Platon

- etyka

Platon (ok. 427-

347 p.n.e), filozof grecki. Zainteresowania filozoficzne zawdzięczał

dziewięcioletniemu obcowaniu z Sokratesem. Po jego śmierci odbył liczne podróże. Podczas

podróży poznał wiele poglądów, w tym doktryny orfickie i pitagorejskie o wędrówce duszy, o

uwięzieniu duszy w ciele, o dążności do najwyższej idei dobra.

W 389 p.n.e., po powrocie do Aten, w gaju poświęconym Akademosowi założył szkołę –

AKADEMI PLATO SK , którą kierował przez 42 lata. Była ona zorganizowana na wzór

pitagorejski i miała zarówno charakter naukowy, jak i religijny.

P

laton rozwin ł nauk o:

1) ideach, o ich

charakterze, relacjach pomiędzy ideami a rzeczami, o ich naturze.

2) duszy

, jej funkcjach biologicznych, poznawczych, religijnych, o zależnościach między

duszą i ciałem.
3) przyrodzie, o s

twórcy demiurgu - boskim budowniczym świata, naturze i materii.

4) poznaniu (rozumowym i wrodzonym), stopniach i metodach poznania.
5) filozofii i jej charakterze, zadaniach i celach.
6) cnotach, czyli

etykę, w tym: o istocie cnót i ich strukturze, o miłości.

7)

państwie.

8) pięknie, sztuce, twórczości, czyli estetykę.

Platon

ukształtował system filozoficzny, którego istotą było:

*w ontologii

: przekonanie, że istnieje byt idealny i że byt realny jest odeń zależny.

*w psychologii

: uznanie, że dusza istnieje niezależnie od ciała i że ciało jako byt niższy jest

zależne od niej.
* w teorii poznania: twierdzenie,

że istnieje wiedza rozumowa, niedoświadczalna,

wrodzon

a, i wiedza zmysłowa, niepewna i złudna.

*

w etyce: uznanie, że właściwym celem człowieka s dobra idealne i że dobra realne

powinny być traktowane jako środki do niego wiod ce.

Platon był finalistą w pojmowaniu przyrody. Pionierem logiki, teorii pa stwa i prawa.

PLATON



NAUKA O IDEACH: 2 rodzaje bytu: rzeczy i idee (ale tak na prawde rzeczy sa tylko cieniami
idei, zjawiskami wiec nie maja swojego bytu). Wiedza w pojeciach jest pewna i bezwzgledna.
Pojecia sa stale i jedne, przedmioty na ich podstawie musza zawierac ich wlasnosci. Idee
istnieja, rzeczy staja sie. Idee nie sa jednak przyczynami ale wzorcami. Czym jest idea? 2
teorie: logiczna (immanentna) i religijna (transcendentalna)



NAUKA O DUSZY: Dusza jest przeciwienstwem materii, zrodlem ruchu. Dusza pozwala
poznac wlasnosci wspolne rzeczy (idee). Jest tez niesmiertelnym pierwiastkiem czlowieka.
Dusza jest niematerialna, niesmiertelna, niezalezna od ciala (mimo zespolenia w czlowieku),
zlozona (rozumna, impulsywna, zmyslowa), doskonalsza od ciala, cialo jest dla niej
wiezieniem.



NAUKA O PRZYRODZIE: Swiatem rzadzi rozum i lad, zostal zbudowany przez Demiurga na
wzor idei. Materia: trzecia przyczyna Wszechswiata, budulec (swiat zostal zbudowany z niej a
nie stworzony z nicosci), jest nieokreslona, bezksztaltna, nieorganiczna. Swiat, planety

posiadaja dusze i to na nich zostal nabudowany swiat. Dusza daje lad i ruch.



NAUKA O POZNANIU: poznanie rozumowe (idei) i zmyslowe (rzeczy). Poznanie wrodzone:
posiadamy wrodzona wiedze, ktora sobie przypominamy (np rozwnosc, sprawiedliwosc).
Poznanie bezposrednie (intuicja) i posrednie (dyskurs). Poznanie empiryczne (najbardziej
niedoskonale, obserwacja nam nic nie daje), naukowe (matematyka jest bardziej dokladna,
ale tez nie idealna bo jest dogmatyczna i nie probuje tego wyjasnic), dialektyka (czyste
badanie pojec i twierdzen poprzez analize i synteze).



ETYKA: cnoty: madrosc (dusza rozumna), mestwo (d.impulsywna), panowanie nad soba
(d.pozadliwa) + sprawiedliwosc utrzymujaca lad. Milosc: milosc pieknychcial -> milosc
pieknych dusz -> milosc do piekna jako takiego (idea). Dobra realne sa srodkami tylko do
osiagnieicia dobr idealnych. Panstwo: powszechne i stale, organizm w celu wspolnego dobra,
wiedza, wladcy-filozofowie.

Do najważniejszych pism w dorobku Platona należą: Obrona Sokratesa, Laches, Charmides,
Eutyfron, Protagoras, Gorgiasz, Menon, Fajdros, Fedon, Uczta, Teajtet,

Państwo