„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
El
żbieta Flis
Określanie zasobów bazy pożytkowej
321[04].Z1.05
Poradnik dla nauczyciela
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji
–
Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007
“Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
1
Recenzenci:
mgr inż. Jarosław Stpień
mgr inż. Elżbieta Worobik
Opracowanie redakcyjne:
mgr Edyta Kozieł
Konsultacja:
dr inż. Jacek Przepiórka
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczn
ą
programu jednostki modułowej 321[04].Z1.05,
„Określanie zasobów bazy po
ż
ytkowej”, zawartego w modułowym programie nauczania dla
zawodu technik pszczelarz.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007
“Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
2
SPIS TREŚCI
1. Wprowadzenie
3
2. Wymagania wstępne
5
3. Cele kształcenia
6
4. Przykładowe scenariusze zajęć
7
5. Ćwiczenia
12
5.1. Podstawy o pożytkach pszczelich
12
5.1.1. Ćwiczenia
12
5.2. Rozmnażanie roślin miododajnych
14
5.2.1. Ćwiczenia
14
5.3. Pożytki nektarowe i spadziowe w Polsce
17
5.3.1. Ćwiczenia
17
5.4. Zapylanie roślin przez pszczoły
19
5.4.1. Ćwiczenia
19
6. Ewaluacja osiągnięć ucznia
20
7. Literatura
31
“Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
3
1. WPROWADZENIE
Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu
zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie technik pszczelarz
W poradniku zamieszczono:
−
wymagania wstępne,
−
cele kształcenia,
−
przykładowe scenariusze zajęć,
−
ć
wiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania–uczenia się
oraz środkami dydaktycznymi,
−
ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze
szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania, np.: samokształcenia
kierowanego, tekstu przewodniego.
Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od
samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.
“Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
4
Schemat układu jednostek modułowych
321[04].Z1
Produkcja roślinna
321[04].Z1.01
Planowanie zmianowania
roślin i płodozmianów
321[04].Z1.04
Organizacja produkcji roślinnej
321[04].Z1.02
Użytkowanie sprzętu
rolniczego
321[04].Z1.03
Wykonywanie zabiegów agrotechnicznych
321[04].Z1.05
Określanie zasobów bazy pożytkowej
“Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
5
2. WYMAGANIA WSTĘPNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
−
korzystać z różnych źródeł informacji,
−
zastosować poszczególne jednostki taksonomiczne,
−
dostrzegać zagrożenia związane z wykonywaną pracą,
−
zastosować zasady ochrony środowiska,
−
dobrać i zastosować odzież ochronną oraz środki ochrony osobistej do określonych prac,
−
określać wartość roślin pyłkodajnych,
−
scharakteryzować czynniki środowiska i ocenić ich wpływ na wzrost, rozwój
i plonowanie roślin uprawnych,
−
ocenić wpływ właściwości gleby na rośliny,
−
określić rolę człowieka w kształtowaniu siedliska,
−
określić wpływ poszczególnych składników pokarmowych na wzrost, rozwój
i plonowanie roślin,
−
scharakteryzować warunki decydujące o atrakcyjności roślin dla pszczół,
−
scharakteryzować czynniki wpływające na wartość pszczelarską roślin,
−
określać przystosowanie kwiatów do wabienia owadów.
“Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
6
3. CELE KSZTAŁCENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
−
określić rolę pszczół w zapylaniu roślin,
−
określić przystosowanie kwiatów do wabienia owadów,
−
scharakteryzować warunki decydujące o atrakcyjności roślin dla pszczół,
−
ocenić wartość pszczelarską roślin pyłkodajnych,
−
scharakteryzować warunki występowania pożytków spadziowych,
−
dokonać prognoz pożytków spadziowych,
−
wskazać sposoby polepszania bazy pożytkowej,
−
scharakteryzować sposoby wegetatywnego rozmnażania roślin,
−
przygotować sadzonki wegetatywne roślin do wysadzenia,
−
zaplanować założenie szkółki roślin sadowniczych,
−
wykonać szczepienie roślin sadowniczych różnymi sposobami,
−
zaplanować i wykonać właściwe zabiegi pielęgnacyjne,
−
uformować koronę drzew i krzewów,
−
zaplanować nasadzanie roślin miododajnych,
−
scharakteryzować czynniki wpływające na wartość pszczelarską roślin,
−
określić różnice w uprawie określonych roślin,
−
scharakteryzować wymagania przyrodnicze i glebowe roślin specjalnie uprawianych dla
pszczół,
−
zaplanować terminy zapylania wybranych upraw przez pszczoły,
−
scharakteryzować technologię uprawy roślin zielarskich,
−
zaplanować nawożenie, ochronę i właściwe zabiegi pielęgnacyjne w sadach i jagodnikach,
−
określić znaczenie i cel prowadzenia plantacji nasiennych,
−
scharakteryzować wybrane plantacje nasienne,
−
zaplanować wykorzystanie plantacji nasiennych przez pszczoły,
−
zaplanować zbiór i przechowywanie nasion,
−
określić rośliny miododajne występujące w poszczególnych zbiorowiskach i zaplanować
wykorzystanie ich przez pszczoły,
−
obliczyć zasobność naturalnych zbiorowisk pod względem wartości pszczelarskiej,
−
ocenić fazy fenologiczne roślin kwitnących w naturalnych zbiorowiskach,
−
zaplanować terminy zapylania roślin uprawnych w poszczególnych porach sezonu,
−
zaplanować terminy zapylania roślin różniących się atrakcyjnością kwiatów dla pszczół.
“Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
7
4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ
Scenariusz zajęć 1
Osoba prowadząca
…………………………………….………….
Modułowy program nauczania:
Technik pszczelarz 321[04]
Moduł:
Produkcja roślinna 321[04].Z1
Jednostka modułowa:
Określanie zasobów bazy pożytkowej 321[04].Z1.05
Temat: Surowce zbierane przez pszczoły.
Cel ogólny: Charakteryzować surowce zbierane przez pszczoły.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
−
definiować pojęcie: nektar spadź, pyłek, pierzga,
−
wymieniać surowce zbierane przez pszczoły,
−
rozróżniać surowce zbierane przez pszczoły,
−
opisywać surowce zbierane przez pszczoły.
Metody nauczania–uczenia się:
−
wykład informacyjny,
−
dyskusja dydaktyczna,
−
ć
wiczenie praktyczne.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
−
praca indywidualna,
−
praca w grupach 3–4-osobowych.
Czas trwania zajęć: 3 godziny dydaktyczne.
Środki dydaktyczne:
−
rośliny miododajne,
−
kit pszczeli,
−
pyłek kwiatowy.
Przebieg zajęć:
1. Czynności organizacyjne: sprawdzenie listy obecności, sprawdzenie gotowości do zajęć.
2. Podanie tematu lekcji, uświadomienie celu zajęć.
3. Wprowadzenie do tematu:
−
nauczyciel przeprowadza wykład informacyjny na temat ogólnych wiadomości
dotyczących pokarmów którymi odżywia się pszczoła. Nauczyciel po wykładzie
zadaje pytanie: Jakie surowce zbierają pszczoły?
−
„Burza mózgów” – uczniowie udzielają różnych odpowiedzi, wszystkie zostają
zapisane na tablicy. Nauczyciel weryfikuje odpowiedzi,
−
nauczyciel prezentuje poszczególne surowce zbierane przez pszczoły. Omawia je
i zwraca uwagę na pojęcia takie jak: nektar, kit pszczeli (propolis), spadź, obnóża. Po
prezentacji nauczyciel zadaje pytanie: Jak dzielimy pożytki ze względu na rodzaj
zbieranego przez pszczoły surowca,
−
nauczyciel do odpowiedzi typuje ucznia. Uczeń udziela odpowiedzi. Nauczyciel
weryfikuje odpowiedzi. Następnie nauczyciel przydziela zadania grupom.
“Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
8
4. Realizacja zajęć:
Praca w grupach 3-4-osobowych:
−
nauczyciel wyjaśnia cel ćwiczenia, jego zakres i sposób wykonania,
−
uczniowie zapoznają się z treścią przydzielonego zadania,
−
uczniowie zapoznają się z surowcami zbieranymi przez pszczoły,
−
uczniowie dyskutują na temat charakterystyki poszczególnych surowców zbieranych
przez pszczoły,
−
uczniowie określają rolę poszczególnych surowców zbieranych przez pszczoły.
Nauczyciel obserwuje pracę uczniów, udziela rad i wskazówek oraz kontroluje:
−
czy uczniowie zrozumieli zadanie,
−
czy uczniowie prawidłowo wykonują ćwiczenie,
−
czy zachowują przepisy bhp.
Zakończenie zajęć
Przedstawiciel grupy prezentuje wykonane zadanie przez swoją grupę. Charakteryzuje
surowce zbierane przez pszczoły.
Praca domowa
Jakie rośliny w pobliżu Twojego domu dostarczają pszczołom pyłku.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
−
nauczyciel ocenia metodą obserwacji indywidualnie ucznia i grupę, na bieżąco podczas
dyskusji, podczas wykonywania ćwiczenia oraz końcowe efekty pracy
“Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
9
Scenariusz zajęć 2
Osoba prowadząca
…………………………………….………….
Modułowy program nauczania:
Technik pszczelarz 321[04]
Moduł:
Produkcja roślinna 321[04].Z1
Jednostka modułowa:
Określanie zasobów bazy pożytkowej 321[04].Z1.05
Temat: Rozmnażanie wegetatywne roślin miododajnych.
Cel ogólny: Charakteryzować rozmnażanie wegetatywne roślin miododajnych.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:
−
wymieniać zalety rozmnażania wegetatywnego roślin miododajnych,
−
opisywać metody wegetatywnego rozmnażania roślin miododajnych,
−
rozmnażać rośliny miododajne przez podział,
−
przeprowadzić szczepienie roślin miododajnych,
−
definiować pojęcia: sztorba, okulizacja, podkład.
Metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
ć
wiczenie praktyczne.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
−
praca indywidualna,
−
praca w grupach 3–4-osobowych.
Czas trwania zajęć: 6 godzin dydaktycznych.
Środki dydaktyczne:
−
rośliny miododajne,
−
sprzęt ogrodniczy,
−
ubranie robocze,
Przebieg zajęć:
1. Czynności organizacyjne: sprawdzenie listy obecności, sprawdzenie gotowości do zajęć.
2. Podanie tematu lekcji, uświadomienie celu zajęć.
3. Wprowadzenie do tematu:
W oparciu o dotychczasową wiedzę z zakresu produkcji roślinnej przeprowadź rozmnażanie
roślin miododajnych sposobem wegetatywnym.
Zadanie powinieneś(aś) wykonać w następujących etapach:
I.
Zbieranie i analiza informacji o wegetatywnym rozmnażaniu roślin.
Aby prawidłowo wykonać zadanie uczeń powinien wiedzieć:
−
co to jest sztorba?
−
jakimi wegetatywnymi metodami rozmnażamy roślin miododajne?
−
w jakim celu szczepi się lub okulizuje rośliny?
−
kiedy rozmnażamy metodą przez podział a kiedy poprzez kopczykowanie?
−
w jakim celu pozyskuje się sadzonki zdrewniałe (sztorby)?
−
jakie czynniki decydują o ukorzenieniu się sadzonek?
Odpowiedzi na powyższe pytania wpisują do formularza.
“Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
10
II. Opracowanie planu pracy
Na tym etapie uczniowie powinni przemyśleć jak należy wykonać przydzielone zadanie,
a zatem:
−
zorganizować stanowisko pracy (dobór i rozmieszczenie narzędzi pracy, sprzętu
ogrodniczego)
−
ustalić kolejność i czas wykonywania poszczególnych czynności ogrodniczych
−
ustalić sposób prowadzenia rozmnażania roślin miododajnych
−
podzielić się pracą
−
zaplanować sposób korzystania z materiałów pomocniczych
Pomogą w tym pytania prowadzące:
−
jakimi narzędziami pracy oraz jakim sprzętem ogrodniczym będziesz posługiwać się
podczas pracy?
−
jak i jakie rośliny rozmnaża się przez podział?
−
jak rozmnaża się krzewy i drzewa miododajne?
−
jak należy pozyskać sadzonkę zdrewniałą?
−
jak pozyskuje się sadzonkę zielną?
−
jak pozyskuje się sadzonki poprzez kopczykowanie?
−
jak przygotowuje się podłoże dla sadzonek?
−
jak pozyskuje się oczka do szczepienia?
−
w jaki sposób szczepi się rośliny miododajne?
−
jak podzielicie się pracą w zespole?
−
w jaki sposób wymienicie się swoją wiedzą, aby wspólnie opracować całość
przedsięwzięcia?
Odpowiedzi na powyższe pytania wpiszą do formularza „ Plan pracy”.
III. Ustalanie harmonogramu pracy.
W tej fazie powinni:
−
omówić dokładnie z nauczycielem zaplanowane rozmnażanie roślin miododajnych mając
na celu pozyskanie młodych roślin miododajnych o tych samych cechach,
−
przedyskutować kolejność i czas wykonywania poszczególnych czynności ogrodniczych
oraz podział pracy.
IV. Praktyczne wykonanie zadania.
Pracują samodzielnie nad wykonaniem zadania zgodnie z przyjętym harmonogramem pracy,
wymieniają się wiedzą, konsultują i wspólnie opracowują w zespole trzyosobowym
zaplanowane rozmnażanie roślin miododajnych mające na celu pozyskanie młodych roślin
miododajnych.
Pomogą im w tym czuwający nad prawidłowym przebiegiem prac nauczyciel, którego
w każdej chwili możecie prosić o pomoc.
Uwaga!
W czasie realizacji zadania przestrzegają instrukcji rozmnażania roślin miododajnych.
V. Sprawdzanie jakości wykonanej pracy.
Kontrolę jakości pracy wykonują na bieżąco kierując się pytaniami przewodnimi podanymi
powyżej w tekście.
Wyniki rozmnażania roślin miododajnych wpisz do formularza „Arkusz rozmnażania roślin
miododajnych”.
“Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
11
Następnie wymieniają się w zespołach „Arkuszami rozmnażania roślin miododajnych”
i analizują wyniki oceny przeprowadzonych obserwacji sadzonek roślin miododajnych
i ewentualnie dokonują korekt.
Faza ostatnia jest wspólną pracą całej grupy i nauczyciela.
VI. Analiza przebiegu pracy
W tej fazie uczniowie odpowiedzą na pytanie:
„Co bym zrobił inaczej, lepiej, gdybym wykonywał(a) zadanie jeszcze raz?”
Analizują cały przebieg pracy pod kątem polepszenia jakości rozmnażania roślin
miododajnych, skrócenia czasu pracy, lepszej organizacji (pod kierunkiem nauczyciela).
Jeżeli poprawki są znaczne - należy cały proces przeprowadzić od początku.
Wypełniacie „Kartę samooceny” (Zał. nr 5).
Uwaga!
Ocena pracy zostanie dokonana przez nauczyciela w oparciu o:
−
„Arkusz rozmnażania roślin miododajnych”
−
„Arkusz obserwacji ucznia”.
Zakończenie zajęć
−
przedstawiciel grupy prezentuje wykonane zadanie przez swoją grupę. Charakteryzuje
metody rozmnażania roślin miododajnych,
−
uczniowie dyskutują na forum grupy na temat zalet rozmnażania wegetatywnego.
Praca domowa
Pozyskaj sztorby wierzby.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
−
nauczyciel ocenia metodą obserwacji indywidualnie ucznia i grupę, na bieżąco podczas
dyskusji, podczas wykonywania ćwiczenia oraz końcowe efekty pracy.
“Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
12
5. ĆWICZENIA
5.1. Podstawy o pożytkach pszczelich
5.1.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Określanie pory kwitnienia roślin miododajnych.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Nauczyciel powinien zaprezentować kalendarz kwitnienia roślin miododajnych.
Podczas wykonania ćwiczenia szczególną uwagę uczeń powinien zwrócić na długość
kwitnienia najważniejszych roślin miododajnych.
Ć
wiczenie powinno być wykonywane w grupach 3–4-osobowych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z kalendarzem kwitnienia roślin miododajnych,
2) określić średnią datę zakwitania,
3) określić średnią długość kwitnienia najważniejszych roślin miododajnych,
4) wypełnić poniższą tabelkę,
Nazwa rośliny
Średnia data
zakwitania
Średnia długość
kwitnienia
Rodzaj pożytku
Uwagi
Leszczyna
Podbiał pospolity
Dereń właściwy
Wierzba iwa
Klon zwyczajny
Ś
liwa ałycza
Wierzba biała
Wierzba krucha
Wiśnia
Mniszek pospolity
Jabłoń
Kasztanowiec
Jawor
Głóg szkarłatny
Jarzębina
Malina
Kruszyna pospolita
Chaber bławatek
Koniczyna biała
Robinia akacjowa
Ś
nieguliczka
Lipa szerokolistna
Lipa drobnolistna
Ostrożeń polny (oset)
Przegorzan kulistogł.
Łopian większy
Nawłoć późna
Wrzos
“Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
13
5) zaprezentować wyniki ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
ć
wiczenie praktyczne.
Ś
rodki dydaktyczne:
−
kalendarz kwitnienia roślin miododajnych,
−
foliogramy,
−
rzutnik.
Ćwiczenie 2
Sadzenie roślin na wyznaczonych miejscach.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Nauczyciel powinien zapoznać uczniów z materiałem dydaktycznym, dotyczącym
sadzenia roślin.
Podczas wykonania ćwiczenia szczególną uwagę uczeń powinien zwrócić na
przygotowanie miejsca do posadzenia drzew miododajnych.
Ć
wiczenie powinno być wykonywane w grupach 3–4-osobowych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z materiałem dydaktycznym dotyczącym sadzenia roślin,
2) przygotować miejsce do posadzenia drzew miododajnych,
3) wykopać dołek i umieścić w nim sadzonkę drzewka,
4) zasypując dołek sadzonką potrząsamy,
5) zaprezentować wyniki ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
zajęcia praktyczne.
Ś
rodki dydaktyczne:
−
foliogramy ze sposobami sadzenia drzewek,
−
rzutnik pisma,
−
sadzonki drzew miododajnych,
−
sprzęt do sadzenia drzewek.
“Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
14
5.2. Rozmnażanie roślin miododajnych
5.2.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Przygotowywanie sadzonek wegetatywnych.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Nauczyciel powinien zaprezentować poszczególne metody rozmnażania wegetatywnego.
Podczas wykonania ćwiczenia szczególną uwagę uczeń powinien zwrócić na rośliny,
które możemy rozmnażać daną metodą.
Ć
wiczenie powinno być wykonywane w grupach 3–4-osobowych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przygiąć wiosną gałązki krzewu do ziemi, tak, aby miały z nią styczność lub były lekko
zagłębione,
2) skaleczyć lekko gałązkę i zastosować ukorzeniacz,
3) obciążyć gałązkę, np.: kamieniem lub cegłą lub przysypać ziemią,
4) odciąć jesienią ukorzenioną gałązkę i delikatnie wkopać,
5) narysować poszczególne etapy rozmnażania roślin poprzez kopczykowanie,
6) opisać rysunek,
7) zaprezentować wyniki ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
–
pokaz z objaśnieniem,
–
ć
wiczenie praktyczne.
Ś
rodki dydaktyczne:
−
krzew o gałęziach pokładających się,
−
kamień,
−
ukorzeniacz,
−
okulizak.
Ćwiczenie 2
Przygotowywanie materiału do szczepienia roślin sadowniczych i wykonywanie
szczepień.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Nauczyciel powinien zaprezentować film video „Szczepienie roślin sadowniczych”.
Podczas wykonania ćwiczenia szczególną uwagę uczeń powinien zwrócić na potrzebę
przeprowadzania okulizacji lub szczepienia.
Ć
wiczenie powinno być wykonywane w grupach 3–4-osobowych.
“Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
15
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) obejrzeć film video „Szczepienie roślin sadowniczych”,
2) wysadzić jesienią roczne siewki (podkładki) na kwaterę,
3) ściąć okulizakiem oczko z pędu, powierzchnia musi być gładka,
4) wsunąć oczko za korę podkładki, cięcie i odginanie kory wykonać delikatnie aby nie
uszkodzić miazgi,
5) obwiązać oczko rafią, powinno być mocno związane, aby tarczka przylegała ściśle do
podkładki,
6) narysować oczkowanie (szczepienie) i opisać,
7) zaprezentować ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
–
pokaz z objaśnieniem,
–
dyskusja,
–
ć
wiczenie praktyczne.
Ś
rodki dydaktyczne:
−
film video „Szczepienie roślin sadowniczych”,
−
podkładka,
−
okulizak,
−
rafia,
−
pędy z oczkami.
Ćwiczenie 3
Cięcie drzew i krzewów miododajnych.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Nauczyciel powinien zaprezentować film video „Przycinanie drzew owocowych” oraz
praktycznie pokazać cięcie drzew.
Podczas wykonania ćwiczenia szczególną uwagę uczeń powinien zwrócić na przycinanie
gałęzi oraz pędu głównego.
Ć
wiczenie powinno być wykonywane w grupach 3–4-osobowych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) obejrzeć film video „Przycinanie drzew owocowych”,
2) prześwietlić koronę drzewa owocowego, wycinając wilki, krzyżujące się gałęzie,
3) przyciąć pęd główny drzewa,
4) narysować cięcie drzewa owocowego i opisać,
5) zaprezentować ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
–
pokaz z objaśnieniem,
–
dyskusja,
–
ć
wiczenie praktyczne.
“Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
16
Ś
rodki dydaktyczne:
−
film video „Przycinanie drzew owocowych”,
−
sekatory,
−
okulizak,
−
drabina,
−
piła ogrodnicza.
“Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
17
5.3. Pożytki nektarowe i spadziowe w Polsce
5.3.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Rozpoznawanie wybranych gatunków roślin uprawianych specjalnie dla pszczół
.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Nauczyciel powinien zaprezentować przeźrocza i rysunki roślin miododajnych
Podczas wykonania ćwiczenia szczególną uwagę uczeń powinien zwrócić uwagę na
charakterystyczne zewnętrzne cechy roślin.
Ć
wiczenie powinno być wykonywane w grupach 3–4-osobowych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) obejrzeć przeźrocza i rysunki roślin miododajnych,
2) określić charakterystyczne zewnętrzne cechy roślin,
3) uzupełnić poniższą tabelkę,
Nazwa rośliny
Barwa kwiatu
Pora kwitnienia
Barwa obnóża
Wysokość rośliny
Rzepak ozimy
ż
ółta
maj
cytrynowo-żółta
ok. 120 cm
4) zaprezentować ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
–
pokaz z objaśnieniem,
–
dyskusja.
Ś
rodki dydaktyczne:
−
przeźrocza i rysunki roślin miododajnych,
−
zielnik,
Ćwiczenie 2
Rozpoznawanie nasion roślin miododajnych.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Nauczyciel powinien zaprezentować nasiona roślin miododajnych.
Podczas wykonania ćwiczenia szczególną uwagę uczeń powinien zwrócić na cechy
charakterystyczne nasion poszczególnych roślin miododajnych.
Ć
wiczenie powinno być wykonywane w grupach 3–4-osobowych.
“Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
18
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) obejrzeć nasiona roślin miododajnych,
2) narysować nasionko, zaznaczając jego charakterystyczne cechy,
3) opisać każdy rysunek,
4) zaprezentować ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
–
pokaz z objaśnieniem,
–
dyskusja.
–
ć
wiczenia.
Ś
rodki dydaktyczne:
–
kolekcja nasion roślin miododajnych,
–
lupa
.
Ćwiczenie 3
Określanie ilości wysiewu roślin miododajnych.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Nauczyciel powinien zaprezentować z materiał dydaktyczny dotyczący wysiewu roślin
miododajnych.
Podczas wykonania ćwiczenia szczególną uwagę uczeń powinien zwrócić na ilości
wysiewu roślin miododajnych na 1 m
2
.
Ć
wiczenie powinno być wykonywane w grupach 3–4-osobowych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z materiałem dydaktycznym dotyczącym wysiewu roślin miododajnych,
2) określić ilość nasion potrzebnych do obsiania 1 m
2
,
3) uzupełnić poniższą tabelkę,
Nazwa rośliny
ilości wysiewu roślin miododajnych na
1 m
2
w dkg
Pora wysiewu
4) zaprezentować ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
–
pokaz z objaśnieniem,
–
dyskusja.
–
ć
wiczenia.
Ś
rodki dydaktyczne:
–
kolekcja nasion roślin miododajnych,
–
normy
wysiewu roślin miododajnych.
“Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
19
5.4. Zapylanie roślin przez pszczoły
5.4.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Określanie liczby rodzin pszczelich potrzebnych do zapylenia wybranych upraw roślin.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Nauczyciel powinien zwrócić uwagę na normę obsady upraw entomofilnych pszczołami.
Podczas wykonania ćwiczenia szczególną uwagę uczeń powinien zwrócić na sposób
obliczenia ilości potrzebnych rodzin pszczelich do zapylenia uprawy.
Ć
wiczenie powinno być wykonywane w grupach 3–4-osobowych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) określić powierzchnię uprawy roślin,
2) przyjąć normę liczby rodzin pszczelich niezbędnych do zapylenia uprawy,
3) obliczyć potrzebną ilość rodzin pszczelich,
4) uzupełnić poniższą tabelę,
Nazwa rośliny
Norma obsady upraw
entomofilnych
pszczołami
Powierzchnia uprawy
Ilość potrzebnych
rodzin
5) zaprezentować wyniki ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
–
pokaz z objaśnieniem,
–
dyskusja,
–
ć
wiczenia praktyczne.
Ś
rodki dydaktyczne:
−
norma liczby rodzin pszczelich niezbędnych do zapylenia uprawy,
−
tabela atrakcyjności roślin dla pszczół,
−
papier A4.
Ćwiczenie 2
Rozpoznawanie gatunków i odmian roślin uprawianych w sadach i jagodnikach.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Nauczyciel powinien zaprezentować przeźrocza i rysunki roślin miododajnych.
Podczas wykonania ćwiczenia szczególną uwagę uczeń powinien zwrócić na
charakterystyczne zewnętrzne cechy roślin miododajnych,
Ć
wiczenie powinno być wykonywane w grupach 3–4-osobowych.
“Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
20
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) obejrzeć przeźrocza i rysunki roślin miododajnych,
2) określić charakterystyczne zewnętrzne cechy roślin,
3) uzupełnić poniższą tabelkę,
Nazwa rośliny
Barwa kwiatu
Pora kwitnienia
Barwa obnóża
Wysokość rośliny
4) zaprezentować ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
–
pokaz z objaśnieniem,
–
pogadanka,
–
zajęcia praktyczne.
Ś
rodki dydaktyczne:
−
przeźrocza i rysunki roślin miododajnych,
−
zielnik.
Ćwiczenie 3
Rozpoznawanie roślin zielarskich.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Nauczyciel powinien zaprezentować przeźrocza i rysunki roślin miododajnych.
Podczas wykonania ćwiczenia szczególną uwagę uczeń powinien zwrócić na
charakterystyczne zewnętrzne cechy roślin miododajnych.
Ć
wiczenie powinno być wykonywane w grupach 3–4-osobowych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) obejrzeć przeźrocza i rysunki roślin miododajnych,
2) określić charakterystyczne zewnętrzne cechy roślin,
3) uzupełnić poniższą tabelkę,
Nazwa rośliny
Barwa kwiatu
Pora kwitnienia
Barwa obnóża
Wysokość rośliny
4) zaprezentować ćwiczenie.
“Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
21
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
–
pokaz z objaśnieniem,
–
pogadanka,
–
zajęcia praktyczne.
Ś
rodki dydaktyczne:
−
przeźrocza i rysunki roślin miododajnych,
−
zielnik.
“Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
22
6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego
TEST 1
Test dwustopniowy do jednostki modułowej
„Określanie zasobów bazy
pożytkowej”
Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:
−
zadania 1, 2, 4, 6, 7, 10, 12, 13, 14, 15, 17, 18, są z poziomu podstawowego,
−
zadania 3, 5, 8, 9, 11, 16, 19, 20, są z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
−
dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,
−
dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,
−
dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu ponadpodstawowego,
−
bardzo dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 6 z poziomu
ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. a, 3. d, 4. b, 5. a, 6. a, 7. c, 8. a, 9. c, 10. c, 11. c,
12. b, 13. a, 14. c, 15.a, 16. d, 17. a, 18. b, 19. b, 20. a.
Plan testu
Nr
zad.
Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)
Kategoria
celu
Poziom
wymagań
Poprawna
odpowiedź
1
Określić pokarmy stosowane podczas
tresury
C
PP
a
2
Rozpoznać rośliny miododajne na
podstawie rysunku
B
P
a
3
Scharakteryzować rośliny miododajne
C
PP
d
4
Określić pory kwitnienia rzepaku
jarego
B
P
b
5
Scharakteryzować pożytek spadziowy
C
PP
a
6
Rozróżnić rośliny miododajne
B
P
b
7
Rozpoznać rośliny miododajne
B
P
c
“Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
23
8
Zastosować akta prawne dotyczące
produkcji pasiecznej
C
PP
c
9
Scharakteryzować pożytki pszczele
C
PP
c
10 Rozróżnić surowce pszczele
B
P
b
11
Scharakteryzować nektarowe pożytki
pszczele
C
PP
c
12
Rozpoznać pożytki pszczele na
podstawie rysunku sprzętu pasiecznego
B
P
b
13
Rozpoznać pożytki pszczele na
podstawie opisu sprzętu pasiecznego
B
P
a
14
Określić ilości rodzin pszczelich do
zapylenia
B
P
c
15
Określić zabiegi pasieczne podczas
trwania pożytku spadziowego
B
P
a
16 Scharakteryzować pożytki spadziowe
C
PP
d
17
Określić cele stosowania zabiegów
w roślinach miododajnych
B
P
a
18
Określić terminy zabiegów
agrotechnicznych
B
P
b
19
Scharakteryzować zabiegi
agrotechniczne
C
PP
b
20 Dobrać rośliny do płodozmianu
C
PP
a
“Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
24
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.
2. Przygotuj odpowiednią ilość testów.
3. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
4. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
5. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.
6. Nie przekraczaj przeznaczonego czasu na test.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
3. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi.
4. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
5. Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.
6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.
8. Na rozwiązanie testu masz 30 min.
Powodzenia!
Materiały dla ucznia:
–
instrukcja,
–
zestaw zadań testowych,
–
karta odpowiedzi.
ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH
1. Tresura pszczół wymaga stosowania
a) syropu aromatyzowanego.
b) syropu gęstego.
c) kandu.
d) syty.
2. Rysunek przedstawia jeden z gatunków roślin, dostarczających nektaru i pyłku. Jest to
a) chaber bławatek.
b) facelia błękitna.
c) gryka zwyczajna.
d) chaber łąkowy.
“Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
25
3. Jest dość powszechnie uprawianą rośliną. W sprzyjających warunkach z dorodnej
plantacji można zebrać ponad 200 kg miodu z 1 ha. Tą rośliną jest
a) gryka zwyczajna.
b) koniczyna biała.
c) koniczyna czerwona.
d) rzepak ozimy.
4. Przybliżoną pora kwitnienia rzepaku jarego jest
a) 05.06–15.07.
b) 15.06–05.07.
c) 25.05–25.06.
d) 01.07–10.08.
5. Charakterystyczną cechą pożytków spadziowych różniących je od nektarowych jest
a) brak pyłku.
b) łatwe prognozowanie.
c) regularne występowanie.
d) przydatność miodu do zimowli.
6. Jest jednym z najstarszych gatunków zbóż uprawianych w naszym kraju. Jej cechą
gatunkową jest wydzielanie obfitego nektaru tylko w godzinach rannych. Tą rośliną jest
a) koniczyna czerwona.
b) gryka zwyczajna.
c) koniczyna biała.
d) rzepak ozimy.
7. Przedstawiona roślina pastewna i wieloletnia na rysunku to
a) lucerna siewna.
b) seradela siewna
c) esparceta siewna.
d) koniczyna szwedzka.
8. W Polskiej Normie „Miód pszczeli”, miód rośliny nie jest wyróżniony
a) rzepak ozimy.
b) akacja.
c) malina.
d) lipa.
9. Pożytków dostarcza surowca, z którego powstaje miód o zawartości soli mineralnych
około 1% to pożytek
a) spadziowy.
b) wielokwiatowy.
c) gryczany.
d) wrzosowy.
“Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
26
10. Z surowca tego powstaje produkt, który przechowuje się najlepiej ze wszystkich
produktów pszczelich, nie wysycha, nie wchłania wody, rzadko jest atakowany przez
szkodniki i nie wymaga przechowywania w szczelnych pojemnikach. Tym surowcem jest
a) nektar.
b) propolis.
c) pyłek.
d) woda.
11. Miód z tej rośliny ma jasnobursztynowy kolor i bardzo silny i trwały aromat.
Konsystencję ma galaretowatą i dlatego trudno go odwirować z plastrów. Powyższy opis
dotyczy rośliny
a) maliny.
b) rzepaku.
c) wrzosu.
d) gryki.
12. Przedstawiony na rysunku sprzęt wykorzystuje się przy pozyskiwaniu miodu z
a) maliny.
b) wrzosu.
c) lipy.
d) akacji.
13. Rozluźniacz do miodu jest niezbędny do pozyskiwania miodu z
a) wrzosu zwyczajnego.
b) spadzi iglastej.
c) gryki zwyczajnej.
d) rzepaku ozimego.
14. Uzyskanie w pełni wykształconych nasion i owoców wysokiej jakości wymaga użycia do
zapylenia 1 ha sadu
a) 2 rodzin pszczelich.
b) 3 rodzin pszczelich.
c) 4 rodzin pszczelich.
d) 5 rodzin pszczelich.
15. W przypadku, gdy stwierdza się zamieranie pszczół lotnych w okresie obfitego
występowania spadzi, najpewniejszym sposobem zapobiegawczym jest
a) wywiezienie pasieki.
b) uruchomienie poidła.
c) przetrzymywanie pszczół w ulach.
d) usunięcie miodu spadziowego z miodni.
16. Aby uniknąć zatrucia pszczół w okresie zbioru spadzi, należy
a) ograniczyć matkę w czerwieniu.
b) podać dwa obfite plastry pierzgi.
c) podkarmiać ciastem cukrowo-miodowym.
d) zapewnić nieograniczony dostęp do wody.
“Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
27
17. Ścieżki technologiczne na plantacji rzepaku ozimego wykonujemy w celu
a) ułatwienia ochrony i nawożenia.
b) wprowadzenia walki biologicznej ze szkodnikami.
c) przyspieszenia wegetacji wiosną.
d) odprowadzenia wody z topniejących śniegów.
18. Podstawowym zabiegiem agrotechnicznym w zwalczaniu chwastów przy uprawie roślin
strączkowych jest bronowanie, które należy przeprowadzić
a) z rana.
b) w południe.
c) po deszczu.
d) przed burzą.
19. Podstawowym zabiegiem agrotechnicznym w zwalczaniu chwastów przy uprawie roślin
strączkowych jest bronowanie broną-chwastownikiem lub bronami lekkimi. Względem
kierunku siewu bronuje się
a) wzdłuż.
b) skośnie.
c) w poprzek.
d) każdym sposobem.
20. Ze względu na niebezpieczeństwo atakowania rzepaku jarego przez pchełki nie należy go
uprawiać po roślinach
a) rzepaku ozimym.
b) gryce.
c) faceli błękitnej.
d) koniczynie czerwonej.
“Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
28
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko..........................................................................................
Określanie zasobów bazy pożytkowej
Zakreśl poprawną odpowiedź.
Nr
zadania
Odpowiedź
Punkty
1
a
b
c
d
2
a
b
c
d
3
a
b
c
d
4
a
b
c
d
5
a
b
c
d
6
a
b
c
d
7
a
b
c
d
8
a
b
c
d
9
a
b
c
d
10
a
b
c
d
11
a
b
c
d
12
a
b
c
d
13
a
b
c
d
14
a
b
c
d
15
a
b
c
d
16
a
b
c
d
17
a
b
c
d
18
a
b
c
d
19
a
b
c
d
20
a
b
c
d
Razem:
“Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
29
TEST 2
Test praktyczny typu – „próba pracy” do jednostki modułowej „Określanie
zasobów bazy pożytkowej”
Treść zadania
Wykonaj czynności organizacyjne i przeprowadź prace związane z rozmnażaniem
poprzez kopczykowanie. Zadanie wykonaj łącznie z określeniem rośliny miododajnej,
przygotowaniem i wykonaniem kopczykowania oraz wysadzeniem sadzonki.
Instrukcja dla nauczyciela
W badaniu osiągnięć ucznia w nabywaniu umiejętności praktycznych przewidzianych
w celach jednostki modułowej zaleca się przeprowadzenie zadania testowego typu „próba
pracy”. Zadanie jest tak dobrane, aby pozwoliło sprawdzić poziom ukształtowanych
umiejętności
w
zakresie
wiedzy
teoretycznej
i
praktycznego
przeprowadzenia
kopczykowania.
Uczniowie powinni wykonać zadanie indywidualnie. Jest to jednocześnie możliwość
samodzielnego sprawdzenia przez ucznia poziomu nabywania umiejętności i dokonania
analizy podjętych działań praktycznych.
Zadaniem nauczyciela jest stworzenie warunków umożliwiających uczniowi wykonanie
zadania zgodnie z obowiązującymi zasadami i w określonym czasie. Uczeń powinien
wykonać zadanie pod nadzorem pracownika odpowiedzialnego za ogród, który zapewni
uczniowi:
−
możliwość praktycznego przeprowadzenia rozmnażania wegetatywnego poprzez
kopczykowania,
Nauczyciel powinien:
−
uzgodnić z pracownikiem odpowiedzialnym za ogród, możliwość i termin
przeprowadzenia ćwiczeń.
−
zadbać o przygotowanie stanowiska pracy dla uczniów pod względem bezpieczeństwa
pracy,
−
przypomnieć uczniom zasady bezpieczeństwa i higieny pracy i nakazać bezwzględne ich
przestrzeganie,
−
skontrolować użycie właściwego ubioru ochronnego,
−
przydzielić uczniom kolejność i zakres wykonywania zadania,
−
określić kryteria oceny wykonywanego zadania,
−
na bieżąco nadzorować pracę uczniów,
−
dokonać oceny wykonanej pracy.
Instrukcja dla ucznia
Uczeń powinien wykonać następujące czynności:
−
dobrać i założyć odzież ochronną,
−
zapisać w dzienniczku praktyki plan działania oraz kolejność wykonywanych czynności
zgodnie z regulaminem gospodarstwa pasiecznego. Plan przedstawić do zatwierdzenia
nauczycielowi,
−
określić roślinę do kopczykowania
−
przygotować stanowisko do kopczykowania,
−
dobrać sprzęt ogrodniczy do kopczykowania,
−
przygiąć wiosną gałązki krzewu do ziemi, tak, aby miały z nią styczność lub były lekko
zagłębione
“Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
30
−
skaleczyć lekko gałązkę i zastosować ukorzeniacz,
−
obciążyć gałązkę np. kamieniem lub cegłą lub przysypać ziemią,
−
odciąć jesienią ukorzenioną gałązkę i delikatnie wkopać,
−
uporządkować stanowisko, oczyścić narzędzia i odłożyć na miejsce przechowywania,
Umiejętności podlegające ocenie
Lp.
Czynność wykonywana przez ucznia
Punkty
do
uzyskania
Punkty
uzyskane
1
Dobrać odzież ochronną
5
2
Określić roślinę do kopczykowania
10
3
Dobrać sprzęt ogrodniczy do kopczykowania
5
4
Przygiąć gałązki krzewu do ziemi
10
5
Obciążyć gałązkę
20
6
Odciąć ukorzenioną gałązkę
20
7
Posadzić sadzonkę
20
8
Uporządkować stanowisko
10
Razem
100
Normy wymagań na poszczególne oceny szkolne:
Ocena
Liczba uzyskanych punktów
dopuszczający
70
dostateczna
85
dobry
90
Bardzo dobry
100
“Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
31
7. LITERATURA
1. Jabłoński B.: O potrzebie i możliwościach poprawy pożytków pszczelich. Oddział
Pszczelnictwa. ISK, Puławy 2000
2. Jabłoński B.: Ogródek pszczelarski. Oddział Pszczelnictwa. ISK, Puławy 1993
3. Kołtowski Z.: Wielki atlas roślin miododajnych. PWR SA, Warszawa 2006
4. Lipiński M.: Istota Pożytki pszczele. PWRiL, Warszawa 1976
5. Pogorzelec M.: Rośliny miododajne. Sądecki Bartnik, Nowy Sącz 2006
6. Prabucki J.(red.): Pszczelnictwo. Albatros, Szczecin 1998
7. Skowronek W.: Pszczelnictwo. Puławy 2001
Czasopisma:
–
Pszczelarstwo
–
Pszczelarz Polski
–
Pasieka
–
Przegląd Pszczelarski