Ochrona srodowiska PAwle id 329 Nieznany

OCHRONA

RODOWISKA

jest nauk

o przyczynach, dra

cych

skutkach i dalszych nast

pstwach,

przemianach zachodz

cych w

rodowisku w wyniku dzia

alno

owieka (spo

ecznej i gospodarczej)

oraz o skutecznych sposobach

radykalnego zapobiegania nast

pstwom

ujemnego dzia

ania na rzecz

rodowiska

i spo

ecze

stwa b

co najmniej

maksymalnego ich z

agodzenia. Zakres

poj

cia ochrony

rodowiska obejmuje

wiec tak

e ochron

przyrody

Ochrona

rodowiska

jest tak

e dzia

aniem zapobiegaj

cym

niepo

żą

danym zmian

rodowiska

przyrodniczego uwagi na wyra

nie

praktyczny charakter nauki jej metod

na identyfikowa

nast

puj

co:

* jako strategi

zachowania przejawiaj

w skazaniu systemu nakaz

w i

zakaz

w reguluj

cych u

ytkowanie

przyrody

* jako strategi

technologiczn

leczenia

”

ran przyrody

”

zwalczanych r

nymi

rodkami technicznymi objaw

niszczenia przyrody.

rodowisko mo

emy podzieli

na:

rodowisko biologiczne

rodowisko spo

eczne

rodowisko

ycia cz

owieka

rodowisko geograficzne

RODOWISKO BIOLOGICZNE

zesp

czynnik

w maj

cych bezpo

rednie

znaczenie dla

ycia i rozwoju organizm

danego gatunku i populacji.

ROD. SPO

ECZNE

warunk

w zesp

czynnik

w rzeczowych i osobowych

powstaj

cy w wyniku spo

. Wsp

łż

ycia i

wsp

oddzia

ywania ludzi odgrywaj

decyduj

rol

w kszta

towaniu si

dogodno

ci spo

ecznej cz

owieka

wyznaczaj

cy jego zachowanie si

aszcza przyjmowanie jego role

spo

eczne i postawy.

ROD.

YCIA CZ

OWIEKA to wszelkie elementy

otoczenia pozostaj

cej w jakim

stosunku z

owiekiem elementy te mo

na podzieli

na:

•

zesp

elekt

w przyrodniczych

–

wiat naturalny

otaczaj

cy nas i biedacy w stanie ci

ej przemiany,

wymiany energii i materii kt

ry podzieli

na na

przyrod

ywion

i nieo

ywion

•

zesp

element

w cz

owieka

a wi

rodowisko

spo

eczne czyli grup

tzw. modyfikator

kulturowych o w

ciwo

ciach oddzia

ywania

przestrzennego

•

zesp

elekt

w wytworu cz

owieka.

ROD. GEOGRAFICZNE uk

ad przestrzenny

istniej

cych konspekt

w kompleks

w przyrodniczo

antropogenicznych mechanizm

w warunkuj

cych

ten uk

ad sk

ada si

z :litosfery, cz

ęś

ci atmosfery

(troposfera), hydrosfery, pokrywy glebowej, szaty

linnej,

wiata zwierz

cego, element

antropogenicznych (domy i osiedla)

BIOLOG ZAKRES ZMIENNO

WARUNK

RODOWISKA

a surowc

w i energii w postaci

wnowa

onej na pierwiastki z

rych sk

ada si

organizm

ywy

temp. w Warunk

w tolerancji

organizm

ywych

sto

ść

nienie w granicach

tolerancji organizm

ywych

brak promieniowania

ultrafioletowego.

Warunki

rodowiskowe to pewien

przeci

tny zakres zmienno

element

rodowiska w ekologii

znana jest regu

a dobroci warunk

rodowiska skutek, jaki wywrze na

organizm

ywy dzia

anie jakiego

bod

rodowiskowego zale

y od:

charakteru i si

y bod

ca, od czasu

trwania oraz wra

liwo

ci organizmu

na dany czynnik, kt

ry nazywamy

ekosensytywnyo

. Brak odpowiedzi

na dany bodziec nazywamy tolerancj

organ.

Warunkiem trwa

ego rozwoju jest:

emisja zanieczyszcze

musi mie

wewn

trz zdolno

ci asymilacyjnych

rodowiska, nie powoduj

nieakceptowanej degradacji przysz

zdolno

ci adsorpcyjnej lub innych

rodowiska

wielko

ść

zbioru zasob

w odnawialnych

musi mie

w granicach zdolno

systemu do ich reprodukcji (np.

drzewa)

ycie zasob

w nieodnawialnych

musi by

wne tempu kreowania

odnawialnych substrat

–

ęść

dochod

w z nieodnawialnych

surowc

w powinna by

lokowana w

poszukiwaniu substrat

Dzia

ania niezb

dne do wcielenia

trwa

ego rozwoju:

zahamowanie wzrostu populacji

przekszta

cenie post

technologicznego w kierunku

maksymalizacji efektywno

rozumianej jako stosunek efekt

ekologicznych osi

ganych przy danym

przep

ywie materii i energii z

ekosystem

w do gospodarki.

***Ograniczenie wybuja

ych ambicji

bez pokrycia w zasobach naturalnych

i hamowanie sztucznych potrzeb

kreowanych np. przez reklam

Niedopuszczalne jest okre

lenie

ingerencji w

rodowisko ale

konieczna jest jednak ocena skali

wykorzystania

rodowiska (w oparciu

o przes

anki przyrodnicze i

spo

eczne) metodami

ekonomicznymi.

Czynniki degraduj

rodowisko:

*** nadmierne stosowanie

rodk

w ochrony

lin

***zbyt intensywne i jednostronne

nawo

enie mineralne

***zbyt wysokie niew

ciwe nawo

enie

organiczne

***ujednolicenie produkcji ro

linnej

***odchodzenie od p

odozmianu

***powi

kszenie obszar

w p

***rezygnacja z ro

lin motylkowych

***zaprzestanie mi

dzyplon

w i poplon

***wadliwie zaprojektowana i

wykonana

melioracja

***przepasienie u

ytk

w zielonych

***niestosowanie kierunk

w i form

rolniczego wykorzystywania

ora

terenu i warunk

w siedliskowych

***zanikanie tradycyjnych,

sprawdzonych przez stulecia metod

uprawnych i chowu

***niszczenie drobnych biotyp

ywop

zadrzewie

dpolnych,

niew

ciwe rozmieszczenie u

ytk

rolnych

***zmniejszenie liczby gatunk

w i

odmian ro

lin uprawnych i ras

zwierz

t hodowlanych

***nadmierna koncentracja

produkcji zwierz

cej i problem

gnojowicy

***niezdrowe systemy karmienia

zwierz

nieekologiczna

technika rolna (np.

stosowanie zbyt ci

ęż

kich maszyn)

Podzia

zanieczyszcze

wed

element

w, kt

rym zagra

atmosfera (powietrze)

woda

ziemia

Drogi przemieszczania si

zanieczyszcze

rodowisku

Zanieczyszczenia po opuszczeniu emitora mo

przedostawa

do:

•

Atmosfery

to ma

e cz

steczki najcz

ęś

ciej

gaz

w bezpo

rednio z emitora lub podczas

parowania z wody i gleby.

*Gleby

•

e (ci

ęż

kie) cz

steczki po puszczeniu

emitora bezpo

rednio opadaj na powierzchnie

gleby

•

e cz

steczki w pierwszej kolejno

ci dostaj

do atmosfery a nast

pnie z opadami

atmosferycznym jak deszcz, mg

nieg

opadaj

na ziemi

•

Zanieczyszczcenai

z w

* Wody

zanieczyszczenia dostaj

bezpo

rednio odcinkami lub z opadami

atmosferycznymi.

Podzia

zanieczyszcze

wed

ich

i pochodzenia:

Naturalne np. wybuchy wulkan

procesy erozyjne, zasolenie w

d itp.

Sztuczne

Do najwa

niejszych zanieczyszcze

sztucznych nale

żą

w krajach o wysokim stopniu rozwoju

motoryzacji: pojazdy mechaniczno

spalinowe

(60% wszystkich zanieczyszcze

), nast

pnie:

przemys

, elektrownie cieplne, lokalne

narz

dzia grzewcze (np. domki jednorodzinne)

w krajach o niskim stopniu rozwoju

motoryzacji: przemys

, energetyka, elektrownie

cieplne (60% wszystkich zanieczyszcze

potem urz

dzenia grzewcze i pojazdy

mechaniczno

spalinowe.

wne obszary zanieczyszcze

poszczeg

lnych

kraj

w pokrywaj

z istniej

cymi okr

gami

przemys

owymi, wielkimi okr

gami miejskimi

oraz ich najbli

szym otoczeniem

Podstawowe zanieczyszczenia wp

ywaj

na negatywny stan

rodowiska

Kwa

ne deszcze

opady atmosferyczne

odczynie

kwa

nym; zawieraj

kwasy

wytworzone w

reakcji

wody

poch

oni

tymi z

powietrza

gazami

, jak:

dwutlenek siarki

tlenki azotu

siarkowod

chlorowod

, wyemitowanymi do

atmosfery

w procesach

spalania

paliw

oraz r

nego

rodzaju produkcji przemys

owej. Normalnie

woda deszczowa ma

oko

o 5,6. Deszcze

o ni

szym

uznaje si

za deszcze

kwa

ne. Dwutlenek siarki i tlenki azotu

tworz

z wod

silne kwasy. Dzieje si

tak

na przyk

ad, gdy rozpuszczaj

kropelkach wody w atmosferze

Kiedy nast

pnie pada

deszcz

lub

nieg

zanieczyszczenia spadaj

na ziemi

i na

linno

ść

w postaci opadu zwanego

depozycj

mokr

". Mog

jednak osiada

steczkach py

u zawieszonego w

powietrzu, kt

re to cz

steczki z czasem

opadaj

. M

wi si

wtedy o "

depozycji

suchej

". Niebezpiecze

stwo pochodzi jednak

z powietrza, a ca

e zjawisko

łą

czenia si

tlenk

z wod

i dostawania si

w ten

spos

b kwas

w do w

d, gleb, i p

uc ludzi i

zwierz

t, oraz na mury budynk

w okre

lnie nazw

"kwa

nego deszczu

Efekt cieplarniany

(inaczej

szklarniowy

) polega na zatrzymywaniu

przez

atmosfer

energii

promieniowania

onecznego

. Jest to naturalne

zjawisko

dzi

ki kt

remu

rednia

temperatura

Ziemi

wynosi 15oC, a nie

18oC. Obecnie

podejrzewa si

e dzia

alno

ść

owieka

spowodowa

a zwi

kszenie zawarto

gaz

w cieplarnianych

w atmosferze, co

e prowadzi

do powa

nych zmian

klimatycznych

Dziura ozonowa

ozon stratosferyczny

poch

ania cz

ęść

promieniowania

ultrafioletowego

docieraj

cego do Ziemi ze

. Niekt

re rodzaje promieniowania

ultrafioletowego s

szkodliwe dla

organizm

ywych, poniewa

uszkadza

kom

rki

(oparzenia), oraz mo

uszkadza

materia

genetyczny

kom

rek.

U ludzi i zwierz

t mo

e wywo

ywa

zmiany

nowotworowe

(patrz:

czerniak z

liwy

Organizm ludzki broni si

przed

ultrafioletem, wytwarzaj

c barwnik

(

melanina

) powoduj

cy poch

anianie

promieniowania w warstwie

powierzchniowej sk

ry, zawarto

ść

tego

barwnika objawia si

ciemnieniem sk

Smog

jest to nienaturalne zjawisko atmosferyczne

polegaj

ce na wsp

dzia

aniu zanieczyszcze

powietrza spowodowanych dzia

alno

owieka

oraz niekorzystnych naturalnych zjawisk

atmosferycznych: znacznej wilgotno

ci powietrza

(mg

a) i braku

wiatru.Smog

pierwotnie

kojarzony z

Londynem

z okresu od XVII do po

owy

XX wieku, jednak wyst

puje tak

e w wi

kszo

aglomeracji miejsko

przemys

owych

wiata, jak

np.

Los Angeles

Tokio

Ateny

czy

Zag

łę

bie

Ruhry

.Smog

zawiera zawieszone w powietrzu

stki sta

e (py

owe) oraz szkodliwe zwi

zki

chemiczne gazowe: tlenki azotu oraz tlenki siarki.

Te szkodliwe zwi

zki chemiczne, py

y (kurz) i

znaczna wilgotno

ść

zagro

eniem dla zdrowia, s

bowiem czynnikami

alergizuj

cymi

i mog

wywo

astm

oraz jej napady, a tak

e powodowa

zaostrzenie

przewlek

ego zapalenia oskrzeli

lub

niewydolno

ść

oddechow

Rodzaje zanieczyszcze

Zasady ochrony w

a) wody podlegaj

ochronie nie zale

nie

od tego czyj

stanowi

asno

ść

b) celem ochrony w

d jest utrzymanie

lub poprawa jako

ci w

d, biologicznych

stosunk

w w

rodowisku wodnymi na

obszarach zalewowych, tak aby wody

osi

ęł

y co najmniej dobry stan

ekologiczny i w nadawa

y si

zaopatrzenia ludno

ci w wod

przeznaczon

do spo

ycia, bytowania

ryb, rekreacji.

c) ochrona w

d polega na: unikaniu,

eliminowaniu i ograniczaniu

zanieczyszcze

w szczeg

lno

substancjami szczeg

lnie

szkodliwymi, zapobiegania

niekorzystnym zmianom naturalnym.

d) zabrania si

wprowadzania

ciek

bezpo

rednio do poziom

wodono

nych w

d podziemnych, do

d powierzchniowych oraz do ziemi

cieki wprowadzane do wody nie

mog

zawiera

DDT,PCB,PCT,

chorobotw

rczych drobnoustroj

cieki wprowadzanie do wody nie

mog

powodowa

: zmian w naturalnej

biocenozie, zmian w naturalnej

tno

ci, barwie, zapachu,

formowania si

osad

w lub piany

Klasy czysto

ci w

1klasa

najwy

szy stopie

czysto

ci nadaj

do zaopatrzenia ludno

ci w wod

do picia,

zaopatrzenia zak

w wymagaj

cych wody o

jako

ci wody do picia, bytowania ryb

ososiowatych.

2klasa

nadaja si

do bytowania innych ryb ni

ososiowatych, chowu i hodowli zwierz

gospodarskich, cel

w rekreacyjnych.

3klas

nadaj si

do zaopatrzenia w wod

zak

w innych ni

zak

ady wymagaj

wody o jako

ci wody do picia, nawadniania

teren

w rolniczych. Wody bardziej

zanieczyszczone ni

klas

4 klasa

to wody pozanormatywne nie nadaj

adnych cel

Oczyszczanie

ciek

w odbywa

czterostopniowo:

–

oczyszczanie mechaniczne usuwaj

zanieczyszczenia sta

e do zawiesin

atwoopadajacych

–

oczyszczanie biologiczne, kt

re usuwa

zanieczyszczenia rozpuszczane i koloidalne,

ubytek BZT (biochemiczne zapotrzebowanie na

tlen) 85

–

93%, redukcja azotu i fosforu 30

–

40%

metoda osadu

–

czynnego i z

a biologicznego

–

usuwanie substancji biogennych

–

azoty i

fosforu

–

usuwanie substancji, czyli tzw. odnowa wody

Ochrona atmosfery

Pod wp

ywem emisji r

nych substancji do

atmosfery atmosfera zmienia sw

j sk

ad.

e to nast

powa

w stopniu wi

kszym

by si

od razu wydawa

o, ze wzgl

na mo

liwo

ść

chemicznego oddzia

ywania

emitowanych substancji z atmosfer

c o zorganizowanym oczyszczaniu

powietrza mamy na my

li zorganizowane

odprowadzani powietrza ze

zanieczyszcze

. Oczyszczanie powietrza

jest w zasadzie oczyszczaniem gaz

odlotowych, czyli ochron

atmosfery.

Zanieczyszczenie powietrza

atmosferycznego.

Jest to obecno

ść

w dolnej warstwie atmosfery

sta

ych ciek

ych i gazowych w ilo

ciach i

rodzaju przekraczaj

cych dopuszczalne

ęż

enia, w ilo

ciach nie tylko uci

ąż

liwych

dla cz

owieka lub wywieraj

cych wp

yw na

jego zdrowie, ale te

szkodliwych dla

zwierz

t, ro

lin, nie korzystnych dla gleby i

wody.

Zanieczyszczenie (w in

ynierii ochrony

rodowiska) to sk

adniki obce, obecne w

jakiej

ęś

ci ekosystemu, kt

re do niego

nie nale

żą

i zniekszta

caj

jego cechy i

ciwo

ci.

Usuwanie zanieczyszcze

wnymi

ami zanieczyszcze

przemys

i energetyka (bazuje na

spalaniu paliw sta

ych; w

giel brunatny)

W ci

gu technologicznym najpierw

stosujemy aparaty, kt

re mog

poch

ąć

bardzo du

e ilo

zanieczyszcze

, ale z ma

łą

wydajno

(tylko najwi

ksze cz

stki). Po wst

pnym

odpyleniu stosujemy aparaty o wi

kszej

skuteczno

ci, kt

re jednak mog

poch

ąć

e ilo

ci zanieczyszcze

Sposoby redukcji ilo

ci gaz

odlotowych

Stosuje si

nast

puj

ce procesy

oczyszczania:

odpylanie

absorpcja i adsorpcja

katalityczne utleniane i redukcja

Konieczno

ść

stosowania urz

dze

oczyszczania gaz

w odlotowych wynika z:

z potrzeby ochrony atmosfery przed

zanieczyszczeniami

ci odzyskania substancji

Obecny stopie

zanieczyszczenia

rodowiska

ania do zmian w procesach

technologicznych i tworzenia technologii

bezodpadowych (nic nie jest emitowane do

atmosfery) oraz technologii p

odpadowych

(emisja zanieczyszcze

nie przekraczaj

norm). Hermetyzacja, automatyzacja

bezpo

redniemu robotyzacja zapobiega

bezpo

redniemu kontaktowi cz

owieka z

zanieczyszczeniami.

Urz

dzenia do redukcji zanieczyszcze

gazach s

żą

do usuwania py

w i gaz

odpylacze:

**komory osadcze

–

oddzielanie py

w pod wp

ywem si

**koncentratory inercyjne

–

a bezw

adno

ci przy zmianie

kierunku przep

ywu

**koncentratory od

rodkowe i cyklony

–

a od

rodkowa

**odpylacze filtracyjne

–

jest oddzielony przez przep

przez materia

y porowate

**odpylacze elektrostatyczne

–

wykorzystuj

adunek cz

stek

metody do usuwania zanieczyszcze

gazowych:

**adsorpcja

**absorpcja

**katalitycznego utleniania i redukcji

**spalanie p

omieniem bezpo

rednim

**kondensacyjnym

kompresyjnym

Naturalne i antropogeniczne

zagro

enia gleby:

naturalne

erozja wodna

powierzchniowa, liniowa, ruchy masowe,

erozja podziemna, abrazja, erozja

eoliczna, po

ary, trz

sienia ziemi, susze.

b) antropogeniczne: zanieczyszczenia

mechaniczne

gruz ze zrujnowanych

budynk

w, odpady z budownictwa,

opakowania metalowe, szklane,

ceramiczne,nieorganiczne

odpady z

gospodarstw wiejskich

Zanieczyszczenia chemiczne

zakwaszanie, zasolenie, ska

enie metalami

ęż

kimi, zwi

zkami radioaktywnymi,

pestycydami, w

glowodorami.

czenie gleby pustynnienie i stepowienie.

Pomniejszenie og

lne powierzchni gleb

zabudowa techniczna.

Zniekszta

cenie gruntu

adowanie.

odpad

w przemys

owych i komunalnych

Deformacje spowodowane przez g

rnictwo:

zapadliska i wypi

trzenia na terenach

rniczych, wyrobiska i zwa

owiska

pokopalniane

Procesy prowadz

ce do zmiany

odczynu gleby:

Zakwaszanie

zwi

zki siarki i inne

odpady w postaci kwa

nych deszcz

ogranicza i hamuje rozw

mikroorganizm

w przy wysokim st

ęż

eniu

niszczy m

ode tkanki ro

lin i powoduje

utrat

zdolno

ci przyswajania sk

adnik

pokarmowych, sprzyja wymianie trudno

rozpuszczalnych substancje mineralnych.

Alkalizacja

y emitowane z

zak

w cementowych, zwi

zki

wapnia, magnezu, sodu, amoniaku

prowadzi do naruszenia r

wnowagi

przyswajalnych sk

adnik

pokarmowych w wyniku czego

pogarszaj

warunki asymilacji i

oddychania ro

lin. Zasolenie

zwi

zki

sodu zasolenie gleby powy

ej pewnej

granicy dzia

a destruktywnie na jej

struktur

i porastaj

linno

ść

UTYLIZACJA I WYKORZYSTANIE

ODPAD

Wykorzystanie odpad

w poprodukcyjnych i

pokonsumpcyjnych jest istotnym

elementem gospodarowania zasobami

przyrody i ochrony

rodowiska

–

pozwala

obni

koszty produkcji, oszcz

dza

surowce i zmniejsza obci

ąż

enie

rodowiska

odpadami. Np. z 1 t z

omu

elaza uzyskuje

0,94 t stali, oszcz

dzaj

c 3

–

4 t

celulozy, oszcz

dza si

–

4 m3 drzewa i

wykorzystuje 90% mniej wody.

Odpowiednie spalenie odpad

w miejskich.

Prawid

owe prowadzenie gospodarki

odpadami pozwala na:

***ochron

zdrowia mieszka

w (w

zwi

zku z obecno

organizm

chorobotw

rczych, substancji toksycznych

i niebezpiecznych oraz ich fizyczne

oddzia

ywanie)

***utrzymanie higieny

***recykling surowc

***unikanie powstawania odpad

***zmniejszenie ilo

ci odpad

***zmniejszenie ilo

ci zanieczyszcze

gazowych emitowanych do atmosfery

Unieszkodliwianie odpad

poddawanie ich procesom

przekszta

cania biologicznego,

fizycznego lub chemicznego w celu

doprowadzenia ich do stanu, kt

nie stwarza dla

ycia i zdrowia oraz

dla

rodowiska. Sk

adowanie tak

zalicza si

do metod

unieszkodliwiania.

WYKORZYSTANIE I

UNIESZKODLIWIANIE ODPAD

Wykorzystanie odpad

w w celach

–

jest to technicznie i ekonomicznie

uzasadnione:

***przemys

owych, np.

energetycznych, budowlanych, jako

surowiec wt

rny (makulatura, szk

***nieprzemys

owych, np. do

kszta

towania grunt

w lub ich

dostosowania do okre

lonych potrzeb,

do nawo

enia lub ulepszania gleby

Wymagania dotycz

ce budowy i eksploatacji

adowisk obejmuj

w szczeg

lno

ci:

**okre

lenie warunk

w technicznych

urz

dzania sk

adowiska

**ustalenie sposobu eksploatacji

adowiska, w zale

ci od

adowanych odpad

w, ich selekcji i

sposobu izolacji

**obowi

zek opracowania instrukcji

eksploatacja sk

adowiska

**okre

lenie sposobu

odprowadzania, gromadzenia i

oczyszczania w

d odciekowych

**okre

lenie sposobu i terminu

docelowego zagospodarowania

terenu sk

adowiska odpad

** obowi

zek prowadzenia sta

ych i

okresowych bada

ywu

adowiska na stan

ycia i zdrowia

ludno

ci oraz

rodowiska

Zarz

dzaj

cy sk

adowiskiem jest

zobowi

zany m.in

. do

***zapewnienia selektywnego sk

adowania

odpad

w, maj

c na uwadze unikni

cie szkodliwych

reakcji mi

dzy innymi zapewnienia mo

liwo

dalszego ich wykorzystania oraz rekultywacji i

ponownego zagospodarowania terenu sk

adowiska

***utrzymanie i eksploatowanie sk

adowiska

odpad

w w spos

b zapewniaj

cy w

ciwe

wykorzystanie urz

dze

stanowi

cych wyposa

enie

stanowisk odpad

w, oraz wymaga

sanitarnych,

bezpiecze

stwa i higieny pracy,

przeciwpo

arowych a tak

e zasad ochrony

rodowiska

Najwi

ksze ilo

ci odpad

„

produkowanych

”

jest w

nast

puj

cych wojew

dztwach:

skie

15%

mazowieckie

12%

wielkopolskie

9,9%

dolno

skie

9,7%

Najmniejsze ilo

ci odpad

„

produkowanych

”

jest w

nast

puj

cych wojew

dztwach:

tokrzyskie

1,9%

opolskie

2,4%

podlaskie

2,8%