background image

Własność intelektualna

Ochrona własności przemysłowej

Katarzyna Bergier

background image

Czy zawsze warto opatentować wynalazek?

Nie.

Uzyskanie patentu nie oznacza, że jego 

zastosowanie przyniesie korzyści 

finansowe i technologiczne.

background image

Tajemnica przedsiębiorstwa

Nie są chronione prawem wyłącznym, 
ale mogą mieć status tajemnicy 
przedsiębiorstwa,  tzw. know-how
Ich udostępnianie jest możliwe poprzez 
umowy licencyjne.

background image

Tajemnica przedsiębiorstwa

Przez tajemnicę przedsiębiorstwa rozumie 

się nieujawnione do wiadomości publicznej 
informacje techniczne, technologiczne, 

organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne 

informacje posiadające wartość 

gospodarczą, co do których przedsiębiorca 

podjął niezbędne działania w celu 

zachowania ich poufności (

art.11 ust.4, ustawa 

z 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji).

background image

Tajemnica przedsiębiorstwa

Korzyści:
1) Brak kosztów, które są przy patencie,

2) Chronione bezterminowo,

3) Znaczenie gospodarcze.

Wady:

1) Ujawnienie skutkuje nieograniczonym 

dostępem,

2) Poziom ochrony niższy niż dla patentu. 

background image

Reklama Coca-coli z 1900 r. (źródło: Wikipedia)

background image

Wzór użytkowy

Wzór użytkowy oznacza:

nowe i użyteczne rozwiązanie o charakterze 

technicznym dotyczące kształtu, budowy lub 
zestawienia przedmiotu o trwałej postaci, 
czyli że wzorem użytkowym jest przedmiot 
lub zestawienie przedmiotów mających 
postać materialną, nie zaś technologia, 
sposób, produkt bezpostaciowy.

background image

Wzór użytkowy

Cechy:

- nowość, podobnie jak w przypadku wynalazku,

- użyteczne rozwiązanie, czyli praktyczne 

zastosowanie. 

- nie potrzeba wymogu „poziomu wynalazczego”

Na wzór użytkowy udziela się prawa 

ochronnego na 10 lat od daty zgłoszenia w 
Urzędzie Patentowym. 

background image

Wzór użytkowy

W zgłoszeniu wzoru użytkowego możemy 
zamieścić tylko jedno zastrzeżenie, 
ponieważ wzór użytkowy dotyczy tylko 
jednego przedmiotu.

background image

Wzór użytkowy

Jeśli UP na podstawie badania 
merytorycznego uzna, że wzór użytkowy

jest niejednolity, to informuje o tym 

zgłaszającego i wyznacza czas na 
rozdzielenie wzorów i przesłanie nowych 
opisów w wyznaczonym terminie.

background image

Wzór użytkowy

Wzory użytkowe są chronione w 78 

państwach w tym w Polsce (dane z 2009 r.)

W Polsce chroniony wzór użytkowy dotyczy 

wyłącznie przedmiotu materialnego o 
trwałej postaci określonego za pomocą cech 
technicznych przedmiotu. W Austrii 
ochronę na wzór użytkowy można uzyskać 
dla sposobów i metod.   

background image

Wzór użytkowy

background image

Wzór przemysłowy

Wzór przemysłowy - to nowa o indywidualny 

charakterze postać wytworu lub jego część, 
nadana mu przez takie cechy jak linia, kontury, 

kształt, kolorystyka, struktura lub materiał 
wytworu oraz ornamentacja.

Nie może mieć cech podobieństwa do już 

istniejących wzorów, ani też być kombinacją już 

istniejących wzorów. 
Na wzór przemysłowy udziela się ochrony w 
postaci prawa z rejestracji na okres 25 lat od daty 

zgłoszenia.

background image
background image
background image

Wzór przemysłowy

• Nowość:

przed datą, według której oznacza się pierwszeństwo do
uzyskania prawa z rejestracji, identyczny wzór nie został
udostępniony publicznie przez stosowanie, wystawienie 

lub

ujawnienie w inny sposób (identyczny także, gdy różni się 

jedynie nieistotnymi szczegółami)

• Indywidualny charakter:

ogólne wrażenie, jakie wywołuje na zorientowanym 

użytkowniku, różni się od ogólnego wrażenia wywołanego 

na nim przez wzór publicznie udostępniony przed datą, 

według której oznacza się pierwszeństwo (bierze się pod 

uwagę zakres swobody twórczej przy opracowywaniu 
wzoru)

background image

Wzór przemysłowy

W procedurze krajowej w jednym zgłoszeniu 

ochroną można objąć do 10 odmian wzoru.

Można zgłosić więcej niż 10 odmian wzoru, 

jeśli tworzą one komplet.

W procedurze wspólnotowej w jednym 

zgłoszeniu można zgłosić dowolną liczbę 

wzorów, ale wszystkie muszą należeć do tej 

samej klasy (wg Międzynarodowej 

Klasyfikacji Wzorów Przemysłowych, za 

wyjątkiem ornamentacji).

background image

Wzór przemysłowy

Ochrona bez rejestracji
Wzór przemysłowy może być chroniony na 
terenie Unii jako nie zarejestrowany. Jego 
ochrona jest ograniczona do 3 lat licząc od 
daty pierwszego publicznego udostępnienia 
wzoru we Wspólnocie.

background image

Prawo własności przemysłowej – znak towarowy

Znak towarowy (trademark) – określa oznaczenie 
przedstawione lub wyrażone w sposób graficzny, w 
obrocie gospodarczym ma odróżniać produkty 
pochodzące z różnych źródeł. Może nim być wyraz, 
rysunek, ornament, kompozycja kolorystyczna, forma 
przestrzenna, forma towaru lub opakowania, melodia 
lub sygnał dźwiękowy. 
Na wzór użytkowy udziela się prawa ochronnego na 
okres 10 lat, z możliwością przedłużenia na następnie 
10 lat (bez ograniczeń). Znak towarowy może być 
zarejestrowany jako krajowy lub wspólnotowy. 

background image

Znaki towarowe

Warunkiem  utrzymania/przedłużania ochrony 

znaku towarowego jest jego używanie, tj.

• umieszczanie tego znaku na towarach objętych 

prawem ochronnym lub ich opakowaniach

• umieszczanie znaku na dokumentach związanych 

z wprowadzaniem towarów do obrotu lub 
związanych ze świadczeniem usług

• posługiwanie się nim w celach reklamowych

background image

„Marka to zyskowny pomost 

pomiędzy firmą a klientem.....” 

background image

Znaki towarowe

Prawa ochronnego na znak towarowy nie 

uzyska znak:

• identyczny do znaku towarowego lub zgłoszonego 

do rejestracji dla identycznych towarów

• identyczny lub podobny do renomowanego znaku 

towarowego, jeżeli mogłoby to przynieść 
zgłaszającemu nienależne korzyści lub być 
szkodliwe dla odróżniającego charakteru bądź 
renomy znaku wcześniejszego, przepis ten stosuje 
się do znaku powszechnie znanego

background image

Znaki towarowe – słowno-graficzne

background image

Znaki towarowe – słowno-graficzno-dźwiękowy

background image

Znaki towarowe - graficzne

background image

Znaki towarowe – przestrzenno-słowno-graficzne

background image

Znaki towarowe – przestrzenny

background image

Znaki towarowe – wspólne

wspólne prawo ochronne

wspólny znak towarowy

wspólny znak towarowy gwarancyjny

background image

Znaki towarowe- najdroższe marki na świecie (wg rankingu Interbrand 2008)

background image

Znaki towarowe- najdroższe marki w Polsce (wg „Rankingu Najcenniejszych 

Polskich Marek MARQA 2009”)

background image

Stosowane skróty

TM – znak towarowy

SM – znak usługowy

® - znak towarowy zarejestrowany

© - zastrzeżenie praw autorskich do 

znaku towarowego

background image

PIÓRO WIECZNE

PATENT

Wynalazek pióra 

jako narzędzie 
do pisania 
atramentem 
przechowywany
m w pojemniku 
umieszczonym 

wewnątrz 

WZÓR 

UŻYTKOWY

Pióro + skuwka, 

która pozwala 
zamocować je np. 

WZÓR 

PRZEMYSŁOWY

Drobne usprawnienie 

funkcjonalności i 

wyglądu pióra poprzez 

zmianę kształtu 

ZNAK 

TOWAROWY

Znak 
umieszczony na 

piórze lub 
opakowaniu dla 
identyfikacji 
producenta, co 

pozwala kreować 

markę, ale 

jednocześnie 

egzekwować 
odpowiedzialność 

background image

Prawo własności przemysłowej – oznaczenia geograficzne

Oznaczenia geograficzne to słowne 

oznaczenia odnoszące się do nazwy 

miejsca, miejscowości, regionu, kraju, które 

wskazują pochodzenie towaru ze 

wskazaniem terenu (identyfikują towar z 
danym terenem).

Oznaczeniu geograficznemu przysługuje ochrona, gdy jakość 

dobra opinia, itd. wynikają z pochodzenia geograficznego.

Na oznaczenie geograficzne udziela się 
bezterminowej ochrony w postaci prawa z 
rejestracji.

background image

Oznaczenia geograficzne

Rodzaje oznaczeń geograficznych:
1) nazwy regionalne – wskazują towar 

pochodzący z określonego terenu o 

szczególnych właściwościach np.    

Champagne, Bordeaux, Tokaj.

2) oznaczenie pochodzenia – towary, 

które szczególne cechy uzyskały w 

wyniku pochodzenia 

geograficznego np.  ser roquefort, 
camembert, oscypek.

background image

Oznaczenia geograficzne

Przykładem produktu z chronionym oznaczeniem 
geograficznym jest francuski ser roquefort, który 
musi być wytwarzany z mleka pewnego gatunku 
owiec, dojrzewać może wyłącznie w piwnicach 
znajdujących się w okolicach miejscowości 
Roquefort-sur-Soulzon (departament Aveyron), 
gdzie w procesie dojrzewania sera uczestniczy 
charakterystyczny gatunek grzyba Penicillium 
roqueforti
.

background image

Oznaczenia geograficzne - przykład

Oznaczenie geograficzne jest również 

stosowane dla towarów wytworzonych z 

surowców lub półproduktów pochodzących 

z określonego terenu, większego niż teren 

wytworzenia/przetworzenia, jeżeli są one 

przygotowywane w szczególnych 
warunkach i istnieje system kontroli 

przestrzegania tych warunków.

background image

Oznaczenie geograficzne – cel ochrony

Celem ochrony oznaczeń geograficznych i 

nazw pochodzenia produktów jest:

-

ochrona interesów przedsiębiorców oferujących 
towary z oznaczeniami wskazującymi na ich 
pochodzenie z danego obszaru,

-

ochrona konsumentów przed wprowadzeniem w 
błąd co do pochodzenia towarów.

Oznaczenia geograficzne są chronione na 

poziomie europejskim. 

background image

Oznaczenia geograficzne

Nie udziela się praw ochronnych na oznaczenia:

których używanie 

narusza prawa

osobiste lub majątkowe osób 

trzecich,

– które są 

sprzeczne

z porządkiem publicznym lub 

dobrymi obyczajami,

– które ze swojej istoty 

mogą wprowadzać odbiorców w błąd

, w

szczególności co do charakteru, właściwości lub pochodzenia
geograficznego towaru,

– zostały zgłoszone 

w złej wierze,

– zawierają 

nazwę lub skrót nazwy Rzeczypospolitej Polskiej

bądź jej

symbole (godło, barwy lub hymn), nazwy lub herby,

– zawierają 

elementy będące symbolami

, w szczególności o 

charakterze

religijnym, patriotycznym lub kulturowym, których używanie obrażałoby 

uczucia religijne, patriotyczne lub tradycję narodową.

background image

Topografie układów scalonych

Topografie układów scalonych – rozwiązania 

polegające na przestrzennym, wyrażonym w 

dowolny sposób, rozplanowaniu elementów, 

z których przynajmniej jeden jest aktywny 

oraz wszystkich lub części połączeń układu 
scalonego.

Na topografie udziela się ochrony w postaci 

prawa z rejestracji. Ochrona wygasa po 10 
latach od daty wprowadzenia jej do obrotu 

lub dnia zgłoszenia w Urzędzie Patentowym. 

background image

Topografie układów scalonych 

Warunkiem uzyskania prawa z 

rejestracji na topografię jest jej 
oryginalność, co znaczy, że jest 
wynikiem pracy intelektualnej 
twórcy i nie jest powszechnie 
znana w chwili jej powstania

background image

Topografie układów scalonych – przykłady

• Sterownik dla cyfrowych telefonów 

bezprzewodowych

• Procesor szyfrujący
• Pojemnościowy czujnik przyspieszenia

Pierwsze elementy które można uznać za układ scalony, wyprodukowała już 
pod koniec lat 20. XX wieku firma Loewe. Była to lampa próżniowa 
zawierająca wewnątrz jednej bańki trzy triody (dwie sygnałowe i jedną 
głośnikową), dwa kondensatory i cztery rezystory, całość była przeznaczona 
do pracy jako jednoobwodowy radioodbiornik reakcyjny.

background image

Własność przemysłowa

Prawa własności przemysłowej można zbyć 

lub dziedziczyć. Stanowią one również 
przedmiot obrotu gospodarczego (umowa 

sprzedaży) i jako takie podlegają przepisom 

prawa cywilnego. Własność przemysłowa 

może również być przedmiotem umowy 

licencyjnej. Korzystanie z niej może mieć 
ograniczenia czasowe i terytorialne. 

Licencja może być odpłatna albo nie i nie 

wyłącza praw innych podmiotów.

background image

Własność przemysłowa – licencje

Licencja, czyli upoważnienie do korzystania z 

prawa wyłącznego.

1.

Licencja wyłączna – uprawniony tylko jeden 
podmiot do korzystania z wynalazku, bez prawa 
udzielania dalszych licencji.

2.

Licencja niewyłączna – wydana jednemu 
podmiotowi nie wyklucza prawa udzielenia 
dalszych licencji.

3.

Licencja pełna – gdy umowa nie ogranicza 
zakresu korzystania z wynalazku, licencjobiorca 
korzysta z niego w takim samym zakresie jak 
licencjodawca.

background image

Własność przemysłowa – licencje

4. Licencja ograniczona – licencjodawca w umowie 

ogranicza zakres korzystania z wynalazku.

5. Licencja przymusowa – UP może udzielić 

zezwolenia na korzystanie z opatentowanego 
wynalazku innej osobie (stan zagrożenia państwa).

6. Licencja otwarta – każdy może korzystać z 

wynalazku uiszczając uprawnionemu opłatę (10% 
zysków za każdy rok korzystania).

background image

Własność przemysłowa – licencje

7. Licencja dorozumiana – jeżeli 

wykonawca pracy badawczej przekazał 
zleceniodawcy wyniki zawierające 
wynalazek, to domniemywa się, że udzielił 
mu licencji na korzystanie z wynalazku.

background image

Własność przemysłowa- licencje

Opłaty licencyjne: ustalane są w drodze 
negocjacji, w zależności od rodzaju licencji, 
wartości wynalazku, ryczałtowe, 
jednorazowe, okresowe. Najczęściej 
wynoszą od 2 do 12% ceny netto.

background image

Urząd patentowy - Opłaty 

Podstawowe opłaty pobierane za przez Urząd Patentowy RP
Opłaty od zgłoszeń: wynalazku, wzoru użytkowego, znaku towarowego - 550,00 zł
wzoru przemysłowego - 300,00 zł
oznaczenia geograficznego - 300,00 zł
topografii układu scalonego - 250,00 zł
1) dodatkowo 25,00 zł za każdą stronę zgłoszenia ponad 20 stron
2) po 120,00 zł dodatkowo za każdą klasę towarową/usługową powyżej 3 klas
Opłaty okresowe (za pierwsze pięć lat ochrony): wynalazki - 480,00 zł  + 250,00 zł 

+ 300,00 zł

wzory użytkowe - 250,00 zł (3 lata) 
wzory przemysłowe - 400,00 zł
topografie układów scalonych - 550,00 zł

znaki towarowe - 400,00 zł (za 10 lat; do 3 klas towarowych)
każda następna klasa 450,00 zł 

background image

Urząd patentowy – Opłaty

Opłaty publikacyjne 
- za publikację informacji o udzielonym patencie i druk opisu 

patentowego 90,00 zł

- za publikację informacji o udzielonym prawie ochronnym 

na wzór użytkowy 70,00 zł 

- za publikację o udzielonym prawie z rejestracji na wzór 

przemysłowy 70,00 zł

więcej szczegółów - Dz.U. z 2008r. nr 41, poz. 241 (...)

background image

Opłaty – przykład kosztów ochrony patentowej

Zgłoszenie wynalazku

550, 00 zł

Oświadczenie o korzystaniu 
z pierwszeństwa                                 100,00 zł
Wniosek o dokonanie zgłoszenia
w terminie wcześniejszym                   60,00 zł
Za publikację o udzielonym 
patencie                                                90,00 zł
Opłaty okresowe za:
1,2 , i 3 rok                                          480,00 zł
4 rok                                                    250,00 zł
5 rok                                                    300,00 zł
6 rok                                                    350,00 zł
7 rok                                                    400,00 zł

background image

Opłaty – przykład kosztów ochrony patentowej

Opłaty okresowe za:

8 rok                             450,00 zł
9 rok                             550,00 zł

10 rok                            650,00 zł
11 rok                            750,00 zł
12 rok                            800,00 zł
13 rok                            900,00 zł 
14 rok                            950,00 zł
15 rok                          1050,00 zł
16 rok                          1150,00 zł
17 rok                          1250,00 zł
18 rok                          1350,00 zł
19 rok                          1450,00 zł
20 rok                          1550,00 zł
W sumie:                   15 430,00 zł

background image

Opłaty – przykład kosztów ochrony wzoru użytkowego

Zgłoszenie wzoru użytkowego

550, 00 zł

Oświadczenie o korzystaniu 
z pierwszeństwa                                   100,00 zł
Wniosek o dokonanie zgłoszenia
w terminie wcześniejszym                     60,00 zł
Za publikację o udzielonym 
prawie ochronnym                                 70,00 zł
Opłaty okresowe za:
1, 2, i 3 rok                                            480,00 zł
4 i 5 rok                                                 300,00 zł
6, 7 i 8 rok                                             900,00 zł
9 i 10 rok                                              1100,00 zł
W sumie:

3330,00 zł

background image

Adresy internetowe

www.sejm.gov.pl

www.uprp.pl

(Urząd Patentowy)

www.ohim.eu

(wspólnotowe znaki towarowe 

i wzory przemysłowe)

www.wipo.int

(międzynarodowe znaki 

towarowe)

www.epoline.org

(Unia Europejska)

http:/patft.uspto.gov./ (USA)

background image

dr  Katarzyna Bergier
Katedra Fizjologii i Biochemii Roślin
Budynek A, II piętro, pok. 203
e-mail: falken@biol.uni.lodz.pl