background image

 

Ć

wiczenie 10.  

Postępowanie z pozyskaną zwierzyną  

 

Obowiązkiem kaŜdego myśliwego jest zatroszczenie się o ubitą przez siebie zwierzynę i dopilnowanie, 
by nie zmarnowała się przez zaparzenie, gnicie, niewłaściwy transport lub nienaleŜyte składowanie.  

 

Od tego zaleŜy jej wartość i uŜyteczność, jaką stanowi skóradziczyzna, narogi (jadalne narządy 
wewnętrzne) i ewentualnie trofeum.  

KaŜdy myśliwy podczas polowania powinien pamiętać następujące zasady:  

 

Zwierzynę moŜna pozyskiwać; jedynie zgodnie z Ustawą z dnia 13  października 1995  roku — Prawo 
łowieckie (Dz.U. nr 14, poz. 713).
 

 

Nie wolno polować w terenie zapowietrzonym, czyli w takim, gdzie u zwierząt domowych i łownych 
wyst
ępują choroby zakaźne zwalczane z urzędu. 

 

Nienaturalne zachowanie się Ŝywego zwierzęcia łownego moŜe wskazywać na jego schorzenie.  

 

Podczas patroszenia pozyskanej zwierzyny naleŜy zwracać uwagę na wszelkie zmiany chorobowe (np. 
powi
ększenie lub przekrwienie narządów wewnętrznych, ogniska zapalne lub ropne, zmiany 
paso
Ŝytnicze itp.). 

 

ZauwaŜonych zmian chorobowych nie wolno usuwać. 

 

W przypadku wątpliwości co do stanu zdrowotnego pozyskanej dziczyzny naleŜy przedstawić ją do 
badania lekarzowi weterynarii.
 

 

Określenie przydatności narządów wewnętrznych (narogów) i tuszy do spoŜycia i obrotu moŜe być 
dokonywane jedynie przez lekarza weterynarii.
 

 

 

KaŜda sztuka zwierzyny grubej (jeleń, daniel, sarna i dzik) powinna być zaraz po ubiciu wypatroszona  

 

na polowaniu zbiorowym naleŜy to uczynić dopiero po zakończeniu miotu.  

 

Serce, płuca wątrobę i nerki naleŜy tak oznakować, aby moŜna było stwierdzić ich przynaleŜność do 
tuszy zwierzęcia. Organy te pozostawia się przy tuszy do czasu ukończenia urzędowego badania.  

 
Skórowanie i dokonywanie rozbioru na łowisku jest zakazane.  

Patroszenie zwierzyny  

 

W celu wypatroszenia zwierzę układa się na grzbiecie.  

Ostrym noŜem myśliwskim wykonuje się podłuŜne cięcie na dolnej części szyi, od przedniej części 

mostka do gardła, przecinając skórę oraz mięśnie i obnaŜając krtań, tchawicę i przełyk, 

Krtań, tchawicę i przełyk wyciąga się i odcina przy samej głowie. Przełyk zostanie oddzielony od 

tchawicy i zawiązany w supełek, by zabezpieczyć się przed zabrudzeniem tuszy znajdującą się w 
przełyku treścią pokarmową. 

 

Samce naleŜy wytrzebić, tzn. usunąć jądra. 

 

Następnie naleŜy przeciąć skórę i mięśnie brzucha, rozpoczynając od spojenia łonowego a kończąc na 
tylnej krawędzi mostka. 

Aby nie przeciąć jelit, wkłada się w mały otwór po pierwszym cięciu przy spojeniu łonowym dwa palce, 

odciąga skórę ku górze i dalej przecina ją noŜem prowadzonym do dołu pomiędzy palcami.  

Po otwarciu jamy brzusznej przecina się przeponę wzdłuŜ Ŝeber, wsuwa się jedną rękę w głąb klatki 

piersiowej, by chwycić za tchawicę i wyszarpnąć ją wraz z przełykiem, płucami i sercem.  

Chwytając teraz jedną lub dwiema rękami za nasadę przepony i ciągnąc ku tyłowi, wyrywa się wszystkie 

wnętrzności i wyciąga na bok.  

 

Końcową część jelita odcina się w okolicy spojenia łonowego. Pozostałą w środku część trzeba wydobyć 

przez odbyt na zewnątrz i tam oddzielić okrągłym cięciem wokół odbytu. 

background image

 

 

Po usunięciu wnętrzności trzeba podnosić przód patroszonej sztuki do góry, aby spowodować wyciek 
farby (krwi) z jamy ciała.  

 

Dla ułatwienia wystudzenia tuszy naleŜy przecinać skórę i powięzi przednich pachwin na długości do 
25 cm (w zaleŜności od wielkości zwierzęcia).  

 

Serce i płuca oraz wątrobę i nerki trzeba oddzielić od patrochów (Ŝołądek, śledziona, jelita) i odpowiednio 

zabezpieczyć, gdyŜ w celach weterynaryjnych muszą być one odstawione wraz z tuszą zwierzęcia.  

 

Podczas patroszenia i po patroszeniu naleŜy się wystrzegać:  

 

zabrudzenia tuszy zarówno od zewnątrz jak i wewnątrz: 

 

przecięcia mostka, przecięcia spojenia miednicznego; 

 

przemywania jamy brzusznej wodą, moŜna ją wycierać tylko czystą suchą tkaniną (nie wolno uŜywać 
do wycierania brudnych szmat ani roślin zielonych); 

 

zamoczenia jamy brzusznej w czasie deszczu; 

 

pozostawienia płuc, serca, wątroby, nerek wewnątrz jamy brzusznej.  

 

Podział narządów wewnętrznych 

 

Po usunięciu narządów wewnętrznych z jam ciała (jama brzuszna i jama klatki piersiowej) naleŜy 
przystąpić do ich podziału na części jadalne tzw. narogi oraz części niejadalne czyli patrochy.  

Do narogów zaliczamy

 

 wątrobę, 

 

 płuca, 

 

 serce, 

 

 nerki, 

 

 czasami Ŝołądek jeleniowatych (przeŜuwaczy) 

Patrochy naleŜy zakopać, w Ŝadnym wypadku nie naleŜy pozostawiać w łowisku. 

Odcinanie trofeum 

 

W celu oddzielenia głowy kozła od tuszy najpierw zdejmuje się skórę z Ŝuchwy (dolnej szczęki), 
potem przecina się skórę wokół karku, między łyŜkami a poroŜem, a następnie odcina się głowę 
równym cięciem między pierwszym kręgiem szyjnym a podstawą czaszki.  

 

Po przecięciu mięśni łatwo jest oddzielić głowę od szyi przez przekręcenie jej o 180°.  

 

Po odjęciu głowy skórę naleŜy naciągnąć na odsłoniętą część tuszy, a następnie zawiązać ją lub zaszyć. 
Uchroni to odsłoniętą część tuszy od zabrudzenia.  

Studzenie  

 

Natychmiast po odstrzale i wypatroszeniu tuszę naleŜy wystudzić, co zapewni właściwą jakość mięsa i 
zabezpieczy je przed zaparzeniem.  

 

Dla dokładnego wystudzenia naleŜy wstawić drewnianą rozpórkę w jamę brzuszną.  

 

Tusza powinna być zawieszona dla ułatwienia dostępu powietrza z wszystkich stron.  

 

MoŜna  równieŜ  studzić  tuszę  w  pozycji  leŜącej,  lecz  naleŜy  wtedy  podłoŜyć  drewniane  klocki  pod 
głowę i grzbiet, aby zapewnić dopływ powietrza do wszystkich części tuszy. 

 

Czas studzenia uzaleŜniony jest od pory roku — temperatury powietrza, nie powinien być jednak 
krótszy niŜ 8 godz. w okresie zimowym oraz 12 godz. w lecie.  

 

Razem z tuszą powinny być studzone narogi (płuca, serce, wątroba, nerki).  

 

W przypadku studzenia kilku sztuk, tusze jak i narogi naleŜy oznaczyć (ponumerować). 

background image

 

 
Kolejne czynności myśliwego uzaleŜnione są od tego czy zamierza on spoŜytkować tuszę we własnym 
gospodarstwie, czy teŜ przeznaczyć do punktu skupu zwierzyny. 

 

JeŜeli do punktu skupu to obowiązkiem myśliwego jest odwiezienie tuszy do punktu skupu i uzyskanie 
pokwitowania. 
Na punkt skupu myśliwy dostarcza tuszę wraz z narogami.  

 

W punkcie skupu myśliwy uzupełnia oświadczenie. 
Tam tusza zostaje zwaŜona i oznakowana znacznikiem, a narogi równieŜ oznakowane znacznikiem. 

 

Za tak dostarczoną sztukę zwierzyny myśliwy dostaje rekompensatę w postaci tzw. zryczałtowanych 
kosztów pozyskania zwierzyny. 

 

Oblicza się je następująco (przykład sarna): 

 

Tusza sarny waŜy 18 kg, 

 

cena skupu sarny 10 zł za 1 kg, 

 

18 kg x 10 zł = 180 zł    -    180 zł stanowi wartość tuszy. 

 

Myśliwy otrzymuje rekompensatę od koła łowieckiego stanowiącą 20% wartości tuszy upolowanej 
zwierzyny: 

 

180 zł x 20% = 36 zł - naleŜy pomniejszyć o 19% podatku dochodowego) 

 

Zwierzyna na uŜytek własny myśliwego 

 

W przypadku, gdy myśliwy bierze tuszę na uŜytek własny, musi za nią zapłacić według wartości 
ceny skupu pomniejszonej o zryczałtowane koszty pozyskania. 
Oblicza si
ę je następująco (przykład sarna): 

 

Tusza sarny waŜy 18 kg, 
cena skupu sarny 10 zł za 1 kg, 
18 kg x 10 zł = 180 zł - 180 zł stanowi warto
ść tuszy. 

 

 
My
śliwy płaci do koła łowieckiego kwotę stanowiącą 80% wartości tuszy upolowanej zwierzyny: 
180 zł x 80% = 144 zł 
i dodatkowo zapłaci podatek od 20% wartości tuszy stanowiącej zryczałtowane koszty 
pozyskania. 

 

 

Po obieleniu skóry naleŜy zakonserwować.  

 

Skóry ściągane system workowym konserwujemy susząc je na specjalnie przygotowanych 
prawidłach, natomiast skóry obielone na płasko konserwujemy poprzez zasolenie.  

 

Na średniej wielkości skórę uŜywamy od 3 do 5 kg soli wcierając ją ruchami okręŜnymi od strony 
mizdry.  

 

Tak zasolona skórę moŜemy przechowywać ok. 12 miesięcy, a następnie naleŜy oddać ją do 
wyprawy. 

 

Po bieleniu naleŜy przystąpić do podziału tuszy.  

 

W pierwszej kolejności dzielimy ją na dwie półtusze. 

 

Półtusze dzielimy na tzw. wyręby. 

Przetrzymywanie  

 

W  przypadku  gdy  nie  ma  moŜliwości  szybkiego  przewiezienia  do  punktu  skupu  wypatroszonej  i 
wystudzonej tuszy oraz narogów, myśliwy powinien je odpowiednio zabezpieczyć i przechować, aby 
nie dopuścić do ich psucia się lub uszkodzenia.  

 

Podczas  przetrzymywania  tusza  powinna  być  zawieszona,  co  zabezpieczy  ją  przed  deformacją  i 
uszkodzeniem. 

 

Pomieszczenie,  w  którym  będzie  przetrzymywana,  powinno  być  przewiewne,  suche  i  chłodne.  Przy 

background image

 

tuszy powinny być przetrzymywane narogi, zawieszone lub umieszczone w otwartych pojemnikach.  

Transport  

 

Istnieją dwa rodzaje transportu: podczas polowania i z łowiska do punktu skupu. 

 

Bardzo waŜny jest sposób transportowania wypatroszonych tusz w czasie trwania polowania.  

 

NaleŜy zapewnić taki środek transportu, który pozwala na ich podwieszenie lub luźne ułoŜenie. Dobry 
dostęp powietrza podczas transportu uchroni tusze od zaparzeń.  

 

W czasie transportu tusze winny być odpowiednio zabezpieczone przed zabrudzeniem i osłonięte przed 
deszczem lub śniegiem. 

Badanie sanitarno-weterynaryjne  

 

Przez badanie sanitarno-weterynaryjne naleŜy rozumieć czynności wykonane przez lekarza weterynarii 
podczas których narządy wewnętrzne (płuca, serce, wątroba, nerki, śledziona i narządy płciowe) oraz 
tusza zostały poddane badaniu.  

 

Badania  pomocnicze  (laboratoryjne)  dziczyzny  są  takie  same  jak  te,  które  obowiązują  przy  badaniu 
mięsa zwierząt rzeźnych. 

Cz

ęś

ciej spotykane choroby zwierz

ą

t i stosowana przy nich ocena mi

ę

sa.  

Wścieklizna 

Nazwa  

występowanie   objawy  

uwagi  

Wścieklizna 
(Lyssa, 
rabies) 
 
zakaźna 
wirusowa  

Ssaki 
Człowiek 
najczęściej u 
lisów (70%) 
łosi, jeleni i sarn, 
borsuków, kun 

stan podniecenia, a nawet 
szału, wodowstręt, poraŜenia 
kończyn, utrata wrodzonego 
lęku  

Jedyną metodą potwierdzenia 
występowania wścieklizny jest 
badanie głowy zwierzęcia w 
Zakładzie Higieny Weterynaryjnej  

 

Pryszczyca  

(zaraza pyska i racic)  

Nazwa  

występowanie  

objawy  

uwagi  

Pryszczyca 
(Aphtae 
epizooticae

zaraza pyska i 
racic)  
 
Wirusowa 
zaraźliwa 

u zwierząt 
racicowych:  u 
bydła, rzadziej u 
ś

wiń. Stwierdzana 

była u łosi, jeleni, 
danieli, dzików  
 

przebiega z gorączką, pęcherze na błonach 
ś

luzowych i na skórze, głównie w jamie 

ustnej i szparach międzyracicowych. 
Zwierzęta są mało ruchliwe, kuleją. U sarn 
obserwowano przyklękanie na skutek 
bolesności racic. MoŜe dochodzić do 
odklejenia się raciczek („wyraciczenia"). 
Występuje równieŜ ciągnący wypływ z 
jamy ustnej i nosowej.  

U Ŝubrów 
przebiega z 
duŜą 
ś

miertelnością, 

natomiast u 
łosi, padnięć 
nie 
stwierdzono.  

 

background image

 

Gruźlica 

Nazwa  

występowanie  objawy  

uwagi  

Gruźlica 
Tuberculosis  
 
Zakaźna 
Mycobac-
terium bovis
  

człowiek ssaki 
i ptaki  

U jeleniowatych występuje wychudzenie, 
kaszel, a czasem biegunka.  
Obrzęk węzłów chłonnych, szczególnie 
Ŝ

uchwowych, zagardłowych, 

oskrzelowych i krezkowych. MoŜe 
równieŜ występować postać prosówkowa 
gruźlicy płuc, przy której tkanka płucna 
jest usiana licznymi ogniskami wielkości 
prosa. Guzki gruźlicze ponadto moŜna 
stwierdzić w węzłach chłonnych, 
ś

ledzionie i wątrobie. Obserwować 

moŜna je równieŜ w błonie śluzowej jelita 
ś

lepego.  

Rzadko stwierdzana 
jest u zwierząt wolno 
Ŝ

yjących 

Zwierzęta zakaŜają się 
przez kontakt ze 
zwierzętami chorymi 
lub przez zakaŜoną 
paszę i wodę. UwaŜa 
się, Ŝe sarny mogą 
zaraŜać się gruźlicą od 
krów, na pastwisku 
których często Ŝerują.  

 

Bruceloza  

Nazwa  

występowanie  

objawy  

uwagi  

Bruceloza 
(Brucellosis s. 
abortus 
infectiosus
  
 
Zakaźna 
Brucella bovis, 
Brucella suis, 
Brucella mel
  

u bawołów, renów, 
łosi, jeleni, sarn, 
dzików, zajęcy i 
innych  

Występują poronienia i 
osłabienie, u samców stany 
zapalne jąder i najądrzy, u 
samic stany zapalne błony 
ś

luzowej macicy, czasem 

ropomacicze  

NaleŜy do 
najniebezpieczniejszych 
chorób odzwierzęcych 
występujących u ludzi.  

 

Zaraza bydła i dziczyzny 

Nazwa  

występowanie  objawy  

Zaraza bydła i 
dziczyzny
 
(Septicaemia 
haemorrhagica 
bovum
  
 
zakaźna bakterie 
Pasteurella 
multocida
  

u bydła, 
bawołów, 
bizonów, 
jeleni, danieli i 
sarn  

Choroba przebiega w formie ostrej, rzadko przewlekłej, 
której towarzyszy posocznica krwotoczna. W postaci 
obrzękowej dominują zapalne obrzęki występujące w 
tkance podskórnej na terenie głowy, gardła, szyi i 
przedpiersia oraz w okolicy odbytu i sromu. Postać płucna 
przebiega z objawami krupowego zapalenia płuc i zapalenia 
opłucnej, którym towarzyszy suchy, bolesny kaszel. U 
chorego zwierzęcia stwierdza się wybroczyny we 
wszystkich narządach oraz obrzęk węzłów chłonnych. W 
błonach śluzowych i pod błonami surowiczymi oraz w 
tkance łącznej występują wylewy krwawe  

background image

 

 

Salmoneloza  

Nazwa  

występowanie   objawy  

uwagi  

Salmoneloza 
(Salmonello-
sis)
  
 
bakterie 
Salmonella  

u zwierząt 
domowych, 
jelenia, sarny, 
dzika i zająca  

Występowanie intensywnej biegunki, 
często krwawej. 
Obrzęk i przekrwienie śledziony, 
nieŜytowe lub krwotoczne zapalenie 
błony śluzowej Ŝołądka i jelit, 
dyfteroidalno-martwicowy stan zapalny 
błony śluzowej jelit grubych, obrzęk 
węzłów chłonnych, martwicowe ogniska 
w wątrobie, nerkach i śledzionie  

Zawsze ostateczne 
rozpoznanie opiera 
się na wynikach 
badań bakteriolo-
gicznych.  

 

Promienica  

Nazwa  

występowanie  

objawy 

Promienica 
(Actinomycosis)  
 
bakterie Actinomyces 
bakterie Staphylo-
coccus
 i Coryne-
bacterium
  

u bydła, sarn, 
ś

wiń a takŜe u 

ludzi  

U sarn występują, najczęściej w kościach Ŝuchwy i 
szczęki, guzowate ogniska ziarniniakowate lub ropne. 
ZakaŜenie rozpoczyna się w zębodołach zębów 
trzonowych i przebiega w formie zapalenia kości, 
okostnej i szpiku kostnego doprowadzając do 
trwałych zmian w kościach  

 

Włośnica 

Nazwa  

Występowanie  

objawy  

uwagi  

Włośnica 
(Trychine-
loza

 
 
Włosień 
kręty 
(Trichinella 
spiralis

ś

ywiciel ostateczny 

dzik, wilk, ryś, i inne 
drapieŜniki pies, kot 
ś

winia domowa oraz 

człowiek 

PasoŜyt ten zdolny jest odbyć pełny 
cykl rozwojowy w organizmie tego 
samego Ŝywiciela. Po połknięciu 
mięsa zaraŜonego pasoŜytami larwy 
uwalniają się  z torebek i osadzają w 
jelitach gdzie osiągają dojrzałość 
płciową (postać jelitowa). Następnie 
rodzą od 200 do 1500 Ŝywych larw, 
które poprzez naczynia chłonne i 
krwioobieg umiejscawiają się w 
mięśniach poprzecznie 
prąŜkowanych.              
Po wniknięciu do mięśni włosień 
zwija się spiralnie. 

Obowiązkowe badania 
mięsa kaŜdego 
pozyskanego dzika na 
obecność włośnia. 
Wykonuje je lekarz 
weterynarii. 
Do badania rogi 
przepony bądź mięśnie 
policzkowe, 
międzyŜebrowe. 

 

background image

 

Wągrzyca sieciowa 

Nazwa  

występowanie  

objawy  
uwagi  

Wągrzyca sieciowa 
(Cysticercosis 
omentalis)
  
 
wągier cienkoszyjny 
(Cisticercus 
tenuicollis
 f. larwalna 
tasiemca Taenia 
hydatigena
  

ś

ywicielem 

ostatecznym jest pies, 
wilk, lis, kuna 
ś

ywicielem pośrednim 

jest owca, koza, świnia, 
bydło, jeleń, sarna, 
rzadko inne gryzonie  

U tych zwierząt wągier ma kształt pęcherzy 
dochodzących do wielkości jaja kurzego, z 
wypuklonym skoleksem (główką), osadzonym 
na długiej cienkiej szyjce. Umiejscawia się u 
Ŝ

ywiciela pośredniego pod torebką wątroby, na 

błonach surowiczych, często w sieci, rzadziej na 
otrzewnej i opłucnej.  

 

Choroba motylicza 

Nazwa  

Występowanie  

objawy  

uwagi  

Choroba 
motylicza
 
(Fasciolosis)  
 
przywra 
Fasciola 
hepatica
  

Ostatecznym 
Ŝ

ywicielem jest 

bydło, owce, łowne 
przeŜuwacze i zające. 
ś

ywicielem 

pośrednim jest ślimak 
Galba fruncatula  

PasoŜyty umiejscawiają się w 
przewodach Ŝółciowych wątroby. 
Na początku inwazji występuje 
powiększenie wątroby. Przewody 
Ŝ

ółciowe ulegają rozszerzeniu, a 

ich ściany czasem ulegają 
stwardnieniu. Na skutek rozrostu 
tkanki łącznej międzyzrazikowej 
dochodzi do marskości wątroby  

U niektórych 
gatunków zwierząt w 
ś

cianach przewodów 

Ŝ

ółciowych odkładają 

się złogi soli 
fosforanowych, 
wapniowych i 
magnezowych  

 

Hypodermatoza 

Nazwa  

występowanie  objawy  

uwagi  

Hypoderma-
toza
 
(Hypoderma-
tosis)
  
 
Giez sarni 
Hypoderma 
diana
 
U jelenia 
Hypoderma 
actaeon
  

u sarny 
europejskiej  
u jelenia, 
daniela, łosia, 
muflona i 
kozicy  

Giez umiejscawia się w tkance podskórnej, 
rzadziej w mięśniach skórnych lub grzbietu. 
Często u odstrzelonych sarn i jeleni 
stwierdza się w skórze grzbietu i lędźwi 
wzniesienia o miękkiej konsystencji. Na 
szczycie ich znajduje się otwór zamknięty 
wydzieliną. Po zdjęciu skóry w tkance 
podskórnej widoczne są pojedyncze, rzadziej 
liczne, larwy kształtu owalnego, o budowie 
segmentowanej. 
Wokół larw stwierdza się galaretowato-
krwistą tkankę  

Larwy nie są 
inwazyjne dla 
człowieka. Po 
usunięciu 
zmienionych 
części tuszy, które 
są niezdatne, 
pozostała część 
tuszy moŜe być 
przeznaczona do 
spoŜycia.  

 

background image

 

Cefenomyioza 

Nazwa  

występowanie  objawy  

uwagi  

Cefenomy-ioza 
(Cephenomy-
iosis)
  
 
larwy gzów  
Cephenomyia 
uirichii
 
Cephenomyia 
auri-barbis,
  
Cephenomyia 
stimulator
 

U łosia 
  
  
U jelenia 
  
  
U sarn  

Larwy gzów w postaci owalnych 
segmentowanych tworów umiejscawiają się 
w jamie nosowej i zatokach przynosowych 
oraz w gardle i krtani, których błony 
ś

luzowe ulegają stanom zapalnym. Przy 

znacznej inwazji w jamie nosowej gromadzi 
się śluz, czasem z domieszką krwi.  

Po usunięciu głowy 
tusza, jeśli nie jest 
wychudzona, 
nadaje się do 
spoŜycia.  

 

Onchocerkoza  

 
 

Zając 

 

Pierwszą czynnością po ubiciu zająca jest usunięcie moczu, gdyŜ dłuŜsza  obecność pełnego pęcherza 
moczowego  w  zabitym  zwierzęciu  powoduje  nieprzyjemny  zapach  dziczyzny,  Zająca  podnosi  się  za 
przednie skoki i naciskając na dolną  część brzucha wyciska się mocz.  

 

Zajęcy nie patroszy się zaraz po polowaniu. WaŜne jest natomiast naleŜyte ich transportowanie w 
czasie polowania. Potrzebny jest do tego specjalnie przygotowany środek transportu (wóz konny, 
przyczepa ciągnikowa itp.), zwany karawanem, na którym zające są zawieszone związanymi tylnymi 
skokami na drągach, tak aby wzajemnie się nie dotykały i aby nie dotykały dna wozu. Inaczej bowiem 
łatwo się zaparzają.  

Nazwa  

występowanie  objawy  

uwagi  

Onchocerkoza 
(Onchocercosis)  
 
nicienie 
Onchocerca 
flexuosa
 Wehrdick-
mania cervi-pedis
  

u jeleni, 
danieli i sarn  

u jeleni, danieli i sarn 
występowaniem szarobiałych guzków 
umiejscawiających się w tkance 
podskórnej, szczególnie w części 
grzbietowej ciała, w okolicy brzusznej 
oraz wewnętrznej i zewnętrznej 
powierzchni kończyn tylnych. Przy 
inwazji O. flexuosa guzki dochodzą do 
wielkości jaja gołębiego, natomiast 
inwazja W. cervipedis objawia się 
występowaniem guzków o 
zróŜnicowanej wielkości, od grochu do 
fasoli. W guzkach tych znajdują się 
nicienie. 

przenoszona jest 
przez meszki, które 
są Ŝywicielami 
pośrednimi tego 
pasoŜyta. 
Po usunięciu części 
objętych inwazją 
tuszę, jeśli nie jest 
wychudzona, 
moŜna przeznaczyć 
do spoŜycia  

background image

 

ptactwo 

 

Ubite w czasie polowania ptactwo łowne nosi się zawieszone za szyję na trokach (pętle ze skóry lub 
sznurka).  

 

Potem jednak trzeba wieszać lub teŜ kłaść ptaki pojedynczo w  przewiewnym  miejscu, aŜ do pełnego 
wystudzenia. 

 

W celu zabezpieczenia przed psuciem się, zwłaszcza w czasie ciepłej pogody, moŜna je wykulkować, 
tj. patroszyć przez odbytnicę za pomocą tzw. kulki (cienki patyk zakończony krótką gałązką w 
kształcie haczyka lub teŜ podobny metalowy przyrząd, będący dodatkowym wyposaŜeniem niektórych 
noŜy myśliwskich).  

 

Kulkę wprowadza się przez odbytnicę do jamy brzusznej i wolno obracając, nawija się na nią jelita, po 
czym wyciąga się je ostroŜnie na zewnątrz. 

drapieŜniki 

 

Ze strzelonych drapieŜników - lisów, kun itp. - oraz piŜmaków ściąga się skórę czyli się je obiela

 

Robi się to systemem workowym, polegającym na tym, Ŝe skóry nie rozcina się wzdłuŜ, lecz ściąga się 
ją ze zwierzęcia jak worek.  

 

Czynności są  następujące: cięcia  prowadzi się  po  wewnętrznej  stronie  kończyn  tylnych,  od poduszek 
palcowych aŜ do odbytnicy oraz kończyn przednich - od palców po pachwiny.  

 

Następnie oddziela się skórę od nóg, pozostawiając pazurki przy skórze. Z kolei trzeba zrobić małe 
nacięcie wzdłuŜ spodniej strony nasady ogona, oddzielić w tej części skórę od pręta ogonowego, 
chwycić kleszczami drewnianymi lub klamerką do wieszania bielizny obieloną juŜ nasadę ogona i 
wyciągnąć rdzeń ogona ze skórki. Teraz naleŜy wieszać tuszki za tylne łapy i ściągać skórę ku dołowi, 
lekko pomagając sobie przy tym noŜem. NóŜ jest potrzebny takŜe przy ściąganiu skóry z głowy.  

 

Obciągniętą  włosem  do  środka  skórę  trzeba  naciągnąć  na  prawidło  czyli  deskę  o  odpowiednim 
kształcie i wymiarze, i suszyć w przewiewnym miejscu. 

 

W podobny sposób ściąga się teŜ skóry z zajęcy przeznaczonych do konsumpcji własnej, a jako Ŝe 
skóra z łap i głowy jest tu bezuŜyteczna dla futrzarstwa, to zdejmowanie jej z tych części ciała nie musi 
być aŜ tak precyzyjne.