Z Kodeksem niełatwo się zmierzyć. Przy około 20 posiedzeniach

komitetów rocznie i tomach opublikowanych raportów,
obejmujących każdego roku ponad 1000 stron, większość ludzi
nadal nie wie, w jakim stopniu Kodeks Żywnościowy (Codex
Alimentarius) wpływa na ich zdrowie. Tekst ten pozwoli Ci odkryć

pełniejszy obraz wyłaniający się zza Komisji Kodeksu
Żywnościowego (Codex Alimentarius Commission) faktycznie
wspierającej

międzynarodowy

przemysł

farmaceutyczny,

chemiczny i biotechnologiczny.
Komisja Kodeksu Żywnościowego (zwana potocznie Codex
Alimentarius) jest głównym globalnym ciałem przygotowującym
propozycje i opinie Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) oraz

Organizacji ds. Żywności i Rolnictwa przy ONZ (FAO) w zakresie,
odnoszącym się do realizacji wspólnego Programu Standardów
Żywnościowych FAO i WHO. Głównymi celami założonej w 1963

roku Komisji (zawartymi w Podręczniku Wytycznych) są: ochrona

zdrowia konsumentów, zapewnienie uczciwych praktyk w handlu
żywnością oraz koordynowanie prac nad międzynarodowymi
normami żywnościowymi prowadzonymi przez organizacje
rządowe i pozarządowe. Niestety jednak, co łatwo zaobserwować,

działalność Komisji nie chroni zdrowia konsumentów, a z
międzynarodowego handlu żywnością nie eliminuje nieuczciwości.
Komisja przewodniczy około 30 podległym komitetom i doraźnym

międzyrządowym grupom zadaniowym, których głównym
zadaniem jest przygotowywanie norm, wytycznych a także studiów
dotyczących żywności, w tym suplementów diety. Prace te są
następnie przedstawiane Komisji, która je ostatecznie zatwierdza i

przyjmuje jako nowe standardy, normy i światowe wytyczne
dotyczące żywności.

Nie przyjęcie przez kraje różnych standardów i wytycznych
opracowanych przez Kodeks jest teoretycznie możliwe. Jednak
utworzenie 1 stycznia 1995 roku Światowej Organizacji Handlu
(WTO) zmieniło zasadniczo międzynarodowy status wytycznych

Kodeksu. Są one coraz częściej traktowane przez WTO jako punkt
odniesienia w rozsądzaniu międzynarodowych sporów
handlowych, dotyczących żywności. W związku z tym potencjalne

zagrożenie uwikłania w taki spór i wysokość potencjalnych strat
sprawia, że przyjęcie wytycznych i norm Kodeksu jest
powszechnie uważane za obowiązkowe. Nie pozostawia bowiem
członkom WTO praktycznie żadnej innej możliwości - poza ich

przestrzeganiem. Fakt, że 153 krajów należy obecnie do WTO, a
normy lub wytyczne Kodeksu istnieją praktycznie dla każdego typu

żywności, oznacza, że Kodeks już teraz skutecznie i bezpośrednio
wpływa na większość ludzi na naszej planecie.
Oprócz norm dotyczących „zwykłej” żywności, Kodeks wyznacza
również standardy i wytyczne dotyczące między innymi:

witaminowych i mineralnych suplementów diety, oświadczeń
dotyczących właściwości leczniczych, żywności ekologicznej,
żywności genetycznie zmodyfikowanej, etykietowania żywności,

reklamy, dodatków do żywności oraz zawartych w niej
pestycydów. Wytyczne Kodeksu we wszystkich tych dziedzinach
stawiają interesy ekonomiczne, zwłaszcza zyski firm
farmaceutycznych, chemicznych i biotechnologicznych ponad

zdrowiem człowieka.

Czym jest

Codex Alimentarius

i jak wpływa na nasze zdrowie?

Wytyczne dotyczące witamin i mineralnych suplementów oraz informacji

Wytyczne dotyczące witamin i mineralnych suplementów diety
powstały w oparciu o restrykcyjną dyrektywę Unii Europejskiej

dotyczącej suplementów diety (2002/46/EC). Wytyczne Kodeksu
ustaliły górne dozwolone limity dawek witamin i składników
mineralnych, oraz wprowadziły zakaz twierdzenia, że witaminowe i
mineralne suplementy diety mogą być wykorzystywane do

zapobiegania i leczenia chorób. Biorąc pod uwagę rosnącą liczbę
dowodów świadczących o imponującej poprawie zdrowia dzięki
stosowaniu suplementów diety, można stwierdzić , że wytyczne

Kodeksu spowodują, że konsumenci zostaną pozbawieni tej
cennej wiedzy, a sprzedaż leczniczych, profilaktycznych i
terapeutycznych produktów zdrowotnych zostanie objęta pełną
kontrolą przemysłu farmaceutycznego.
Kodeks zawiera wiele zapisów ograniczających informowanie o
korzyściach zdrowotnych, które mogą być przypisane produktom
spożywczym. Najprawdopodobniej najważniejszą z nich są

Generalne Wytyczne Kodeksu w Sprawie Oświadczeń. Wytyczne
te są w pewnym sensie źródłem problemu z Kodeksem. Z jednej
strony, wprowadza się restrykcje dotyczące naturalnych form

ochrony zdrowia, z drugiej dąży się do prawnego usankcjonowania
faktu, że farmaceutyki są jedynymi produktami którym można

przypisać właściwości lecznicze. Generalne Wytyczne Kodeksu w
Sprawie Oświadczeń zakazują m.in. wszelkich oświadczeń
(informacji) sugerujących, że zrównoważona dieta lub zwykła
żywność może nie dostarczać wystarczającej ilości wszystkich

składników pokarmowych. Zakazują także wszelkich twierdzeń, że
produkty spożywcze mogą być wykorzystane do zapobiegania,
łagodzenia, lub leczenia chorób. Zapisy te z jednej strony

naruszają wolność wypowiedzi zagwarantowaną w Powszechnej
Deklaracji Praw Człowieka z 1948 r. (art. 19), jednocześnie służąc
ochronie zysków przemysłu farmaceutycznego ze sprzedaży
drogich patentowanych leków syntetycznych i kontroli naszych

systemów ochrony zdrowia.
Wytyczne zostały odzwierciedlone w Unii Europejskiej w
Rozporządzeniu w sprawie oświadczeń żywieniowych i
zdrowotnych dotyczących żywności (Rozporządzenie (EC)
1924/2006)

Pestycydy

Komitet Kodeksu ds. Pestycydów zawartych w żywności został

utworzony w 1966 roku, i jest odpowiedzialny za ustalanie
maksymalnych limitów zawartości pestycydów w konkretnych
produktach żywnościowych lub w określonych kategoriach
żywności.
Zagrożenie poszczególnymi pestycydami jest zazwyczaj
rozpatrywane w oderwaniu od wpływu innych pestycydów i
dodatków chemicznych do żywności na zdrowie, a wpływ

długofalowy ich kumulacji w organizmie, jest zazwyczaj
ignorowany. Kodeks dopuszcza do stosowania m.in. zakazaną w
Unii Europejskiej atrazynę.

Takie podejście powoduje obserwowany w krajach zachodnich

wzrost ilości chorób cywilizacyjnych, przy jednoczesnym
zapewnieniu wysokich zysków przemysłu chemicznego i
farmaceutycznego.
Wytyczne te znajdują odzwierciedlenie w rozporządzeniu (WE) nr
396/2005 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie
najwyższych dopuszczalnych poziomów pozostałości pestycydów
w żywności i paszy pochodzenia roślinnego i zwierzęcego oraz na
ich powierzchni

Dodatki do żywności

W ramach Kodeksu działa specjalny Komitet, zajmujący się
bezpieczeństwem dodatków do żywności, którego jednym z
głównych zadań jest ustalenie ich maksymalnych dozwolonych
poziomów. Kodeksowy Indeks Dodatków Żywnościowych

wymienia łącznie około 300 różnych dodatków - zarówno
syntetycznych, jak i naturalnych - dopuszczonych do stosowania w
żywności. Istotne jest, że choć niektóre sztuczne dodatki,

spożywane w niewielkich ilościach niezależnie od siebie, są
najczęściej bezpieczne, to w rzeczywistości Kodeks pomija fakt,

że zasadniczo takie środki chemiczne nie są spożywane osobno,
ale łącznie.
Oznacza to, że, z korzyścią dla ich producentów, skumulowany
efekt długofalowy spożycia wielu chemikaliów i sztucznych

dodatków mających wpływ na zdrowie konsumentów został w
znacznym stopniu zignorowany.
Wytyczne te zostały ujęte w rozporządzeniu Parlamentu
Europejskiego i Rady (WE) nr 1333/2008 w sprawie dodatków do
żywności

Ż

ywność ekologiczna

Żywnością ekologiczną zajmuje się Kodeksowy Komitet ds.
Etykietowania Żywności. Z dotychczasowych prac wynika, że

próbuje on pogorszyć globalne standardy dotyczące produktów
ekologicznych, zezwalając na stosowanie substancji takich jak
dwutlenek siarki, (może powodować reakcje alergiczne), azotyn
sodu i azotan sodowy, (substancje potencjalnie rakotwórcze,

uznane też za przyczynę nadpobudliwości u dzieci) oraz karagen
(odpowiada za powstawanie owrzodzeń i guzów nowotworowych
w jelitach). Komisja Kodeksu Żywnościowego dała także zielone

światło dla włączenia etylenu do Wytycznych Kodeksu
dotyczących Produkcji, Przetwarzania, Znakowania i Obrotu
Żywności Ekologicznej. Etylen jest używany do sztucznego
pobudzania procesu dojrzewania owoców i warzyw podczas

transportu. Zatwierdzenie stosowania go w produkcji żywności

ekologicznej będzie stanowić krok w kierunku akceptacji
egzekwowanych przez WTO wątpliwych i nienaturalnych praktyk

rolniczych oraz potwierdzenie, że żywność ekologiczna jest już ich
przedmiotem. Osłabienie standardów żywności ekologicznej
pomoże dużym nieekologicznym producentom żywności na
przejęcie zyskownego rynku żywności ekologicznej i osiągnięcie

większych zysków. Pogorszenie jakości żywności ekologicznej
zwiększy też przychody przemysłu farmaceutycznego, ze
sprzedaży leków, przemysłu chemicznego ze sprzedaży środków

chemicznych.

Wytyczne Kodeksu w sprawie żywności ekologicznej są
wprowadzane do prawa Unii Europejskiej w tzw. Zielonej Księdze
w sprawie jakości produktów rolnych z dnia 15.10.2008.

Ż

ywność genetycznie modyfikowana

Komisja Kodeksu Żywnościowego przyjęła pierwsze wytyczne i
zasady dotyczące genetycznie zmodyfikowanej żywności (GMO)
w 2003 roku. Teksty te stały się podstawą regulacji prawnych w
Stanach Zjednoczonych, Kanadzie i Argentynie, co rozpoczęło

zwycięską serię sporów handlowych z Unią Europejską w ramach
WTO. Spory te pokazały, że Unia stosuje moratorium w sprawie
zatwierdzenia i importu środków spożywczych zawierających

materiał GMO. Dalsze wytyczne i standardy dla GMO są obecnie
przedmiotem prac mających na celu włączenie ich do Kodeksu.
Ostateczne przyjęcie tych tekstów przyczyni się do zatwierdzenia i
obowiązkowego usankcjonowania sprzedaży GMO we wszystkich

krajach członkowskich WTO. Zdając sobie sprawę, że coraz
większa liczba ludzi jest przeciwna żywności GMO, wielcy
producenci GMO tacy jak Stany Zjednoczone, Kanada i Argentyna
naciskają, aby nie było wymogów dla producentów lub

eksporterów żywności GMO, zmuszających do informowania o

obecności genetycznie zmodyfikowanych organizmów na
etykietach produktów.
W odróżnieniu od zwykłych nasion, nasiona GMO mogą być
opatentowane. Potencjalne długofalowe zyski z ich sprzedaży są

tak kolosalne, że z łatwością przerastają te uzyskiwane z rynku
farmaceutyków.
Obecnie Unia Europejska w wyniku sporu przegranego przed

WTO, płaci rocznie 117 mln USD kary na rzecz USA i około 11
mln USD na rzecz Kanady z tytułu z odmowy importu wołowiny i
drobiu uzyskanych z hodowli zwierząt karmionych genetycznie
modyfikowanym hormonem wzrostu (rbGH).
Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA)
niezgodnie z prawem dopuścił kukurydzę modyfikowaną
genetycznie (odmiana MON 810) do upraw i sprzedaży w Unii
Europejskiej pomimo braku wyników badań jej długofalowego

wpływu na środowisko i zdrowie człowieka.

Etykietowanie żywności

Specjalny Komitet Kodeksu ds. Etykietowania Żywności (Codex
Committee on Food Labelling - CCFL) istnieje od 1965 roku.
Kwestia etykietowania żywności jest szczególnie istotna dla

dalszego upowszechniania informacji o właściwościach
leczniczych i żywieniowych naturalnych produktów. Brak rzetelnej
informacji na etykietach produktów żywnościowych, wraz z
wszechobecną reklamą leków syntetycznych, ograniczają

drastycznie możliwości producentów suplementów żywieniowych
w informowaniu konsumentów o udowodnionych korzyściach z ich
stosowania. Można sądzić, że było to głównym celem, dla którego

CCFL odmówił uznania roli optymalnego żywienia w zapobieganiu,
łagodzeniu i leczeniu chorób. W zakresie etykietowania Kodeks
podobnie zamiast chronić zdrowie konsumentów, może być

postrzegany

jako

działający

w

interesie

przemysłu

farmaceutycznego.
Wytyczne te zostały ujęte w Rozporządzeniu w sprawie
oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych dotyczących żywności
(Rozporządzenie (EC) 1924/2006)

Reklama

Spory o to, czy w ogóle i w jaki sposób Kodeks powinien
zajmować się kwestią reklamy toczą się 1972 roku. W maju 2006

na konferencji CCFL w Ottawie; zdecydowano, że należy
rozpocząć prace nad definicją reklamy.
Zaproponowana definicja z punktu widzenia naturalnego zdrowia
jest daleka od ideału:

„Reklama: wszelkie przedstawienie do publicznej wiadomości, w
formie innej niż etykiety, którego przeznaczeniem jest lub może
być wpływ na kształtowanie postaw, przekonań i zachowań w celu
bezpośredniego lub pośredniego promowania sprzedaży
żywności."
Tak sformułowana definicja rodzi kilka zasadniczych pytań. Na

przykład, o ile przyjęcie takiej definicji - biorąc pod uwagę zakaz
reklamy uzasadnionych, opublikowanych lub recenzowanych
badań naukowych i dokumentów - może m.in. hamować

organizacje non-profit zajmujące się informowaniem i
orzecznictwem w zakresie naturalnych metod leczniczych w

kształtowaniu postaw, przekonań i zachowań w zakresie
sprzedaży suplementów żywieniowych?
Czy ograniczenia dotyczące reklamy, opierające się na tej definicji,
naruszają prawo do wolności poglądów i swobody wypowiedzi i /
lub prawo wolności wyrażania poglądów bez przeszkód oraz
poszukiwania, otrzymywania i przekazywania informacji i idei
wszelkimi środkami, bez względu na granice (które to prawa są

zawarte są w artykule 19 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka
Narodów Zjednoczonych)?
Biorąc pod uwagę, że zyski wielu gałęzi wielkiego przemysłu
zależą od ograniczenia wszelkich środków, dzięki którym

konsumenci mogą uzyskać informacje na temat naturalnych metod
dbania o zdrowie - potencjalne ograniczenia dotyczące reklamy
stają się wyraźnie kluczową kwestią Kodeksu.

Wnioski

Kodeks to nie tylko sprawa suplementów diety. W rzeczywistości
to główne pole politycznej bitwy, gdzie wojna toczy się o to, kto

będzie regulować i kontrolować globalne dostawy żywności. Ta
„wojna" jest prowadzona przez światowe władze (WTO, FAO,
Komisja Europejska) i instytucje regulujące rynek żywności (KKŻ,
FDA, EFSA, itp.) coraz bardziej powiązane ze światem wielkiego

biznesu i interesów finansowych. Handel i zysk są jego głównymi
celami – kosztem ludzkiego zdrowia.
Obecnie wszystko wskazuje na to, że długoterminowymi
finansowymi zwycięzcami w walce o to, aby uzyskać kontrolę nad

światowymi dostawami żywności będą najprawdopodobniej
właściciele biznesu farmaceutycznego i chemicznego. Przede
wszystkim dlatego, że przyjęcie przez Kodeks dalszych

wytycznych, dotyczących żywności modyfikowanej genetycznie,
wydaje się prawie nieuniknione. W rezultacie nasza wolność
wyboru, nasza przyszłość w zakresie ochrony zdrowia i
środowiska naturalnego jest wyraźnie zagrożona.
Powszechna wiedza o zdrowotnych właściwościach żywności,
dobre odżywianie i nasze dobre zdrowie zagrażają interesom
przemysłu farmaceutycznego poprzez ograniczenie wielkości

rynku dla leków syntetycznych. Żywność wolna od pestycydów,
sztucznych dodatków i innych zanieczyszczeń, z definicji może
powodować zmniejszenie globalnego użycia lub wręcz eliminację

wszelkich chemikaliów. To, stoi w sprzeczności z interesami firm
farmaceutycznych i chemicznych, których zyski są powiązane z

pogorszeniem stanu naszego zdrowia.
Podsumowując: chociaż mogło to do niedawna pozostawać
niejasne, wsparcie Komisji Kodeksu Żywnościowego dla
międzynarodowego przemysłu farmaceutycznego, chemicznego i

biotechnologicznego nadal nie słabnie, a szeroki zakres
działalności Komisji sprawia, że jest to znaczące zagrożenie dla
przyszłego stanu zdrowia każdego z nas.
Kodeks dotyczy także Polski. Znacząca część prawa Unijnego

powiązanego z wytycznymi Kodeksu zostanie wprowadzona do
polskiego prawa w oparciu o Ustawę o zmianie ustawy o
bezpieczeństwie żywności i żywienia oraz niektórych innych

ustaw, (projekt z dnia 21 maja 2009 roku).
Czy chcemy dożyć chwili, kiedy powszechny dostęp do
bezpiecznej, wartościowej żywności, skutecznych suplementów
diety i terapii naturalnych będzie ograniczony i kontrolowany przez

interesy

firm

farmaceutycznych,

chemicznych

i

biotechnologicznych? Jeśli nie, musimy działać już teraz, zanim
nie będzie za późno.

Więcej informacji

kampania natura bez granic

email

[e-mail]

web:

www.fnbg.org

________________________________________________________________________________________________________________________________

UWAGA

Wszelkie znaki handlowe są własnością korporacji mających do nich

prawa patentowe. Powyższe produkty pokazane w tej broszurze

zostały dopuszczone do obrotu na terenie Polski, ich niezależne od

siebie spożywanie

według dopuszczających je do obrotu instytucji

nie powinno zagrażać zdrowiu.

fnbg

.

org

nie czerpie z tej broszury żadnych zysków a informacje w

niej zamieszczone mają cel jedynie edukacyjny.