Program instruktażu stanowiskowego przy pracach na wysokosciach

2/4.A.1. Szkolenie w dziedzinie
bezpieczeñstwa i higieny pracy

Program instrukta¿u stanowiskowego

Stanowisko pracy:

pracownik wykonuj¹cy prace na wysokoœci

Zygmunt Wieczorek

Rozdzia³ 2/4.A.1.

2. Szkolenia

2/4.A.1. Instrukta¿ stanowiskowy – praca na wysokoœci

kwiecieñ 2005

Spis treœci

1. Podstawy prawne opracowania programu . . . . . . .

2. Cel szkolenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3. Uczestnicy szkolenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4. Sposób organizacji szkolenia . . . . . . . . . . . . . . . . . .

5. Plan instrukta¿u stanowiskowego pracownika

wykonuj¹cego prace na wysokoœci . . . . . . . . . . . . .

6. Treœæ instrukta¿u . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

6.1. Warunki œrodowiska pracy . . . . . . . . . . . . . . .

6.2. Zagro¿enia wystêpuj¹ce przy wykonywaniu

prac na wysokoœci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

6.3. Sposoby ochrony przed zagro¿eniami . . . . . .

6.4. Pokaz przez instruktora sposobu wykonywania

pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

6.5. Próbne wykonanie zadania przez pracownika

pod kontrol¹ instruktora . . . . . . . . . . . . . . . .

6.6. Samodzielna praca pod nadzorem instruktora

6.7. Omówienie i ocena przebiegu wykonywania

pracy przez pracownika . . . . . . . . . . . . . . . . .

Instrukta¿ ten prosimy potraktowaæ nie jako samoistny instrukta¿, lecz jako uzu-
pe³nienie instrukta¿u stanowiskowego przy wykonywaniu okreœlonych prac
w sytuacji, gdy stanowisko pracy znajduje siê na wysokoœci co najmniej 1 m nad
powierzchni¹ pod³ogi lub ziemi.

PRZYKŁAD

Elektromonter wykonuje po³¹czenia przewodów na s³upach energetycznych – instrukta¿ stanowisko-
wy dla tego rodzaju prac bêdzie po³¹czeniem instrukta¿u elektromontera i niniejszego instrukta¿u
(pracownika wykonuj¹cego prace na wysokoœci).

W przedstawionym instrukta¿u podano ró¿ne sytuacje pracy na wysokoœci. Przy
opracowywaniu programu instrukta¿u stanowiskowego dla konkretnego stanowi-
ska w zak³adzie, mo¿na z tego programu wybraæ tylko te zagadnienia, które s¹ cha-
rakterystyczne dla danego stanowiska.

kwiecień 2005

OPINIE

Rozdział 2/4.A.1.

PROGRAM INSTRUKTA¯U STANOWISKOWEGO

Stanowisko pracy:

Pracownik wykonuj¹cy prace na wysokoœci

1. Podstawy prawne opracowania programu

Przy opracowaniu programu szkolenia uwzglêdniono nastêpuj¹ce rozporz¹dzenia
reguluj¹ce bezpieczeñstwo i higienê pracy:

Ministra Gospodarki i Pracy z 27.7.2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie
bezpieczeñstwa i higieny pracy (Dz.U. Nr 180, poz. 1860),

Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26.9.1997 r. w sprawie ogólnych przepisów
bezpieczeñstwa i higieny pracy (tj. Dz.U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650),

Ministra Gospodarki z 30.10.2002 r. w sprawie minimalnych wymagañ do-
tycz¹cych bezpieczeñstwa i higieny pracy w zakresie u¿ytkowania maszyn
przez pracowników podczas pracy (Dz.U. Nr 191, poz. 1596, ze zm.),

Ministra Infrastruktury z 6.2.2003 r. w sprawie bezpieczeñstwa i higieny pracy
podczas wykonywania robót budowlanych (Dz.U. Nr 47, poz.401).

2. Cel szkolenia

Celem szkolenia jest uzyskanie przez pracownika:

informacji o czynnikach œrodowiska pracy wystêpuj¹cych przy pracach na wy-
sokoœci,

wiedzy i umiejêtnoœci dotycz¹cych sposobów zapobiegania wypadkom w nor-
malnych i awaryjnych warunkach pracy na wysokoœci,

wiedzy i praktycznych umiejêtnoœci z zakresu bezpiecznej eksploatacji œro-
dków ochrony indywidualnej i zbiorowej stosowanych przy pracach na wyso-
koœci.

3. Uczestnicy szkolenia

Szkolenie jest przeznaczone dla:

osób nowo zatrudnianych przy pracach na wysokoœci;

pracowników przenoszonych na stanowisko pracy na wysokoœci;

pracowników zatrudnionych przy pracach na wysokoœci, w przypadku:

zmiany organizacji stanowisk pracy,

wprowadzenia do stosowania nowych lub zmienianych narzêdzi i innych
urz¹dzeñ;

studentów odbywaj¹cych praktyki studenckie oraz uczniów odbywaj¹cych
praktyczn¹ naukê zawodu.

kwiecień 2005

OPINIE

2. Szkolenia

Rozdział 2/4.A.1.

4. Sposób organizacji szkolenia

Szkolenie prowadzone jest w formie instrukta¿u – na stanowisku (stanowiskach),
na którym(ch) bêdzie zatrudniony instruowany pracownik, na podstawie progra-
mu szczegó³owego.

Szkolenie powinno uwzglêdniaæ wszystkie rodzaje prac na wysokoœci, które bêd¹
nale¿a³y do zakresu obowi¹zków pracownika.

Sposób realizacji szkolenia i czas trwania poszczególnych jego czêœci nale¿y do-
stosowaæ do przygotowania zawodowego i dotychczasowego sta¿u pracy instru-
owanego pracownika.

5. Plan instrukta¿u stanowiskowego pracownika
wykonuj¹cego prace na wysokoœci

Lp.

Temat szkolenia

Liczba

godzin

Przygotowanie pracownika do wykonywania czynnoœci zwi¹zanych
z prac¹ na wysokoœci, w szczególnoœci:

a) omówienie warunków pracy z uwzglêdnieniem elementów stanowi-
ska roboczego maj¹cych wp³yw na bezpieczeñstwo i higienê pracy;

b) omówienie:

zagro¿eñ wystêpuj¹cych przy pracach na wysokoœci oraz

wyników oceny ryzyka zawodowego zwi¹zanego z wykonywan¹
prac¹;

c) omówienie:

sposobów ochrony przed zagro¿eniami,

przebiegu czynnoœci na stanowisku pracy,

zasad postêpowania w razie wypadku lub awarii,

przygotowania wyposa¿enia stanowiska roboczego przy wykonywa-
niu prac na wysokoœci.

Pokaz przez instruktora sposobu wykonywania pracy na stanowisku pra-
cy zgodnie z przepisami i zasadami bhp, z uwzglêdnieniem metod bez-
piecznego wykonywania poszczególnych czynnoœci i ze szczególnym
zwróceniem uwagi na czynnoœci trudne i niebezpieczne.

0,5

Próbne wykonanie zadania przez pracownika pod kontrol¹ instruktora.

0,5

Samodzielna praca pracownika pod nadzorem instruktora.

Omówienie i ocena przebiegu wykonywania pracy przez pracownika.

Razem:

1 godzina instrukta¿u = 45 minut

Program opracowa³:

Po konsultacji z pracownikami zatwierdzi³:

...........................................

......................................................................

(imiê i nazwisko)

(data, imiê i nazwisko, funkcja, podpis)

kwiecień 2005

2/4.A.1. Instruktaż stanowiskowy – praca na wysokości

OPINIE

Rozdział 2/4.A.1.

Poniewa¿ przedstawiony instrukta¿ nie mo¿e stanowiæ, zgodnie z wczeœniejszymi
za³o¿eniami, odrêbnej ca³oœci, wiêc program tego instrukta¿u nie bêdzie mia³ po-
staci dokumentu, lecz bêdzie wkomponowany w programy poszczególnych in-
strukta¿y – na poszczególnych stanowiskach pracy, które dopiero wtedy stan¹ siê
dokumentami.

6. Treœæ instrukta¿u

6.1. Warunki œrodowiska pracy

Zgodnie z rozporz¹dzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26.9.1997 r. w spra-
wie ogólnych przepisów bezpieczeñstwa i higieny pracy (tj. Dz.U. z 2003 r. Nr 169,
poz. 1650), prac¹ na wysokoœci jest praca wykonywana na powierzchni znajduj¹cej
siê na wysokoœci co najmniej 1,0 m nad poziomem pod³ogi lub ziemi.

Nie zalicza siê do prac na wysokoœci pracy na powierzchni, niezale¿nie od wyso-
koœci jej usytuowania, je¿eli powierzchnia ta jest:

os³oniêta ze wszystkich stron do wysokoœci co najmniej 1,5 m pe³nymi œcianami
lub œcianami z oknami oszklonymi,

wyposa¿ona w inne sta³e konstrukcje lub urz¹dzenia chroni¹ce pracownika
przed upadkiem z wysokoœci.

Prace typowe

Typowe prace na wysokoœci wykonywane s¹ na:

rusztowaniach, drabinach i klamrach,

s³upach, masztach, konstrukcjach wie¿owych i kominach,

konstrukcjach budowlanych bez stropów,

galeriach, pomostach, podestach itp. podwy¿szeniach.

6.2. Zagro¿enia wystêpuj¹ce przy pracach na wysokoœci

Osoby
zagrożone

W zale¿noœci od miejsca wykonywania prac na wysokoœci mog¹ wystêpowaæ za-
gro¿enia dla osób:

bezpoœrednio je wykonuj¹cych,

zatrudnionych na stanowiskach s¹siaduj¹cych ze stanowiskami prac na wysokoœci,

osób postronnych mog¹cych znaleŸæ siê w pobli¿u wykonywania tego typu prac.

Najczêstsze wydarzenia powoduj¹ce wypadki przy pracach na wysokoœci to:

upadek pracownika z wysokoœci,

uderzenie, przygniecenie ludzi przez spadaj¹ce, wysypuj¹ce siê materia³y, na-
rzêdzia oraz opakowania.

Czynnoœci najczêœciej wykonywane przez poszkodowanych w chwili wypadku to:

przenoszenie i podnoszenie towaru, opakowañ, czy narzêdzi,

przechodzenie po p³aszczyznach poziomych na wysokoœci,

wchodzenie lub schodzenie na i ze stanowiska pracy.

Przyczynami wypadków s¹ najczêœciej:

z³a organizacja i metody pracy,

wadliwe urz¹dzenie i utrzymanie stanowiska pracy oraz przejœæ,

nieprawid³owe zachowanie siê pracownika.

kwiecień 2005

OPINIE

2. Szkolenia

Rozdział 2/4.A.1.

Prace szczególnie niebezpieczne i wzbronione

Zgodnie z rozporz¹dzeniem MPiPS z 26.9.1997 r. w sprawie ogólnych przepisów
bhp (tj. Dz.U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650), prace na wysokoœci zaliczone s¹ do prac
szczególnie niebezpiecznych.

Zakaz
zatrudniania

Zabronione jest zatrudnianie:

kobiet ciê¿arnych przy pracy na wysokoœci – poza sta³ymi galeriami, pomosta-
mi, podestami i innymi sta³ymi podwy¿szeniami, posiadaj¹cymi pe³ne zabez-
pieczenie przed upadkiem (bez potrzeby stosowania œrodków ochrony indywi-
dualnej przed upadkiem);

m³odocianych (osoba, która ukoñczy³a 16 lat, a nie przekroczy³a 18 lat) przy
pracach na wysokoœci powy¿ej 3 m gro¿¹cych upadkiem z wysokoœci, w tym
w szczególnoœci:

przy budowie, naprawie i czyszczeniu kominów,

zwi¹zanych z przymusow¹ pozycj¹ cia³a, w przestrzeni ograniczonej,

nara¿aj¹cych na zmienny mikroklimat, prowadzonych na zewn¹trz budynku.

Kobietom ciê¿arnym zabronione jest tak¿e wchodzenie i schodzenie po drabinach
i klamrach.

Dopuszcza siê zatrudnianie m³odocianych w wieku powy¿ej 17 lat na wysokoœci
do 10 m, w wymiarze do 2 godzin na dobê, pod warunkiem pe³nego zabezpiecze-
nia przed upadkiem i wy³¹czenia innych zagro¿eñ.

6.3. Sposoby ochrony przed zagro¿eniami

Prace na wysokoœci mog¹ wykonywaæ wy³¹cznie pracownicy posiadaj¹cy aktual-
ne orzeczenie lekarskie stwierdzaj¹ce brak przeciwwskazañ do tej pracy.

Badania
lekarskie

Pracownicy zatrudnieni przy pracach na wysokoœci podlegaj¹ lekarskim badaniom
okresowym:

do 3 m – co 3–5 lat (w zale¿noœci od wskazañ lekarza);

powy¿ej 3m:

co 2–3 lata (w zale¿noœci od wskazañ lekarza), a

po ukoñczeniu 50-tego roku ¿ycia corocznie.

Koniecznoœæ u¿ywania na sta³e przez pracownika szkie³ korekcyjnych (nie doty-
czy soczewek kontaktowych) stanowi przeciwwskazanie do wykonywania pracy
na wysokoœci powy¿ej 3 m.

Œrodki zabezpieczaj¹ce

Przed rozpoczêciem pracy, nale¿y ka¿dorazowo dobraæ i zastosowaæ organizacyjne
i techniczne œrodki zabezpieczaj¹ce pracowników przed ewentualnymi skutkami
uaktywnienia siê zagro¿eñ zawodowych. Œrodki te to:

zapewnienie asekuracji osób wykonuj¹cych prace szczególnie niebezpieczne
przez innych pracowników, którzy bezpoœrednio prac tych nie wykonuj¹,

wyposa¿enie pracowników w œrodki ochrony indywidualnej dobrane do ro-
dzaju wykonywanej pracy oraz mog¹cych siê zaktywizowaæ zagro¿eñ (np.
sprzêt chroni¹cy przed upadkiem z wysokoœci),

przeszkolenie pracowników w zakresie pos³ugiwania siê œrodkami ochrony
indywidualnej,

kwiecień 2005

2/4.A.1. Instruktaż stanowiskowy – praca na wysokości

OPINIE

Rozdział 2/4.A.1.

urz¹dzenia ochronne, np. os³ony (bariery) miejsc niebezpiecznych, oznakowa-
nie stref i miejsc niebezpiecznych (np. otworów w stropach, sufitach, otworów
okiennych bez stolarki budowlanej),

bezpoœredni nadzór nad tymi pracami prowadzony przez wyznaczone specjal-
nie w tym celu osoby,

odpowiednie œrodki zabezpieczaj¹ce,

instrukta¿ pracowników.

PRZYKŁAD

Osobami wyznaczonymi do nadzoru nad pracami na wysokoœci mog¹ byæ na przyk³ad kierownicy
budów lub okreœlonych robót. Nale¿y pamiêtaæ, ¿e osoby wyznaczone do nadzoru powinny posiadaæ
uprawnienia do pe³nienia samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie.

Organizacja prac na wysokoœci

Obowiązek
przeszkolenia
przed rozpoczę-
ciem prac

Ka¿dorazowo przed rozpoczêciem pracy w konkretnych warunkach powinien byæ
przeprowadzony instrukta¿ uwzglêdniaj¹cy przede wszystkim:

imienny podzia³ pracy,

kolejnoœæ wykonywania zadañ,

wymagania bhp przy poszczególnych czynnoœciach.

Wype³niaj¹c powy¿sze obowi¹zki nale¿y:

ustaliæ, wspólnie z osob¹ bezpoœrednio kieruj¹c¹ pracownikami (kierownik ro-
bót, majster, brygadzista) szczegó³owe warunki bezpieczeñstwa i higieny pracy
prowadzonych robót z imiennym podzia³em obowi¹zków w tym zakresie,

poinformowaæ pracowników o sposobach postêpowania w sytuacjach awaryjnych.

Zasady bezpiecznego wykonywania prac na wysokoœci

Zasada 1

Nie rozpoczynaæ pracy na wysokoœci bez dok³adnego zaplanowania jej wykonania.

Zasada 2

Upewniæ siê, ¿e wziête zosta³y pod uwagê wszystkie mo¿liwe okolicznoœci, które
mog¹ stanowiæ zagro¿enie.

Zasada 3

W ¿adnym przypadku nie lekcewa¿yæ zagro¿enia. Proste œrodki typu „zachowaæ
szczególn¹ ostro¿noœæ” zwykle s¹ niewystarczaj¹ce.

Zasada 4

Zawsze nale¿y przeanalizowaæ, czy s¹ bezpieczniejsze metody wykonania danej
pracy.

Zasada 5

U¿ywaæ wy³¹cznie œrodków ochrony zbiorowej i indywidualnej dostosowanych do
specyfiki pracy na wysokoœci i koniecznie sprawnych.

Zasada 6

Nigdy nie stosowaæ drabin w sytuacji, gdy pracê mo¿na wykonañ przy u¿yciu in-
nych urz¹dzeñ, np. podestów, schodków przystawnych, narzêdzi o odpowiednio
d³ugich uchwytach.

Zasada 7

Koniecznie upewniæ siê, ¿e wykonuj¹cy prace na wysokoœci umiej¹ pos³ugiwaæ siê
przydzielonym sprzêtem ochronnym.

kwiecień 2005

OPINIE

2. Szkolenia

Rozdział 2/4.A.1.

Zasada 8

Upewniæ siê, ¿e praca na wysokoœci jest w³aœciwie nadzorowana.

Zasada 9

Prace na wysokoœci powinny byæ organizowane i wykonywane w sposób nie zmu-
szaj¹cy pracownika do wychylania siê poza porêcz balustrady lub obrys urz¹dze-
nia, na którym stoi. A je¿eli taka koniecznoœæ zajdzie – u¿yæ dodatkowo œrodków
ochrony indywidualnej.

Zasada 10

Na powierzchniach wzniesionych na wysokoœæ powy¿ej 1,0 m nad poziomem pod³ogi
lub ziemi, na których w zwi¹zku z wykonywan¹ prac¹ mog¹ przebywaæ pracownicy,
lub powierzchniach s³u¿¹cych jako przejœcia (z wy³¹czeniem ramp prze³adunkowych):

powinny byæ zainstalowane balustrady sk³adaj¹ce siê z porêczy ochronnych
umieszczonych na wysokoœci co najmniej 1,1 m i krawê¿ników o wysokoœci mi-
nimum 0,15 m,

pomiêdzy porêcz¹ i krawê¿nikiem powinna byæ umieszczona w po³owie wyso-
koœci poprzeczka lub przestrzeñ ta powinna byæ wype³niona w sposób uniemo-
¿liwiaj¹cy wypadniêcie osób.

Je¿eli ze wzglêdu na rodzaj i warunki wykonywania prac na wysokoœci zastosowa-
nie balustrad jest niemo¿liwe, nale¿y stosowaæ inne skuteczne œrodki ochrony
pracowników przed upadkiem z wysokoœci, odpowiednie do rodzaju i warunków
wykonywania pracy, w szczególnoœci sprzêt indywidualny chroni¹cy pracownika
przed upadkiem z wysokoœci.

Klamry, podwy¿szenia

Przy pracach na klamrach i innych podwy¿szeniach nie przeznaczonych na pobyt
ludzi, na wysokoœci do 2 m nad poziomem pod³ogi lub ziemi, nie wymagaj¹cych od
pracownika wychylania siê poza obrys urz¹dzenia, na którym stoi, albo przyjmo-
wania innej wymuszonej pozycji cia³a gro¿¹cej upadkiem z wysokoœci, nale¿y za-
pewniæ, aby:

klamry, pomosty i inne urz¹dzenia by³y stabilne i zabezpieczone przed nieprze-
widywaln¹ zmian¹ po³o¿enia oraz posiada³y odpowiedni¹ wytrzyma³oœæ na
przewidywane obci¹¿enie;

pomost roboczy spe³nia³ nastêpuj¹ce wymagania:

powierzchnia pomostu powinna byæ wystarczaj¹co du¿a dla pracowników,
narzêdzi i niezbêdnych materia³ów,

pod³oga powinna byæ pozioma, równa i nieœliska, trwale umocowana do
elementów konstrukcyjnych pomostu,

w widocznym miejscu pomostu powinny byæ umieszczone czytelne infor-
macje o wielkoœci jego dopuszczalnego obci¹¿enia.

Drabiny przenoœne – wymagania ogólne

Przy u¿ywaniu drabin przenoœnych niedopuszczalne jest w szczególnoœci:

stosowanie drabin uszkodzonych,

u¿ywanie drabin jako drogi sta³ego transportu,

wykorzystywanie drabin do przenoszenia ciê¿arów o masie powy¿ej 10 kg,

u¿ytkowanie drabiny niezgodnie z przeznaczeniem,

u¿ywanie drabiny rozstawnej jako przystawnej,

ustawianie drabiny na niestabilnym pod³o¿u,

opieranie drabiny przystawnej o œliskie p³aszczyzny, o obiekty lekkie lub wy-
wrotne albo o stosy materia³ów nie zapewniaj¹cych stabilnoœci drabiny,

kwiecień 2005

2/4.A.1. Instruktaż stanowiskowy – praca na wysokości

OPINIE

Rozdział 2/4.A.1.

stawianie drabiny przed zamkniêtymi drzwiami, je¿eli nie s¹ one zamkniête na
klucz od strony ustawianej drabiny,

ustawianie drabin w bezpoœrednim s¹siedztwie maszyn i innych urz¹dzeñ
w sposób stwarzaj¹cy zagro¿enia dla pracowników u¿ywaj¹cych drabiny,

wchodzenie i schodzenie z drabiny plecami do niej,

przenoszenie drabiny o d³ugoœci powy¿ej 4 m przez jedn¹ osobê.

Drabina przystawna powinna wystawaæ ponad powierzchniê, na któr¹ prowadzi,
co najmniej 0,75 m, a k¹t jej nachylenia powinien wynosiæ od 65° do 75°.

Drabiny przenoœne – wymagania szczegó³owe

Nale¿y przestrzegaæ nastêpuj¹cych wymagañ dotycz¹cych prac z u¿yciem drabin:

dopuszcza siê wykonywanie robót malarskich przy u¿yciu drabin rozstaw-
nych tylko do wysokoœci nieprzekraczaj¹cej 4 m od poziomu pod³ogi, przy
czym drabiny nale¿y zabezpieczyæ przed poœlizgiem i rozsuniêciem siê oraz za-
pewniæ ich stabilnoœæ;

drabina bez pa³¹ków, której d³ugoœæ przekracza 4 m, przed podniesieniem
lub zamontowaniem powinna byæ wyposa¿ona w prowadnicê pionow¹, umo-
¿liwiaj¹c¹ za³o¿enie urz¹dzenia samohamuj¹cego, po³¹czonego z link¹ bez-
pieczeñstwa szelek bezpieczeñstwa, przy czym prowadnica pionowa z urz¹-
dzeniem samohamuj¹cym mo¿e byæ zamocowana na wznoszonej konstrukcji
drabiny, na klamrach lub szczeblach, w odleg³oœci od osi drabiny nie wiêkszej
ni¿ 0,4 m;

osoby korzystaj¹ce z drabin linowych powinny byæ dodatkowo zabezpieczone
przed upadkiem z wysokoœci za pomoc¹ prowadnicy pionowej, zamocowanej
niezale¿nie od lin noœnych drabiny, przy czym prowadnica pionowa powinna
byæ:

naci¹gniêta w sposób umo¿liwiaj¹cy przesuwanie w górê aparatu samoha-
muj¹cego oraz

zabezpieczona przed odchylaniem siê wiêkszym ni¿ o 2 m, a urz¹dzenia za-
bezpieczaj¹ce przed odchylaniem siê lin powinny umo¿liwiaæ przesuwanie
siê urz¹dzenia samohamuj¹cego (d³ugoœæ linki bezpieczeñstwa, ³¹cz¹cej
szelki bezpieczeñstwa z aparatem samohamuj¹cym, nie powinna przekra-
czaæ 0,5 m);

wykonywanie robót murarskich i tynkarskich z drabin przystawnych jest za-
bronione,

roboty ciesielskie z drabin mo¿na wykonywaæ wy³¹cznie do wysokoœci 3 m,

w czasie zak³adania stê¿eñ monta¿owych, wykonywania robót spawalniczych,
odczepiania elementów prefabrykowanych z zawiesi i betonowania styków na-
le¿y stosowaæ wy³¹cznie pomosty monta¿owe lub drabiny rozstawne.

Prace na s³upach, masztach, konstrukcjach wie¿owych, kominach,

konstrukcjach budowlanych bez stropów

Przy pracach na:

s³upach, masztach, konstrukcjach wie¿owych, kominach, konstrukcjach bu-
dowlanych bez stropów, a tak¿e

na galeriach, pomostach, podestach i innych podwy¿szeniach,

je¿eli rodzaj pracy wymaga od pracownika wychylenia siê poza balustradê lub
obrys urz¹dzenia, na którym stoi, albo przyjmowania innej wymuszonej pozycji
cia³a gro¿¹cej upadkiem z wysokoœci wymaga siê, aby w szczególnoœci:

kwiecień 2005

OPINIE

2. Szkolenia

Rozdział 2/4.A.1.

przed rozpoczêciem prac sprawdziæ stan techniczny konstrukcji lub urz¹dzeñ,
na których maj¹ byæ wykonywane prace, w tym ich:

stabilnoœæ i wytrzyma³oœæ na przewidywane obci¹¿enie,

zabezpieczenie przed nie przewidywan¹ zmian¹ po³o¿enia,

stan techniczny sta³ych elementów konstrukcji lub urz¹dzeñ maj¹cych
s³u¿yæ do mocowania linek bezpieczeñstwa;

zapewniæ stosowanie przez pracowników, odpowiedniego do rodzaju wyko-
nywanych prac, sprzêtu chroni¹cego przed upadkiem z wysokoœci, jak szelki
bezpieczeñstwa:

z link¹ bezpieczeñstwa przymocowan¹ do sta³ych elementów konstrukcji,

z pasem biodrowym (do prac w podparciu – na s³upach, masztach itp.);

zapewniæ stosowanie przez pracowników he³mów ochronnych przeznaczo-
nych do prac na wysokoœci.

Œrodki ochrony indywidualnej

Nie wolno dopuœciæ pracownika do pracy bez œrodków ochrony indywidualnej
przewidzianych do stosowania na danym stanowisku pracy.

Stosowane œrodki ochrony indywidualnej musz¹ posiadaæ odpowiednie w³aœciwoœci
ochronne i u¿ytkowe. Powinny byæ te¿ oznakowane symbolem CE œwiadcz¹cym, ¿e
dany œrodek ochrony indywidualnej spe³nia wszystkie okreœlone prawem wymagania.

Przy wykonywaniu prac na wysokoœci najbardziej nara¿one na urazy s¹ koñczyny
górne i dolne oraz g³owa pracowników. W zwi¹zku z powy¿szym pracownicy po-
winni byæ wyposa¿eni przede wszystkim w he³my ochronne oraz sprzêt chroni¹cy
przed upadkiem z wysokoœci.

Sprzêt chroni¹cy przed upadkiem z wysokoœci

Skutecznoœæ œrodków ochrony indywidualnej, w tym sprzêtu chroni¹cego przed
upadkiem z wysokoœci, uwarunkowana jest przede wszystkim:

w³aœciwym doborem sprzêtu ze wzglêdu na specyfikê i warunki, w jakich wy-
konywana jest praca,

bezwzglêdn¹ pe³n¹ sprawnoœci¹ sprzêtu,

umiejêtnoœci¹ pos³ugiwania siê pracowników przydzielonym sprzêtem.

Podstawowe rodzaje sprzêtu chroni¹cego przed upadkiem z wysokoœci, warunki
jego stosowania i wymagania jakim powinien odpowiadaæ zarówno sprzêt, jak
i instrukcje jego u¿ytkowania, okreœlono w Polskich Normach. Wykaz najwa-
¿niejszych prezentujemy poni¿ej – do wykorzystania przez instruktora przy oma-
wianiu konkretnych wyposa¿eñ instruowanych pracowników w sprzêt.

Polska Norma

Tytu³

PN-EN 341:1999

Indywidualny sprzêt chroni¹cy przed upadkiem z wyso-
koœci. Urz¹dzenia do opuszczania.

PN-EN 353-1:1996

Indywidualny sprzêt chroni¹cy przed upadkiem z wysoko-
œci. Urz¹dzenia samozaciskowe ze sztywn¹ prowadnic¹.

PN-EN 353-2:1996

Indywidualny sprzêt chroni¹cy przed upadkiem z wyso-
koœci. Urz¹dzenia samozaciskowe z giêtk¹ prowadnic¹.

PN-EN 354:1997

Indywidualny sprzêt chroni¹cy przed upadkiem z wyso-
koœci. Linki bezpieczeñstwa.

kwiecień 2005

2/4.A.1. Instruktaż stanowiskowy – praca na wysokości

OPINIE

Rozdział 2/4.A.1.

PN-EN 355:1997

Indywidualny sprzêt chroni¹cy przed upadkiem z wyso-
koœci. Amortyzatory.

PN-EN 360:1996

Indywidualny sprzêt chroni¹cy przed upadkiem z wyso-
koœci. Urz¹dzenia samohamowne.

PN-EN 361:1997

Indywidualny sprzêt chroni¹cy przed upadkiem z wyso-
koœci. Szelki bezpieczeñstwa.

PN-EN 362:1997

Indywidualny sprzêt chroni¹cy przed upadkiem z wyso-
koœci. £¹czniki.

PN-EN 363:1997

Indywidualny sprzêt chroni¹cy przed upadkiem z wyso-
koœci. Systemy powstrzymywania spadania.

PN-EN 365:1998

Indywidualny sprzêt chroni¹cy przed upadkiem z wyso-
koœci. Ogólne wymagania dotycz¹ce instrukcji u¿ytkowa-
nia oraz znakowania.

PN-EN 365:1998/Ap1:2003

Indywidualny sprzêt chroni¹cy przed upadkiem z wyso-
koœci. Ogólne wymagania dotycz¹ce instrukcji u¿ytkowa-
nia oraz znakowania.

Zasady postêpowania w razie wypadku

Zasada 1

Je¿eli sytuacja na to pozwala niezw³ocznie zawiadomiæ prze³o¿onego o zauwa-
¿onym w zak³adzie pracy wypadku albo zagro¿eniu ¿ycia lub zdrowia ludzkiego
oraz ostrzec wspó³pracowników, a tak¿e inne osoby, znajduj¹ce siê w rejonie za-
gro¿enia, o gro¿¹cym im niebezpieczeñstwie.

Zasada 2

Przyst¹piæ do udzielania pomocy osobom poszkodowanym, dzia³aj¹c spokojnie,
szybko i sprawnie.
W przypadku w¹tpliwoœci co do stanu poszkodowanego, nale¿y koniecznie we-
zwaæ pogotowie ratunkowe.

Pierwsza pomoc przedmedyczna

Udzielaj¹c pierwszej pomocy jeszcze przed przybyciem pogotowia ratunkowego
nale¿y kierowaæ siê w zale¿noœci od sytuacji i miejsca urazu kilkoma zasadami.

Urazy g³owy

Objawy

Niewiele urazów mózgowo-czaszkowych dotyczy tylko g³owy. W wiêkszoœci
przypadków nale¿y zwróciæ uwagê na inne czêœci cia³a (klatka piersiowa, jama
brzuszna, koñczyny górne i dolne).

Do najczêstszych objawów zwi¹zanych z uszkodzeniem g³owy nale¿¹:

zaburzenia œwiadomoœci ró¿nego stopnia a¿ do utraty przytomnoœci i œpi¹czki;

zmiana reakcji Ÿrenic na œwiat³o, ich szerokoœci oraz symetrycznoœci;

ruchy samoistne (niedow³ad po³owiczy, prê¿enia);

kwiecień 2005

OPINIE

2. Szkolenia

Rozdział 2/4.A.1.

zaburzenia czynnoœci funkcji ¿yciowych:

oddechu – przyspieszenie oddechu, zwolnienie oddychania, oddech prze-
rywany, periodyczny,

kr¹¿enia – zwolnienie czêstoœci pracy serca, przyspieszenie czêstoœci pracy
serca, wzrost/spadek ciœnienia têtniczego krwi;

w przypadku otwartych urazów mózgowo-czaszkowych:

wyp³yw tkanki mózgowej z rany g³owy, nosa, przewodu s³uchowego lub ust,

wyp³yw p³ynu mózgowo-rdzeniowego z nosa lub przewodu s³uchowego,

krwawienie z nosa, ust, przewodu s³uchowego.

Na miejscu wypadku nale¿y przede wszystkim:

zabezpieczyæ dro¿noœæ dróg oddechowych,

u³o¿yæ ratowanego w pozycji le¿¹cej z uniesionym tu³owiem o 15–30°,

zatamowaæ krwawienie i opatrzyæ rany,

unieruchomiæ szyjny odcinek krêgos³upa, unikaæ skrajnych ruchów i u³o¿eñ
g³owy (zgiêcie, rozci¹ganie, szarpniêcie).

Przy zak³adaniu opatrunku w otwartych urazach mózgowo-czaszkowych nale¿y
unikaæ ucisku na mózg.

Urazy klatki piersiowej

Objawy

Niewiele urazów klatki piersiowej jest ograniczonych tylko do tej czêœci cia³a.
W wiêkszoœci przypadków nale¿y zwróciæ uwagê na inne czêœci cia³a (g³owa,
jama brzuszna, koñczyny górne i dolne).

Do najczêstszych objawów zwi¹zanych z uszkodzeniem klatki piersiowej nale¿¹:

jednostronny ból w obrêbie klatki piersiowej;

œlady st³uczenia lub rany pow³ok klatki piersiowej;

przyspieszenie oddechu, dusznoœæ, ewentualnie sinica, upoœledzenie rucho-
moœci oddechowej;

zaburzenia oddychania, bladoœæ, zaburzenia rytmu serca;

w przypadku otwartego urazu klatki piersiowej:

widoczne miejsce otwarcia jamy op³ucnej,

dostrzegalne pêcherzyki powietrza w ranie.

Na miejscu wypadku nale¿y przede wszystkim:

u³o¿yæ poszkodowanego w pozycji na plecach lub na zranionej stronie z unie-
sionym tu³owiem o ok. 30°,

w przypadku otwartego zranienia klatki piersiowej nie usuwaæ cia³ obcych,
za³o¿yæ opatrunek nie przepuszczaj¹cy powietrza,

sposób przewiezienia dostosowaæ do stanu ogólnego chorego, najczêœciej
z uniesionym tu³owiem.

Przewo¿enie osoby poszkodowanej musi odbywaæ siê pod opiek¹ lekarza.

Urazy krêgos³upa

Objawy

Podobnie, jak ma to miejsce w przypadku urazów klatki piersiowej, niewiele ura-
zów krêgos³upa jest ograniczonych tylko do tej czêœci cia³a. Koniecznie nale¿y
zwróciæ uwagê na inne obszary cia³a (g³owa, jama brzuszna, koñczyny górne i dol-
ne, klatka piersiowa).

kwiecień 2005

2/4.A.1. Instruktaż stanowiskowy – praca na wysokości

OPINIE

Rozdział 2/4.A.1.

Do najczêstszych objawów zwi¹zanych z uszkodzeniem krêgos³upa nale¿¹:

widoczne na zewn¹trz obra¿enia krêgów,

opasuj¹cy ból lub przymusowe u³o¿enie (w razie uszkodzenia krêgos³upa szyj-
nego),

krwiaki, otarcia, œlady st³uczenia na ciele g³ównie w miejscu dzia³ania si³y,

niedow³ady,

zaburzenia czucia,

zaburzenia œwiadomoœci,

niewydolnoœæ oddechowa.

Na miejscu wypadku nale¿y przede wszystkim:

unieruchomiæ krêgos³up szyjny za pomoc¹ dostêpnych œrodków,

ochroniæ chorego przed wyziêbieniem,

unikaæ jakiegokolwiek czynnego lub biernego ruchu chorego przy umieszcza-
niu go,

w razie przemieszczenia krêgów nie podejmowaæ prób przywrócenia ich pozy-
cji na miejscu wypadku,

przewoziæ poszkodowanego bez wstrz¹sów przy ca³kowitym unieruchomie-
niu, ewentualnie dodatkowo unieruchomiæ szyjny odcinek krêgos³upa.

Do szpitala poszkodowany musi byæ przewo¿ony pod opiek¹ lekarza.

Z ofiar¹ wypadku podejrzan¹ o uraz krêgos³upa nale¿y postêpowaæ z wielk¹
ostro¿noœci¹, aby nie spowodowaæ dalszego uszkodzenia rdzenia.
Przenosiæ lub wydobywaæ poszkodowanego nale¿y bardzo ostro¿nie, najlepiej
na twardej, p³askiej desce lub na drzwiach. Wszystkie czynnoœci nale¿y wykony-
waæ bez nadmiernych nacisków, tak aby nie dopuœciæ do uszkodzenia (dalszego
uszkodzenia) rdzenia krêgowego.

Urazy koñczyn

Objawy:

silny ból, który mo¿e nie ustêpowaæ i nasilaæ siê przy próbach ruchu oraz przy
ucisku miejsca urazu,

utrata czynnoœci koñczyny,

zniekszta³cenie miejsca z³amania.

Na miejscu wypadku nale¿y przede wszystkim:

unieruchomiæ uszkodzony odcinek przed poruszaniem chorego,

koñczynê po³o¿yæ nieco ponad poziomem serca,

mo¿na ok³adaæ unieruchomion¹ koñczynê workami z lodem.

Pod ¿adnym pozorem nie wolno poruszaæ koñczyn¹.

6.4. Pokaz przez instruktora sposobu wykonywania pracy

Na tym etapie instrukta¿u stanowiskowego bardzo istotne s¹ nastêpuj¹ce elementy:

dobór przez instruktora czynnoœci wykonywanych na wysokoœci bêd¹cych
przedmiotem i celem pokazu;

zwrócenie uwagi instruowanego pracownika na najwa¿niejsze z punktu bez-
pieczeñstwa pracy czynnoœci wykonywane podczas pokazu;

kwiecień 2005

OPINIE

2. Szkolenia

Rozdział 2/4.A.1.

zapewnienie instruowanemu pracownikowi dogodnych warunków obserwo-
wania pokazu;

wykonanie przez instruktora czynnoœci objêtych pokazem:

wykonanie czynnoœci w normalnym tempie, z powtarzaniem fragmentów
niebezpiecznych,

wykonanie fragmentów niebezpiecznych w zwolnionym tempie,

powtórzenie przez instruktora ca³ego pokazu w zwolnionym, a nastêpnie
normalnym tempie pracy.

6.5. Próbne wykonanie zadania przez pracownika pod kontrol¹
instruktora

Wstêpna próba samodzielnego wykonania czynnoœci przez instruowanego pra-
cownika w zwolnionym tempie pracy sk³ada siê z dwóch etapów:

pracownik objaœnia przyjête metody pracy,

instruktor zwraca uwagê na pope³niane b³êdy i je koryguje.

6.6. Samodzielna praca pod nadzorem instruktora

Na tym etapie instrukta¿u:

pracownik wykonuje samodzielnie pracê w normalnym tempie,

instruktor ingeruje wy³¹cznie w przypadkach, gdy zachodzi potrzeba korygo-
wania b³êdów i objaœniania w¹tpliwoœci.

6.7. Omówienie i ocena przebiegu wykonywania pracy przez
pracownika

Instruktor omawia i ocenia prawid³owoœæ wykonywania poszczególnych czynno-
œci przez instruowanego pracownika.

Wy³¹cznie ocena pozytywna stanowi podstawê do dopuszczenia pracownika do

samodzielnego wykonywania pracy na wysokoœci.

kwiecień 2005

2/4.A.1. Instruktaż stanowiskowy – praca na wysokości

OPINIE

Rozdział 2/4.A.1.

Plan instrukta¿u stanowiskowego pracownika

wykonuj¹cego prace na wysokoœci

Lp.

Temat szkolenia

Liczba

godzin

Przygotowanie pracownika do wykonywania czynnoœci zwi¹zanych
z prac¹ na wysokoœci, w szczególnoœci:

a) omówienie warunków pracy z uwzglêdnieniem elementów stanowi-
ska roboczego maj¹cych wp³yw na bezpieczeñstwo i higienê pracy;

b) omówienie:

zagro¿eñ wystêpuj¹cych przy pracach na wysokoœci oraz

wyników oceny ryzyka zawodowego zwi¹zanego z wykonywan¹
prac¹;

c) omówienie:

sposobów ochrony przed zagro¿eniami,

przebiegu czynnoœci na stanowisku pracy,

zasad postêpowania w razie wypadku lub awarii,

przygotowania wyposa¿enia stanowiska roboczego przy wykonywa-
niu prac na wysokoœci.

0,5

Próbne wykonanie zadania przez pracownika pod kontrol¹ instruktora.

0,5

Samodzielna praca pracownika pod nadzorem instruktora.

Omówienie i ocena przebiegu wykonywania pracy przez pracownika.

Razem:

1 godzina instrukta¿u = 45 minut

Program opracowa³:

Po konsultacji z pracownikami zatwierdzi³:

...........................................

......................................................................

(imiê i nazwisko)

(data, imiê i nazwisko, funkcja, podpis)

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
instrukcja BHP przy pracach na wysokości, prace niebezpieczne i prace 2osoby
BHP przy pracach na wysokości
Podstawowe zasady bezpieczeństwa przy pracach na wysokościach
instrukcja bhp przy pracach na Nieznany
BHP przy pracach na wysokości
SZCZEGÓŁOWY PROGRAM INSTRUKTAŻU STANOWISKOWEGO NA STANOWISKACH ROBOTNICZYCH druk
Instrukcja bhp przy pracach zbrojarskich, szkoła, instrukcje
INSTRUKCJA BHP PRZY PRACACH ZWIĄZANYCH Z MONTAŻEM RUSZTOWAŃ
Program instruktażu stanowiskowego

więcej podobnych podstron