Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa 

w Suwałkach 

Instytut Politechniczny 

 

 

Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych 

 

Temat ćwiczenia: 

Badania makroskopowe według PN-EN ISO 14688 

                                                                      

 
 
 

Numer ćwiczenia: 2 

 

Laboratorium z przedmiotu: 

Mechanika gruntów 

 

Studia niestacjonarne 

Kod: BS5093 

 

 

 
 
 

 

Suwałki 2013 

 
 

 

1

1. WPROWADZENIE - DEFINICJE 

 
Grunt – zespół cząstek mineralnych niekiedy z substancją organiczną w postaci osadu, który 
może być rozdrobniony przez delikatne rozcieranie w ręce i który zawiera wodę i powietrze (a 
niekiedy jeszcze inne gazy) 
 
Frakcja  –  część  gruntu,  która  może  być  wyróżniona  na  podstawie  określonego  wymiaru 
ziaren. 
 
Oznaczanie  gruntu  –  określanie  nazwy  gruntu  i  opis  na  podstawie  uziarnienia,  rodzaju 
materiału, właściwości składników mineralnych lub organicznych oraz plastyczności. 
 
Grunty podstawowe. 
Wymiar  ziarna  jest  podstawowym  kryterium  oznaczania  gruntów  mineralnych,  gdy 
wykorzystuje  się  frakcje  do  oceny  mechanicznego  zachowania  gruntu.  Gruntami 
podstawowymi są grunty o jednolitym uziarnieniu, czyli składające się z cząstek tylko jednej 
frakcji.  
 
 
Tablica 1. Frakcje, wymiary cząstek [1] 
 

 

 
 
 
 
 
 
 
 

 

2

Tablica 2. Porównanie frakcji według ISO i PN [3] 
 

 

 
 

2. CEL 

Ć

WICZENIA LABORATORYJNEGO 

 
 

Celem  ćwiczenia  laboratoryjnego  jest  opanowanie  umiejętności  pozwalających  na 

oznaczanie gruntu z dokładnością wystarczającą do jego ogólnej lub wstępnej charakterystyki 
oraz zapoznanie się z nowym nazewnictwem. 
 
 
Badanie  przeprowadza  się  dla  gruntów  sypkich  piaszczystych  w  celu  oceny  ich 
wodoprzepuszczalności,    przy  wykorzystaniu    w  drogownictwie,  robotach  fundamentowych 
lub budownictwie  wodnym. 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

 

3

3. METODYKA BADA

Ń

 WEDŁUG PN-EN ISO 14688-1 I PN-EN ISO 14688-2 

 
3.1. Oznaczanie składu 
 

 

 
Większość gruntów jest gruntami złożonymi i składają się one z frakcji głównej i frakcji 
drugorzędnych. Są one opisywane:  
- frakcje główna - rzeczownikiem jako nazwa główna, 
- frakcja drugorzędna – co najmniej jednym przymiotnikiem. 
 
Terminy dotyczące frakcji głównej należy pisać z dużej litery, symbole frakcji drugorzędnych 
należy pisać małymi literami. Grunty stanowiące przewarstwienia można pisać małymi 
pokreślonymi literami, następującymi po frakcji głównej. 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

4

3.1.1. Oznaczanie frakcji głównej (pkt 4.3.2 PN-EN ISO 14688-1 [1]) 

 

 
3.1.2. Oznaczanie frakcji drugorzędnych (pkt 4.3.3 PN-EN ISO 14688-1 [1]) 

 

 

 

 

5

3.2. Oznaczanie barwy gruntu (pkt 5.5 PN-EN ISO 14688-1 [1]) 

 

 
3.3. Oznaczanie wytrzymałości w stanie suchym gruntu (pkt 5.6 PN-EN ISO 14688-1 [1]) 

 

 

3.4. Oznaczanie dylatacji (pkt 5.7 PN-EN ISO 14688-1 [1]) 

 

 

3.5. Oznaczanie plastyczności (pkt 5.8 PN-EN ISO 14688-1 [1]) 

 

 
 
 

 

6

3.6. Oznaczanie zawartości piasku, pyłu i iłu (pkt 5.9 PN-EN ISO 14688-1 [1]) 

 

 

 

3.7. Oznaczanie spoistości (pkt 4.4 PN-EN ISO 14688-1 [1]) 

 

 

 

3.8. Oznaczanie zawartości węglanów (pkt 5.10 PN-EN ISO 14688-1 [1]) 

 

 

 
 
 
 
 
 
 

 

7

3.9. Oznaczanie konsystencji (pkt 5.14 PN-EN ISO 14688-1 [1]) 

 

 

 

Tablica 3. Kryteria makroskopowego rozpoznawania gruntów spoistych [3] 

 

4. WYMAGANIA BHP 

- należy zachować ostrożność w posługiwaniu się kwasem HCl; kwas solny może wytwarzać 
gazy trujące gdy bada się nim grunty skażone chemicznie; 
- należy pozostawić porządek na stanowisku badawczym. 

 
5. SPRAWOZDANIA STUDENCKIE 

5.1. Sprawozdanie powinno zawierać podstawowe pojecia i definicje dotyczące metod badań 
gruntów według nowych  norm. 
5.2. Należy zaplanować i wypisać kolejne czynności, które doprowadzą do prawidłowego 
rozpoznania i zbadania gruntu. 
5.3. Zestawienie wyników badań należy zamieścić w tablicy 4. 
5.4. Wnioski – należy porównać oznaczanie badanych gruntów z oznaczeniami według PN-
81/B-04481. 

 

8

Tablica 3. Zestawienie badań próbek gruntów pobranych w terenie 
 

 

 
 

 

9

6. Literatura 
 
[1] PN-EN ISO 14688-1. Badania geotechniczne. Oznaczanie i klasyfikowanie gruntów.  

Część 1: Oznaczanie i opis. 

[2] PN-EN ISO 14688-2. Badania geotechniczne. Oznaczanie i klasyfikowanie gruntów.  

Część 2: Zasady klasyfikowania. 

[3] Nowa klasyfikacja gruntów według PN-EN ISO. Geoinzynieria, drogi, mosty i tunele. 

04/2006. 

 
 
 
 
 

Zał

ą

czniki 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

10

 

 
 
 

 

11

 

 
 
 

 

12