1

1

©

©

MCI MANAGEMENT S.A.

MCI MANAGEMENT S.A.

POZYSKIWANIE FINASOWANIA NA

REALIZACJĘ RYZYKOWNYCH

PRZEDSIĘWZIĘCIA

2

2

©

©

MCI MANAGEMENT S.A.

MCI MANAGEMENT S.A.

Sposoby zaspokajania potrzeb kapitałowych w przedsiębiorstwie:

Samofinansowanie

Kapitał udziałowy

Pożyczki



zyski zatrzymane



amortyzacja



Emisja udziałów /akcji



Business Angiels



Fundusze VC



Fundusze PE



kredyty i pożyczki



emisja papierów dłużnych



leasing

Kapitał własny

Kapitał obcy

3

3

©

©

MCI MANAGEMENT S.A.

MCI MANAGEMENT S.A.

Źródła finansowania a etap rozwoju przedsiębiorstwa

Etap rozwoju przedsiębiorstwa

Seed / Start up

Rozwój/Wzrost

Ekspansja

Dojrzałość

Seed Capital

Business Angels

Venture Capital

Private Equity

Mezzanine / PRE IPO Capital

IPO

Rodzina i przyjaciele

Karty kredytowe

Leasing

Kredyty i pożyczki bankowe

Kredyt kupiecki / Faktoring

Linie kredytowe

Oszczędności własne

Obligacje

Zyski zatrzymane

K

ap

it

ał

w

ła

sn

y

K

ap

it

a

ł

ob

cy

(

d

łu

g

)

4

4

©

©

MCI MANAGEMENT S.A.

MCI MANAGEMENT S.A.

Rozwijanie biznesu w boomie lat 90

Barry Moltz – Prairie Angel Network, Chicago

•

Krok 1: Mieć pomysł

•

Krok 2: Wybrać od którego VC lub angel chce się pozyskać kapitał

•

Krok 3: Wynająć duże biuro i umeblować go. Zatrudnić masę ludzi

•

Krok 4: Wybrać od którego VC lub angel chce się pozyskać więcej kapitału

•

Step 5: IPO … kupno prywatnego jachtu

Rozwijanie biznesu w po roku 2001

•

Krok 1: Mieć pomysł ale nie rezygnować z dotychczasowej pracy aby

móc płacić rachunki

•

Krok 2: Inwestycja własnych oszczędności

•

Krok 3: Pozyskać pieniądze od rodziny

•

Krok 4: Pozyskać pieniądze od przyjaciół i znajomych

•

Krok 5: Pozyskać pieniądze od kogokolwiek kto ci zaufa i uwierzy

•

Krok 6: Pożyczyć pieniądze z banku lub od kogokolwiek z kroków 3-5

•

Krok 7: Pozyskać klientów na własny produkt lub usługę

•

Krok 8: Pozyskać kapitał od Business Angel

•

Krok 9: Wykonać kolejne kamienie milowe rozwoju biznesu

•

Krok 10: Sprzedaż rozwiniętego biznesu lub ekspansja za pomocą VC

•

Krok 11: Dalszy rozwój własnego biznesu w celu końcowej sprzedaży

… doświadczenia są różne

5

5

©

©

MCI MANAGEMENT S.A.

MCI MANAGEMENT S.A.

Etapy rozwoju przedsiębiorstwa:

• Seed i start up (wczesna faza)

Źródła finansowania:

• Zasoby własne

• Rodzina i przyjaciele

• Business Angels

6

6

©

©

MCI MANAGEMENT S.A.

MCI MANAGEMENT S.A.

Wczesny etap rozwoju

Własne zasoby: Oszczędności i linia w ROR, karty kredytowe, majątek pod zastaw, …
Zalety:

•

Szybkie i łatwe

•

Brak angażowania strony trzeciej

Wady

•

Wysokie koszt - odsetki

•

Ryzyko zachwiania finansów osobistych

•

Kapitał może być daleko niewystarczający dla realizacji przedsięwzięcia

Proces: Idziesz do banku, itd.

Rodzina i przyjaciele: Przyjaciele, rodzina, znajomi, znajomi znajomych, …
Zalety
•

Może być szybkie

•

Można uzyskać preferencyjne warunki dla equity lub dla długu

•

Początkowo „przyjaźni” inwestorzy

Wady
•

Osobiste / emocjonalne komplikacje

•

Inwestorzy mogą obserwować dużo czasu

•

Kapitał może być daleko niewystarczający dla realizacji przedsięwzięcia

Proces:
a) Prosta prezentacja przedsięwzięcia, proste umowy dla equity i długu
b) Czasami pełny biznesplan z elementami term sheet i faktorami ryzyka

Własne zasoby

Rodzina i przyjaciele

7

7

©

©

MCI MANAGEMENT S.A.

MCI MANAGEMENT S.A.

Aniołowie: Zamożni i w większości posiadający duże doświadczenie biznesowe osoby

prywatne

Zalety
•

Oprócz kapitału dostarczają biznesowe porady i konsultacje, udostępniają swoje

kontakty biznesowe

•

Z reguły warunki inwestycyjne mniej restrykcyjni aniżeli VC

•

Pełnią rolę aktywnego inwestora wspierającego bieżącą działalność

Wady
•

Ograniczone fundusze na inwestycje ?

•

Ciężko znaleźć

•

Może być długi proces pozyskiwania

Proces:
(a) znaleźć Anioła i zainteresować go – wymaga przygotowanego biznesplanu, dobrego

streszczenia i dobrej prezentacji przedsięwzięcia

(b) negocjacje warunków
(c) due diligence
(d) wstępne wersje dokumentów pod inwestycje
(e) podpisanie dokumentacji i dofinansowanie

Wczesny etap rozwoju

Business Angel

8

8

©

©

MCI MANAGEMENT S.A.

MCI MANAGEMENT S.A.

Business Angel: kryteria oceny inwestycji

1. Management – osoby zarządzające

3. Management – osoby zarządzające

5. Management – osoby zarządzające

7. Jak dużo kluczowych problemów rozwiązuje proponowana nowa usługa / produkt

u klienta?

9. Potwierdzony model przychodowy który można skalować

11. Możliwości aliansów strategicznych z innymi (dużymi) graczami na rynku i jego

otoczeniu

13. Zidentyfikowana i potwierdzona przewaga konkurencyjna

15.Pozytywny Cash Flow (potwierdzony lub realna perspektywa)

17. Strategia sprzedaży i marketingu

19.Możliwość przeprowadzenia wyjścia

9

9

©

©

MCI MANAGEMENT S.A.

MCI MANAGEMENT S.A.

Etapy rozwoju przedsiębiorstwa:

• Start up (wczesna faza)

• Rozwój i wzrost

Źródła finansowania:

• Business Angels

• Venture Capital

10

10

©

©

MCI MANAGEMENT S.A.

MCI MANAGEMENT S.A.

Kapitał własny wnoszony na ograniczony okres przez inwestorów zewnętrznych do

małych i średnich przedsiębiorstw dysponujących innowacyjnym produktem,

metodą produkcji bądź usługą, które nie zostały jeszcze zweryfikowane przez rynek,

a więc stwarzają wysokie ryzyko niepowodzenia inwestycji, ale jednocześnie w

przypadku sukcesu przedsięwzięcia, wspomaganego w zarządzaniu przez

inwestorów, zapewniają znaczący przyrost zainwestowanego kapitału, który jest

realizowany przez sprzedaż udziałów.

Co to jest Venture Capital?

Inwestowanie w przedsiębiorstwa innowacyjne i high – tech

Wysokie ryzyko inwestycji

Inwestowanie w przedsiębiorstwa o wysokiej stopie zwrotu

Dochód głównie z zysków kapitałowych

Długoterminowy charakter inwestycji

Dostarczenie tzw. added value (zasilanie w biznesowe know – how)

Inwestowanie w przedsiębiorstwa „młode” i tzw. start - upy

Finansowanie typu equity (właścicielskie)

Najczęściej wymieniane elementy definicji Venture Capital

11

11

©

©

MCI MANAGEMENT S.A.

MCI MANAGEMENT S.A.

Kluczowe kryteria oceny VC



Management.

Właściwy management pozostaje kluczowym czynnikiem sukcesu inwestycji.

Poszukiwany management winien posiadać następujące cechy: doświadczenie

branżowe , kwalifikacje przedsiębiorcze , koncentracje na sukcesie przedsięwzięcia

(jedyny lub dominujący projekt), kwalifikacje etyczne.



Rynek / model biznesowy

.

Obszar działalności spółki winien być wysokowzrostowy lub model biznesowy

firmy na tyle unikalny i specyficzny, aby istniała możliwość uzyskania wysokiego

poziomu wzrostu sprzedaży w perspektywie średnioterminowej 3-5 lat.



Oczekiwana stopa zwrotu / prawa korporacyjne.

Celem funduszu jest uzyskanie ponadprzeciętnej stopy zwrotu zainwestowanych

środków w perspektywie 5-7 lat. Jest to możliwe , kiedy cena wejścia będzie

atrakcyjna , spółka będzie posiadała doskonały management oraz unikalny model

biznesowy oraz rozwój spółki zostanie przeprowadzony w sposób optymalny.

Fundusz aby mógł właściwie wspierać spółki portfelowe musi posiadać określone

prawa korporacyjne.

12

12

©

©

MCI MANAGEMENT S.A.

MCI MANAGEMENT S.A.

Proces inwestycyjny w funduszach VC

1.

Nadesłanie projektu – biznes plan (ewentualnie streszczenie)

wraz z projekcjami finansowymi

2.

Wstępna analiza nadesłanych materiałów

3.

Spotkanie w celu wyjaśnienia powstających pytań

4.

Wstępna decyzja funduszu o zaangażowaniu się w projekt

5.

Dopracowywanie koncepcji pomysłu

6.

Proces due diligence (biznesowy, prawny, finansowy,

technologiczny)

7.

Term sheet i negocjacje

8.

Umowa inwestycyjna

9.

Przekazanie środków

11. Monitoring

13. Wyjście z inwestycji

2 - 4

miesięcy

3 – 5

lat

13

13

©

©

MCI MANAGEMENT S.A.

MCI MANAGEMENT S.A.

1. Możliwość realizacji bardzo ryzykownych przedsięwzięć bez

stosownych zabezpieczeń

2. Finansowanie kapitałem własnym poprawia płynność nowego

przedsiębiorstwa

3. Niskie koszty pozyskania kapitału
4. Pomoc doświadczonych pracowników funduszu venture capital w

zarządzaniu

5. Poprawa wizerunku firmy
6. Dyskrecja odnośnie planów strategicznych firmy

Zalety i wady finansowania poprzez VC

2. Bardzo drogie źródło kapitału
3. Brak możliwości transferu branżowego know – how
4. Czasowe zaangażowanie kapitału wysokiego ryzyka
5. Ryzyko przejęcia kontroli nad firmą przez podmiot nie zainteresowany

realizacją dotychczasowej strategii

6. Restrykcyjne warunki inwestycyjne

Zalety :

Wady :

14

14

©

©

MCI MANAGEMENT S.A.

MCI MANAGEMENT S.A.

Najczęściej na tym samym rynku, na

którym doszło do zakupu (np. poprzez

giełdę)

Poprzez wprowadzenie na giełdę,

sprzedaż innemu inwestorowi

finansowemu lub branżowemu

Dezinwestycja

Zyski bieżące – dywidendy,

oprocentowanie etc

W wyniku sprzedaży udziałów po

okresie znaczącego wzrostu wartości

spółki

Źródło zysków

dla inwestora

Nie wymagane

Oczekiwane przez firmę

Uczestnictwo w

zarządzaniu

Duża / bardzo duża

Niska / średnia

Możliwość

dywersyfikacji

portfela

Nieokreślony, bądź określony w oparciu o

założony etap rozwoju firmy

krótki / średni / długi

Określony

średni / długi

Horyzont

czasowy

inwestycji

Private equity

Venture capital

Średni, duży

Mały, średni

Wolumen

jednorazowej

inwestycji

Firmy posiadające stabilną pozycję na

rynku, finansowanie ekspansji

Firmy w początkowych fazach rozwoju,

często start-up

Miejsce i sposób

lokowania

kapitału

Różnice

Cecha

Venture Capital vs Private Equity

15

15

©

©

MCI MANAGEMENT S.A.

MCI MANAGEMENT S.A.

•

1 na 1000 Start-upów pozyskuje kapitał od VC

•

1 na 10 Start-upów pozyskuje kapitał od Business Angel

• [100 razy częściej niż VC]

•

1 na 10 inwestycji finansowanych przez Business Angel pozyskuje

kapitał od VC / PE

• [VC/PE preferują sprawdzone przez Business Angels projekty ...]

•

1 na 10,000 nowych przedsiębiorstw wchodzi na giełdę

•

1 na 100 inwestycji finansowanych przez Business Angel wchodzi na

giełdę

•

1 na 50 inwestycji VC/PE wchodzi na giełdę

• [ co najmniej 100 częściej sukces osiągany we współpracy z

Aniołami i VC/PE ]

Aniołowie, VC/PE i IPO* …

* Uproszczenie statystyki na przykładzie rynku USA

Według European Venture Capital Association (EVCA) firmy zasilone przez venture capital
zwiększają zyski w tempie 35 procent rocznie, eksport o 34 procent na rok, a sprzedaż
produktów zwiększają w tempie pięciokrotnie szybszym, niż firmy z listy 100 najlepszych firm
brytyjskich Financial Times.
Przy wsparciu Business Angels oraz dzięki funduszom Venture Capital powstały tak znane firmy
jak: Microsoft, Apple Computer, IBM, Federal Express Corporation, Xerox, Intel.

16

16

©

©

MCI MANAGEMENT S.A.

MCI MANAGEMENT S.A.

Etapy rozwoju przedsiębiorstwa:

• Ekspansja

• Dojrzałość

Źródła finansowania:

• Venture Capital / Private Equity

• Finansowanie dłużne

• Zyski zatrzymane

• Giełda (IPO)

17

17

©

©

MCI MANAGEMENT S.A.

MCI MANAGEMENT S.A.



Źródło łatwo dostępne



Dowolny sposób wykorzystania środków



Wykorzystując zyski zatrzymane nie ponosimy kosztów rzeczywistych, tylko koszty

alternatywne (co nie przesądza o ich taniości)



Ich wykorzystanie nie powoduje wzrostu ryzyka prowadzonej działalności



Bezzwrotny sposób zaspokajania potrzeb kapitałowych

Zalety :

ZYSKI ZATRZYMANE

Wady :



Niewielka ilość środków możliwych do wykorzystania



Mogą zaspokajać tylko stopniowo pojawiające się potrzeby kapitałowe,

niewystarczające w przypadku konieczności dokonania „skoku rozwojowego”



Problemy przy określeniu kosztu tego rodzaju finansowania (kłopoty z ustaleniem kosztu

alternatywnego)



Ogranicza efekt dźwigni finansowej



Ogranicza dywidendę wypłacaną właścicielom

18

18

©

©

MCI MANAGEMENT S.A.

MCI MANAGEMENT S.A.

Kiedy pojawia się zapotrzebowanie na kredyt?



Pojawienie się luki płynności finansowej, wywołującej przejściowe

trudności płatnicze.



Konieczność podjęcia działalności inwestycyjnej różnego charakteru,

np. inwestycji produkcyjnych lub finansowych.



Niski stopień pokrycia aktywów kapitałami własnymi. Sytuacja taka rodzi stałe

zapotrzebowanie przedsiębiorstwa na zewnętrzne zasilanie gospodarki finansowej

w środki pieniężne.



Potrzeba ilościowego zwiększenia produkcji (lub obrotu) w związku ze wzrostem

popytu na wytwarzane wyroby.



Konieczność finansowania sezonowych surowców i materiałów dla późniejszego

ich przetworzenia.



Uruchomienie produkcji nowych wyrobów w ramach posiadanych zdolności

wytwórczych.

KREDYTY

19

19

©

©

MCI MANAGEMENT S.A.

MCI MANAGEMENT S.A.

Rodzaje kredytów dla przedsiębiorstw:

Kredyty obrotowe –

kredyty przeznaczone

na finansowanie

bieżącej działalności, w

przypadku pojawienia

się tymczasowych

problemów finansowych

przedsiębiorstwa.

Udzielane są na krótki

okres, zwykle do 12

miesięcy, z szansą ich

odnowienia.

Kredyty celowe -

to kredyty, których celem

jest zakup środka

trwałego pod jego zastaw.

Zwykle przedmiotem tego

kredytu są: środki

transportu, maszyny,

urządzenia itp.

Kredyty inwestycyjne –

kredyty przeznaczane na

duże przedsięwzięcia

inwestycyjne

Oprocentowanie stałe, zmienne

(LIBOR, WIBOR), kredyty

walutowe, złotowe.

KREDYTY

20

20

©

©

MCI MANAGEMENT S.A.

MCI MANAGEMENT S.A.



Umożliwia skorzystanie z tarczy podatkowej



Podnosi rentowność kapitałów własnych



Dla firm ze zdolnością kredytową może być stabilnym źródłem finansowania

działalności



Łatwy do ustalenia koszt



Łatwy do pozyskania

KREDYTY

Zalety :

Wady :



Nie dostępny dla młodych przedsiębiorstw nie posiadających zdolności

kredytowej



Wymaga zabezpieczenia



Wymaga wykorzystania zgodnie z przeznaczeniem



Wymaga bieżącej obsługi i zwrotu



Jest drogie

21

21

©

©

MCI MANAGEMENT S.A.

MCI MANAGEMENT S.A.

Wybór optymalnego źródła finansowania determinuje:

Potrzeby kapitałowe firmy

Sytuacja finansowa firmy

Możliwości i plany rozwojowe firmy

Branża

Wzajemne relacje kosztowe między poszczególnymi źródłami
finansowania

Dostępność poszczególnych źródeł finansowania na rynku
kapitałowym

22

22

©

©

MCI MANAGEMENT S.A.

MCI MANAGEMENT S.A.

Wykorzystanie zysków zatrzymanych do finansowania działalności nie powoduje zmiany kontroli

nad przedsięwzięciem i zyskami.

Zyski zatrzymane

Kapitał pochodzący z funduszy VC/PE

Kredyt bankowy

Kapitał dłużny

Kapitał akcyjny

Metody finansowania a kontrola nad przedsięwzięciem i zyskami:

K

on

tr

ol

a

na

d

pr

ze

ds

ięw

zi

ęci

em

K

on

tr

ol

a

na

d

zy

sk

am

i

Fundusze VC/PE pomimo, że często obejmują większościowe pakiety w finansowanych spółkach na ogół nie

biorą bezpośredniego udziału w zarządzaniu. Sprawują funkcje kontrolne i biorą jedynie udział w

podejmowaniu decyzji strategicznych. Powszechną polityką funduszy VC/PE jest pozostawianie zysku w

firmach na finansowanie ich dalszego rozwoju. Swoje dochody czerpią ze sprzedaży udziałów w firmach,

które osiągnęły sukces.

Kredyt bankowy i kapitał dłużny tylko w specyficznych przypadkach powoduje utratę kontroli nad

przedsięwzięciem. Część wypracowanych przez przedsiębiorstwo zysków wykorzystana jest na pokrycie

odsetek od tego kapitału.

Kapitał akcyjny stwarza największe ryzyko utraty kontroli nad przedsięwzięciem i zyskami.

23

23

©

©

MCI MANAGEMENT S.A.

MCI MANAGEMENT S.A.

Wskazówki

Pomysł musi być niezwykle innowacyjny (duża ilość projektów vs. niewielka ilość
aktywnych podmiotów

Pomysłodawca musi mieć opracowaną koncepcję działania, model biznesowy,
model „go-to-market” itp.

Pomysłodawca musi wiedzieć jakie dofinansowanie jest konieczne do osiągnięcia
zakładanych celów

Pomysł musi być dobrze i ciekawie „sprzedany” (atrakcyjna forma prezentacji,
staranność przygotowania dokumentów itp.)

Pomysłodawca musi orientować się w zakresie planowanej inwestycji
(podstawowe informacje – wielkość rynku, główni konkurenci, funkcjonujące
modele biznesowe itp.)

Trzeba „chodzić” wokół swojego projektu (cierpliwie i konsekwentnie, ale nie
namolnie)

Warto przed wysłaniem projektu porównać parametry swojego projektu z
parametrami inwestycyjnymi funduszu

Najlepiej gdy biznes plan jest przygotowywany przez samego pomysłodawcę, a nie
przez zewnętrznego doradcę