D*

P

P

1

S*

P

E

Punkt równowagi

Nadwyżka

Rys. 1

E

Podstawy ekonomii 20.11.2011

Determinanty podaży - ciąg dalszy wykładu z 6.11.11:

- Kształt systemu podatkowego

- wysokośd obciążeo podatkowych

- stopieo skomplikowania systemu podatkowego

- stabilnośd systemu podatkowego

- Kształt infrastruktury pomocniczej dla przedsiębiorstw

Np.: infrastruktura transportu, energetyczna, telekomunikacyjna, bankowa,
ubezpieczeniowa itp.

- Jakośd kapitału ludzkiego

Np.: poziom wykształcenia, poziom zdrowotności.

FUNKCJONOWANIE RYNKU PRODUKTU KONSUMPCYJNEGO

Równowaga i nierównowaga rynku produktu.

Rynek produktu X jest w równowadze, jeżeli wielkośd popytu na produkt X (planowany zakup) jest
równa wielkości podaży produktu X (planowana sprzedaż).

Q

D

=Q

S

Mówiąc inaczej rynek jest w równowadze, jeżeli transakcje na tym rynku zawierane są po tak zwanej
cenie równowagi (P

E

).

Cena równowagi to cena, przy której wielkośd popytu jest równa wielkości podaży

Q

S

(P

1

)

Np.: 155kg

Q

D

(P

1

)

Np.: 70kg

Q

S

, Q

D

Q

D

(P

E

)

Q

S

(P

E

)

Np.: 120kg

P

E

(cena równowagi)

P

1

(nadwyżka)

Planowany zakup - Q

D

120kg

70kg

Planowana sprzedaż - Q

S

120kg

155kg

Faktyczny zakup

120kg

70kg

Faktyczna sprzedaż

120 kg

70kg

Gdy rynek jest w równowadze to:

1) Planowany zakup = planowana sprzedaż
2) Faktyczny zakup = faktyczna sprzedaż
3) Planowany zakup = faktyczny zakup
4) Planowana sprzedaż = faktyczna sprzedaż

Istotą równowagi w ekonomi jest równośd odpowiednich kategorii planowania. Kategorie katyczne
bowiem zawsze sa sobie równe.

Nadwyżka na rynku (producenci oferują więcej niż konsumenci mogą nabyd). Z nadwyżką mamy do
czynienia gdy wielkośd podaży jest więkasza od wielkości popytu

Q

S

>Q

D

Nadwyżka występuje wówczas, gdy na rynku obowiązuje cena wyższa od ceny równowagi (rys.1, P1)

Gdy na rynku jest nadwyżka to:

1) Planowany zakup <planowana sprzedaż
2) Faktyczny zakup = faktyczna sprzedaż
3) Planowany zakup = faktyczny zakup
4) Planowana sprzedaż > faktyczna sprzedaż

Nadwyżka nie musi mied postaci fizycznej

D*

P

P

1

S*

P

2

Rys. 2

P

E

Niedobór to sytuacja, w której wielkości popytu jest większa od wielkości podaży

Q

D

>Q

S

Kiedy będą obowiązywad niskie ceny konsumencji są skłonni kupowad dużo, a producencji
produkowad mało.

Rynek z nadwyżką to rynek konsumenta

Rynek z niedoborem to rynek producenta

Przykład

Sytuacja początkowa,

Rynek produktu X jest w równowadze.

Tranzakcje zawierane są po cenie równowagi P1, nabywana (sprzedawana) ilośd produktu wynosi Q1

Produkt X jest normalny

Zadanie - wzrost nominalnych dochodów konsumenta

Jak w wyniku tego zdarzenia zmienia się cena produktu X oraz nabywana (sprzedawana) ilośd
produktu.

Q

D

(P

2

)

Q

S

(P

2

)

Q

S

, Q

D

D*

P

P

1

S*

P

1

Rys. 3

P

2

D**

E.C.

E.I.

3a

3b

1

A

B

Q

2

3b

2

Niedobór

Legenda:

Q

1

-nabywana (sprzedawana) ilośd produktu X w sytuacji początkowej (przed zdarzeniem)

Q

D

(P

1

), QS(P

1

) – wielkośd popytu i wielkośd podaży po zdarzeniu, ale przed uruchomieniem się

procesów dostosowanych do rynku.

Q2 – nabywana(sprzedawana) ilośd produktu w sytuacji koocowej (po dokonaniu procesu
dostosowawczego).

Wzrost popytu wywołał 2 efekty

a) Efekt cenowy w postaci wzrostu cen (E.C.)
b) Efekt ilościowy w postaci wzrostu nabywanej (sprzedanej) ilości produktu (E.I.)

Q

D

(P

1

)

Q

1

Q

S

(P

1

)

Q

S

, Q

D

Wzrost nominalnych dochodów

konsumenta:

1) Wzrost popytu

2) Rynek wypada z równowagi ,

pojawia się niedobór

3) a) wzrost cen - P

b) spadek Q

D

i Q

S