1
Niniejszy zestaw notatek / prze
ź
roczy ma charakter
roboczy, do u
Ŝ
ytku dydaktycznego.
Materiały
maj
ą
charakter wybiórczy
nie
stanowi
ą
kompletnego i wyczerpuj
ą
cego opracowania
zagadnienia podanego w tytule.
Materiały nie s
ą
w zało
Ŝ
eniu przeznaczone
do rozpowszechniania i powielania.
2
Diagnoza
neuropsychologiczna
ST
pamięć i jej
zaburzenia
23.03.15
Dr n. med. Agata Przyborska
3
Pamięć (1)
•
Pamięć nie jest zjawiskiem jednorodnym, istnieje wiele
róŜnych podsystemów pamięci.
•
Kryterium czasu przechowywania informacji:
p.długotrwała - lata.
p.krótkotrwała - do minut,
•
Rodzaj informacji i sposób kodowania:
p. epizodyczna (zdarzeń osobistych)
p. semantyczna – fakty, pojęcia, relacje (wiedza o świecie)
łączenia w grupy informacji o podobnym charakterze, niezbędna
do posługiwania się językiem
•
Odtwarzanie (dekodowanie) wspomnień:
p. deklaratywna
p. niedeklaratywna: pamięć proceduralna (sekwencje czynności,
umiejętności), odruchów warunkowych (gotowości reakcji,
dyspozycyjności), torowanie (priming).
4
Pamięć (2)
•
Pamięć nie jest zjawiskiem jednorodnym, istnieje wiele róŜnych
podsystemów pamięci.
•
Sposób wydobywania i odtwarzania informacji:
p. dowolna, jawna, - uświadamiana
p. mimowolna, utajona - nieświadoma, ukryta, wpływająca na działanie
mózgu w sposób utajony
Układ pamięci emocjonalnej to często pamięć utajona, ale dzięki
połączeniom hipokamp-kora przejściowa-ciało migdałowate niektóre
wpływy mogą stać się jawne, chociaŜ nie trudno tu o błędy w interpretacji.
•
Inne terminy:
p. operacyjna – strategie zapamiętywania w pamięci krótkotrwałej
w pamięci długotrwałej:
o
pamięć autobiograficzna (chronologia Ŝycia)
o
p. prospektywna – zapamiętanie planu wykonania przyszłych działań.
5
6
hipokamp
7
Struktury anatomiczne słuŜące pamięci:
•
Kora mózgowa
płat ciemieniowy zawiera „szkicownik wzrokowo-przestrzenny”,
waŜny dla pamięci krótkotrwałej jak i długotrwałej pamięci
skojarzeniowej.
•
Hipokamp (układ limbiczny) - pamięć przestrzenna,
pamięć epizodyczna o pośrednim czasie Ŝycia.
•
Ciało migdałowate - pamięć emocjonalna (utajona).
•
Pamięć proceduralna – jądra podstawy mózgu
(prąŜkowie), móŜdŜek i kora ruchowa
•
Jadro ogoniaste – „pamięć genetyczna”, instynktowne
formy zachowania, zaburzenia prowadzą do zachowań
obsesyjno-kompulsywnych.
8
Short Term M.
Long Term M
Lokalizacja STM nie jest jednoznacznie określona
Uboga wiedza o podłoŜu fizjologicznym
Teoria o istnieniu tych dwóch rodzajów pamięci nie
została jeszcze udowodniona
9
Pamięć robocza
•
Pamięć robocza powstaje w wyniku aktywacji kory przedczołowej
i hipokampa. Powstaje pewnego rodzaju notatnik, który pozwala
przechować przez krótki czas jakieś informacje, przerwać
wykonywaną czynność, zająć się czymś innym, po czym powrócić do
wykonywanej czynności.
Wymaga to zarówno pamięci krótkotrwałej jak i mechanizmów uwagi.
•
Pojemności pamięci roboczej poświęcono wiele uwagi:
klasyczne badania ( G.A. Miller, Psychological Review, 63, 81-97) -
pojemność pamięci roboczej w zadaniach typu zapamiętania listy
przypadkowych cyfr lub wyrazów określono średnio na 7±2.
późniejsze badania wykazały, Ŝe zaleŜy to bardzo od charakteru
materiału, dla słów moŜe to być mniej, 5±2, a dla obiektów wizualnych
(np. znaków chińskich, jeśli któś ich nie zna) tylko 4±2.
pojemność pamięci roboczej dla długich słów jest mniejsza niŜ krótkich,
np. cyfry walijskie są długie i mniej się ich zapamiętuje.
ograniczenie moŜe wynikać z czasu potrzebnego do wypowiedzenia
zapamiętanych słów czy cyfr w ciągu 2 sekund (Marschark, Mayer 1998).
10
Kora przedczołowa
•
Bierze udział w tworzeniu się krótkotrwałej pamięci
roboczej (operacyjnej, PR). WyróŜniono, za pomocą metod
obrazowania, następujące podobszary:
•
A. PR - przestrzenna
B. PR - przestrzenna,
działania zaleŜne od woli
(self-ordered tasks)
C. PR - przestrzenna,
obiektów i werbalna,
działania zaleŜne od woli
i myślenie analityczne
D. PR - obiektów,
myślenie analityczne
11
Molekularne podstawy pamięci.
•
Są zasadniczo dwie moŜliwości zmian: synaps lub pobudliwości neuronów.
zmiany synaptyczne, wpływające na wzorce powstających pętli aktywności,
wzmacniające lub osłabiające wzajemny wpływ neuronów na siebie, szybkie
lub powolne;
zmiany wewnątrz neuronu, powodujące depolaryzację całej błony komórkowej, a
przez to większą pobudliwość.
•
Długotrwałe wzmocnienie synaptyczne (Long-term Potentiation,
LTP), czyli wzrost sprawności przewodnictwa synaptycznego, jest zapewne
odpowiedzialne za powolne uczenie.
•
Długotrwałe osłabienie synaptyczne (Long-term Depression, LTD),
czyli osłabienie sprawności przewodnictwa synaptycznego, jest procesem
przeciwstawnym.
•
Gwałtownie, po przejściu szybkiej serii impulsów pobudzających, mogą
zmienić stan komórki synapsy elektryczne, zbudowane z kompleksu białek
zwanych koneksynami – zapamiętywanie waŜnych epizodów.
•
Za pamięć krótkotrwałą moŜe odpowiadać depolaryzacja neuronu w wyniku
silnego pobudzenia serią impulsów receptorów glutaminowych, modulowana
przez receptory dopaminowe, (K. Sidiropoulou i inn, Nature Neuroscience,
26.01.2009).
12
Błędy i wady pamięci a jej zaburzenia
•
powszechne”mam na końcu języka”
•
zniekształcanie wspomnień,
•
wspomnienia rzekome: iluzje pamięci i konfabulacje
•
powstawanie luk pamięciowych (pomijanie, blokowanie)
•
uporczywe powracanie do dawnych, nieprzyjemnych
przeŜyć
•
zapamiętywanie wszystkiego , bez moŜliwości selekcji
informacji – pamięć wzmoŜona, hipermnezja
u mnemonistów
u innych ludzi w stanach ekstatycznych, pod wpływem bardzo
silnych przeŜyć
13
Zaburzenia pamięci
•
Obraz zaburzeń pamięci w wyniku uszkodzeń mózgu –
zróŜnicowany i wielowymiarowy:
Amnezje – symptomy ubytkowe (luki pamięci, niepamięć faktów,
czasu, zdarzeń).
Objawy nadmiarowe:
o
paramnezje – zniekształcenia
o
hipermnezja – z towarzyszącymi często deficytami pozostałych
aspektów pamięci i innych funkcji poznawczych.
•
Zaburzeniom mogą ulec:
o
róŜne etapy pamięci (zapamiętywanie, przechowywanie,
przypominanie(rozpoznawanie lub reprodukcja)
o
róŜne rodzaje pamięci
o
strategie kodowania i dekodowania informacji
14
Amnezja
•
Amnezja, amnezja organiczna (
amnesia
) – całkowity
lub czasowy zanik pamięci deklaratywnej.
•
WyróŜnia się 2 typy amnezji:
Amnezja następcza – typ amnezji polegający na utracie
zdolności zapamiętywania nowych informacji.
Amnezja wsteczna – amnezja polegająca na utracie pamięci w
odniesieniu do zdarzeń, których dana osoba była świadkiem przed
urazem, będącym powodem amnezji.
•
Całkowitą lub przejściową amnezję moŜe spowodować
mocne uderzenie w głowę. Amnezja (ostra,
nieodwracalna) występuje równieŜ w chorobie
Alzhaimera.
15
3 grupy zaburzeń pamięci - podział w oparciu o rodzaj i przebieg
schorzenia/urazu mózgu i cechy behawioralne deficytów:
1.
Amnezja globalna (całkowita), w ostrych stanach schorzeń lub
urazów mózgu
objawy zwykle się wycofują (w róŜnym stopniu) wraz z remisją innych
funkcji psychicznych,
mogą pozostać w postaci izolowanej amnezji wstecznej lub następczej
mogą pozostać/prowadzić do innych zaburzeń poznawczych (afazja,
agnozja, apraksja)
mogą pozostać w postaci: zakłóceń samooceny i kontroli zachowania,
konfabulacji, zaprzeczania deficytom (anozognozja) obniŜonego afektu i
wycofywania się z kontaktów społecznych,
2.
Amnezja „właściwa” – głębokie zaburzenia mnestyczne występują
przy prawie normalnie funkcjonujących innych czynnościach
poznawczych (mowy, intelektu)
3.
Zaburzenia pamięci w demencjach, pogłębiające się wraz z
upośledzeniem innych funkcji poznawczych
1.
w ch. Alzhaimera – najszybciej ulega zaburzeniu pamięć operacyjna,
potem semantyczna, potem proceduralna
2.
w ch. Parkinsona – najpierw zaburzenia ruchowe, funkcje poznawcze
pozostają długo zachowane (ze zmniejszoną zdolnościa koncentracji
uwagi i większą „męczliwością”
16
Zaburzenia pamięci: Amnezja dziecięca
•
Amnezja dziecięca to całkowite wymazanie z pamięci epizdoycznej
przeŜyć z okresu do dwóch lat,
chociaŜ pamięć epizodyczna zanika, zostaje pamięć semantyczna,
prawdopodobnie niemowlęta nie tworzą śladów pamięci tak jak dzieci;
moŜe wynika to z późnego dojrzewania hipokampa?
kolejność dojrzewania struktur w mózgu: ciało migdałowate, hipokamp,
kora, najpóźniej jej płaty przedczołowe, potrzebne do subtelnych ocen
działań w kontekstach.
urazy z wczesnego dzieciństwa moga mieć wpływ na zachowanie, chociaŜ
nie są pamiętane w jawny sposób,
pamięć wczesnych wydarzeń jest niewiarygodna, powstała później na
skutek prób przypominania, opowiadań lub oglądanych materiałów z
przeszłości.
•
Amnezja źródłowa (source amnesia) to róŜnorakie zaburzenia, które
uniemoŜliwiają przypomnienie sobie źródła (kontekstu), z którego
pochodzi zapamiętana informacja.
17
Zaburzenia pamięci: Amnezja następcza
•
Amnezja następcza - brak moŜliwości zapamiętania
nowych wydarzeń, ogólna niezdolność do kodowania
informacji:
dotyczy pamięci opisowej,
nie narusza pamięci nieopisowej, moŜna więc nauczyć się nowych
umiejętności, (ale nie uczenie się nowych informacji)
powodują ją uszkodzenia wzgórza, płatów skroniowych, kory
przedczołowej, hipokampa i okolic.
Hipokamp i okolice konieczne są do uformowania się
trwałych śladów pamięci.
Pacjent HM – uszkodzenie hipokampa i jego połaczeń
18
Amnezja następcza - podstawowe cechy
•
Głęboki deficyt przypominania sobie i rozpoznawania zdarzeń, jakie
miały miejsce w Ŝyciu pacjenta od momentu jego zachorowania.
•
Mniej więcej normalna pamięć krótkotrwała. Mierzy się ja ilością cyfr,
jakie moŜe przypomnieć sobie badany bezpośrednio po ich
usłyszeniu.
•
Pacjent moŜe nie przypominać sobie ani nie rozpoznawać zdarzeń
sprzed kilku minut, ale jednak jakoś je rejestrować.
Taki zapis moŜna uruchomić, jeśli udzieli się pacjentowi podpowiedzi
w określony sposób oraz zachęci do tego, aby odpowiadał nie myśląc
o przeszłości. Uruchamianie (priming) – podpowiedź początkowych
słów.
•
Przy ponownym kontakcie brak poczucia znajomości zdarzeń („juŜ to
przedtem widziałem”)
•
Zachowanie uczenia proceduralnego
Na podstawie: Mc Carthy R.A., Warrington E.K. (1990) Cognitive neuropsychology, Academic Press Incorporation, 297-307 Seligman t.II (1994) 211-213 teorie amnezji
19
Amnezja następcza – zachowana pamięć
1
•
Zachowana pamięć w amnezji następczej.( istnieją takie
rodzaje pamięci, które nie podlegają amnezji):
1.
warunkowanie – klasyczna forma uczenia się. Niektóre reakcje
warunkowe są moŜliwe i utrzymują się co najmniej przez 1
dzień, choć juŜ po 10 min. chory nie pamięta, Ŝe się uczył,
2.
przyswajanie umiejętności ruchowych – rysowanie w lustrze, gra
na pianinie, program komputerowy.
20
Osiągnięcia pacjenta z amnezją następczą
w zadaniu sensoryczno-motoryczym
21
Amnezja następcza – zachowana pamięć
2
3.
Uczenie percepcyjne: 6 pacjentów z
amnezją uczy się z powodzeniem
piktogramów i materiału werbalnego
w określonych warunkach.
Niekompletne obrazki i słowa.
Uczenie się ich rozpoznawania –
wynik gorszy od zdrowych, ale widać
uczenie się.
4.
Uzupełnianie wyrazów (priming) –
uczono się listy słów i sprawdzano
wyuczenie przez przypominanie,
rozpoznawanie i uzupełnianie
wyrazów.
W pierwszych dwóch chorzy z
amnezja byli cięŜko zaburzeniu , a w
ostatnim tak samo dobrzy jak zdrowi.
Podobnie w zadaniu „ uzupełnij
brakujące litery: K...IĄś...A”
22
Amnezja następcza – zachowana pamięć
3
•
Rozwiązywanie problemów – amnestycy potrafili odnaleźć regułę w
serii Fibonaci (np. seria liczb, gdzie następna jest sumą dwóch
poprzednich). WieŜa Hanoi (nie wolno kłaść krąŜka o większej
średnicy na mniejszy ani przekładać kilku krąŜków jednocześnie).
HM nawet po roku był w stanie ją rozwiązać.
•
Uzupełnianie zdań trudnymi (nieoczekiwanymi) zakończeniami –
robili to nawet po tygodniu odroczenia. Pamięć krótkotrwała – tacy
sami jak zdrowi w powtarzaniu zdań.
•
HM miał normalny zakres pamięci słuchowej dla cyfr i wzrokowej dla
wyświetlanych światełek.
23
Pacjent HM 1926-2008
•
Henry Gustav Molaison -
najdogłębniej przebadany
przypadek neurologiczny
na świecie, dzięki czemu
wiadomo, gdzie forrmuje
się pamięc długotrwała.
•
Jego pamięć proceduralna
i krótkotrwała były
nienaruszone, pamiętał on
takŜe zdarzenia sprzed
operacji, ale jego mózg nie
był w stanie składować
nowych wspomnień.
24
Pacjent HM
•
Henry, ur. 1926, po wypadku rowerowym w wieku lat 9 zaczął
miewać łagodne drgawki padaczkowe.
•
W jego 16 urodziny - bardzo silny atak epilepsji. I stan się pogarszał.
•
We wczesnych latach 50 miewał juŜ 10 ataków/utrat przytomności na
tydzień – uniemoŜliwiało mu to normalną pracę, .
nie działał teŜ Ŝaden ze znanych leków antykonwulsyjnych, nawet gdy
stosowano maksymalne dawki.
•
W wieku 27 lat HM trafił w ręce neurochirurga Williama Beechera
Scoville w szpitalu Hartforda, który zlokalizował źródło ataków w
korze skroniowej pacjenta.
•
Wykonano obustronną resekcję środkowej części płata skroniowego,
usuwając takŜe jądro migdałowate i 2/3 hipokampu.
•
HM niemal całkowicie pozbył się ataków, ale konsekwencją zabiegu
była głęboka amnezja następcza i częściowa wsteczna:
Henry nie był w stanie przenieść do pamięci długotrwałej niczego, co
zdarzyło się po zabiegu, nie potrafił zdobywać nowej wiedzy o
otaczającym go świecie
kaŜdą nową informację mógł przetwarzać najwyŜej kilka minut, po czym
znikała bezpowrotnie.
25
HM
•
H.M. był badany przez bardzo liczne grono neuropsychologów z większymi i
mniejszymi przerwami przez 40 lat Ŝycia, współpracowało z nim ponad 100
naukowców, jest tematem bardzo wielu publikacji czy teŜ rozdziałów z ksiąŜek
neuropsychologicznych.
•
Okazało się, Ŝe Henry jednak moŜe się uczyć, tyle, Ŝe nowa wiedza jest raczej
wiedzą mięśniową, ruchową. Pokazały to kolejne eksperymenty z
przećwiczonymi prostymi zadaniami manualnymi. H.M. potrafił je wykonywać, i
to wykonywać coraz lepiej, nawet nie pamiętając, Ŝe kiedyś zajmował się tego
typu aktywnością.
•
Henry najdłuŜej badany był przez profesor Brendę Milner. Przez więcej niŜ 30 lat
współpracy przeprowadziła ona na pacjencie wiele istotnych badań, jednak
mimo ciągłego i tak długiego kontaktu ciągle przedstawiał się jej jak obcej
osobie. Pomimo tak głebokiej amnezji zdobywał średnio 112-118 punktów na
skali inteligencji…
•
Niezaburzona zdolność pojmowania, kojarzenia i wysławiania się sprawiła, Ŝe
Henry był świetnym obiektem badań nad rodzajami, wielkością i jakością
pamięci jako takiej.
Na jego przykładzie dokonywano podziałów na pamięć deklaratywną -
ksiąŜkową wiedzę, a epizodyczną - dotyczącą własnych przeŜyć.
•
Analizowano charakter pamięci przestrzennej – HM był zdolny rozrysować plan
swojego starego domu.
•
Przygotowania do pobrania i zbadania mózgu HM trwały jeszcze za jego Ŝycia –
w domu opieki, gdzie umarł w wieku 82 lat, behavioryści z MIT utrzymywali
zapas worków z lodem.
•
Problemem było uzyskanie jego zgody na pobranie narządów.
26
HM
•
Po śmierci rozpoczęto „Projekt H.M.” – pierwszą inicjatywę
neurologiczną nagłośnioną i przeprowadzoną na taką skalę.
•
W kilka godzin po śmierci mózg HM spoczywał w formalinie.
•
Po dwóch miesiącach, w San Diego, wykonano skany MRI - to były
ostatnie zdjęcia mózgu, gdy był jeszcze w całości.
•
Kolejne procedury - pocięcie na 2400 kawałków, o gr.
70mikrometrów
27
Teorie amnezji (1)
•
Teoria zablokowania konsolidacji – deficyt podstawowy dotyczy
powstawania i długotrwałego przechowywania nowych treści pamięciowych.
Nie tłumaczy niepamięci wstecznej, uruchamiania i nabywania umiejętności:
jeśli nie powstają nowe ślady pamięciowe, to co sprawia, Ŝe moŜliwe jest normalne
funkcjonowanie i nabywanie umiejętności?
jeŜeli treści pamięciowe uległy konsolidacji na długo przed zachorowaniem, to
dlaczego nie moŜna ich sobie przypomnieć?
•
Teoria niemoŜności wydobywania z pamięci zapamiętanych treści –
nowe treści powstają normalnie (konsolidacja nie została zablokowana), ale
proces wydobywania z pamięci jest upośledzony.
defekt wydobywania zapamiętanych treści z pamięci mógłby wyjaśnić
wykonywanie zadań z podpowiedzią i nabywanie umiejętności
nie wyjaśnia jednak poczucia braku znajomości, gdy pacjent normalnie wykonuje
zadanie pamięciowe,
nie wyjaśnia dlaczego niektórzy pacjenci maja bardzo ograniczona tylko niepamięć
wsteczną
jeŜeli wzorzec wydobywania z pamięci jest upośledzony, to powinno to dotyczyć
wszystkich zapamiętanych zdarzeń z przeszłości – skąd więc zachowane
umiejętności?
28
Teorie amnezji (2)
•
Uszkodzenie niektórych składników pamięci długotrwałej:
powoduje głębokie upośledzenie pamięci w pewnych zadaniach, przy
czym w innych zadaniach pamięć zostaje zachowana.
•
Defekt pamięci jawnej (deklaratywnej):
o zapamiętaniu czegoś z przeszłości wnioskuje się na podstawie zmiany
poziomu wykonania zadań jawnych, potwierdzających pamięć
długotrwałą, tzn. rozpoznawanie, odtwarzanie oraz poczucie znajomości.
•
NiemoŜność rejestrowania lub wydobycia z pamięci znaczników
czasowo - przestrzennych. Uznanie jakiegoś zdarzenia za naleŜące do
przeszłości lub juŜ znane zaleŜy od zdolności jednostki do odtworzenia,
podczas wydobywania z pamięci, najwaŜniejszych aspektów tego zdarzenia,
zakodowanych i skonsolidowanych przy pierwszym zetknięciu z nim.
Znaczniki te mogą być szczególnie podatne na uszkodzenie, poniewaŜ
są niepowtarzalne i występują jednorazowo. Hipokamp jest niezbędny do
kodowania czasowo-przestrzennych aspektów zdarzeń. Znaczniki są
nieodzowne by w pełni świadome przypominanie sobie było moŜliwe.
29
Teorie amnezji
•
Pamięć utajona nie wymaga świadomego przypominania
sobie
W utajonych zadaniach pamięciowych sygnał
uruchamiający wydobywanie z pamięci, reaktywuje, bez
udziału naszej świadomości, tylko ten fragment
zapamiętanego zdarzenia, który pasuje do sygnału, nie zaś
kontekst czasowo-przestrzenny sytuujący całe zdarzenie w
doświadczeniu człowieka.
W rezultacie badany moŜe podać określone słowo w
odpowiedzi na bardzo specyficzny sygnał albo tez wykonać
jakieś zadanie szybciej lub sprawniej dzięki uprzedniemu
ćwiczeniu.
Nie będzie miał jednak poczucia, Ŝe jest mu to
znajome, czy teŜ zetknął się z tym w przeszłości.
30
ASPEKTY AMNEZJI WYJAŚNIANE PRZEZ RÓśNE TEORIE
AMNEZJI
tak
tak
nie
6. Zachowana zdolność
nabywania umiejętności
i pamięć emocjonalna
Tak
nie
tak
5. Brak poczucia
znajomości
Tak
tak
nie
4. Uruchamianie
nie
nie
Nie
3. Amnezja wsteczna
Tak
tak
tak
2. Amnezja następcza
Tak
tak
tak
1. Normalna pamięć
krótkotrwała
Defekt pamięci
jawnej
(deklaratywnej)
Defekt
wydobywania
z pamięci
Zablokowanie
konsolidacji
Aspekt amnezji
31
32
Konfabulacje:
•
Błędy i zniekształcenia pamięciowe, których chory nie dostrzega.
Zachowania kompensacyjne, słuŜą do wypełniania luk pamięciowych.
•
Nie są charakterystyczne dla amnezji:
objawy amnestyczne mogą nasilać konfabulacje (np. zespół Korsakowa),
nawet głębokie objawy amnezji mogą nie wywoływać konfabulacji (np.
zespół hipokampa).
•
Towarzyszą innym deficytom neuropsychologicznym: (anozognozja –
brak świadomości zaburzeń chorobowych):
zespół Antona – chory nie zdaje sobie sprawy z tego, Ŝe nie widzi;
twierdzi, Ŝe wszystko widzi, ale w pomieszczeniu jest ciemno.
poraŜenie lewostronne – chory uwaŜa, Ŝe jego lewa ręka jest sprawna i
aby to udowodnić, wykonuje polecone zadanie ruchowe zdrową prawą
ręką.
afazja – chory zaprzecza, Ŝe popełnia błędy językowe.
•
Zjawisko konfabulacji nie jest związane bezpośrednio z zaburzeniami
procesów pamięci, ale z dezintegracją systemów monitorowania i
dowolnej kontroli (Moscovitch, 1997; Schnider, 2001).
33
Paramnezja reduplikacyjna
•
Iluzoryczne przekonanie, Ŝe jakaś przestrzeń została podwojona i istnieje w
kilku miejscach jednocześnie.
•
Paramnezja reduplikacyjna naleŜy do zespołów urojeniowego błędnego
utoŜsamiania (delusional misidentification syndrome DMS).
•
Nie naleŜy do tak rzadkich objawów, jak kiedyś uwaŜano; obecnie szacuje
się, Ŝe dotyczy około 8 % pacjentów z chorobami neurologicznymi.
•
Pojęcie wprowadził Pick w 1903 r.
67-letnia pacjentka z podejrzeniem choroby Alzheimera była przekonana, Ŝe szpital
w Pradze, do którego została przyjęta, znajdował się równocześnie w jej
rodzinnym mieście; podwojeniu podlegał równieŜ personel szpitala, w tym dr Pick.
75-letni pacjent z rozpoznaniem choroby Alzheimera (Gunten):
zapytany, gdzie aktualnie się znajduje, odpowiadał, Ŝe w innym mieście w
mieszkaniu identycznym z tym, w którym mieszka.
Twierdził, Ŝe jego mieszkanie i cały budynek zostały przeniesione do tego innego
miasta i teraz znajdują się w obu miejscach jednocześnie. Nie był w stanie
wyjaśnić, jak to jest moŜliwe, jednak zastanawiał się, dlaczego wybudowano jego
dom gdzie indziej. Obawiał się, Ŝe będzie musiał płacić podwójny czynsz za dwa
identyczne mieszkania i abonament za telewizory.
34
Paramnezja reduplikacyjna (Yamada).
•
73-letnia pacjentka, skarŜąca się na ubytki
pamięci i zaburzenia widzenia. MRI wykazało
oponiaka w prawej półkuli mózgu, po usunięciu
guza objawy pierwotne zniknęły.
•
4 mies. po operacji pojawiła się paramnezja
reduplikacyjna:
najczęstsze powielenia dotyczyły jej domu i męŜa.
pytana, gdzie znajduje się jej prawdziwy dom,
sytuowała go w Otsu (gdzie aktualnie mieszkała)
lub w Tokio (gdzie mieszkała w dzieciństwie).
proszona o podanie adresu swojego domu,
odpowiadała zgodnie z prawdą lub zmieniała tylko
nazwę miasta.
uwaŜała, Ŝe ma dwóch męŜów i nazywała ich „ten
mąŜ” i „tamten mąŜ”
pacjentka była radosna i zdawała się nie
przejmować obecną sytuacją.
z powodu zaburzeń cyklu snu współwystępującego
z paramnezją reduplikacyjną pacjentce zaczęto
podawać risperidon(lek antypsychotyczny),
po 15 miesiącach po operacji paramnezja
reduplikacyjna zniknęła
35
Paramnezja reduplikacyjna –
ustępowanie objawów
36
Paramnezja reduplikacyjna
•
Czynniki mogące wywołać paramnezję reduplikacyjną:
Uraz prawej półkuli mózgu.
Amnezja.
Anozognozja.
Dysfunkcja płata czołowego.
Wadliwe ulokowanie przeszłych wspomnień w teraźniejszości.
•
Przeszłe przeŜycia mogą decydować o „zawartości” paramnezji
reduplikacyjnej.