istniejących środków
odsetki nie pełnią roli ekwiwalentu
przychód jednego podmiotu jest wydatkiem drugiego (nie występuje
świadczenie wzajemne.
Redystrybucja – wtórny podział. Dokonuje się w obrębie pieniądza, który jest w obiegu.
Następuje podział istniejących zasobów pieniężnych
-są regulowane zasadniczo przez normy prawne
-nie towarzyszy im świadczenie wzajemne
Prowizje, przelewy, wyciągi z rachunku bankowego są przypływami materialnymi, bo za
nie płacimy. Ubezpieczenia majątkowe, gospodarcze, I i II filar są transferami, ponieważ
stanowią rodzaj lokaty: fundusz ubezpieczeniowy zarządza składkami na poczet przyszłych
płatności, otrzymujemy je po osiągnięciu wieku emerytalnego, więc powierzamy pieniądze
funduszowi ubezpieczeniowemu tylko na pewien czas-transfer zwrotny
-Transfer warunkowy -np. ubezpieczenia majątkowe, otrzymamy
odszkodowanie gdy nastąpi określony warunek, np. kradzież
Jeżeli podpisujemy polisę to nie po to by otrzymać odszkodowanie, tylko po to by przenieść
ryzyko na czas trwania polisy na zakład ubezpieczeń, to wtedy jest to ekwiwalent(kupowanie
usługi).
c) przychody i wydatki kredytowe
-
przynajmniej jeden z podmiotów musi być podmiotem bankowym
-
brak świadczenia wzajemnego
-
brak ekwiwalentu
-
przychody i wydatki tylko po stronie kredytobiorcy
-
bank na podst. Depozytów kreuje nowy pieniądz w postaci kredytów ( nie
występuje redystrybucja
-
bank nie ma przychodów i wydatków kredytowych gdy udziela kredytów, może
je mieć tylko wtedy , gdy sam jest kredytobiorcą
-
odsetki są transferem redystrybucyjnym
-
prowizja – strumień materialny
Funkcje finansów:
Dawniej uważano, że istnieją dwie funkcje finansów:
fiskalna (polega na zapewnieniu państwu środków pieniężnych do
określonych działań prze państwo
pozafiskalna
1) Rozdzielcza (redystrybucyjna) wielokierunkowy podział PK globalny za pomocą wszystkich
urzędów systemu finansowych (nacisk na przemieszczenie, procesy wymiany, podział, który
będzie ostatecznie kształtować się fundusz nabywcy.
F
n
= P
m
+P
r
+P
k
-W
r
-W
k
+/-O
F
n
-Fundusz nabywczy
P
m
-przychody materialne
P
r
-przychody redystrybucyjne
P
k
-przychody kredytowe
W
r
-wydatki redystrybucyjne
W
k
-wydatki kredytowe
O -oszczędności
Wzrost oszczędności zmniejsza fundusz nabywczy, a zmniejszanie oszczędności zwiększa
fundusz nabywczy.
2) Kontrolna (druga strona redystrybucji) wykorzystanie związku jakie zachodzą miedzy
ruchem pieniądza oraz ruchem wartości materialnych w celu kontroli działalności podmiotów w
systemach finansowych. Można wyciągnąć wnioski o realnym przebiegu procesów
gospodarczych. (to nie jest sprawdzenie przepisów , norm...)
3) Stymulacyjna (bodźcowo-interwencyjna) –w systemach finansowych – pole na wykazanie
wszystkich dostaw urządzeń systemu finansowego w celu oddziaływania na kształt działalności
gospodarczych i pozagospodarczych podmiotów będących uczestnikami systemu finansowego
w państwie.
Pieniądz – jest to towar, który spełnia rolę ekwiwalentu w danym czasie.
Pełni funkcjonalną rolę pełni:
1. Środek wymiany - w zamian za usługę, towar między przedsiębiorstwami konsumenckimi.
Z czasem zmniejsza się ta rola, po bardzo często termin jest odroczony do czasu.
2. Środek płatniczy – towar prawną ma moc zwalniania z zobowiązań ( jeżeli z karty to
obciążą od razu mnie i jest to środek płatniczy, ale jeżeli jest to karta kredytowa to
z czasem obciążą.
3. Miernik wartości – środek porównywania towarów, jednostka obrachunkowa do ustalania
cen. (Banknot, bezgotówkowa wymiana, towar)
4. Środek przechowywania wartości – w pieniądzu mogę przechowywać wolne zasoby
finansowe, trzymać wartość realnych zasobów finansowych.
-
kiedy stopa zwrotna będzie na tym samym przynajmniej co inwestycji w stopa
inflacji.
-
Mówimy kiedy mowa o krótkoterminowym czasie
Kapitał – inwestycja nakierowana na długoterminowość, przechowywanie wartości w formie
rzeczowej
Pieniądz
Kapitał
-najpłynniejsza forma
-nie ma kosztów transformacji (gotowość
natychmiastowa)
-brak dochodu z wartości pieniądza
-środek w wartości pieniądza mamy stałą
wartość nominalną przy zmiennej realnej,
aprecjacja zwiększa realną wartość
deprecjacja zmniejsza realną wartość
-długi czas oczekiwań na odzyskanie pieniędzy
-k.transformacji, przy wprowadzeniu do
obiegu
-dochód z wartości powyżej inflacji
Formy pieniądza:
a) gotówka (banknoty, bilony – prawny środek płatniczy wprowadzony do obiegu przez
Bank Centralny w określonym nominale w danym kraju. Prawna moc zwalnia z
zobowiązań, nie możemy odmówić przyjęcia zobowiązań w banknocie. Moneta nie ma
prawnego zwalniania z zobowiązania, ponieważ w kantorach problem z wymianą
b) bezgotówkowa – pieniądz skryptualny występujący jako depozyt na rachunku Banku
Centralnego i komercyjnych
c) elektroniczny
Agregaty pieniężne:
poszczególne aktywa finansowe różniące się między sobą stopniem płynności,
wyodrębnione dla celów analizy sytuacji sektora bankowego i formułowania zadań polityki
pieniężnej.
M
0
pieniądz banku centralnego, tzw. baza monetarna pozostająca w obiegu banknoty i bilony
oraz depozyty banków komercyjnych na rachunkach w banku centralnym nazywamy „pieniądz
o najwyższej sile”
M
1
pieniądz w ścisłym znaczeniu tego słowa, banknoty i bilon pozostający w obiegu oraz
depozyty na rachunkach bankowym, płatna na każde żądanie (na każde bieżące wydatki,
konsumpcyjne)
M
2
–M
1
plus tzw. „potencjalny pieniądz M
1
plus depozyty krótkoterminowe oraz depozyty
zwrotne na każde żądanie o ile nie mogą być bezpośrednio wykorzystane do zapłaty (np. za
pomocą czeków lub przelewów), nie mogą być wypłacane w formie karty płatniczej
M
3
najszerzej pojęte zasoby pieniężne, M
2
+ średnio i długoterminowe depozyty oraz
pozostałe depozyty nie zaliczone do M
2
(nie wymagające wymiany na pieniądz)
M
4
zasady płynności gospodarki M
3
+ papiery wartościowe, które mogą być przedmiotem
obiegu na rynku finansowym. ( to papiery, które mają formę płynną, Bon Skarbowy, Akcje
spółek na giełdzie, bez akcji imiennych z pierwokupem dla przedsiębiorstwa)
Kreacja pieniądza- w celu ograniczenia nadmiernej kreacji pieniądza bank centralny każdego
kraju wprowadza pewne rygory:
-minimalne rezerwy płynności
RE = rD
RE – rezerwy obowiązkowe
r - stopa procentowa
D - depozyt
Przykład
r=20%
bank „A” bank „B” bank „C”
RE= 20 100 RE=16 80 RE=12,80 64
80 64 51,20
podst. kreacji
do dyspozycji
Stopa rezerwy obowiązkowej – część którą banki komercyjne muszą odłożyć do banku
centralnego
Pożyczka z jezdnego banku do drugiego Wykorzystuje się
pieniądz
z lokat na kreację
nowego
pieniądza.
Regulacja zobowiązania kontrahenta na rachunek
Ograniczenia w kreacji pieniądza:
a) wysokość rezerw obowiązkowych
b) jaki może być przyszły depozyt
D = 1/r R ( R – gotówka, rezerwa początkowa)
D = 1/0,2 100
D = 500 depozyty wzrosną do 500
REZERWY
Wartość w całym
systemie bankowym
Przy tym poziomie do banku centralnego wpłynie całe 100 jednostek, nie ma wolnych rezerw,
staje się baza monetarna.
Do jakiego stopnia można kreować i jaki ma wpływ banku centralnego na podaż pieniądza:
1) co tworzy bazę monetarną banku
2) jaka jest podaż pieniądza w danym momencie
ad 1) Baza monetarna
M
0
- gotówka poza systemem + RE, czyli baza monetarna
CU – gotówka ,
CU = c * D, - wskaźnik operacji gotówkowej
M
0
- M
B
= CU + RE
M
B
= CU + RE = c* D + R * D
Operacje
Rezerwy
obowiązkowe
Rezerwy
dodatkowe
Kredyt
Depozyt
I
20
80
-
100
36
64
80
180
II
48,80
100
51,20
-
144
400
244
500
1
2
1
2
Mnożnik bazy monetarnej m
B
= P
P
/M
B
P
P
= m
B
* M
B
CU+D cD+D D(c+1) c + 1
m
B
= = = =
CU+RE cD+rD D(c+r) c + 1
Mnożnik bazy monetarnej określa jaką ilość pieniądza mogą wykreować banki komercyjne przy
danej podaży pieniądza, która występuje w bazie monetarnej ( o ile może wzrosnąć ilość
pieniądza w gospodarce przy zwiększeniu bazy monetarnej o jednostkę)
- wyznacza maksymalną , górną granicę
Ad2) Podaż pieniądza
Podaż pieniądza to faktyczna ilość środków pieniężnych w obiegu
Na podaż pieniądza składa się:
-
gotówka (CU), która znajduje się poza systemem bankowym
-
depozyty, które posiadamy (D)
P
P
= CU + D = c * D + D c – współczynnik zapotrzebowania na gotówkę
Przykład
r = 20%
c = 15%
0,15+ 1 1,15
m
B
= = = 3,28
0,15+0.2 0,35
Zwiększając jednostkę bazy monetarnej o 1zł Banku Centralnego może oczekiwać przyrostu
ilości pieniądza w gospodarce o 3,28 jednostek
r = 20%
c = 10% 1,10
m
B
= = 3,67
0,30
Zarówno przy zmniejszaniu r I c kreacja pieniądza w gospodarce zwiększa się.
Zadanie
Bank A musi uiścić 100000, (RE), posiada tylko 80000, a więc musi pożyczyć 20000. W celu
pokrycia kredytuje się w banku centralnym, a więc podaż pieniądza się nie zmienia, ale baza
monetarna
CU + D
m
B
=
CU + RE + RN – RP
Rezerwy nadzwyczajne Rezerwy pożyczkowe
Dla banku bezsensowne jest odkładanie więcej do banku centralnego, z tego względu, że jest
to bez oprocentowania lokata. Zwiększa się tylko baza monetarna.
c * D + D D( c + 1)
m
B
= =
c*D+r*D+n*D–p*D D(c+r+n–p)
n – stopa rezerw nadzwyczajnych
p – stopa rezerw pożyczonych
Wpływ banku centralnego
a) bezpośredni
-
„podmioty gospodarcze muszą dokonywać bezgotówkowy powyżej 3000 Euro...”
-
ZUS
-
Skarb państwa
b) pośrednie po przez kreowanie możliwości
-
rozwój form bankowych, karta wpływu na zakres operacji gotówkowych]
-
poziom zamożności, dochodowości, zwyczaje
Składniki mnożnika bazy monetarnej
1) RE – parametr nakazowy banku komercyjnego, muszą utrzymywać na rachunku banku
centralnego pieniądze obowiązkowo. Jest to instrument kierowania polityką monetarną. Do
1999r był to znaczący instrument, ponieważ stopa była wysoka, aktualnie dla wszystkich firm
utrzymuje się na poziomie 5%, ale aktualnie banki mają więcej środków niż kredytów.
Wprowadzane na wypadek chybionych kredytów.
Są to minimalne rezerwy płynności. Ich zadaniem jest nie tylko kształtowanie wielkości
podaży, wpływają również na wielkość pieniędzy w systemie bankowym.
2) RN – rezerwy nadzwyczajne, znaczenie miały gdy transakcje długookresowego
oczekiwania, dla małych banków z zagrożeniem. Stan wyższy będą utrzymywać małe banki,
które nie mają stałych klientów i nie orientują się jakie powinny mieć rezerwy obowiązkowe.
Na skalę rezerw nadzwyczajnych bank centralny nie ma wpływu
3) c – współczynnik zapotrzebowania na gotówkę określa:
-
poziom dochodu
-
przyzwyczajenie
-
rozwój sektora bankowego:
dostępność usług, z których można korzystać
bezpieczeństwo
zaufanie
stopa procentowa
4) RP - rezerwy pożyczkowe, bank centralny nie ma bezpośredniego wpływu na wzięcie
kredytu.
Ma jednak wpływ po przez stawienie wymogów otrzymania kredytu
5) Kredyt redyskontowy - jest związany z odsprzedawaniem weksli banku centralnemu
przez banki komercyjne. Bank centralny nie posiada możliwości przymusu, co do
sprzedawanych weksli, ale:
a) ustala cenę transakcji, stopa redyskontowa, jest zawsze niższa od lombardowej
b) ustala dla banku komercyjnego kontyngenty redyskonta (okres, maksymalnej kwoty do
jakiej może przedstawić weksel do redyskonta)
c) tworzy wymogi na drodze rozporządzeń jakościowe jakie musi odpowiedni weksel
posiadać.
Reguły jakim podlegają weksle do redyskonta:
1) weksel musi spełniać warunki wszystkie z 24.04.1997 w ustawie o prawo wekslowe
2) Musi być uiszczona opłata skarbowa
3) Weksle pochodzące z obrotu gospodarczego
4) W przypadku weksla trasowanego musi być podpis trasanta i trasata, własny
przynajmniej przez wystawcę
5) Weksle muszą być domicylowane określone miejsce płatności (Domicel – osoba
trzecie u której będzie płacenie – przeważnie w bankach)
6) Termin płatności jest w oznaczonym dniu
7) Termin płatności nie później niż do 3 miesięcy od dnia do przedstawienia i nie
krótszy niż do zawiadomienia dłużnika (15 – 90)
8) Akcept trasata musi być bezwarunkowy i koniecznie akcept całej sumy
9) Weksel opatrzony indosem otwartym (in blanco), indos przeniesienie własności
10) Nie może być skreśleń i poprawek, nie może być klauzul ograniczenia przeniesienia
bądź prawa do poszukiwania zwrotnego (bez podpisu „Recta”)
11) Weksel musi być podpisany w taki sposób aby umożliwiona była identyfikacja
bezpośrednia osób, które się podpisały
6) Kredyt lombardowy – jest udzielany bankom komercyjnym na bardzo krótkie terminy pod
zastaw papierów wartościowych, z tej formy kredytu banki komercyjne korzystają w celu
przezwyciężenia krótkookresowych braków płynności albo operacji otwartego rynku są dla
nich nieopłacalne.
Papiery wartościowe:
-
bony skarbowe
-
obligacje (wiarygodne)
Kredyt lombardowy może zostać udzielony do wysokości 80% wartości nominalnej papieru
wartościowego. Korzystanie z tej formy powinno być sporadyczne, ponieważ image banku
zostaje zachwiany, a to z tego powodu iż staje pod obserwacje, ponieważ musi mieć stałe braki
płynności. Wysokość stopy to 17%,a dla redyskontowego 15,5%, przy czym redyskontowe są
to operacje jednokierunkowe, bez możliwości odzyskania dobrych weksli.
Przykład: L = 17% podzielone przez 365 dni udzielane góra na 5dni, R = 15,5% min 15 dni
17 / 365 * 3 dni 0,14 %
15,5 / 365 * 15dni 0,64%
Bank Centralny (BC) zmniejszył stopę rezerw obowiązkowych z tego względu iż pieniądz
oddawany nie był oprocentowany, a w przypadku kiedy bank komercyjny (BK) miał problemy
i musiał płacić np. klientom odsetki to był problem. W momencie zmniejszenia tych stóp na
rynek wypłynęło by zbyt dużo gotówki dlatego BC wprowadził obligacje, których
najwcześniejszy wykup nastąpi w roku 2005 (obligacje od 6 – do 10 lat). Każda obligacja jest
na kwotę 5 mln , część dostała się w ręce BK odpowiednio dla banków a pozostała została
podzielona na równe wartościowo obligacje.
Efekt – realnie pozostają warte obligacje przez cały czas tyle samo, a to z tego względu, że
są oprocentowane tak aby wyrównać stopę inflacji
Obligacje BC:
-
zamienne za pieniądz, wyemitowane na potrzebę BC
-
imienne, bez możliwości zbycia
-
nie mogą być przedmiotem na rynku wtórnym
-
nie mogą być przedmiotem zastawu
-
nie mogą być obciążone
7) Operacje otwartego rynku – służą do oddziaływania przez BC na zdolność systemową
banku do kreacji pieniądza, a przede wszystkim do regulowania płynności sterowania systemu
bankowego, polegający na sprzedawaniu przez BC bądź skupywaniu papierów wartościowych
BK.
Operacje warunkowe – są to takie operacje, których w momencie powstania zakupu lub
sprzedaży powstaje umowa na zawarcie transakcji zwrotnej w określonym czasie i w
określonej cenie.
a) REPO operacja warunkowego zakupu – BC skupuje od BK papiery wartościowe (skarbowe)
z równoczesnym zobowiązaniem się do ich odsprzedaży w określonym terminie i po
określonej cenie. Jest to odpowiednik krótkoterminowych kredytów. Wielkość kredytu =
wartości odkupionych papierów, oprocentowaniem jest różnica między wartością zakupu i
wartością sprzedaży ( zwiększanie podaży)
b) REVERS REPO – polegająca na sprzedaży przez BC papierów wartościowych BK, z
jednoczesnym zobowiązaniem się przez BC do ich odkupienia po określonej cenie i w
określonym czasie. Jest to odpowiednik lokat dokonywanych przez BC w BK. Wielkość
lokat= wartości sprzedanych przez BC papierów wartościowych, a oprocentowaniem jest
różnica między wartością zakupu a wartością sprzedaży. (zmniejszenie podaży)
Operacje bezwarunkowe – są jednokierunkowymi operacjami, definitywnie skupuje bądź
sprzedaje bez możliwości odkupu od BC. Do tych sytuacji dochodzi na przetargach. BC ma
przetarg na bony skarbowe niepieniężne. Cały problem polega na wyznaczeniu stopy
procentowej i wyborze oferenta:
procedura holenderska
-
jest ofert więcej niż możliwe, wybiera się najniższą stopę procentową
procedura amerykańska
-
każdy płaci taką stopę po jakiej zaoferował się płacić
Rynek pieniężny – to jeden z elementów rynku finansowego stanowi główną oś rynku
finansowego, wokół którego plasują się pozostałe rynki bankowe
Znaczenie dla banku:
-
Transakcje pierwotne – operacje w wyniku, których następuje zwiększenie lub
zmniejszenie zasobów pieniądza BC na rynku. Dokonują się pomiędzy BK a BC
-
Transakcje wtórne – są to takie, w wyniku których zasoby pieniężne
przemieszczają się lecz ich wielkość nie ulega zmianie. Dokonywane pomiędzy
BK lub BK z innymi podmiotami rynku pieniężnego . (np. zmiana lokaty w
banku)
Funkcje operacji dla banków komercyjnych:
1) Umożliwia zarządzanie płynnością, dzięki tym operacją BK mogą zarządzać tą płynnością,
może dostosować wysokość swoich zasobów do swoich potrzeb,
-
Gdy nadmiar kupuje bony
-
Gdy brak gotówki sprzedaje papiery
2) Determinant planu finansowego w dłuższym czasie , gdy mogą coś zrobić z nadmiarem i
tak samo z brakiem (źródła finansowania)
3) Rynek pieniężny ze swoimi instrumentami może stanowić ochronę przed ryzykiem stopy
procentowej. I gdy mamy kwotę o stałym oprocentowaniu na 9 m-cy. To bank kupuje bon na
9 m-cy. Podobne oprocentowanie (ochrona)
4) Wycena rzeczywistej wartości pieniądza w czasie
5) Obszar spekulacji – miejsce gdzie BK dokonują transakcji mogą się dorobić
Instrumenty rynku pieniężnego
1. Lokaty międzybankowe
1-dniowe (na 24h)
-
O/N – overnight
-
T/N – tomorrow/ next
-
S/N – spot/next
1w – 7 dni
2w – 14 dni
1m – 1 miesiąc
3m – 3 miesiące
6m – 6 miesięcy
9m – 9 miesięcy
1r - rok
2. Weksle skarbowe (bony skarbowe)
3. Transakcje warunkowe
4. certyfikaty depozytowe
5.Pozostałe
-
akcepty bankierskie
-
bony komercyjne
-
bony pieniężne
Stopy oprocentowania:
a) WIBID – informuje ile BK są wstanie zapłacić za otrzymane depozyty
b) WIBOR, cena po jakiej BC chcą udzielić depozytu, ponieważ mają nadmiar
c) Redyskontowa
d) Lombardowa
e) Interwencyjna
f) Stała – z góry określona
g) Zmienna – oparta o stopę referencyjną, to taka, kt. Punk odniesienia stanowi ad c, d, e.
Bony skarbowe – są to krótkoterminowe papiery wartościowe, które potwierdzają ich
posiadaczy o zaciągniętej pożyczce.
Cel – emitowanie jest finansowaniem wydatków budżetowych
Emitent – Minister Finansów
-
wartość nominalna 10.000 emitowana 0d 1- 52 tyg
-
wartość nominalna nie może przekroczyć powyższej kwoty określonej w ustawie
budżetowej na dany rok
-
rezydenci krajowi i zagraniczni, os. fiz, prawne, które mają siedzibę na terenie
Polski lub poza granicą mogą uczestniczyć w obrocie bonami skarbowymi na
rynku pieniężnym
-
agent emisji NBP – prowadzi centralny rejestr BS, w którym dokonuje rejestru
zakupu i zmian stanu posiadania przez poszczególnych posiadaczy
-
są rejestrowane na rachunku „BS”
Operacje BS cechuje duże bezpieczeństwo i stosunkowo duża rentowność, w stosunku do
ryzyka.
Sprzedaż i obrót wtórny na zasadzie dyskonta w drodze przetargu, podaje się cenę
przetargową.
Podmioty uprawnione do Centralnego rejestru:
1. NBP
2. uczestnicy przetargu
3. Banki krajowe z wyłączeniem Banków spółdzielczych nie posiadających statusu
uczestnika przetargu
4. Oddziały banków zagranicznych działających w Polsce
5. Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych
6. Bankowy Fundusz Gwarancyjny
Status uczestnika:
-
Mają te podmioty, które dokonują operacji BS o określonej wysokości (wartości)
-
BS o udziałach wartości więcej niż 0,2 % wszystkich BS na rynku pierwotnym w
danym czasie (kwartale)
Bony pieniężne NBP – instrumenty pieniężne NBP służące do zapewnienia płynności
płatniczej sektora bankowego.
-
emitent NBP
-
sprzedaż w drodze aukcji
-
wartość nominalna 10.000 PLN
-
papiery wartościowe na okaziciela
-
sprzedawane z dyskontem
-
terminy wykupu: 1,2,3,4,5,6,7,14,28,91,182,273,364 dni
-
ewidencja obrotu – Rejestr BP prowadzony przez departament Polityki Pieniężno
– kredytowej NBP dla:
a) banków krajowych i oddziałów banków zagranicznych działających w Polsce i
posiadających rachunki bieżące w departamencie Systemu Płatniczego w NBP
b) Bankowy Fundusz Gwarancyjny (udział w operacjach BP na rynku pierwotnym)
c) Banki – dealerzy
d) Bankowy Fundusz Gwarancyjny (udział w operacjach BP na rynku wtórnym)
e) Banki krajowe i oddziały banków zagranicznych działających w Polsce (rezydent)
Bony można blokować, zastawić....
Różnice pomiędzy BS a BP:
-
emitent
-
BS – wtórny obrót przez wszystkich bez względu na siedzibę a BP tylko
podmiotów krajowych bądź rezydentów
-
nie będą kupowane na krótkoterminowe transakcje dla zysku przez zagranicę
Certyfikaty depozytowe – papiery wartościowe na okaziciela emitowane przez banki w celu
pozyskania pieniędzy
-
potwierdza przyjęcie środka przez bank
-
określa: miejsce zdeponowania środków, nazwa banku (emitenta), który
zaświadcza, że go spłaci wraz z odsetkami, wysokość stopy procentowej,
wartość nominalna, kwota zdeponowanego kapitału, datę rozpoczęcia i
zapadalności certyfikatów:
termin wykupu od 1 miesiąca –d o 1 roku
wysokość nominalną
-
sprzedaż na rynku pierwotnym w drodze oferty skierowanej do bezpośredniego
nabywcy bądź po przez pośredników, zwracanie bezpośrednie
-
sprzedaż na rynku wtórnym jest organizowana przez bank emitenta w drodze
negocjacji między dotychczasowym posiadaczem a potencjalnym nabywcą
Rodzaje :
-
krótkoterminowe (1 miesiąc- 1 rok o stałym oprocentowaniu) w przypadku rynku
pieniężnego po nominalnej wartości a odsetki raz na rok
-
długoterminowe (1 rok – 5 lat ) o stałym oprocentowaniu, a odsetki są
wypłacane co 6 lub 12 miesięcy
-
dyskontowe emitowane po cenie niższej od wartości nominalnej
-
certyfikat depozytowy (3 miesiące – 5 lat) ze zmienną stopą procentową z
określoną częstotliwością wypłaty odsetek
Bony komercyjne – są to krótkoterminowe zobowiązania finansowe (weksle własne)
przedsiębiorstw handlowych i przemysłowych, będące odpowiednikiem
bankowych certyfikatów depozytowych
Nazwy: - papiery komercyjne
- bony handlowe
-
bon dłużny
- bon inwestycyjny
- bon komercyjny
- weksel inwestycyjno – terminowy(KWIT)
- commercial papers
Cel – obniżenie kosztu pozyskania kapitału, uniezależnienie się emitenta od kredytów
bankowych, elastyczne finansowanie potrzeb emitenta
Emitenci:
-
spółki notowane na giełdzie ( ze względu na obowiązek publikacji wyników
zgodnie z wymogami KPWIG są uważane za mało ryzykowne
-
spółki firm zagranicznych (emisja jest najczęściej gwarantowana przez spółki –
matkę)
-
pozostałe podmioty (spółki prawa handlowego, NFI)
Wartość programu emisji – maksymalny pułap zasilania podmiotu środkami pozyskanymi w
drodze emisji bonów własnych.
Organizowanie emisji – bank gwarantuje
a) że na rynku nie znajduje się więcej walorów danego emitenta niż wynosi wartość
programu
b) wykup emisji w przypadku braku zainteresowania
RATIN – nota międzynarodowej instytucji ratingowej o gwarancjach i ocenie , która
obejmuje całokształt: analiza finansowa, wiarygodność...Polska została oceniona na B a
prawdopodobniej zejdzie nota w dół ponieważ nasze gwarancje kredytowe, nasza
wiarygodność jest coraz gorsza. W Polsce CERA w Poznaniu ocenia obligacje.
Okres obiegu od 1 do 12 miesięcy, ale najczęściej od 1-3. Program emisji przewidywane na
rok , ale możliwe na 2-3 lat. Posiadacze KWIT-ów mają te same prawa co akcjonariusze (do
dywidendy, nowych akcji emitowanych w ramach poboru, prawo głosu na walnym). Poziom
ryzyka jest określony po przez podanie się emitenta ocenie agencji ratingowej
Rozróżniamy:
1) Akcepty Bankowe ( weksle bankowe) są to weksle ciągnione, przez bank akceptowane.
Po zaakceptowaniu stają się instrumentami zbywalnymi, które mogą być dyskontowane
na rynku wtórnym, zbywalny na rynku pieniężnym, (3-6 miesięcy spłata)
2) Noty Depozytowe – imienne świadectwa przyjęcia depozytów dewizowych od
inwestorów międzynarodowych, ich popularność i cena zależy od wiarygodności
kredytowej banku emitenta, a oprocentowanie bazuje na stawce LIBOR(Londyńska),
potwierdzenie założenia lokaty za granicą
3) Pożyczki dealerskie – jedno lub dwudniowe pożyczki udzielane maklerom,
zabezpieczane licencjami dealerskimi
4) Warranty hurtowe – świadectwo zastawne emitowane przez hurtownie w zamian za
przyjęty towar, np. przy giełdach towarowych – kwity potwierdzające
Uczestnicy rynku pieniężnego
-
BC i BK
-
Przedsiębiorstwa
-
Rząd
-
Instytucje finansowe
-
Dealerzy ( kwotowanie, wycena poprzez transakcje)
-
Brokerzy (pośredniczący w zawieraniu transakcji)
Pozostałe segmenty rynku pieniężnego
rynek kapitałowy
rynek walutowy
Rynek walutowy (operacje na rynku międzynarodowym)
-
transakcje kupna – sprzedaży na dowolny termin, zdecentralizowany, tworzony
głównie przez banki
Waluta – (system pieniężny) całokształt zasad funkcjonowania pieniądza ustanowionych w
drodze prawodawczej i obowiązujący na obszarze danego kraju.
Dewizy – pełniące funkcję płatniczą weksla, czeki, czeki podróżnicze, akredytywy, polecenie
wypłaty, przekazy oraz inne dokumenty bankowe i finansowe płatne w walutach obcych
Obrót dewizowy
–
czynność prawna lub zdarzenie stanowiące , powodujące lub mogące
powodować:
płatność środkami stanowiącymi wartości dewizowe, przeniesione własnasności
takich środków, przeniesienie prawa majątkowego, przejęcie lub przystąpienie do
długu, których przedmiotem świadczenia są wartości dewizowe
płatności krajowymi środkami płatniczymi przeniesione własności takich środków
przeniesienia prawa majątkowego, przejęcie lub przystąpienie do długu, którego
przedmiotem świadczenia są krajowe środki płatnicze, o ile zdarzenia te mają
miejsce w stosunkach miedzy rezydentem i nierezydentem
-
transfer wartości dewizowych lub krajowych środków płatniczych
Instrumenty dostępne na rynku walutowym proste do zamiany dwóch walut albo takie
transakcje, którym jest wykorzystanie różnic kursowych
-
pozycja walutowa – krótko lub długo terminowa, kiedy zamieniliśmy im dłuższa
tym lepsza.
-
SPOT – transakcje gotówkowe, gdzie termin określenia waluty i termin zwrotu
w dniu transakcji
-
FORWARD – późniejszy termin realizacji, ale kurs z chwili ,a termin późniejszy,
zabezpieczenie przyszłych płatności walutowych, określenie daty waluty –
nazywa się dzień dostarczenia faktyczny waluty
Kurs walutowy – wyrażenie jednostki monetarnej jednej waluty w jednostce monetarnej
innej waluty. To cena za jaką można sprzedać lub kupić jedną walutę za drugą (obliczany na
podstawie podaży i popytu). Wyróżniamy kursy administracyjne, a więc kwotowanie
dokonywane przez banki.
-
Kwotowanie bezpośrednie - w danym kraju dane waluty obce są wyrażane w
jednostkach krajowych (np. 1$ = 4,01 PLN)
-
Kwotowanie pośrednie - kiedy w danym kraju oznacza się wartość waluty
krajowej wyraża się w wartości waluty obcej (np. 1 PLN = 0,24$) Z tą sytuacją
możemy się spotkać w niewielu sytuacjach np. jeżeli chodzi o transakcje
międzynarodowe
Uczestnicy rynku walutowego:
-
BC ( instytucja emisyjna, realizująca politykę monetarną odpowiadajaca za
prawidłową politykę dewizową)
-
BK
Realizuje zlecenia swoich klientów handel na własny rachunek i zabezpieczenie pozycji
(uruchamianie akredytywy) walutowej, który powstał na zlecenie klienta
np. akredytywa samoistne
-
instytucje nie finansowe ( za pośrednictwem banku)
-
podmioty gospodarcze, które angażują się w inwestowanie zagraniczne albo
lokaty zagraniczne
-
instytucje finansowe (Ubezpieczalnie, Fundusze emerytalne i powiernicze)
-
osoby fizyczne (kupno i sprzedaż na własną rękę
-
brokerzy (pośredniczą bankom)
Rynek kapitałowy (giełdowy, papierów wartościowych) jest to rynek kapitału średniego i
długoterminowego wyodrębnione ze względu na :
-
okres – dysponowania środkami przez podmiot finansujący swoją działalność
-
cele na które są przeznaczone środki (najczęściej inwestycje z rozszerzające
możliwość rozwoju)
Cechy określające dojrzałość rynku kapitałowego:
-
przejrzystość ( odnosi się do sposobu zawierania transakcji – informacja,
organizacja transakcji, dostęp potencjału
-
rzetelność ( związane z trybem i sposobem przekazywania inf, wskazane na
rzetelność ( chroniona prawem –przejrzystość też)
-
efektywność i płynność ( związane ze sposobem i organizacja a także z
popytem i podażą ( koncentracja na instrumanty rynku) – może być mniej lub
bardziej dojrzały
Funkcje rynku kapitałowego:
1) alokacja kapitału
2) mobilizacja kapitału
3) wycena kapitału
4) transformacja
ad 1) związana z finansowaniem przedsięwzięć różnych przedsiębiorstw
-
pozyskiwanie sektora bankowego, budżetu
-
pośrednictwo, przemieszczanie od jednych do tych , którzy zgłaszają
zapotrzebowanie
-
powiększa bazę potencjalnych nabywców ( ryzyko rozkłada się na wielu
inwestorów)
ad 2) Powstaje dzięki temu, że na rynku jest dużo podmiotów, które świadczą różne usługi:
-
usługi doradcze
-
usługi inwestycyjne
-
informacje z prasy, z netu
-
inwestowanie zagraniczno – spekulacyjne
Zalety – możliwość kupowania: „owczy pęd” – sprzedaż jak wszyscy gdy brak informacji
-
pozyskanie źródła finansowania
ad 3) Wycena
ad 4) W zależności jaka jest stopa zwrotu i ryzyko może być w różnej postaci
-
różnorodne operacje
Rynek kapitałowy:
I.
Pierwotny – taki , na którym odbywa się
wprowadzenie papierów wartościowych do
obrotu. Pierwsza oferta emitenta na rynku
II.
Wtórne – kupna i sprzedaży
a) Nie publiczny – prywatny obrót papierów ograniczony, krąg osób wybranych, zdecydowanie
mniejsza płynność, zamknięty dostęp, obrót papierami wartościowymi na okaziciela
b) Publiczny – na którym papiery wartościowe zostały puszczone do obrotu zostały skierowane
do nieoznaczonego adresata, albo oferta za pomocą środków masowego przekazu lub gdy
grupy >300 – rynek regulowany ( giełdowy, pozagiełdowy)
Segmenty rynku kapitałowego:
a) rynek kontraktów terminowych
b) rynek skryptów dłużnych
c) rynek hipoteczny
d) rynek papierów wartościowych (80%)
ad a) takich transakcji, których zobowiązuje się do uzgodnionych, stałych po ustalonej cenie
- nabycie lub sprzedaż zestandaryzowanych papierów wartościowych o określonej – ich
liczbie które to transakcje odbędą się w stałym przyszłym terminie po ustalonej cenie
-
albo zawierane na giełdach terminowych, albo przedmiotem obrotów
-
taki rynek umożliwia pozyskiwania środków przez potencjalne pożyczkobiorców
w określonym czasie przyszłości
-
z góry możliwość zainwestowania kasy ( fundusz inwestycyjny) lub na odwrót
ad b) przedmiotem obrotów są papiery dłużne lub skrypty dłużne
-
dokument zawarcia długoterminowa pożyczek bankowych (powyżej 1 roku,
zapisany na papierze zobowiązanie banku)
-
może wystąpić miedzy bankiem i innymi instrumentami finansowymi, ale bank
ściąga pieniądze
ad c) – zobowiązanie powstałe, zabezpieczenie na hipotece, Im większa skala tym wiesze ma
znaczenie
-
przez osoby fizyczne i prawne, rynek hipoteczny udzielony i używany na cele
inwestycyjne, zabezpieczony ziemią, nieruchomością, mieszkaniem, budynkiem ,
( z reguły dotyczą długich czasów min 20 lat)
ad d) – najbardziej popularne, dominujące pozycja. Na tym rynku papiery to średnio i
długoterminowe. Instrumenty – akcje i obligacje, te walory, które umożliwia emitentowi
dysponowanie kapitału w długim horyzoncie czasu.
-
obok systemu bankowego finansowanie publiczne odgrywa ważną rolę w
kształcie gospodarki kraju
-
sam obrót obligacjami skarbowymi
Trzy grupy papierów wartościowych:
I.
Wierzytelnościowe - weksle, czeki, obligacje. Tu tylko obligacje. Mogą wystąpić
papiery uwarunkowane przyszłą losową wartością
II.
Uprawnienie do rozporządzania rzeczami znajdującymi się pod piecza posiadacza –
KONOSAMENT – np. morski ( wysłał kawę i mam dokument posiada rzecz ale nie
fizycznie)
III.
Prawo udziałowe – akcje
Cechy:
-
masowe i szybkość obrotu
-
duże rozproszenie własności u posiadaczy
-
łatwa wzajemność wymienialności
-
proste procedury ponoszenia wartości
Formy emisja papierów wartościowych:
1) Subskrypcja własna - tzn emisja papierów wartościowych
papierów wartościowych na rynku publicznym prawo bezpośrednie
emisja danego waloru
2) Subemesja papierów wartościowych – sprzedaż walorów przez
pośrednika finansowego
3) Sprzedaż z wolnej ręki – bezpośrednio na giełdzie ( emisja
publiczna) bezpośredni kontakt emitenta z inwestorem , emisja
– kierowana ( może być z lub bez pośredników)
Pośrednicy rynku kapitałowego:
-
Domy maklerskie – pośrednicy, instrumenty finansowe ( banki,
wyspecjalizowane przedsiębiorstwa w formie spółek, które są z usprawnieniami
odpowiednich do działalności)
-
Instrumenty nadzorujące rynek papierów wartościowych, funkcja nadzorcza,
ułatwiające:
Komisja Papierów Wartościowych i Giełda
Giełda Papierów wartościowych w Warszawie
Krajowy Depozyt Papierów wartościowych
Centralna Tabela Ofert S.A. (CeTo. S.A.)
Do podstawowych zadań KPWiG:
1) Sprawowanie nadzoru nad przestrzeganiem reguł uczciwego obrotu i konkurencji w
zakresie publicznego obrotu papierów wartościowych oraz nad zapewnieniem powszechnego
dostępu do rzetelnych informacji na rynku papierów wartościowych
2) Współdziałanie z innymi organami administracyjnymi rządowej z NBP oraz uczestnikami i
instytucjami publicznego obrotu papierów wartościowych
3) Inspirowanie, organizowanie i podejmowanie działań zapewniających sprawne funkcje
rynku papierów wartościowych oraz ochronę inwestorów
4) Upowszechnianie wiedzy o zasadach funkcjonowania rynku papierów wartościowych
5) Przygotowanie projektów aktów prawnych związanych z funkcjonowaniem rynku papierów
wartościowych.
6) Podejmowanie innych działań przewidzianych przepisami prawa:
-
licencjonowanie maklerów
-
koncesjonowanie Funduszy Maklerskich i Powierniczych
Giełda – zespół osób, urządzeń i środków technicznych zorganizowanych w taki sposób, że
przy kojarzeniu ofert sprzedaży i nabycia papierów uczestnicy rynku mają jednakowy dostęp
do informacji rynkowych w jednakowym czasie przy zachowaniu jednakowych warunków
zakupywania i zbywania praw.
KDPW
-
przechowywanie i rejestracja papierów wartościowych, dopuszcza do obrotu
publicznego
-
prowadzi rejestr kont depozytowych dla uprawnionych do przechowywania w
nim papierów wartościowych
-
rejestr zmian stanu posiadania na kontach depozytowych w wyniku transakcji
między uprawnionymi
-
nadzór nad zgodnością wielkości emisji i ilością papierów w obiegu
-
obsługa kont depozytowych wynikających z realizacji zobowiązań emitentów
wobec właścicieli papierów wartościowych
-
wydawanie świadectw depozytowych
CeTo ( najmłodsza od 1996r)
-
jest to zespół osób, urządzeń i środków technicznych zorganizowanych w celu
gromadzenia , przedstawienia i udostępnienia informacji o ofertach kupna i
sprzedaży papierów wartościowych oraz zawartych transakcjach w regulowanym
pozagiełdowym , wtórnym, publicznym obrocie papierów wartościowych
-
inwestorzy mniejsi, średni kapitał, bądź walory nie dopuszczone do giełdy
(mniejsza ilość akcji)
-
przedsionek giełdy, ale nie koniecznie, bo mogą nigdy nie wejść
-
kwotowanie, zależy od wymagań , a są mniejsza i jednocześnie tańsze
Zadania
1) Władza przygotowuje regulacje do prowadzenia, funkcjonowania ,
reguł rynku pozagiełdowego
2) Powinny wypracować zasady postępowania uczestników
3) Utworzenie i administrowanie
4) Zapobieganie powstawaniu wszelkich nieprawidłowości na rynku
pozagiełdowym
Domy Maklerskie
-
przedmiot wyspecjalizowany, przedsiębiorstwo, spółka akcyjna, które są
uprawnione do pośrednictwa w operacjach na rynku papierów wartościowych
między inwestorami giełdowymi a inwestorem – emitentem ( na rynku
pierwotnym - sprzedaż)
-
inwestorzy na rynku wtórnym za pomocą DM obrót papierami wartościowymi
Czynności:
-
oferowanie papierów na rynku pierwotnym lub w pierwszej ofercie publicznej
-
będą to czynności polegające na nabyciu lub zbyciu papierów na własny
rachunek w celu realizacji zadań związanych z organizacją rynku regulowanego
-
mogą zbywać i nabywać na cudzy rachunek, mogą zarządzać cudzym pakietem
papierów wartościowych na zlecenie ( operacje portfelowe)
-
prowadzone rachunki papierów i rachunki pieniężne służące do ich obsługi
-
doradztwo w zakresie obrotu papierów wartościowych
Instrumenty finansowe na rynku kapitałowym:
Papiery wartościowe
-
akcje
-
obligacje
Listy zastawne
Instrumenty pochodne
-
kontakty forward
-
kontrakty futures
-
opcje
-
swapy
Pozostałe
-
Kwity depozytowe
-
Powszechne świadectwa Udziałowe NFI
Akcje:
-
papier wartościowy reprezentujący część kapitału zakładowego podmiotów
gospodarczych
-
tytuł własności
-
papier wartościowy nie podlegający spłacie ( nie ma terminu wykupu)
-
instrument lokacyjny przynoszący dywidendę
-
instrument pozwalający finansować powstanie i rozwój podmiotów
gospodarczych
-
o charakterze długoterminowym i rozwojowym
Prawa wynikające z posiadania akcji:
1. Prawo do uczestnictwa w spółce akcyjnej
2. Prawo do uczestnictwa w walnym zgromadzeniu umożliwia
współdziałanie o:
- podział zysku
- likwidację spółki i podziału jej majątku
- podniesienie kapitału akcyjnego
3. prawo do udziału w zysku rocznym ( dywidenda)
4. Prawo doboru akcji nowych emisji
5. Prawo do udziału w kwocie likwidacyjnej ( po pokryciu
przez spółkę wszystkich zobowiązań)
Jeżeli chodzi o prawa od 2. – 5. są to prawa pochodne 1. to można je zmienić w zależności od
statusu przyjętego przez spółkę.
W zależności od ekonomicznego lub prawnego charakteru przyjętych kryterium akcji może
mieć ona wartość:
a) Nominalną ( odzwierciedla pewną część majątku)
b) Emisyjną
c) Rynkową
d) Księgową
Ad a) suma składa się na wysokość kapitału zakładowego. Akcje nie mogą być wydane poniżej
nominalnej wartości akcji
Ad b) Ile inwestor zapłaci przy pierwszym zakupie (proponuje nabycie akcji inwestorom) np.
akcje po 500 proponuje po 530,-. Pomiędzy emitentem lub inwestorem ( przy emisji
pierwotnej) lub przez pośredników
C
emisyjna
C
nominalna
Ad c) rzeczywista wartość wynikająca przez popyt i podaż określona w wyniku kwotowania
papierów wartościowych r. Publiczny – kwotowanie wszystkich walorów codziennie
Ad d) Odzwierciedla ile warta jest akcja wg wartości księgowej w księgach
Rodzaje akcji:
w zależności od przepisów prawa i postanowień statusu:
-
imienne ( założycielskie) nie mogą być obrotem, wpisany emitent, informacje
identyfikujące posiadacza, obrót ograniczony. W statusie może być mowa o
wykupie najpierw akcjonariuszom, ale nie osobom trzecim, przeważnie są
uprzywilejowane
-
na okaziciela ( przy zmianie właściciela do księgi rewidencyjnej) Są prostsze i
płynniejsze w obrocie jest swoboda, ale mogą wydane dopiero po całym
spłaceniu sumy
Z punktu widzenia uprawnień właścicieli
-
zwykłe ( bez przywilejów, dodatkowych specjalnych korzyści
-
uprzywilejowane ( dodatkowe uprzywilejowania ) np.
- co do głosu na walnym max do 2 głosy na 1 akcję
- co do dywidendy i pierwszeństwa jej otrzymania ( wyższa dywidenda nie może
przekroczyć wysokości dywidendy od akcji zwykłych o więcej niż ½ ich wartości)
założycielskie gdzie pisze, że jak inni nie dostaną bo nie ma ty dostaniesz w
zamian nie ma głosu na walnym
- co do pierwszeństwa otrzymania części majątku w przypadku likwidacji spółki
- co pierwszeństwa objęcia akcji nowych emisji ( akcje z prawem poboru)
akcje emitowane w seriach
Ze względu na formę pokrycia równowartości posiadanych walorów
-
pieniężne, których objecie może nastąpić po opłaceniu 25% ich wartości
nominalnej ( do czasu pełnego opłacenia muszą być akcjami imiennymi lub
posiadacz akcji bezimiennych do czasu pełnej wpłaty otrzymuje jedynie
świadectwo tymczasowe
-
aportowe – powinny być pokryciem w całości do czasu zatwierdzenia przez walne
sprawozdania za rok obrotowy, w którym nastąpiło ich objecie powstają akcjami
imiennymi ( dopiero po wycenie otrzymuje akcje)
Ze względu na krąg adresatów
-
ogólnodostępne ( każdy zainteresowany może nabyć)
-
pracownicze – związane z prywatyzacją po cenie niższej mogą być ograniczone
co do obrotu, aby zapobiec zaniżeniu 9 np. po roku – preferencyjna cena a
różnica jest opodatkowana), kredyty
-
użytkowe (nie występują w obrocie) gdy chcę zredukować kapitał akcyjny –
zakup własnych akcji przez zakład, bez głosu, bez dywidendy.
Ze względu na pozycję ekonomiczno-finansową emitenta
-
dochodowe – za stały pewny dochód od firm regularnie płacony dywidendy,
pewne ekonomiczne, fundamenty w dobrej kondycji
-
rozwojowe – oprócz gwarantowanej dywidendy, spodziewam się wzrostu
wartości rynkowej tych firm
-
spekulacyjne – albo w krótkim czasie przyniesie wysokie wartości lub stracić,
śmieciowe, nieznanych firm, ryzykowne
Spółki akcyjne muszą mieć duży kapitał aby mieć pewność firmy, a poza tym obrót akcjami
może być ograniczony – gdy 5-10% o akcjach z głosem – to muszę poinformować w urzędzie
monopolowym, a 2% w Komisji Pap.Wartościowych, a 20 – 30% muszę o zgodę prosić do
Komisji
Obligacje: ( papiery dłużne)
-
papiery wartościowe, zawierające zobowiązanie dłużne emitenta w stosunku do
właściciela tego dokumentu
-
świadectwo długu
Obligacje jako instrument rynku kapitału posiada wartość
-
nominalną – wielkość stała reprezentująca kwotę jaką otrzyma posiadacz
obligacji po upływie terminu na jaki została ona wyemitowana, podstawa
naliczenia odsetek
-
emisyjna – cena, za którą emitent sprzedaje walory pierwszym nabywcom, w
odróżnieniu od akcji
C
emisyjna
C
nominalną
( z premią)
-
sprzedaż z premią + korzyści podatkowe
C
emisyjna
C
nominalna (
obligacja z dyskontem)
- obliczone odsetki są zawsze od wartości nominalnej na cały czas ważności obligacji
-
rynkową - cena jaka występuje w transakcjach kupna – sprzedaż, na rynku
wtórnym
-
wykupu – wartość, która jest wypłacana inwestorom w dniu jej kupna przez
emitenta
Cechy obligacji:
a) zabezpieczenie interesów nabywców
b) możliwość wcześniejszego wykupu obligacji
c) możliwość zamiany obligacji na akcje firmy lub inne przywileje dla posiadaczy akcji
d) sposób wynagradzania obligatoriusza
Funkcje obligacji
1) Pożyczkowa ( emitent zaciąga dług u inwstora na cel wskazany w
obligacji)
2) Lokacyjna inwestor lokuje wolną sumę kapitału) Obligacja
komunalna, Skarbu Państwa – wysoki zysk p przy zerowym ryzyku
i dużej płynności
3) Płatnicza ( możliwość regulowania zobowiązań za pomocą
obligacji)
4) Obiegowa ( przenosząc własność obligacji przenoszę jej prawa-
odsetki, nieskończenie razy)
5) Gwarancyjna ( mamy różne stopnie ryzyka Obligacje Skarbu
Państwa
6) Zabezpieczająca np kredytu w banku zabezpieczenie innych
transakcji
7) Rozdrobnienie wierzycieli ( mniejszy nacisk niż1 wierzyciel, aby
osiągnąć cel)
Formy emisji obligacji
-
Propozycja nabycia skierowana do indywidualnych adresatów ( nie więcej niż
300 posiadaczy)
-
Publiczna subskrypcja skierowana do nieoznaczonego adresata albo przez
wystąpienie do więcej niż 300 podmiotów równocześnie , z wykorzystaniem
środków masowego przekazu
Rodzaje obligacji:
Ze względu na rodzaj emitenta:
-
Skarbowe (państwowe) w celu pokrycia deficytu budżetowego o charakterze
długo lub średniookresowym, ryzyko O
-
Komunalne (municypalne) w celu pokrycia inwestycji infrastrukturalnych,
których z bieżących dochodów trudno pokryć ( na świecie do odrestaurowania
zabytków)
-
Przedsiębiorstw ( korporacyjne), ryzyko, możliwość wykupienia obligacji.
Jesteśmy mniej lub bardziej skłonni zakupić. Emitowane w celu inwestycyjnym
na długoterminowe cele, braki, tańsze finansowanie działań
Ze względu na sposób generowania dochodu
-
o stałej stopie oprocentowania – przez cały czas mają te same oprocentowanie,
z góry wiem jakie są korzyści
-
o zmiennej stopie procentowej – w stosunku do stóp bazowych
-
indeksowane wskaźnikiem inflacji,
-
indeksowane kursem walutowym
-
z dyskontem ( beż bieżących profitów
Ze względu na prawo i przywileje związane z zakupem i emisją
-
zwykłe (klasyczne)
-
zamienne ( w perspektywie za jakiś czas z papieru dłużnego przejdę na akcję z
góry określonym warunkiem)
-
prawami poboru ( warranty – bez wymiany w pierwszej kolejności nabyć akcje
tej firmy ( kapitał obcy – na własny) Prawo warranta –
-
z możliwością przedłużenia pierwotnego terminu wykupu przez emitenta (
tańsze)- jeżeli jest w prospekcie emisyjnym) + dodatkowe korzyści emitenta)
-
z możliwością skrócenia pierwotnego terminu wykupu przez inwestora (
droższe), ale inwestor ma prawo szybszego wykupu + dodatkowe korzyści
inwestora
-
premiowe ( związane z loterią) zamiast odsetek tworzy się fundusz i 1 raz na rok
losuje 1 obligację, która otrzymuje premię
Ze względu na ryzyko ponoszone przez inwestorów
-
zabezpieczenie całkowite , albo na nieruchomości w pełnej wartości nominalnej
+ odsetek
-
zabezpieczenie częściowe, takie w którym są zabezpieczone kwoty podstawowe
bez odsetek ( jest niższa)
-
niezabezpieczona – wysokie odsetki
Ze względu na przeznaczenie środków
-
aktywne, takie które środki przeznaczone są na inwestycje przedsiębiorstw
-
bierne , które to są na umożliwienie dokończenia inwestycji
Ze względu na formę obligacji
-
imienne – przypisane do osoby emitenta i inwestora, obrót mniej płynny, może
być zakaz zbycia
-
na okaziciela – bez ograniczeń
-
zmaterializowane – (ładne graficznie) ze wszystkimi informacjami + kupony
odsetkowe na odcinanie karteczek, pobieranie odsetek
-
zdematerializowane – Krajowy Depozyt zdeponowane zobowiązanie emitenta , a
my dostajemy kwitek
Emitenci obligacji w Polsce
1. Skarb Państwa
2. NBP
3. Podmioty prowadzące działalność gospodarczą
4. Jednostki samorządu terytorialnego( gminy, powiaty,
województwa)
5. Inne podmioty posiadające osobowość prawną
upoważnione do emisji obligacji na podstawie innych ustaw
6. Instytucje finansowe, których członkiem jest RP, NBP,
przynajmniej 1 z państw OECD lub bank centralny takiego
państwa
W Polsce zgodnie z ustawą obligacji jest definiowana jako papier wartościowy emitowany w
seriach, w których emitent stwierdza, że jest dłużnikiem wierzyciela obligacji (obligatoriusza) i
zobowiązuje się wobec niego do spłacenia określonego świadczenia . Świadczenie może mieć
charakter pieniężny lub niepieniężny
Listy zastawne – specyficzna forma obligacji
-
długoterminowy, imienny lub na okaziciela papier wartościowy emitowany przez
banki udzielające kredytu hipotecznego jako:
a) hipoteczny list zastawny – podstawą emisji jest wierzytelność banku
hipotecznego zabezpieczona hipoteką
b) publiczny list zastawny – podstawą emisji jest kredyt udzielany skarbowi
państwa NBP, innemu renomowanemu bankowi lub zabezpieczony ich
poręczeniami lub gwarancjami
-
mogą być denominowane w złotych lub walutach obcych
-
mogą funkcjonować na rynku publicznym i prywatnym
-
oprocentowanie listów zastawnych nie może być niższe niż stopa procentowa od
kredytów hipotecznych
-
w razie upadłości banku hipotecznego roszczenia posiadaczy listów zastawnych
są pokrywane w pierwszej kolejności przed roszczeniami innych wierzycieli
W 1997 roku reaktywowano listy zastawne, emisja instrumentów jakimi są listy zastawne. (
do wysokości 40 krotnie przewyższającej kapitał własny emitenta)
Instrumenty pochodne:
- taki instrument finansowy, którego wartość zależy od innego instrumentu ( w szczególności
papiery wartościowe), na który został wystawiony
Funkcje instrumentów pochodnych:
a) ubezpieczeniowa – są stosowane w celu zabezpieczenia się przed wzrostem ( spadkiem)
wartości instrumentu pierwotnego
b) spekulacyjne – inwestorzy spekulują w celu osiągnięcia korzyści ze wzrostu ( spadku)
wartości instrumentu pierwotnego (ubezpieczalnie powinny korzystać, nie negatywne
spekulowanie ale na własną odpowiedzialność liczą na zysk)
c) zapewnianie poządanej struktury przychodów
Rodzaje instrumentów pochodnych:
1.
Kontrakty forward
-
instrumenty finansowe, które zobowiązują strony do zawarcia w przyszłości
transakcji na warunkach określonych w kontrakcie
-
występuje w obrocie pozagiełdowym
-
jest niestandaryzowany i zawierany na zamówienie
-
termin dostawy jest określony na konkretny dzień
-
prawie zawsze dochodzi do dostawy przedmiotu kontraktu
-
płatność następuje po dostawie
-
następuje indywidualnie pomiędzy stronami, niestandardowe, na zamówienie o
charakterze rzeczywistym, wykonanie kontraktu to jest wywiązanie (prawie
zawsze)
-
uzależniony id zaufania
Formy:
1) Pożyczka forward- forward – podmiot, który będzie musiał
zaciągnąć pożyczkę, w celu zabezpieczania się przed zmianą w
przyszłości wysokości stopy procentowej już dziś zaciąga pożyczkę
na określoną stałą stopę procentową, a następnie deponuje ją na
okres, w którym pieniądze nie będą mu potrzebne (gdy boi się , że
w przyszłości będzie wyższe oprocentowanie)
2) Instrument forward rate agreement (FRA) – jest to umowa, w
której strony uzgadniają między sobą wysokość stopy procentowej
( stopa FRA), która po określonym okresie wstępnym będzie
obowiązywać na określony okres bazowy w odniesieniu do
określonej wartości lokaty lub depozyty 9 jest odrębną umową od
pożyczki i może funkcjonować w oderwaniu od niej)
- umowa na gwarantowaną stopę procentową (dużo droższe)
Rodzaje najpopularniejsze - są to kontrakty na walutę (umowa dotyczy zakupu waluty w
przyszłości)
Wady kontraktu forward – nie ma elastycznego działania na zmiany na rynku
- nie ma pewności wykonania
II. Kontrakty futures
-
rodzaj kontraktu, w ramach którego dwa podmioty zobowiązują się do
sprzedaży lub kupna określonego towaru, w określonym momencie, po ustalonej
w dniu zawarcia kontraktu cenie
-
obejmuje transakcje nierzeczywiste ponieważ w terminie transakcji nie
następuje fizyczne dostarczenie danego waloru a jedynie rozliczane są różnice
cen
-
mają charakter spekulacyjny ( zawierane są w celu osiągnięcia zysku na
różnicach cen a nie w calu zniwelowania ryzyka)
Główne cechy kontraktu futures to:
1. kontrakty futures występują w obrocie giełdowym
2. inwestorzy chcący zawierać transakcje zobligowani są do
zdeponowania depozytu początkowego na tzw.
Zabezpieczającym rachunku depozytowym depozyt ten ma
minimalizować ryzyko niedotrzymania warunków umowy
3. kontrakt rozliczany jest codziennie na zasadzie „
marketing to market” operacja polega na tym, że izba
rozrachunkowa giełda codziennie koryguje rachunek
zabezpieczający inwestora o zmianę cechy kontraktu
futures w ciagu dnia tak, aby odzwierciedlić zysk lub stratę
inwestora
Transakcje futures są kontraktami wystandaryzowanymi, w przypadku futures standaryzacja
operacji dotyczy:
-
rodzaj produktu, towaru
-
ilości, wysokości kontraktu
-
sposobu zawierania transakcji, system notowań
-
zasad rozwiązywania kontraktu przed terminem
-
stron upoważnionych do zawierania transakcji
-
zasad rozliczania ( wzajemnych kompensacji) kontraktu
-
terminów realizacji kontraktów
Tylko takie instrumenty, które są płynne:
-
waluty
-
lokaty o stałym oprocentowaniu
-
kontrakty o akcje
Typy kontraktów:
na giełdzie towarowej
-
rynek paliw
-
płodów rolnych
na giełdzie finansowej
-
walutowe
-
na stopy procentowe
-
na indeksy giełdowe (kontrakty terminowe na akcje)
III. Opcje
-
umowa miedzy nabywcą (posiadaczem) a sprzedawcą (wystawcą) dająca
nabywcy w zamian za opłatę prawo do kupna lub sprzedaży instrumenty
bazowego przed lub w ustalonym dniu w przyszłości po określonej cenie
-
kontrakty terminowe ( z góry wnoszę opłatę , sprzedający musi być gotowy)
Rodzaje opcji:
-
opcja kupna – oznacza prawo jej posiadacza do zakupu, od wystawiającego
opcję , określonej ilości określonego instrumentu podstawowego w określonym
okresie lub momencie po ustalonej cenie
-
opcja sprzedaży - oznacza prawo jej posiadacza do sprzedaży określonego
instrumentu finansowego po ustalonej cenie, w określonym okresie lub
momencie wystawiajacemu opcję.
Dla posiadacza opcja jest prawem, a dla wystawiającego obowiązaniem, może, ale nie musi
być zrealizowana przez posiadacza, który płaci za opcję premię.
Podstawowe pojęcia związane z opcjami to:
a) cena wykonania – jest to cena, po jakiej wykonuje się opcja, zostaje sprzedany
instrument podstawowy
b) cena opcji – inaczej premia, ponieważ opcja daje prawo posiadaczowi, a na
wystawiającego nakłada obowiązek jej.................. stronami kontraktu występuje
asymetria, którego odzwierciedla cena
c) cena instrumentu finansowego – na, który jest wystawiona opcja rynkowa tego
instrumentu
d) rozmiary transakcji – określają ilość instrumentu bazowego na ....................opcje
e) termin realizacji opcji - określa on termin, w którym opcja może być wykupiona
f) termin wygaśnięcia opcji - jest to termin, po którym opcje nie może być wykonana i
staje się bezwartościowa
Inna klasyfikacja opcji:
-
amerykańskie – prawo wyboru czasu kiedy zechcę skorzystać z prawa opcji
mam do wyboru przedział
-
europejska - realizacja może nastąpić wyłącznie w dniu wygaśnięcia opcji
-
egzotyczne: * azjatyckie – w którym ewentualny zysk z przedziału i cena
średnia
* bermudzki – wybrane kilka terminy, w których mogą być
wykonane
Trzy sytuacje , w przypadku operacji na opcjach:
1) jeżeli cena bazowa opcji wyższa w przypadku opcji sprzedaży (lub niższa gdy kupna) od
ceny rynkowej instrumentu bazowego - In the money” w cenie, wtedy nabywca może kupić
dany instrument, a następnie sprzedaż a następnie odkupić po niższej cenie
2)jeżeli cena bazowa opcji w przypadku opcji kupna i sprzedaży jest równy cenie rynkowej
instrumentu bazowego – opcja naturalna „at the money” jest po cenie, bez dochodu
3) jeżeli cena bazowa w przypadku sprzedaży jest niższa a kupna wyższa niż cena rynkowa
instrumentu „out of the money” nie jest w cenie, strata.
IV. Swapy
-
operacje wymiany strumieni finansowych, których wartość i terminy są z góry
ustalone. Strony transakcji zgadzają się wymienić miedzy sobą w określonym
terminie strumienie płatności przy czym wykonanie zobowiązania jednej strony
-
wynikające z umowy – jest uzależniona od realizacji zobowiązania drugiej
strony
-
indywidualne negocjonowanie kontraktu miedzy 2 stronami
Ze względu na technikę przeprowadzania operacji wyróżnia się:
a) swapy walutowe – odnoszą się do transakcji wymiany równoważnej sumy własności w
2 różnych walutach
b) swapy procentowe – strumienie finansowe podlegające wymianie miedzy stronami
kontraktu wyrażone są w tej samej walucie i nie występuje transfer dewiz,
przedmiotem wymiany są płatności odsetek:
-
Swapy kuponowe – przekształcenie strumieni płatności odsetkowych obliczanych
według stałej stopy procentowej w strumień płatności odsetkowych
kalkulowanych wg zmiennej stopy procentowej
-
swapy bazowe – każda ze stron zobowiązuje się do regulowania płatności
odsetkowych swego partnera
c) ........... currency – interest rate swap – zobowiązanie o zmiennej stopie oprocentowej
w jedn. walucie zostanie zamienione na zobowiązanie o stałej stopie procentowej w innej
walucie
ad a)
-swap naliczany stały na zmienny, w którym następuje zamiana płatności o stałych
oprocentowaniach na płatności o zmiennym
-swap stały na stały ( w różnych walutach
-swap zmennej na zmiennej
Mogą być same odsetki lub łącznie z bazą
Swapy walutowe pozwalają przedsiębiorstwom na:
-
wzajemne zredukowanie kosztów finansowych dla różnych walut
-
zaciągniecie pożyczek na rynkach, do których firmy mają ograniczone lub
niemożliwy dostęp
-
ograniczenie ryzyka kursu spłat kredytu, gdy firma zaciągnęła kredyt w jednej
walucie a spłata w innej walucie
Ze względu na sposób realizacji kontraktu:
a) swap rzeczywisty – faktyczna zamiana jednego bazowego instrumentu na inny
b) swap nierzeczywisty – nie dokonuje się wymiana, ale wyrównanie różnic
Ze względu na czas obowiązywania
a) spot – forward – zakup 9sprzedaż) instrumentu bazowego na rynku kasowym (spot) z
równoczesną odsprzedażą tego instrumentu w przyszłym terminie
b) forward – forward – dwie operacje dokonują się na dniach
Ze względu na liczbę stron kontraktu
a) swap czysty – tylko 2 strony
b) swap kombinowany – 3 strony A z B przy zawarciu z C
V. Kwity depozytowe
-
certyfikat inkorporujący prawo własności akcji spółki mieszczącej się poza
granicami kraju, w którym stanowi one przedmiot obrotu, a którego warunki
nabycia zostały wynegocjonowane przez zainteresowane strony – emitent i
inwestor
-
każdy kwit odpowiada określonej ilości akcji spółki, które zdeponowane są w
państwie jej siedzibą zarządu i kryterium geograficznym:
ADR- y amerykańskie kwity, są przedmiotem obrotu na rynku amerykańskim, obrót
akcjami spółki spoza USA wraz z ich kwotowaniu dolarów
GDR- y – globalne mogą być przedmiotem na 1 rynku
Rodzaje emisji:
-
niesponsorowana
-
sponsorowana ( za wiedzą emitenta, aby złożyć w depozyt)
Powszechne Świadectwo Udziałowe – papier wartościowy wyemitowany przez Skarb Państwa i
związany wyłącznie z Programem Powszechnej Prywatyzacji od 1997 roku wymiana na akcje
NFI, straciły wartość 31.12.1998 roku
Banki – jako przedsiębiorstwo usługowe, którego działalność polega wyłącznie na udzielaniu
kredytu i zdobywaniu środków na nie ( w ujęciu tradycyjnym)
-
w ujęciu nowoczesnym, organizacja, która zatrudnia ludzi
-
wewnętrzne i zewnętrzne warunki jego działalności:
- współpraca - składniki otoczenia:
- operatywne zarządzanie - klienci
- informacje - właściciele banku
- zasoby pieniężne - inne banki
- polityka pieniężna
-społeczne otoczenie
def. Banku z pkt. widzenia klienta – bank to przedsiębiorstwo, które zaciąga i udziela kredytu
oraz świadczy usługi w obrocie pieniężnym, kredytowym i
kapitałowym
z pkt. widzenia ogólnogospodarczego – to podmioty, które dokonują akumulacji i dystrybucji
kapitału pieniężnego, a także są pośrednikami , którzy
dzięki transformacji wielkości. Terminu i ryzyka
doprowadzają do wspólnego uzgodnienia struktur podaży i
popytu.
Rola banku:
Dziedziny I. Udział w kreacji pieniądza
II. Udział w społecznym podziale pracy
III. Dokonywanie alokacji i transformacji środków
Ad I) Od 01.12.2001 NBP wprowadził nowe dwa produkty :
-
kredyt techniczny ( na 1 dzień 0%, a po tym czasie zgodnie z
oprocentowaniem lombardowym)
-
lokata nocna ( 7,5% w skali roku
Ad II) Przejmować od jednostek lub przedsiębiorstw czynności, nie musimy sami szukać osób
chętnych na naszą lokatę a także daje pożyczkę
Ad III) Transformacja informacji, sum pieniężnych, terminu
System bankowy – obejmuje całokształt instytucji bankowych oraz norm określające
wzajemne powiązania i stosunki z otoczeniem
Elementy systemu bankowego:
1. Bank centralny
2. Bank depozytowo – kredytowy
3. Bank inwestycyjny
4. Bank uniwersalny
Modele bankowości:
uzależnione od gospodarki
a) planowana
Bank centralny
Emisyjny państwa obsługuje podmioty
struktura monobankowa (przed 89 były tylko oddziały NBP)
b) rynkowa
Bank centralny
Bank depo – kredy. Bank inwesty. Bank uniwersalny banki komercyjne
Bank centralny:
-
emisyjny
-
bank państwa
-
bank banków
modele
a) anglosaski – opiera się na rynku finansowym zwłaszcza kapitałowym, co sprzyja to
uniezależnieniu wielkich przedsiębiorstw od banków komercyjnych (giełda to główny
zasiłek), poza tym ważną rolę odgrywają banki inwestycyjne
b) niemiecko – japoński - zakłada , że główną rolę w finansowaniu pełni system
bankowy, zaspakaja zarówno krótko jak i długoterminowe potrzeby klientów. Banki o
charakterze uniwersalnym
Modele
Zalety
Wady
Anglosaski
- nadanie kluczowej roli
rynkom akcji i obligacji
przedsiębiorstw
- sprzyjanie działaniu
inwestorów instytucjonalnych
- oparcie finansowania
przedsiębiorstw na
anonimowych rynkach
papierów wartościowych
- nastawienie na częste
Gospodarka narodowa
Gospodarka narodowa
- pobudzanie innowacji
finansowych
zmiany partnerów (
krótkoterminowa
perspektywa w procesach
decyzyjnych)
- duża formalizacja transakcji
ekonomicznych
Niemiecko – japoński
- finansowanie
przedsiębiorstw na podstawie
indywidualnych umów
kredytowych
- długoterminowe
finansowanie między bankiem
a przedsiębiorstwem
- stymulowanie powstawania
silnych banków
uniwersalnych
- niedostateczne rozszerzenie
wachlarza instrumentów
finansowych
- opóźnienia we
wprowadzeniu innowacji
bankowych
- mniejsza odporność na
konkurencję ze strony
instytucji pozabankowych
Rodzaje banków:
1. Bank Centralny – bank państwowy spełnia jednocześnie 3 funkcje ( emisyjna, państwa,
bank banków)
-
obowiązek, dbałość o stabilność waluty narodowej
-
BC jest bankiem rezerwowym dla banków komercyjnych
-
Jest regulatorem całego obiegu pieniężnego wewn. Kraju
-
Bankier udzielający kredytu dla rządu obsługującym dług państwowy oraz
kasową oraz kasowa obsługę budżetu
-
BC tworzy dwa rodzaje pieniądza:
a) banknot – jako centralny pieniądz gotówkowy
b) pieniądz żyrowy – centralny pieniądz rezerwowy
W Polsce BC to NBP:
-
posiada osobowość prawną
-
siedziba w Warszawie
-
bank RP
Zadania NBP:
-
utrzymanie stabilnego poziomu cen przy jednoczesnym wspieraniu rządu i jego
planów gospodarczych
-
organizuje rozliczenia
-
działalność dewizowa
-
obsługa budżetu
-
reguluje płynność BK
-
refinansuje BK
-
opracowuje bilans płatniczy
-
emituje znaki RP
-
członek różnych instytucji bankowych i międzynarodowych
Struktura NBP: ( trzy organy)
a) Prezes
b) Rada Polityki Pieniężnej