Projekt "Modernizacja oferty kształcenia zawodowego w powiązaniu z potrzebami lokalnego/ regionalnego

rynku pracy" współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu

Społecznego.

strona: 1 z 48

Prezentacja na temat:

Programowanie sterowników PLC na przykładzie

Sterownika Twido firmy Schneider.

Przedmiot: Sterowniki PLC

Przedstawione w prezentacji materiały skopiowano z dokumentacji
sterownika Twido firmy Schneider.

Projekt "Modernizacja oferty kształcenia zawodowego w powiązaniu z potrzebami lokalnego/ regionalnego

rynku pracy" współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu

Społecznego.

strona: 2 z 48

1. Zastosowanie Sterownika Twido firmy Schneider w edukacji.

1.1. Specyfikacja sterownika TWDLCAA10DRF

Gama programowalnych sterowników Twido Compact

o wymiarach 80x90x70 (mm)

oferuje rozwiązania „wszystko w jednym”. Kompaktowe

sterowniki programowalne są dostępne z różnymi

kombinacjami 24 VDC wejść oraz wyjść przekaźnikowych.

Wszystkie Twido Compact wykorzystują napięcie

zasilania100...240 VDC. Sterowniki te posiadają znaczące

zalety dla konstruktorów systemów sterowania.





Małe gabaryty sterowników Twido Compact pozwalają na gęste umiejscowienie

wejść/wyjść w bardzo małym obszarze, redukując w ten sposób rozmiar paneli w

aplikacjach gdzie przestrzeń ma duże znaczenie.



Duże możliwości rozszerzeń oraz opcje produktu oferują rodzaj elastycznego systemu

zwykle zarezerwowanego dla większych platform sterownikowych. Sterowniki kompaktowe

mogą być skonfigurowane do dołączenia modułów rozszerzeń wejść/wyjść

(TWDLCAA24DRF); modułów opcjonalnych takich jak wtykany moduł HMI; pamięć, zegar

czasu rzeczywistego oraz dodatkowe porty komunikacyjne RS 485 lub RS 232.



Następną korzyścią z zastosowania sterowników kompaktowych jest ich duża elastyczność

oprzewodowania. Linia Twido Compact oferuje system rozwiązań okablowania, takich jak

wymienne bloki złączy śrubowych lub sprężynowych, co pozwala na szybkie i łatwe

okablowanie ze zwiększoną niezawodnością. Rozwiązanie Twidofast oferuje szybkie,

pewne połączenie modułów ze złączami i bezpośrednio z kablami czujników / siłowników

lub do zestawów Twidofast (przewody oraz bazy Telefast).



Projekt "Modernizacja oferty kształcenia zawodowego w powiązaniu z potrzebami lokalnego/ regionalnego

rynku pracy" współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu

Społecznego.

strona: 3 z 48



Opcja HMI oraz wtykowych modułów pamięci pozwala na łatwe współdzielenie i

aktualizację programów między sterownikami. Mały wyświetlacz HMI może być używany

jako miejscowe narzędzie nastawcze, które może być przenoszone od ednego procesora

do innego. Moduł EEPROM pamięci pozwala na łatwe przekazywanie programów

pomiedzy wszystkimi sterownikami – Kompaktowymi i Modułowymi – w rodzinie Twido.



Cechą oprogramowania TwidoSoft jest łatwe programowanie, wykorzystanie podobnych

obiektów i instrukcji jak w programie PL7-07 (TSX Nano). Istniejące programy napisane w

PL7-07 mogą być bezpośrednio importowane do Twidosoft jako pliki ASCII.



Każdy ze sterowników kompaktowych posiada co najmniej jeden potencjometr analogowy.

Nastawiona wartość jest zapamiętywana i aktualizowana w słowach systemowych w

każdym skanie.

Rysunek 1.

Wejścia wyjścia sterownika TWD CALA 10 DRF

Projekt "Modernizacja oferty kształcenia zawodowego w powiązaniu z potrzebami lokalnego/ regionalnego

rynku pracy" współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu

Społecznego.

strona: 4 z 48

Twido TWD LCAAxxxDRF zawiera:

1. Uchylna pokrywa zacisków śrubowych.

2. Klapka dostępu do portu programującego.

3. Złącze typu mini-DIN portu szeregowego RS 485

(umożliwia podłączenie np.: terminala programującego).

4. Gniazdo (zabezpieczone zdejmowaną pokrywką) diagnostycznego wyświetlacza cyfrowego

TWD XCP DC.

5. Blok zacisków śrubowych zasilania czujników 24 VDC oraz wejść czujników

6. Złącze modułu rozszerzeń we/wy (dla modelu 24 we/wy).

7. Blok wyświetlacza przedstawiający:

- stan sterownika (PWR, RUN, ERR i STAT),

- stan wejść oraz wyjść (INoraz OUT_).

8. Blok złączy śrubowych do podłączenia wyjściowych urządzeń wykonawczych.

9. Dwa potencjometry analogowe (jeden dla modeli 10 i 16 we/wy).

10. Złącze rozszerzenia o dodatkowy drugi port szeregowy RS 232C/ RS 485 przy

wykorzystaniu adaptera TWD NAC (dla modeli 16 i 24 we/wy).

11. Blok złączy śrubowych do podłączenia jednostki zasilacza ~100...240 V.

12. Złącze modułu pamięci TWD XCP MFK32 lub zegara czasu rzeczywistego TWD

XCP RTC (dostęp od spodu sterownika).

Sterownik w wersji kompaktowej może być montowany na symetrycznej szynie

DIN, płycie montażowej lub tablicy (2 otwory ø4,3).

Projekt "Modernizacja oferty kształcenia zawodowego w powiązaniu z potrzebami lokalnego/ regionalnego

rynku pracy" współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu

Społecznego.

strona: 5 z 48

Projekt "Modernizacja oferty kształcenia zawodowego w powiązaniu z potrzebami lokalnego/ regionalnego

rynku pracy" współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu

Społecznego.

strona: 6 z 48

Projekt "Modernizacja oferty kształcenia zawodowego w powiązaniu z potrzebami lokalnego/ regionalnego

rynku pracy" współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu

Społecznego.

strona: 7 z 48

1.2. Oprogramowanie narzędziowe TwidoSoft

TwidoSoft jest rozbudowanym, graficznym środowiskiem służącym do konfigurowania, tworzenia

oraz diagnostyki programów aplikacyjnych dla sterowników programowalnych Twido. TwidoSoft jest

32 bitowym programem partym na platformie Windows dla komputerów klasy PC pracujących z

systemem operacyjnym Microsoft Windows 98/2000. Zawierają standardowy interfejs Windows

ferujący udogodnienia środowiska Windows znanego już większości użytkownikom. Zawarte są takie

znajome cechy jak obsługa myszy oraz klawiatury; zwijalne okienka oraz paski narzędzi; standardowa

organizacja menu Windows; pasek stanu oraz menu skrótów; system pomocy na bieżąco,

zawierający instrukcje.

Rysunek 2.

Przykład środowiska TwidoSoft do programowania sterownika Twido.

TwidoSoft zapewnia obszerny zestaw elementów upraszczających programowanie

oraz konfigurację, takich jak:



Język drabinkowy oraz lista instrukcji (wzajemnie przełączalny)



Dwustopniowy język programowania drabinkowego „wskaż i kliknij”



Programowanie autonomiczne „Offline” lub bezpośrednie ”Online”



Animacja danych lub programu

Projekt "Modernizacja oferty kształcenia zawodowego w powiązaniu z potrzebami lokalnego/ regionalnego

rynku pracy" współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu

Społecznego.

strona: 8 z 48



Okno przeglądania z wielokrotnymi podglądu, pomocnych w łatwej konfiguracji

oprogramowania



Oddzielny edytor do programowania oraz konfiguracji



Edycja programu z właściwościami: wytnij, kopiuj oraz wklej



Programowanie symboliczne



Tablica odwołań



Wydruki programów oraz konfiguracji



Łączenie i odłączanie sterowników



Sterowanie



Kontrola programu użytkowego wykorzystującego pamięć dzięki ”Resorce Monitor”



Ładowanie oraz ściąganie programów ze sterownika



Tworzenie kopii zapasowej programów do modułów opcjonalnych EEPROM



Objaśnienia kontekstowe.

Sterownik programowalny Twido jest łączony do komputera PC za pomocą przewodów

komunikacyjnych. Kabel komunikacyjny jest szczególnym, wielofunkcyjnym przewodem, który łączy

port szeregowy COM komputera z Portem1 w sterowniku Twido. Przewód ten Przekształca sygnały

pomiędzy RS 485 oraz RS 232C. Kabel programujący (numer katalogowy TSX PCX 1031) jest

długości 2,4m.Przewód ten jest wyposażony w czteropozycyjny przełącznik, który pozwala

wykorzystywać go w różnych trybach. Port 1 we wszystkich sterownikach Twido jest wbudowanym

portem RS 485, i musi on być używany do komunikacji z oprogramowaniem TwidoSoft. Gdy kabel

programujący jest podłączony do Portu 1, to wtedy protokół jest automatycznie ustawiany do

komunikacji z programem TwidoSoft.

Projekt "Modernizacja oferty kształcenia zawodowego w powiązaniu z potrzebami lokalnego/ regionalnego

rynku pracy" współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu

Społecznego.

strona: 9 z 48

INTERFEJS UŻYTKOWNIKA:

TwidoSoft jest intuicyjnym, „okienkowym” interfejsem

użytkownika zgodnym ze standardami Windows,

zawierającym narzędzia oraz dołączone informacje

pomocnicze.

Poniżej przedstawione jest podsumowanie cech interfejsu

użytkownika Twido:



Przeglądarka programu użytkowego jest

zwijalnym oknem, które daje podgląd w drzewo

aplikacji. Okna oraz paski narzędzi, które są

zwijalne mogą być przesuwane dookoła oraz

dołączane do ramek głównego okna. Elementy

programu użytkowego ukazywane są w logicznej

hierarchii opartej na związku z aplikacją.

Elementy są pogrupowane w zwijalnym lub

rozwijalnym menu. Przeglądarka aplikacji

odpowiednio porządkuje elementy programu,

tak, więc nie występuje konieczność szukania

ich. Przeglądarka może być używana do

oglądania, konfiguracji, programowania oraz

zarządzania aplikacją lub do konfiguracji sprzętowej przy wykorzystaniu graficznej

reprezentacji sterowników, rozszerzeń wejść/wyjść oraz opcji.



Pasek stanu jest panelem, umieszczonym na dole głównego okna, który wyświetla

informacje o programie użytkowym, sterowniku oraz TwidoSoft. Zawarty w pasku „wskaźnik

zajętości pamięci” służy do procentowego wskazywania łącznej pojemności pamięci

wykorzystanej przez program. Gdy dostępna wolna pamięć znacznie zmaleje wyświetlany

jest alarm.



W TwidoSoft są dostępne Tryby pracy Online oraz Offline, zależą one od połączenia

pomiędzy komputerem PC oraz sterownikiem. Tryb Online (przyłączony) oznacza, że jest

Projekt "Modernizacja oferty kształcenia zawodowego w powiązaniu z potrzebami lokalnego/ regionalnego

rynku pracy" współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu

Społecznego.

strona: 10 z 48

ustanowione połączenie pomiędzy komputerem PC oraz sterownikiem programowalnym, w

trybie Offline (rozłączony) sterownik jest odłączony. Tryb Offline jest wykorzystywany do

rozbudowy programu użytkowego. Od momentu odłączenia sterownika od komputera, zmiany

są dokonywane tylko w programie umieszczonym pamięci komputera. Aby aplikacja zadziałała

na sterowniku PLC, program użytkowy musi być przeniesiony z pamięci komputera do

sterownika (załadowana). Tryb Online jest używany do regulowania oraz usuwania usterek z

aplikacji. Gdy komputer PC jest połączony ze sterownikiem PLC, to wtedy program w pamięci

komputera jest taki sam jak w pamięci sterownika i wszelkie zmiany mogą być dokonywane

bezpośrednio w aplikacji w sterowniku.

EDYTORY I PRZEGLĄDARKI:

Oprogramowanie TwidoSoft posiada specjalizowane okna zwane edytorami oraz przeglądarkami

spełniające ważne zadania w opracowywaniu programu aplikacyjnego. Aplikacja TwidoSoft składa się

z kodu programu, konfiguracji programu, symboli oraz dokumentacji. Składniki te mogą być używane

w różnej kolejności podczas tworzenia aplikacji. Rozbudowa każdej części programu aplikacyjnego

wykorzystuje oddzielne edytory czyniące proces rozbudowy aplikacji bardziej uporządkowanym i w

rezultacie bardziej przejrzystym. To umożliwia również na usprawnienie procesu rozbudowy.

TwidoSoft zawiera:



Edytory programowania Językiem Listy Instrukcji oraz Językiem Drabinkowym



Edytor konfiguracji



Edytory zmiennych (wraz z symboliką) oraz edytory tablicy animacji

Przeglądarki Języka Drabinkowego, tablicy odwołań zewnętrznych oraz błędów

programu TwidoSoft posiada także elementy bezpieczeństwa które nadzorują integralność

programu. Zabezpieczenie programu sterownika blokuje dostęp do aplikacji w sterowniku, ale nie w

komputerze PC. Opcja ta zabrania na nieautoryzowane przenoszenie programu, i jest ona wybieralna

podczas transferu aplikacji do sterownika. Zabezpieczenia hasłem kontroluje dostęp do programu

użytkowego w sterowniku PLC oraz komputerze PC po przeniesieniu go do sterownika.

Projekt "Modernizacja oferty kształcenia zawodowego w powiązaniu z potrzebami lokalnego/ regionalnego

rynku pracy" współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu

Społecznego.

strona: 11 z 48

KONFIGURACJA SPRZĘTU ORAZ OPROGRAMOWANIA:

Konfiguracja sterowników programowalnych Twido polega na wyborze odpowiednich opcji dla

zasobów sprzętowych oraz programowych PLC. Zasoby te mogą być konfigurowane w każdym

momencie kreowania programu:



Zasoby sprzętowe są uwzględniane przez sam sterownik na podstawie innych połączeń

oraz całego sprzętu podłączonego do niego. Przykładem zasobów sprzętowych są moduły

bazowe oraz sterowniki oddalone, moduły opcjonalne oraz moduły rozszerzeń we/wy.



Zasoby programowe zawierają funkcję konfigurowalne oraz nie konfigurowalne. Bloki

funkcyjne (zwane także zmiennymi) są blokami adresów, które są tworzone w pamięci do

wykonywania funkcji specjalnych, które mogą być użyte przez program. Przykładowo, gdy

konfigurujemy blok funkcyjny licznika, adresy komórek pamięci są przydzielane do

przechowywania wartości, które reprezentują charakterystykę licznika sprzętowego, takich

jak wartość zliczona, wartość nastawiona itd. Inne zasoby programowe są nazywane

wewnętrznymi blokami pamięci, takimi jak bity i słowa systemowe, bity oraz słowa pamięci

sterownika oraz słowa wymiany sieciowej. Metody konfiguracji tych zasobów wewnątrz

TwidoSoft są dostępne z poziomu głównego menu, przeglądarki aplikacji oraz edytorów

zmiennych oraz przeglądarek.

1.3. Przykład programowania w TwidoSoft.

Podstawy programowania w środowisku TwidoSoft zostaną omówione na przyjdzie napisania

programu – sterowania z podtrzymaniem zgodnie z przedstawionym schematem:

Rysunek 3.

Przykład sterowania z podtrzymaniem w LD.

Projekt "Modernizacja oferty kształcenia zawodowego w powiązaniu z potrzebami lokalnego/ regionalnego

rynku pracy" współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu

Społecznego.

strona: 12 z 48

Krok 1

Po zainstalowaniu, uruchamiamy środowisko TwidoSoft i klikamy ikonę NEW.

Krok 2.

Potwierdzamy opcje Automatic – klikając na OK

Projekt "Modernizacja oferty kształcenia zawodowego w powiązaniu z potrzebami lokalnego/ regionalnego

rynku pracy" współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu

Społecznego.

strona: 13 z 48

Krok 3

Klikając prawym przyciskiem myszy na interfejs użytkownika, wybieramy typ sterownika, z jakim

chcemy współpracować (change base controller)

Krok 4

Klikając Insert w edytorze – dodajemy pierwszy szczebel naszej drabinki.

dodaj szczebel

drabinki

zmień typ

sterownika

Projekt "Modernizacja oferty kształcenia zawodowego w powiązaniu z potrzebami lokalnego/ regionalnego

rynku pracy" współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu

Społecznego.

strona: 14 z 48

Krok 5

Budujemy szczebel drabinki, korzystając z okonek narzędziowych. Pamiętaj aby zdefiniować

adresy wejść i wyjść kliknij dwa razy na odpowiedni styk w drabince i wpisz w polu adres.

Krok 6

Po zaakceptowaniu drabinki, łączymy się ze sterownikiem klikając ikonę Connect a następnie

uruchamiamy nasz program- klikając ikonę RUN.

tu jest pasek z

narzędziami

klikając dwa razy

wpisujemy adres

akceptujemy szczebel

drabinki

połącz ze

sterownikiem

uruchom

program

włącz

wizualizację

Projekt "Modernizacja oferty kształcenia zawodowego w powiązaniu z potrzebami lokalnego/ regionalnego

rynku pracy" współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu

Społecznego.

strona: 15 z 48

2.

Wprowadzenie do języków sterownika Twido

Sterownik programowalny czyta wejścia, wpisuje stany na wyjściach i wykonuje logikę w oparciu o

program sterujący. Tworząc program sterujący dla sterownika Twido pisze się szereg instrukcji w

jednym z języków programowania Twido.

Do tworzenia programu sterującego Twido można użyć następujących języków:



List - Lista Instrukcji Język Lista Instrukcji jest szeregiem wyrażeń logicznych zapisanych

jako kolejne instrukcje boolowskie.



Ladder - Schemat Drabinkowy Schemat Drabinkowy jest graficznym sposobem

przedstawienia wyrażeń logicznych.



Grafcet Twido wspiera używanie listy instrukcji Grafcetu



, lecz nie jest to Grafcet graficzny.



Możesz używać komputera osobistego (PC) do tworzenia i edycji programów sterujących

Twido stosując powyższe języki programowania.

Odwracalność List / Ladder pozwala na wygodne odwrócenie programu napisanego w Ladder na

List i programu w List na Ladder.

2.1. Format adresowania wejść/wyjść

Projekt "Modernizacja oferty kształcenia zawodowego w powiązaniu z potrzebami lokalnego/ regionalnego

rynku pracy" współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu

Społecznego.

strona: 16 z 48

Przykłady:

%I0.0 – wejście zerowe sterownika

%Q0.1 – wyjście pierwsze sterownika

%M0 – wewnętrzny element pamięci

Projekt "Modernizacja oferty kształcenia zawodowego w powiązaniu z potrzebami lokalnego/ regionalnego

rynku pracy" współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu

Społecznego.

strona: 17 z 48

2.2. Elementy graficzne języka drabinkowego LD w Twido

Schematy drabinkowe (Ladder Diagrams) są podobne do schematów przekaźnikowej, które

przedstawiają przekaźnikowe obwody sterowania. Podstawowe różnice miedzy nimi, to następujące

cechy programowania, nie można znaleźć w schematach logiki przekaźnikowej:



�

Wszystkie wejścia reprezentowane są przez symbol zestyku



�

Wszystkie wyjścia reprezentowane są przez symbol cewki



�

W zestawie instrukcji graficznych są zawarte operacje liczbowe.

Poniższy rysunek pokazuje uproszczony schemat połączeń przekaźnikowego obwodu sterowania i

równoważny schemat drabinkowy (Ladder).

Rysunek 4.

Przykład sterowania przekaźnikowego i drabinkowego.

Zauważmy, że na powyższym rysunku, wszystkie wejścia związane z aparatami łączeniowymi

obwodu przekaźnikowego są pokazane jako zestyki w schemacie drabinkowym. Cewka M1 obwodu

przekaźnikowego jest reprezentowana przez symbol cewki wyjściowej w schemacie drabinkowym.

Numery adresów umieszczone nad każdym symbolem zestyku/cewki w schemacie drabinkowym są

odniesieniem do rozmieszczenia zewnętrznych połączeń wejść/wyjść sterownika.

Program napisany w języku Ladder złożony jest ze szczebli (ring), które są zestawami instrukcji

graficznych umieszczonymi między dwoma pionowymi szynami potencjału. Szczeble wykonywane są

sekwencyjnie przez sterowniki.

Projekt "Modernizacja oferty kształcenia zawodowego w powiązaniu z potrzebami lokalnego/ regionalnego

rynku pracy" współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu

Społecznego.

strona: 18 z 48

Zestaw instrukcji graficznych reprezentowany jest przez następujące funkcje:



�

Wejścia / wyjścia sterownika (przyciski, czujniki, przekaźniki, lampki sygnalizacyjne, …)



�

Funkcje sterownika (bloki czasowe, liczniki, …)



�

Działania arytmetyczne i logiczne (dodawanie, dzielenie, AND, XOR, …)



�

Porównania i inne operacje numeryczne (A < B, A = B, przesunięcie, przewijanie, …)



�

Zmienne wewnętrzne sterownika (bity, słowa, …)

Instrukcje graficzne rozmieszczone są z połączeniami pionowymi i poziomymi prowadzącymi w

końcu do jednego lub kilku wyjść i/lub akcji. Szczebel nie może mieć więcej niż jedną połączoną

grupę instrukcji.

Poniższy schemat jest przykładem programu w języku Ladder, złożonego z dwóch szczebli.

Rysunek 5.

Przykład szczebli drabiny.

Projekt "Modernizacja oferty kształcenia zawodowego w powiązaniu z potrzebami lokalnego/ regionalnego

rynku pracy" współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu

Społecznego.

strona: 19 z 48

Każdy szczebel Laddera zawiera sieć siedmiu wierszy i jedenastu kolumn, które są rozmieszczone

w dwóch strefach, jak pokazano na poniższym rysunku.

Sieć programowania schematu drabinkowego jest podzielona na dwie strefy:



Strefa testu zawiera warunki, które są testowane, aby wykonać akcję. Składa się z kolumn

1 - 10 i zawiera zestyki, bloki funkcyjne i bloki porównań.



Strefa akcji zawiera wyjścia lub operacje, które są wykonywane w zależności od rezultatu

testowania warunków w strefie testu. Składa się z kolumn 8 - 11 i zawiera cewki i bloki

operacyjne.

Szczebel Laddera złożony jest z sieci siedem na jedenaście komórek, a zaczyna się w pierwszej

komórce w lewym górnym rogu sieci. Programowanie polega na wprowadzaniu instrukcji w komórki

sieci. Instrukcje testu, porównania i funkcje wprowadzane są w komórki strefy testu i są wyrównywane

do lewej. Logika testów dołączona jest do strefy akcji, gdzie wprowadzane są, wyrównywane do

prawej, cewki, operacje numeryczne i instrukcje sterowania wykonywaniem programu.

Projekt "Modernizacja oferty kształcenia zawodowego w powiązaniu z potrzebami lokalnego/ regionalnego

rynku pracy" współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu

Społecznego.

strona: 20 z 48

Szczeble są rozwiązywane lub wykonywane (wykonanie testów i wyznaczenie wyjść) od góry do

dołu i od lewej do prawej.

Dodatkowo, bezpośrednio nad szczeblem może pojawić się nagłówek szczebla. Służy do opisania

celu logiki szczebla. Nagłówek szczebla może zawierać poniższe informacje:



Numer szczebla



Etykieta (%Li)



Deklaracja podprogramu (SRi:)



Tytuł szczebla



Komentarz szczebla

Po więcej szczegółów np. stosowania nagłówka szczebla w dokumentacji programu,

Schematy Laddera zawierają bloki reprezentujące przepływ programu i funkcje, takie jak:



Zestyki



Cewki



Instrukcje przepływu programu



Bloki funkcyjne



Bloki porównań



Bloki operacyjne

Instrukcje zestyków, cewek i przepływu programu (skoki i wywołania) zajmują pojedynczą komórkę

siatki programowania. Bloki funkcyjne, bloki porównań i bloki operacyjne zajmują wiele komórek.

Rysunek 6.

Przykład zestyku i cewki.

Projekt "Modernizacja oferty kształcenia zawodowego w powiązaniu z potrzebami lokalnego/ regionalnego

rynku pracy" współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu

Społecznego.

strona: 21 z 48

Bloki funkcyjne są umieszczane w strefie testów sieci. Blok musi być wstawiony w pierwszym

wierszu; żadna instrukcja lub linia nie może być umieszczona powyżej lub poniżej bloku funkcyjnego.

Instrukcje testu prowadzą do boku wejść bloku funkcyjnego, a instrukcje testu i/lub instrukcje akcji

prowadzą z boku wyjść bloku.

Blok funkcyjny jest zorientowany pionowo i zajmuje dwie kolumny i cztery wiersze sieci

programowania.

Rysunek 7.

Przykład bloku funkcyjnego.

Bloki porównań są umieszczane w strefie testu sieci programowania. Blok może być umieszczany

w dowolnym wierszu lub kolumnie strefy testu, pod warunkiem, że cały znajdzie się w tej strefie.

Bloki porównań są zorientowane poziomo i zajmują dwie kolumny i jeden wiersz sieci

programowania.

Rysunek 8.

Przykład bloku porównań.

Projekt "Modernizacja oferty kształcenia zawodowego w powiązaniu z potrzebami lokalnego/ regionalnego

rynku pracy" współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu

Społecznego.

strona: 22 z 48

Bloki operacyjne są umieszczane w strefie akcji sieci programowania. Blok może być umieszczany

w dowolnym wierszu strefy akcji. Instrukcja jest wyrównywana do prawej; pojawia się po prawej

stronie i kończy się w ostatniej kolumnie.

Bloki operacyjne są zorientowane poziomo i zajmują cztery kolumny i jeden wiersz sieci

programowania.

Rysunek 9.

Przykład bloku operacyjnego.

Instrukcje w schemacie drabinkowym składają się z elementów graficznych.

Elementy graficzne testów są programowane w strefie testów i wstawiane w jedną komórkę (jeden

wiersz wysokości na jedną kolumnę szerokości).

Projekt "Modernizacja oferty kształcenia zawodowego w powiązaniu z potrzebami lokalnego/ regionalnego

rynku pracy" współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu

Społecznego.

strona: 23 z 48

ELEMENTY GRAFICZNE JĘZYKA DRABINKOWEGO

Graficzne elementy łączące służą do połączenia graficznych elementów testu i akcji.

Projekt "Modernizacja oferty kształcenia zawodowego w powiązaniu z potrzebami lokalnego/ regionalnego

rynku pracy" współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu

Społecznego.

strona: 24 z 48

Elementy graficzne cewek są programowane w strefie akcji i wstawiane w jedną komórkę (jeden

wiersz wysokości na jedną kolumnę szerokości).

Projekt "Modernizacja oferty kształcenia zawodowego w powiązaniu z potrzebami lokalnego/ regionalnego

rynku pracy" współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu

Społecznego.

strona: 25 z 48

Elementy graficzne bloków funkcyjnych są programowane w strefie testu i wymagają czterech

wierszy i dwóch kolumn (oprócz bardzo szybkiego licznika, który wymaga pięciu wierszy i dwóch

kolumn).

Bloki porównania są programowane w strefie testu, a bloki operacyjne są programowane w strefie

akcji.

Projekt "Modernizacja oferty kształcenia zawodowego w powiązaniu z potrzebami lokalnego/ regionalnego

rynku pracy" współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu

Społecznego.

strona: 26 z 48

Projekt "Modernizacja oferty kształcenia zawodowego w powiązaniu z potrzebami lokalnego/ regionalnego

rynku pracy" współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu

Społecznego.

strona: 27 z 48

Język list instrukcji LI

Lista instrukcji:

Projekt "Modernizacja oferty kształcenia zawodowego w powiązaniu z potrzebami lokalnego/ regionalnego

rynku pracy" współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu

Społecznego.

strona: 28 z 48

Projekt "Modernizacja oferty kształcenia zawodowego w powiązaniu z potrzebami lokalnego/ regionalnego

rynku pracy" współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu

Społecznego.

strona: 29 z 48

Przykłady:

Projekt "Modernizacja oferty kształcenia zawodowego w powiązaniu z potrzebami lokalnego/ regionalnego

rynku pracy" współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu

Społecznego.

strona: 30 z 48

Projekt "Modernizacja oferty kształcenia zawodowego w powiązaniu z potrzebami lokalnego/ regionalnego

rynku pracy" współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu

Społecznego.

strona: 31 z 48

Projekt "Modernizacja oferty kształcenia zawodowego w powiązaniu z potrzebami lokalnego/ regionalnego

rynku pracy" współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu

Społecznego.

strona: 32 z 48

Projekt "Modernizacja oferty kształcenia zawodowego w powiązaniu z potrzebami lokalnego/ regionalnego

rynku pracy" współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu

Społecznego.

strona: 33 z 48

2.3. Blok funkcyjny czasowy (%TMi)

Projekt "Modernizacja oferty kształcenia zawodowego w powiązaniu z potrzebami lokalnego/ regionalnego

rynku pracy" współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu

Społecznego.

strona: 34 z 48

Przykład programowania bloku czasowego:

Projekt "Modernizacja oferty kształcenia zawodowego w powiązaniu z potrzebami lokalnego/ regionalnego

rynku pracy" współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu

Społecznego.

strona: 35 z 48

2.4. Blok licznika dwukierunkowego:

\

CU - wejście liczenia w górę, przy zboczu narastającym następuje jednostkowe zwiększenie %Ci.V

CD - wejście liczenia w dół, przy zboczu narastającym następuje jednostkowe zmniejszenie %Ci.V

S – wejście ustawiające

R – wejście resetujące

D (done) – wyjście proste sygnalizujące osiągnięcie przez licznik wartości zadanej

F (full) – wyjście sygnalizujące przepełnienie

E (empty) – wyjście opóźnienia

Projekt "Modernizacja oferty kształcenia zawodowego w powiązaniu z potrzebami lokalnego/ regionalnego

rynku pracy" współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu

Społecznego.

strona: 36 z 48

Przykłady programowania i konfiguracji licznika dwukierunkowego:

Projekt "Modernizacja oferty kształcenia zawodowego w powiązaniu z potrzebami lokalnego/ regionalnego

rynku pracy" współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu

Społecznego.

strona: 37 z 48

Projekt "Modernizacja oferty kształcenia zawodowego w powiązaniu z potrzebami lokalnego/ regionalnego

rynku pracy" współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu

Społecznego.

strona: 38 z 48

2.5. Blok funkcyjny bitowego rejestru przesuwnego (%SBRi)

Blok funkcyjny bitowego rejestru przesuwnego (%SBRi) umożliwia przesuwanie danych bitowych
(0 lub 1) w lewo lub w prawo.



%SBRi.j – bit rejestru. Bity 0 do 15 (j = 0 do 15) rejestru przesuwnego mogą być

sprawdzane przez instrukcje testu i zapisywane przez instrukcje przypisania.



CU - wejście przesuwania w lewo (lub instrukcja) Przy zboczu narastającym, przesuwa

w lewo bity rejestru.



CD- wejście przesuwania w prawo (lub instrukcja) Przy zboczu narastającym, przesuwa

w prawo bity rejestru.



R – wejście kasowania

Projekt "Modernizacja oferty kształcenia zawodowego w powiązaniu z potrzebami lokalnego/ regionalnego

rynku pracy" współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu

Społecznego.

strona: 39 z 48

Przykład programowania

Projekt "Modernizacja oferty kształcenia zawodowego w powiązaniu z potrzebami lokalnego/ regionalnego

rynku pracy" współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu

Społecznego.

strona: 40 z 48

2.6. Blok funkcyjny licznika kroków (%SCi)

Blok funkcyjny licznika kroków (%SCi) dostarcza serii kroków, do których mogą być dołączone

akcje. Przejście się od jednego do innego kroku zależy od zdarzeń zewnętrznych lub wewnętrznych.

W czasie, gdy krok jest aktywny, dołączony bit jest ustawiany na 1. Jednocześnie może być aktywny

tylko jeden krok licznika kroków.

Projekt "Modernizacja oferty kształcenia zawodowego w powiązaniu z potrzebami lokalnego/ regionalnego

rynku pracy" współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu

Społecznego.

strona: 41 z 48

Diagramy czasowe licznika kroków

Programowania licznika kroków

Projekt "Modernizacja oferty kształcenia zawodowego w powiązaniu z potrzebami lokalnego/ regionalnego

rynku pracy" współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu

Społecznego.

strona: 42 z 48

3. Budowa stanowiska dydaktyczno – ćwiczeniowego sterownika PLC

3.1. Widok stanowiska ćwiczeniowego sterownika PLC

1. Kompaktowy sterownik PLC firmy Schneider, seria Twido typ: TWDLCDA10DRF

2. Zasilacz impulsowy 24 V, 5A DC

3. Sygnały wejściowe - przyciski sterownicze z podświetlaniem

4. Siłownik elektryczny 36V

5. Sygnały wyjściowe – styczniki, przekaźniki

1

2

3

4

5

Projekt "Modernizacja oferty kształcenia zawodowego w powiązaniu z potrzebami lokalnego/ regionalnego

rynku pracy" współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu

Społecznego.

strona: 43 z 48

3.2. Opis stanowiska ćwiczeniowego sterownika PLC

Zestaw ćwiczeniowy ze sterownikiem PLC ma służyć do nauki uczniów programowania

sterowników PLC w systemach sterowania.

Zestaw wykonany jest na bazie perforowanej płyty montanowej. Do płyty tej przykręcone są z

odstępem 10 mm, 3 szyny montanowe T35. Wokół szyn zamocowane są korytka grzebieniowe

80 x 80, do układania przewodów łączących zaciski wszystkich elementów zestawu. W zestawie na

szynach T35 zamontowane są poniżej wymienione elementy:

a. na górnej szynie L1:

Zasilacz impulsowy 24 V dc, dający podstawowe napięcie zasilające.

Zasilacz ze względów bezpieczeństwa zestawu edukacyjnego jest podłączony do sieci

230V AC, za pomocą typowego przytłacza 1-fazowego, którego kabel jest bezpośrednio

wprowadzony do obudowy zasilacza, bez pośrednictwa złączek. Przewód PE (uziemienie)

jest wyprowadzony na zewnętrz zasilacza i podłączony do specjalnej złączki dla przewodu

ochronnego, która zapewnia trwałe podłączenie uziemienia na szynie T35 i za jej

pośrednictwem na cała płytę montażowa oraz wszystkie elementy metalowe do niej

podłączone.

a. na górnej szynie L1:

· sześć łączników wyposażonych w parę styków zwiernych i rozwiernych

b. na środkowej szynie L2:

Kompaktowy sterownik PLC z serii Twido firmy Schneider

Złączki na zasilanie, dla wejść sterownika oraz złączka ochronna

Zestaw złączek: 2 razy po 9 złączek zwartych mostkami – dla potencjału + 24 V dc i masy

wyjścia zasilacza

c. na dolnej szynie L3:

dwa przekaźniki oraz dwa styczniki

3 x 6 złączek do podłączenia wyjść

Projekt "Modernizacja oferty kształcenia zawodowego w powiązaniu z potrzebami lokalnego/ regionalnego

rynku pracy" współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu

Społecznego.

strona: 44 z 48

Rozmieszczenie elementów pokazuje poniższy rysunek.

Przyciski sterownicze
(sygnały wejściowe)

Listwa

L3

Przekaźniki,

styczniki

(sygnały

wyjściowe)

Projekt "Modernizacja oferty kształcenia zawodowego w powiązaniu z potrzebami lokalnego/ regionalnego

rynku pracy" współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu

Społecznego.

strona: 45 z 48

W zestawie znajduje się oprogramowanie TwidoSoft, służące do programowania i konfiguracji

Sterowników Twido, oraz do języków programowania List, Ladder i Grafcetkabel.

Oprogramowanie to można zainstalować na komputerze z systemem operacyjnym: WIN98,

WIN2000 albo WINXP. Oprogramowanie jest bezpłatne i nie ma potrzeby zakupu licencji.

Po napisaniu programu, trzeba go przesyłać do sterownika, za pomocą kabla łączącego komputer

ze sterownikiem. Kabel jest wyposażony w dwa złącza: miniDIN8 do sterownika i DB9 do złącza

RS232 w komputerze.

3.3. Widok sterownika PLC firmy Schneider, seria Twido typ: TWDLCDA10DRF

6 – wejść cyfrowych

4 – wyjścia cyfrowe

Projekt "Modernizacja oferty kształcenia zawodowego w powiązaniu z potrzebami lokalnego/ regionalnego

rynku pracy" współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu

Społecznego.

strona: 46 z 48

3.4. Schemat elektryczny stanowiska PLC

Projekt "Modernizacja oferty kształcenia zawodowego w powiązaniu z potrzebami lokalnego/ regionalnego

rynku pracy" współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu

Społecznego.

strona: 47 z 48

Podłączenie wyjść sterowniki:

3.5. Podstawowe dane techniczne sterownika PLC typ: TWDLCDA10DRF

Kompaktowy sterownik PLC firmy Schneider, seria Twido typ: TWDLCDA10DRF

Zasilanie 24 V dc (19,2 – 30 V dc)

Pobór mocy: max. 3,9 W

6 wejść dwustanowych 0/24 V dc (9 dla TWDLCDA16DRF)

4 przekaźniki NO 2A/ 240 V ac nominalnie (±10%); 2A/30 V dc

3 wbudowane liczniki 5 kHz i jeden licznik 20 kHz

dwa języki programowania: drabinkowy oraz lista instrukcji

Oprogramowanie TwidoSoft – darmowe (nie jest potrzebna licencja)

zgodność z normami: EN i IEC 61131-2

kabel do programowania z izolacja galwaniczna 1 kV dc: TSXPC01ISO – produkcji PC THERM

+24V DC

K1

K2

K3

K4

-24V DC

Projekt "Modernizacja oferty kształcenia zawodowego w powiązaniu z potrzebami lokalnego/ regionalnego

rynku pracy" współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu

Społecznego.

strona: 48 z 48

3.6. Podstawowe dane techniczne zastawu ćwiczeniowego PLC:

Nominalne napięcie zasilające: 230 V Ac, 50 Hz; tolerancja zmian: +15%/-20%

Maksymalny pobór prądu 1,8 A

Długość przyłącza 1-fazowego z wtyczka, z uziemieniem: min. 2,5 m

Przeznaczenie do pracy w pomieszczeniu zamkniętym

Temperatura otoczenia 0… 40 ºC

Temperatura transportu i magazynowania: -20 … +70 °C

Wilgotność względna otoczenia: 30 - 80% (bez kondensacji pary wodnej)

Wysokość do 2000 m n.p.m.

Ciśnienie atmosferyczne: 84 … 106 kPa

Urządzenie klasy I;

Napięcie probiercze miedzy zaciskami sieciowymi a wyjściowymi: 5300 V DC

Kategoria instalacji (kategoria przepięcia) II

Stopień zanieczyszczenia 2

Waga 15 kg

Zestaw spełnia wymagania normy: PN-EN 61010-1, wymagania bezpieczeństwa

elektrycznych przyrządów pomiarowych, automatyki i urządzeń laboratoryjnych.