1_SNS_Testy

Zestawy ró˝norodnych çwiczeƒ dotyczà poszczególnych bloków ortogra-
ficznych z podr´cznika do kszta∏cenia literackiego i kulturowego „S∏owa
na start! 4”. Mogà byç wykorzystane podczas ró˝nego rodzaju podsumo-
waƒ i quizów ortograficznych. U∏atwià one kszta∏cenie sprawnoÊci
ortograficznej uczniów oraz umo˝liwià powtórzenie i utrwalenie
najwa˝niejszych zasad poprawnej pisowni. åwiczenia majà urozmaiconà
form´ i sà zró˝nicowane pod wzgl´dem stopnia trudnoÊci.

åwiczenia do quizów ortograficznych

Bogaty zestaw çwiczeƒ
utrwala znajomoÊç zasad
ortograficznych.

Pisownia wyrazów z „ó” i „u”

åwiczenia do quizów

108

✂

•

Podpisz rysunki, u˝ywajàc wyrazów z „ó”.
PodkreÊl s∏owa z „ó” niewymiennym. WyjaÊnij
pisowni´ pozosta∏ych wyrazów.

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

•

U∏ó˝ wyrazy z sylab niesionych przez mrówki.

•

Rozwià˝ rebusy. Zapisz otrzymane wyrazy.

•

Podaj znane Ci zasady ortograficzne zwiàzane

z pisownià „u”.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Has∏o:

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Has∏o:

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

pi=g

ci=k

•

WyjaÊnij pisowni´ „ó” w podanych wyrazach.

wróg –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

klasówka –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

kotków –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

drób –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

g∏ówka –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

znój –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

wizytówka –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

pró˝

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

åwiczenia do quizów

109

✂

•

Rozwià˝ rebusy. Zapisz otrzymane zdania.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

•

Zamaluj kratk´ przy poprawnym dokoƒczeniu
zdania.

„Ó” piszemy:

gdy w wyrazach pokrewnych wymienia si´
na „o” lub „u”.

gdy w wyrazach pokrewnych wymienia si´
na „o”, „e” lub „a”.

zawsze w zakoƒczeniach „-ów”, „-ówka”.

zawsze na koƒcu wyrazu.

+ uje

ra=je

e=ami

Wyrazy z „ó”

Wyrazy z „u”

•

Uzupe∏nij wiersz brakujàcymi literami „ó” lub
„u”. Nast´pnie wpisz do tabeli wyrazy z „ó”
i „u” wyst´pujàce w wierszu.

Namal

. . . . .

j´ farbami wiosn´,

narys

. . . . .

j´, jak c

. . . . .

downie wszystko roÊnie.

Tu b´dzie êr

. . . . .

de∏ko, a tam rzecz

. . . . .

∏ka,

w g

. . . . .

rze chm

. . . . .

rka i czarna jask

. . . . .

∏ka.

W g´stej m

. . . . .

rawie kwiat

. . . . .

szki kwitnàce,

dzi´ki kt

. . . . .

rym tak pi´knie jest na ∏àce.

W centr

. . . . .

m b´dà ˝

. . . .

∏te t

. . . . .

lipany,

a po jednym z nich chodzi ˝

. . . . .

czek nakrapiany,

w g∏´bi bratki, krok

. . . . .

sy i sasanki,

przy kt

. . . . .

rych si´ pasà mal

. . . . .

tkie baranki.

Na prawo ∏ubin oraz nast

. . . . .

rcje,

a bl

. . . . .

szcz si´ wije ju˝ przy samej f

. . . . .

rtce.

. . . . .

˝e pachnàce pod oknem domu.

Zgadnijcie, po co rys

. . . . .

j´? I komu?

Mam

. . . . .

si, z okazji jej Êwi´ta!

Dobra c

. . . . .

reczka o tym pami´ta!

•

Z podanych wyrazów u∏ó˝ znane przys∏owia lub
powiedzenia. PodkreÊl wyrazy z „ó” i „u”.

SpuÊciç

póki

nos

K∏amstwo

Kuj

owczej

krótkie

kwint´.

Wilk

˝elazo

goràce.

skórze.

nogi.

Kto

si´

ten

si´

lubi

czubi,

•

W ka˝dym z podanych wyrazów zamieƒ jednà
liter´ na „ó”, tak aby powsta∏y nowe s∏owa.

piernik –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

maj –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

raj –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

da∏ –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

kraj –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

sta∏ –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

•

Rozwià˝ rebus. WyjaÊnij znaczenie otrzymanego
has∏a, korzystajàc ze s∏ownika j´zyka polskiego.

ƒ=n

m=t

Has∏o:

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

åwiczenia do quizów

110

•

Uzupe∏nij wiersz brakujàcymi literami „u” i „ó”.

. . . . .

tro

. . . . .

rodziny L

. . . . .

si.

. . . . .

˝y prezent dostaç m

. . . . .

si!

Wi´c w´dr

. . . . .

je do mam

. . . . .

si:

„Co mam

. . . . .

sia da c

. . . . .

si?”

Od mam

. . . . .

si do tat

. . . . .

sia:

„Tatk

. . . . .

, co otrzyma L

. . . . .

sia?”

Od tat

. . . . .

sia do bab

. . . . .

ni:

„Co bab

. . . . .

nia da wn

. . . . .

ni?”

Od bab

. . . . .

ni do dziadzi

. . . . .

sia:

„Dziadku, co dostanie L

. . . . .

sia?”

. . . . .

˝no tak wypytywa∏a

i bez sk

. . . . .

tku zgadywa∏a:

„Mo˝e pi

. . . . .

rnik, w nim o∏

. . . . .

wek?

Mo˝e nowy zapas g

. . . . .

mek?

Mo˝e ˝

. . . . .

∏wia i kr

. . . . .

lika?

Mo˝e k

. . . . .

rk´, kog

. . . . .

cika?

A mo˝e r

. . . . .

˝owe b

. . . . .

ciki?

A mo˝e chr

. . . . .

piàce pierniki?

A mo˝e czarodziejskà r

. . . . .

˝d˝k´

pod∏o˝à mi pod pod

. . . . .

szk´?

Najlepiej gwiazdk´ z nieba!

Tego w∏aÊnie mi potrzeba!”

•

Pod ka˝dym zegarem zapisz, która jest na nim
godzina, u˝ywajàc wyrazów z „ó” lub „u”.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

•

Rozwià˝ rebusy. Zapisz otrzymane wyrazy.

Has∏o:

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Has∏o:

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

z=jt

r=d

a=n

•

Rozwià˝ krzy˝ówk´, wpisujàc wyrazy z „ó” lub
„u”. Poszukaj w s∏owniku j´zyka polskiego, co
oznacza otrzymane has∏o.

1. Czerpie si´ z niej wod´.
2. Synonim do czasownika „lataç”.
3. Mo˝e byç rozrywkowa, ludowa lub powa˝na.
4. Przepowiednia.
5. Antonim do przymiotnika „d∏ugi”.

•

Uzupe∏nij fragment wiersza Marii Konopnickiej
„Na jagody” brakujàcymi literami „ó” i „u”.

. . . . .

˝ nad B

. . . . .

giem, z lewej strony,

Stoi wielki b

. . . . .

r zielony.

Noc go kryje skrzyd∏em kr

. . . . .

czem.

Âwit otwiera srebrnym kl

. . . . .

czem.

A zachod

. . . . .

∏

. . . . .

na z∏ota

Zatrzask

. . . . .

je jasne wrota.

✂

Pisownia wyrazów z „˝” i „rz”

✂

•

Uzupe∏nij tekst brakujàcymi literami „˝” i „rz”.

Nadszed∏ w

. . . . .

esieƒ. W pobliskim sosnowym

. . . . .

e zakwit∏y w

. . . . .

osy. Po ka

. . . . .

dym deszczu

jest coraz wi´cej g

. . . . .

ybów. Poczerwienia∏y owo-

ce ja

. . . . .

´biny i doj

. . . . .

a∏y jesienne jab∏ka. LiÊcie

na d

. . . . .

ewach powoli

. . . . .

ó∏knà. Te zmiany

w p

. . . . .

yrodzie oznaczajà,

. . . . .

e zbli

. . . . .

a si´ je-

sieƒ.

W paêdzierniku leÊne zwie

. . . . .

´ta zaczynajà gro-

madziç zapasy – zbierajà

. . . . .

o∏´dzie i o

. . . . .

echy.

Mieszkaƒcy lasu wiedzà,

. . . . .

e t

. . . . .

eba za-

opat

. . . . .

yç si´ na zim´, bo gdy wszystko p

. . . . .

kryje Ênieg, trudno jest zdobyç po

. . . . .

ywienie.

•

Rozwià˝ rebus. Otrzymane wyrazy zapisz kolej-
no w wyznaczonym miejscu.

•

Uzupe∏nij tekst brakujàcymi literami „˝” i „rz”.

Wyj

. . . . .

a∏em przez okno. Na dwo

. . . . .

e mróz,

a d

. . . . .

ewa na zewnàt

. . . . .

ykry∏ puszys-

ty Ênieg. Najwy

. . . . .

sza pora, by p

. . . . .

ygotowaç

∏y

. . . . .

wy i sanki, wywiet

. . . . .

yç ko

. . . . .

uch, za-

∏o

. . . . .

yç skó

. . . . .

ane buty i rozpoczàç Ênie

. . . . .

nà

zabaw´.

•

Rozwià˝ rebus, a otrzymasz nazw´ pnàcza ros-
nàcego w wielu ogrodach.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

owocowe.

po+

ka=rze

+yny

ƒ=wy

Has∏o:

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

n=w

t=w

r=rz

+ o +

åwiczenia do quizów

111

•

W pionowych i poziomych rz´dach diagramu ukry-
∏o si´ 13 wyrazów z „˝”. Odszukaj je i zaznacz.

•

Uzasadnij pisowni´ „˝” lub „rz” w podanych
wyrazach.

zauwa˝yç –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

rozchmurzyç –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

zatrzeszczeç –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

rozwichrzony –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

powa˝ny –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

niegrzeczny –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

wyd∏u˝yç –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

nietoperz –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

posrebrzany –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

•

Uzupe∏nij fragment ksià˝ki Hanny ¸ochockiej
„O Wróbelku Elemelku” brakujàcymi literami
„˝” i „rz”.

LeÊna dró

. . . . .

ka ju

. . . . .

od rana

jest ogromnie ucz´szczana.

Gdzie popat

. . . . .

eç, z ka

. . . . .

dej strony,

ruch panuje o

. . . . .

ywiony.

Biegnà sarny i wiewiórki,

zajàc chy

. . . . .

o zbiega z górki,

. . . . .

elatujà ptaków stada,

lisek si´ ostro

. . . . .

nie skrada.

Nawet je

. . . . .

i dwa Êlimaki

powolutku sunà w k

. . . . .

aki.

Ten na tego z nag∏a wpada,

poszturchuje ów sàsiada.

•

Rozwià˝ zagadk´. Wpisz w puste miejsce braku-
jàcy wyraz.

Ig∏y jak u sosny

na grzbiecie mu wyros∏y!

Ma czarny Êmieszny ryjek,

potrafi pokonaç ˝mij´!

Nocny, leÊny zwierz

– nazywa si´

. . . . . . . . . . . . . . .

•

Do podanych rzeczowników dopisz wyrazy po-
krewne z „rz”.

jutro –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

miarka –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

dwór –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

pióro –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

wiara –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

wiatr –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

kurnik –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

•

U∏ó˝ z rozsypanych liter nazwy drzew.

åwiczenia do quizów

112

•

Na trzech puzzlach znajdujà si´ sylaby tworzàce
nazw´ roÊliny. Odczytaj t´ nazw´ i zapisz jà.

•

Uzupe∏nij tekst brakujàcymi literami „˝” i „rz”.

W lipcu z pogodà bywa ró

. . . . .

nie. Najcz´Êciej

s∏oƒce bardzo pra

. . . . .

y, ale zda

. . . . .

ajà si´ te

. . . . .

gwa∏towne bu

. . . . .

e. Zachmu

. . . . .

one niebo p

. . . . .

eci-

najà wtedy b∏yskawice i s∏uchaç g

. . . . .

moty. Po

. . . . .

y powiet

. . . . .

e staje si´

. . . . .

eÊkie i o

. . . . .

eê-

wiajàce.

Sierpnieƒ to pora

. . . . .

niw.

. . . . .

yto i pszenica

doj

. . . . .

ewajà ju

. . . . .

na polach. Z ziarem zbó

. . . . .

powstanie màka, a pieka

. . . . .

upiecze z niej chleb.

•

Wska˝ rysunek zwierz´cia, którego nazwa nie
zawiera „˝”.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

✂

˝e

˝u

cha

rzu

rze

historia, herby, prehistoria, husaria, wataha,

zawieruchy wojenne, hordy, halabardy, he∏my

Pisownia wyrazów z „ch” i „h”

✂

•

W pionowych i poziomych rz´dach diagramu
ukry∏o si´ 11 wyrazów z „h”. Odszukaj je i zapisz.

åwiczenia do quizów

113

•

Dopisz zdrobnienia do podanych wyrazów.
Zwróç uwag´, na jakà liter´ wymienia si´ „ch”.

puch –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

duch –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

mucha –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

fartuch –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

paluch –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

maluch –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

okruch –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

brzuch –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

•

Rozwià˝ rebusy. Zapisz otrzymane wyrazy.

Has∏o:

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Has∏o:

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

s=c

m=h

kr=h

nek

•

U∏ó˝ trzy zdania, wykorzystujàc przynajmniej
pi´ç z podanych wyrazów.

•

Wpisz do krzy˝ówki nazwy paƒstw, których sto-
licami sà podane miasta. Skorzystaj z encyklope-
dii. Rozwiàzaniem jest nazwa kraju, który zaj-
muje cz´Êç wyspy na Morzu Karaibskim.

1. Amsterdam
2. Zagrzeb
3. Pekin
4. Hanoi
5. Madryt

•

Uzupe∏nij tekst brakujàcymi literami „ch” i „h”.

. . . . .

enia ma swoje

. . . . .

obby.

. . . . .

oduje

. . . . .

omiki

i z o

. . . . .

otà pracuje w ogródku. Od

. . . . .

andlarza

roÊlin kupi∏a sadzonki i nasionka kwiatów. Na

zagonka

. . . . .

b´dà teraz ros∏y:

. . . . .

ryzantemy,

. . . . .

ibiskus,

. . . . .

iacynty i

. . . . .

ortensja.

. . . . .

enia

przez ca∏y dzieƒ wyrywa∏a

. . . . .

aszcze

. . . . .

wastów

i w poÊpie

. . . . .

u wyrwa∏a te˝

. . . . .

rzan. A kret tyl-

ko czy

. . . . .

a, by znów zrobiç kopce. Gdy zacz´∏o

zmierz

. . . . .

aç, zi´ba czmy

. . . . .

n´∏a w

. . . . .

miel,

a pod drzewami pojawi∏a si´

. . . . .

mara

. . . . .

rabàsz-

czy.

. . . . .

rz´szczà skrzyde∏kami i fruwajà nad

. . . . .

ylonà

. . . . .

enià. Ciemne

. . . . .

mury zakry∏y

ju˝ niebo, gdy

. . . . .

enia skoƒczy∏a prac´. – Ale

jestem zm´czona – west

. . . . .

n´∏a dziewczynka.

– Za to latem b´dzie kolorowo i pa

. . . . .

nàco!

•

Rozwià˝ rebus. Otrzymane wyrazy zapisz kolej-
no w wyznaczonym miejscu.

•

Odczytaj litery umieszczone w poszczególnych
kwiatach, rozpoczynajàc za ka˝dym razem od
wskazanego p∏atka i poruszajàc si´ zgodnie
z ruchem wskazówek zegara. WyjaÊnij znaczenie
otrzymanych wyrazów z „h”, korzystajàc ze
s∏ownika j´zyka polskiego.

•

Uzupe∏nij tekst brakujàcymi literami „ch” lub „h”.

W szkolnej

. . . . .

arcówce odbywa si´ zbiórka dru-

˝yny

. . . . .

arcerskiej „

. . . . .

aber”. Panuje zgie∏k

. . . . .

armider, bo jeszcze nie przyby∏ dru

. . . . .

. Tak

. . . . .

a∏aÊliwie za

. . . . .

owywaç si´ mogà tylko

. . . . .

y. Nagle pojawia si´ dru

. . . . .

dan

i malu

. . . . .

y czmy

. . . . .

ajà na swoje miejsca. Dru

. . . . .

pokazuje nowà

. . . . .

oràgiew, opowiada o

. . . . .

isto-

rii

. . . . .

arcerstwa i przypomina o koniecznoÊci

dbania o

. . . . .

onor dru˝yny. Zu

. . . . .

y w skupieniu

s∏uchajà dru

. . . . .

a. Ale kiedy Bo

. . . . .

dan zapowia-

da wyjazd na Pod

. . . . .

ale, malu

. . . . .

y krzyczà

„

. . . . .

urra!” i rozpoczynajà dzikie

. . . . .

arce wokó∏

dru

. . . . .

a. Nast´pnie o

. . . . .

oczo Êpiewajà

. . . . .

ymn.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

•

Do podanych wyrazów dopisz synonimy zawiera-
jàce „ch” lub „h”. Skorzystaj ze s∏ownika wyra-
zów bliskoznacznych.

nicpoƒ

ob∏ok

wicher

zakonnik

l´k

p∏acz

a=o

tyl=r

c st=b

ma=pu

r=grz

e=a

åwiczenia do quizów

114

•

WyjaÊnij pisowni´ „ch” w podanych wyrazach.

strach –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

dach –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

troch´ –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

pacha –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

machina –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Lech –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

•

Zamaluj kratk´ obok prawid∏owego dokoƒczenia
zdania.

„Ch” piszemy

gdy w wyrazach pokrewnych wymienia si´
na „sz”.

gdy w innej formie danego wyrazu wymie-
nia si´ na „s”.

zawsze na poczàtku wyrazów.

✂

∏

•

WyjaÊnij pisowni´ podanych wyrazów.

s∏ucha –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

kruchy –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

piechota –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

suchy –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

W∏och –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

mech –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

k=h

tk=f

åwiczenia do quizów

115

•

Rozwià˝ rebusy. Zapisz otrzymane wyrazy.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

g=p

l=h k

•

Uzupe∏nij podane wyrazy, wpisujàc brakujàce
litery „h” lub „ch”. Nast´pnie po∏àcz wyrazy
w pary.

•

Rozwià˝ zagadki, a otrzymasz wyrazy z „ch” lub
„h”. Zapisz je w wyznaczonych miejscach.

Podpowiedê: Rozwiàzaniem ka˝dej zagadki sà
dwa wyrazy ró˝niàce si´ od siebie tylko pisownià
„ch” i „h”.

To cecha dzielnego cz∏owieka,
ale jest to te˝ pies.
Co to za s∏owa?
Czy Ty ju˝ wiesz?

•

Uzupe∏nij fragment wiersza Juliana Tuwima
brakujàcymi literami „ch” lub „h”.

W ostry mróz

. . . . .

∏opek wióz∏

Z lasu

. . . . .

rust na wozie,

Skrzypi coÊ, oÊ nie oÊ,

Trzaska

. . . . .

rust na mrozie.

T´˝a∏ mróz, wi

. . . . .

er rós∏,

P´dzàc jak w sto koni.

Trzeszczy wóz, trzeszczy mróz,

. . . . .

∏op z´bami dzwoni.

. . . . .

rz´st i brz´k, zgrzyt i st´k,

. . . . .

a∏as jak w fabryce!

Mniejszy mróz, l˝ejszy wóz

Przy takiej muzyce.

˚o∏nierz nosi go na g∏owie,
ale jest to te˝ miasto!
Kto z Was odpowie?

•

Odczytaj imi´ i nazwisko znanego poety, który
napisa∏ mi´dzy innymi wiersz „Pch∏a Szachrajka”.
Ka˝demu ze znaków odpowiada jedna litera alfa-
betu. Cz´Êç znaków zosta∏a ju˝ rozszyfrowana.

✂

. . . . .

ryzantema

. . . . .

iacynt

gro

. . . . .

mar

. . . . .

ewka

. . . . .

amburger

. . . . .

ot-dog

zawieru

. . . . .

Pisownia „nie” z ró˝nymi cz´Êciami mowy

•

Uzupe∏nij tekst przeczeniem „nie”. Wyraênie od-
ró˝niaj w piÊmie pisowni´ ∏àcznà od rozdzielnej.

. . . . .

raz i

. . . . .

dwa spotka∏y mnie w szkole

. . . . .

przyjemne sytuacje.

. . . . .

zawsze jestem dobrze

przygotowany na klasówki, ale nigdy

. . . . .

Êcià-

gam!

. . . . .

którzy jednak Êciàgajà i nawet im si´ to

udaje. Wczoraj mia∏o miejsce

. . . . .

przyjemne zda-

rzenie. Chocia˝ odpowiedzia∏em na wszystkie

pytania, pani

. . . . .

zaliczy∏a mi sprawdzianu.

Wszystko przez Jacka. S∏owo w s∏owo spisa∏

odpowiedzi z mojej kartki, nawet nic

. . . . .

zmie-

ni∏! To

. . . . .

do wiary, ale Jacek nawet

. . . . .

przy-

zna∏ si´, ˝e Êciàgnà∏ wszystko z mojej kartki.

To by∏o bardzo

. . . . .

uczciwe z jego strony.

•

Odszukaj w poziomych i pionowych rz´dach dia-
gramu wyrazy z „nie”. Zapisz je, zwracajàc uwag´
na ∏àcznà lub rozdzielnà pisowni´ „nie”.

•

Do podanych wyrazów dopisz antonimy z prze-
czeniem „nie”.

smak –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

smakuje –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

smaczny –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

smacznie –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

ch´ç –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

ch´tny –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

ch´tnie –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

åwiczenia do quizów

116

•

Rozwià˝ rebusy. Zapisz otrzymane nazwy miej-
scowoÊci.

+ in

p=n

k=g t=c

Has∏o:

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

+ o +

erz=o∏

Ê=ce

Has∏o:

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

•

Uzupe∏nij tabel´. W ka˝dym wierszu tabeli
powinny znaleêç si´ wyrazy bliskoznaczne.

Przymiotniki

z przeczeniem „nie”

z∏y

ma∏y

nie∏atwy

du˝y

niem∏ody

niski

✂

•

SpoÊród wyrazów znajdujàcych si´ w worku wy-
kreÊl te, z którymi „nie” pisze si´ osobno.

dotykaç

mog´

êle

jem

nie

dawno

zagra˝a

ch´ç

spokojne

dostateczny

porzàdek

przyjemnie

warto

pokój

•

Wska˝ wyrazy, w których „nie” jest przecze-
niem. JeÊli sprawia Ci to trudnoÊci, sprawdê
w s∏owniku j´zyka polskiego, czy podane wyrazy
istniejà bez czàstki „nie”.

•

Rozwià˝ krzy˝ówk´, wpisujàc synonimy do podanych wyrazów. Ka˝dy
z nich powinien zawieraç „nie”. Skorzystaj ze s∏ownika wyrazów blisko-
znacznych. Otrzymanym wyrazem uzupe∏nij zdanie.

1. Wróg.
2. Jarzmo.
3. Pomy∏ka.
4. Uprzedzenie.
5. S∏aboÊç.

•

Hania zostawi∏a na stole kartk´ z wiadomoÊcià
dla mamy. Rozwià˝ rebus, a dowiesz si´, co na
niej napisa∏a.

•

Uzupe∏nij wiersz przeczeniem „nie”. Wyraênie
odró˝niaj w piÊmie pisowni´ ∏àcznà od rozdzielnej.

. . . . .

rozumiem zupe∏nie dlaczego,

mama ma do mnie ˝al,

jakbym zrobi∏a coÊ

. . . . .

dobrego.

. . . . .

omal p∏aka∏a,

gdy mnie tak napomina∏a:

. . . . .

wstyd ci za ten ba∏agan?

Przy∏ó˝ si´ do pracy! B∏agam!

. . . . .

wynios∏aÊ Êmieci!

Tak post´pujà tylko

. . . . .

grzeczne dzieci!

Wszystko robisz

. . . . .

starannie!

Och, córeczko, oj,

. . . . .

∏adnie!

. . . . .

prawda, ja si´ stara∏am,

ale czasu dziÊ

. . . . .

mia∏am.

A potem? JakoÊ zapomnia∏am!

„Nie” z rzeczownikami piszemy

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

l +

d∏o

t=dê

m=dz

ierka=cji

wiÊ

r=m a

åwiczenia do quizów

117

•

Uzupe∏nij tabel´ dotyczàcà pisowni „nie” z posz-
czególnymi cz´Êciami mowy. Wpisz wyraz „tak”
lub „nie” w odpowiednie rubryki.

Cz´Êç mowy

czasownik

przymiotnik

przys∏ówek

rzeczownik

Pisownia „nie”

∏àcznie

Pisownia „nie”

rozdzielnie

ko=m

nieborak

nieprzyjemnie

niedorajda

niecka

niedba∏y

niedrogi

nienawiÊç

nieboszczyk

niebosk∏on

niech´ç

niecny

✂

Pisownia wielkà i ma∏à literà

•

Rozwià˝ rebusy. Zapisz poprawnie otrzymane
nazwy miast.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

ba=uƒ

o=ie

åwiczenia do quizów

118

•

Rozwià˝ rebusy. Zapisz otrzymane przys∏ówki,
zwracajàc uwag´ na pisowni´ „nie”.

Has∏o:

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Has∏o:

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

k=da s=o

p=n s

f=op te=da

•

Przepisz podane wyrazy, dopisujàc do nich prze-
czenie „nie”.

ubieraç –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

wysoki –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

prosto –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

przychodzà –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

solidnie –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

mo˝na –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

winny –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

godny –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

jasno –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

mi∏y –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

przyjaciel –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

✂

•

Uzupe∏nij tekst brakujàcymi literami. Zwróç
uwag´ na pisowni´ wielkà i ma∏à literà.

KiedyÊ zostan´

. . . . .

stronomem, tak jak

. . . . .

iko∏aj

. . . . .

opernik, albo mo˝e lepiej

. . . . .

osmonautà.

B´d´ bada∏ ca∏y

. . . . .

k∏ad

. . . . .

∏oneczny. Zbuduj´

. . . . .

akiet´ i polec´ w

. . . . .

osmos. Ju˝ teraz codzien-

nie obserwuj´

. . . . .

wiazdy i

. . . . .

omety. Znam

prawie wszystkie

. . . . .

lanety. Wiele czyta∏em na

temat

. . . . .

enus,

. . . . .

owisza,

. . . . .

aturna,

. . . . .

erku-

rego w „

. . . . .

antastyce” i „

. . . . .

iejach

. . . . .

szech-

Êwiata”. Wierz´, ˝e na

. . . . .

arsie jest ˝ycie

i chcia∏bym nawiàzaç kontakt z

. . . . .

arsjanami

albo innymi

. . . . .

osmitami. A teraz le˝´ na

. . . . .

iemi,

spoglàdam w

. . . . .

iebo, wygrzewam si´ w

. . . . .

oƒcu

i marz´ o wyprawie na

. . . . .

si´˝yc.

•

Po∏àcz postacie z legend z odpowiednimi nazwa-
mi miast.

Popiel •

• Gniezno

Lech •

• Kraków

smok •

• Warszawa

Krak •

• Kruszwica

Sawa •

• Kraków

•

U∏ó˝ wyrazy z podanych sylab. Zwróç uwag´ na
pisowni´ wielkà i ma∏à literà. Nast´pnie przypo-
rzàdkuj utworzone wyrazy odpowiednim okre-
Êleniom, wpisujàc je w wyznaczone miejsca.

przymiotnik

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

imi´

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

zwyczaj

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

narodowoÊç

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

taniec

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

nazwa miasta

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

mieszkanka miasta

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

poz

Poz

∏aj

Pol

naƒ

ski

naƒ

pol

kra

wian

✂

•

Rozwià˝ krzy˝ówk´. Odczytaj otrzymane has∏o.
Nast´pnie uzupe∏nij zasad´ pisowni.

1. Imieniny Andrzeja.
2. Âwi´to zakochanych.
3. Zwyczaj oblewania si´ wodà

w drugi dzieƒ Êwiàt wielkanocnych.

4. Âroda popielcowa.
5. Obietnica zamà˝pójÊcia.
6. Inna nazwa nocy Êwi´tojaƒskiej.
7. Przedstawienie bo˝onarodzeniowe.
8. Zabawa z okazji Êlubu.

Nazwy zwyczajów, obrz´dów i zabaw

piszemy

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

literà.

+ c +

+ w

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

ga=rsz

åwiczenia do quizów

119

•

Rozwià˝ rebusy. Zapisz otrzymane nazwy miast.

•

Uzupe∏nij zdania, wpisujàc wyrazy z ramki
w odpowiedniej formie.

s∏oƒce, S∏oƒce, ziemia, Ziemia, ksi´˝yc, Ksi´˝yc

Nasza planeta krà˝y wokó∏ jednej z gwiazd –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Mars, Saturn i

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

to planety.

Dzisiaj

. . . . . . . . . . . . . . . . .

mocno pra˝y.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

od tygodnia nie spad∏a ani

kropla deszczu.

Czy chcia∏byÊ zostaç astronautà i polecieç na

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Wol´ posiedzieç sobie po zmroku przed domem

i popatrzyç na

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

z daleka.

•

Rozwià˝ rebus. Otrzymanymi wyrazami uzupe∏-
nij podanà zasad´ pisowni.

krop

+ c

p=r

ton

Wyrazy

. . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . .

piszemy ma∏ymi literami.

•

Od podanych nazw krajów, regionów i miast
utwórz nazwy ich mieszkaƒców.

Anglia –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Francja –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Âlàsk –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Podhale –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Poznaƒ –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Kaszuby –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Rosja –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Gdaƒsk –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Austria –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

✂

+ ica p +

•

Utwórz skrótowce od podanych nazw. Skorzystaj
ze wzoru.

Polska Komunikacja Samochodowa – PKS

Powszechna Kasa Oszcz´dnoÊci –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Polskie Koleje Paƒstwowe –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Polski Czerwony Krzy˝ –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Zwiàzek Harcerstwa Polskiego –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

•

Rozwià˝ rebusy. Otrzymanymi wyrazami uzu-
pe∏nij zdanie.

Nazwy gwiazdozbiorów, czyli na przyk∏ad

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

, pisze si´ wielkà

literà, a nazwy stron Êwiata, na przyk∏ad

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

, pisze si´ ma∏à literà.

åwiczenia do quizów

120

•

Napisz, jakim j´zykiem pos∏ugujà si´ wymienio-
ne narody.

•

Uzupe∏nij fragment tekstu z ksià˝ki Ma∏gorzaty
Musierowicz „Kalamburka”, wpisujàc jednà
z liter podanych w nawiasach.

– No, wiesz... tu rosnà pi´kne akacje... i widok na

miasto te˝ jest bardzo ∏adny. Patrz, widaç

(o, O)

. . . . .

per´ – przekonywa∏a jà (l, L)

. . . . .

onia.

[...] Wytar∏a nos, naciàgn´∏a czapk´ na uszy i po-

sz∏y dalej [...] ulicà (f, F)

. . . . .

redry, min´∏y (o, O)

. . . . .

per´ i (t, T)

. . . . .

eatr (p, P)

. . . . .

olski, po czym

dotar∏y na (r, R)

. . . . .

atajczaka, do (k, K)

. . . . .

awiarni „(b, B)

. . . . .

ajka”, bo (l, L)

. . . . .

onia

mia∏a wielkà ochot´ na (b, B)

. . . . .

ezy. A w (k, K)

. . . . .

awiarni siedzia∏ rudy (i, I)

. . . . .

gnaÊ (b, B)

. . . . .

orejko. Popija∏ herbat´, wolniutko obgryza∏

pàczka i wspiera∏ brod´ na bladej d∏oni, czytajàc

„(t, T)

. . . . .

ygodnik (p, P)

. . . . .

owszechny”.

•

Rozwià˝ rebusy. Zapisz poprawnie otrzymane
nazwy miast.

g +

k +

+ ów

ka=noc

samo

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

+a∏a

+ ca

dê=dzi

Naród

J´zyk

Niemcy

Francuzi

Anglicy

Holendrzy

Czesi

Ukraiƒcy

✂

åwiczenia do quizów ortograficznych przygotowa∏a

mgr Agnieszka Maj, doÊwiadczony nauczyciel j´zyka polskiego.

•

Wpisz w kratk´ liter´ P, jeÊli zdanie jest prawdzi-
we, a liter´ F postaw przy zdaniu fa∏szywym.

Wielkà literà piszemy rzeczowniki w∏asne,
czyli na przyk∏ad nazwy geograficzne.

Rzeczowniki pospolite, na przyk∏ad nazwy
zwierzàt, piszemy ma∏à literà.

Nazwy mieszkaƒców miejscowoÊci piszemy
wielkà literà.

Rzeczowniki w∏asne, na przyk∏ad nazwy
mieszkaƒców paƒstw, piszemy wielkà
literà.

✂