Biulet yn maturalny

Centralna Komisja

Egzaminacyjna

publikacja współfinansowana

przez Europejski Fundusz Społeczny

Maria Wieruszewska

Egzamin

maturalny

z języka

angielskiego

Autorzy biuletynu: Maria Wieruszewska
Autor opracowania graficznego: Maja Chmura ([e-mail])

Redaktor merytoryczny cyklu: Joanna Dziedzic
Redaktor z ramienia CKE: Lucyna Grabowska
Redaktor językowy: Renata Frątczak
Redaktor techniczny: Stefan Drobner

Stan prawny na dzień 1 grudnia 2005 r.

Wydawca: Centralna Komisja Egzaminacyjna
Warszawa 2006

ISBN 83-7400-211-5

Łamanie tekstu:
Trzecie Oko S.C. ([e-mail])

Spis treści

I. Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4

II. Egzamin ustny na poziomie podstawowym

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

5

III. Egzamin pisemny na poziomie podstawowym . . . . . . . . . . . . . . . . . .

11

IV. Egzamin ustny na poziomie rozszerzonym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

13

V. Egzamin pisemny na poziomie rozszerzonym . . . . . . . . . . . . . . . . . .

17

A. Rozprawka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

B. Opis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

C. Recenzja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

D. Opowiadanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27

WSTĘP

Drodzy Maturzyści! Matura '2005 jest już dawno za nami, ale wnioski płynące z analizy jej

wyników oraz opinii zdających pozwalają na sformułowanie kilku porad, które mogą Wam pomóc
zdać maturę w tym roku. To, co wydaje się najważniejsze, poza oczywiście znajomością języka
angielskiego w stopniu wystarczającym, żeby uzyskać 30% punktów, to znajomość kształtu egza-
minu i wymagań stawianych zdającemu. Informacje na ten temat znajdziecie w Informatorze matu-
ralnym. W tym poradniku podpowiemy Wam, jak nie stracić punktów, czyli jak wykorzystać czas
przeznaczony na zapoznanie się z zestawem podczas egzaminu i jak pisać wypowiedzi na obu
poziomach, aby uzyskać jak najwięcej punktów za treść i formę wypowiedzi. Uwagi, które tu znaj-
dziecie, przydadzą się tym najlepszym i najsłabszym językowo. Ci pierwsi bowiem, mogą stracić
cenne punkty, pomimo że poziom ich języka jest bez zarzutu, ponieważ nie znają zasad pisania
w danej formie. Dla tych drugich strata paru punktów z powodu np. nieznajomości formy listu, może
się okazać zgubna i doprowadzić do oblania egzaminu.

Porady i ćwiczenia proponowane w niniejszej publikacji dotyczą egzaminu ustnego na oby-

dwu poziomach oraz zadań sprawdzających umiejętność tworzenia wypowiedzi pisemnej w arkuszu
I i III. Na przykładzie zadań maturalnych, przedstawimy typowe błędy najczęściej niezwiązane
z umiejętnościami językowymi, ale wynikające z nieznajomości kryteriów oceniania i wymagań egza-
minacyjnych. Oprócz porad, jak unikać takich błędów, znajdziecie ćwiczenia pokazujące, jak pra-
widłowo wykonać zadanie.

Zadaniem zdającego egzamin ustny na poziomie podstawowym jest udział w trzech

rozmowach sterowanych – zadanie 1 – oraz opis ilustracji i odpowiedź na dwa pytania związane
z ilustracją – zadanie 2. Ocenie podlega zarówno komunikacja językowa, a więc skuteczny przekaz
wymaganych informacji, jak również poziom języka. Za komunikację językową można uzyskać 75%
wszystkich punktów możliwych do zdobycia. Zdający ma 5 minut na przygotowanie się do
odpowiedzi. W dalszej części tej publikacji znajdziecie informacje, jak skutecznie wykorzystać ten
czas.

Egzamin pisemny na tym poziomie polega na napisaniu dwóch tekstów użytkowych:

krótkiego (np. notatka, pocztówka, ogłoszenie, zaproszenie, ankieta, wiadomość) i dłuższego (list
prywatny i prosty list formalny). W pierwszym przypadku ocenie podlega przekaz informacji (4 punk-
ty) i poprawność językowa (1 punkt). List oceniany jest za przekaz informacji (4 punkty), formę (2
punkty) oraz bogactwo i poprawność językową (po 2 punkty). Razem za obydwa zadania można
uzyskać 15 punktów, z czego 8 za komunikację językową. W rozdziale poświęconym egzaminowi
pisemnemu na poziomie podstawowym znajdziecie kilka uwag, jak nie tracić punktów za
umiejętności pozajęzykowe, a więc np. przestrzeganie odpowiedniej formy, czy limitu słów.

Na poziomie rozszerzonym egzamin ustny składa się z dwóch zadań. Pierwsze polega na

prezentacji materiału stymulującego i rozmowie na jego temat (6 punktów). Drugie zadania to
prezentacja tematu i dyskusja z egzaminatorem (7 punktów). Zadaniem zdającego będzie wybranie
jednego z dwóch zaproponowanych w zestawie tematów i przedstawienie go w ciągu około trzech
minut. Po prezentacji następuje dyskusja z egzaminatorem. Ocenie podlega również poziom języka
w obydwu zadaniach łącznie (7 punktów). W części poświeconej egzaminowi ustnemu na poziomie
rozszerzonym dowiecie się, jak wykorzystać czas przeznaczony na przygotowanie, jak prawidłowo
przedstawić materiał stymulujący, jak przygotować prezentację tematu oraz jakiego typu pytań
można się spodziewać podczas dyskusji.

Zadanie sprawdzające umiejętność pisania polega na napisaniu wypracowania o długości

200 do 250 słów na jeden z trzech tematów w określonej formie (rozprawka, opowiadanie, opis,
recenzja). Za to zadanie można uzyskać maksymalnie 18 punktów. Ocenie podlega treść (5 punk-
tów), kompozycja (4 punkty), bogactwo językowe (5 punktów) i poprawność (4 punkty). W rozdziale
poświęconym tej części egzaminu maturalnego znajdziesz kilka uwag, jak pisać w każdej z wyma-
ganych form, aby nie tracić punktów za treść.

4

I

POZIOM PODSTAWOWY

Egzamin ustny

Zadanie 1

Zadanie 1 polega na przeprowadzeniu trzech rozmów sterowanych, w których musisz

w sposób zrozumiały przekazać informacje zawarte w poleceniu. Za zrozumiały przekaz informacji
możesz uzyskać w sumie 9 punktów – po 3 za każdą rozmowę. Jeśli jednak chcesz uzyskać więcej
punktów, musisz znać i zastosować odpowiednie dla każdej z tych rozmów struktury leksykalne i gra-
matyczne. W rozmowie A – uzyskiwaniu i udzielaniu informacji – należy, między innymi, znać sposo-
by zadawania pytań oraz instruowania. W rozmowie B – relacjonowanie wydarzeń – najważniejszą
umiejętnością jest prawidłowe stosowanie czasów przeszłych, a w rozmowie C – negocjowanie –
musisz znać wyrażenia służące do prowadzenia prostych negocjacji, a więc, jak proponować zrobie-
nie czegoś, zgadzać się i odrzucać propozycje innej osoby.

Zadanie 2

Zadanie 2 polega na opisaniu ilustracji, a następnie udzieleniu odpowiedzi na 2 pytania

egzaminatora. Twój opis powinien być pełny (tzn. że musisz w nim powiedzieć, kogo widzisz, gdzie
są osoby lub zwierzęta przedstawione na obrazku i co one robią) i logicznie uporządkowany, np.: od
ogółu do szczegółu. Pytania do ilustracji znajdują się jedynie w zestawie egzaminatora i usłyszysz je
dopiero w trakcie egzaminu, ale na pewno będą one związane tematycznie z obrazkiem.

Po wylosowaniu zestawu masz 5 minut na przygotowanie się. To niedużo, więc należy ten

czas jak najlepiej wykorzystać. Nie próbuj pisać całych dialogów ani opisu obrazka. Na pewno nie
zdążysz tego zrobić. Poza tym, masz przeprowadzić w miarę naturalną rozmowę, a czytanie z kartki
ma niewiele z tym wspólnego. Nie możesz także do końca przewidzieć, co powie twój rozmówca,
więc, czytając z kartki, nie będziesz w stanie prawidłowo reagować językowo na to, co usłyszysz.
Możesz jednak wypisać sobie kluczowe dla wykonania danego zadania wyrażenia, tak aby w trakcie
zdawania egzaminu nie zapomnieć pod wpływem stresu jakiegoś słówka lub wyrażenia.

Wyobraź sobie, że wylosowałeś poniższy zestaw egzaminacyjny. Zapoznaj się z tym zestawem
i spróbuj się przygotować do zdawania go według zaproponowanego przez nas planu. Sprawdź,
ile czasu ci to zajmie.

Zadanie 1

ROZMOWY STEROWANE

Zapoznaj się z opisem trzech sytuacji. Twoim zadaniem będzie odegranie wskazanych ról.

A Uzyskiwanie, udzielanie informacji

Znajomy z zagranicy, który przebywa w Polsce prosi cię o pomoc w zorganizowaniu wieczornego wyjścia
do restauracji.

Dowiedz się, jaki rodzaj restauracji go interesuje.

Poinformuj go, gdzie taka restauracja się znajduje.

Poradź mu, co powinien tam zjeść i dlaczego.

(rozmowę rozpoczyna egzaminujący)

5

II

!

B Relacjonowanie

Podczas pobytu w górach byłeś świadkiem groźnego wypadku na szlaku. Opowiedz o tym swojemu zna-
jomemu z zagranicy:

co się stało,

jakie były okoliczności tego wypadku,

jakie były jego skutki.

(rozmowę rozpoczyna zdający)

C Negocjowanie

Podczas pobytu za granicą wynajmujesz pokój, który chciałbyś pomalować na inny kolor. Rozmawiasz
z właścicielem mieszkania, który nie jest zachwycony twoją propozycją.

Poproś o pozwolenie na przemalowanie pokoju.

W związku z jego wahaniem, podaj przynajmniej jeden argument przemawiający za przema-
lowaniem pokoju.

W związku z jego odmową, zagroź rezygnacją z wynajmowania pokoju.

(rozmowę rozpoczyna zdający)

Zadanie 2

ROZMOWA NA PODSTAWIE ILUSTRACJI

Opisz poniższą ilustrację i odpowiedz na pytania egzaminującego.

6

Plan przygotowania

Analizujesz swoją rolę w zadaniu 1.

Sytuacja A – Sprawdź, kto rozpoczyna rozmowę. Egzaminator prawdopodobnie zacznie od

zdania

I'd like to go to a restaurant tonight. Możesz więc sobie zanotować pytanie, które będzie

realizacją pierwszego punktu. Takie pewne rozpoczęcie rozmowy i całego egzaminu pozwoli ci
przełamać tremę i zrobi na komisji egzaminacyjnej dobre wrażenie. Nie pisz jednak całych kolejnych
ról, a jedynie najważniejsze słowa lub wyrażenia potrzebne do realizacji pozostałych punktów według
poniższego planu:

What kind of restaurant would you like to go to?

city centre, market square, nearby

some local specialities – delicious; vegetarian dish – healthy

Sytuacja B – Sprawdź, kto rozpoczyna rozmowę. Sytuacja, o której masz opowiedzieć,

zdarzyła się w przeszłości, więc musisz zrealizować zadanie w czasie przeszłym. Zwróć uwagę na
drugi punkt polecenia mówiący o okolicznościach. Podanie okoliczności wymaga zazwyczaj użycia
czasu przeszłego ciągłego (

Past Continuous

). W ten sposób twoja wypowiedź będzie bogatsza pod

względem językowym. Pamiętaj o trzymaniu się tematu, a więc nie możesz opowiadać o jakimś
wypadku, ale wypadku w górach. Wyobraź sobie najczęściej zdarzające się wypadki w górach
i wypisz kilka wyrażeń potrzebnych do realizacji poszczególnych punktów, np.:

break one's leg/arm, fall off a rock

climbing, skiing

go to hospital

Sytuacja C – Sprawdź, kto rozpoczyna rozmowę. Zwróć uwagę na funkcje językowe, które

zastosujesz w tej sytuacji i przypomnij sobie, w jaki sposób należy prosić o pozwolenie, grozić lub
stawiać warunki. Pamiętaj, że nie musisz tłumaczyć żadnych wyrażeń z polecenia, a jedynie wyrazić
myśl, a więc realizując ostatnie polecenie, nie musisz powiedzieć, że rezygnujesz z wynajmowania
pokoju, ale np.:

wyprowadzę się, znajdę sobie inny pokój, opuszczę ten pokój, nie będę tu dłużej

mieszkać itp.

Zapisz kilka wyrażeń potrzebnych do wykonania tego zadania, np.:

could I...?, do you mind if I...?, do you think I could...?

look brighter, cleaner, nicer, bigger

move out, find another room, place to live

Jeśli masz pewność, że realizacja którejś z tych sytuacji nie przysporzy ci żadnych pro-

blemów, nie trać czasu na notatki i skup się na tych zadaniach, które wydają ci się trudniejsze.

Zadanie 2 polega na opisaniu ilustracji, a następnie udzieleniu odpowiedzi na 2 pytania egzaminatora.

Twój opis powinien być pełny (tzn. że musisz w nim powiedzieć, kogo widzisz, gdzie i co te

osoby lub zwierzęta robią) i logicznie uporządkowany, np.: od ogółu do szczegółu. Zanim zaczniesz
opisywać ilustrację, wypisz sobie wszystkie słowa i wyrażenia, które mogą się do tego opisu przydać,
według następującego planu:

osoby: a girl,

szczegóły otoczenia: a green bush,

czynności: stand,

7

Czy jesteś w stanie przygotować się do egzaminu w ciągu 5 minut? Jeśli tak, to przygotuj się

podobnie podczas egzaminu. Notatki, które zrobisz powinny ci pomóc.

Zapoznaj się z kryteriami oceny egzaminu ustnego zamieszczonymi na początku tego rozdziału, a nas-
tępnie przeczytaj poniższy dialog. Czy uczeń, który w ten sposób wykona część A zadania 1, uzyska
maksymalną liczbę punktów za przekaz informacji?

Examiner: I'd like to go to a restaurant tonight.

You: What kind of restaurant would you like to go to?

E: I'd like to try some Polish food. Is there a restaurant serving typical Polish dishes near here?

Y: Yes, but I don't know where. I don't like Polish food.

E: I see, but could you still recommend a typical Polish dish?

Y: I don't know. Perhaps bigos.

Przeanalizujmy teraz poszczególne punkty polecenia.

Dowiedz się, jaki rodzaj restauracji go interesuje.

a

Poinformuj go, gdzie taka restauracja się znajduje.

r

Poradź mu, co powinien tam zjeść i dlaczego.

r

(Uczeń zarekomendował bigos, ale użył polskiego słowa, nie wyjaśniając,
co to za potrawa i nie powiedział, dlaczego warto jej spróbować.)

Za wykonanie tej części zadania uzyska więc tylko 1 punkt.

Uzupełnij teraz tę rozmowę tak, aby uzyskać 3 punkty za przekaz informacji. Spróbuj wykorzystać
notatki zapisane w trakcie przygotowywania się.

E: I'd like to go to a restaurant tonight.

Y: What kind of restaurant would you like to go to?

E: I'd like to try some Polish food. Is there a restaurant serving typical Polish dishes near here?

Y: Yes, there is one

next to the Town hall.

E: What dish would you recommend?

Y:

like roast duck with apple because

.

Przeanalizuj teraz następną konwersację – relacjonowanie wydarzeń. Czy zdający użył odpowied-
nich czasów do zrelacjonowania wydarzeń?

Znajdź i podkreśl 6 błędów w użyciu czasów gramatycznych.

Y: I have spent last weekend in the mountains.

E: How lovely! Did you have a good time?

Y: Not quite. There was an accident.

E: Oh, what exactly happened?

Y: A girl who walked down the path was slipping and she has crashed into a rock.

E: My goodness! Was it serious?

Y: I'm afraid so. She is taken to hospital and I found out that she has broken her leg.

8

W poniższej konwersacji wstaw czasowniki z nawiasów w odpowiedniej formie.

Y: I (spend)

last weekend in the mountains.

E: How lovely! Did you have a good time?

Y: Not really. There was an accident on the slope.

E: Oh, what exactly happened?

Y: A girl (ski)

down the slope and she (crash)

into a rock.

E: My goodness! Was it serious?

Y: I'm afraid so. She (be)

taken to hospital. Then I found out that she (break)

her leg.

Przeczytaj teraz konwersację C – negocjowanie.

Y: Well, I want to paint the walls in my room yellow?

E: I don't think the room needs painting.

Y: But I want to paint it. I want to live in a yellow room.

E: No, I don't agree. I like it as it is now.

Y: Ok. I don't want to live here.

Czy zdający zrealizował wszystkie punkty polecenia? Sprawdźmy:

poproś o pozwolenie na przemalowanie pokoju;

a

w związku z jego wahaniem, podaj argumenty przemawiające

za przemalowaniem pokoju;

a

w związku z jego odmową, zagroź rezygnacją z wynajmowania pokoju.

a

Zdający otrzyma 3 punkty za realizację zadania, ale jego bogactwo językowe będzie bardzo

nisko ocenione. Zdający nie potrafi grzecznie prosić o pozwolenie. Do realizacji tego zadania użył
tylko dwóch czasowników:

want

i

live

.

Uzupełnij teraz poniższą konwersację używając wyrażeń z notatek.

Y: Do you

the walls in my room yellow?

E: I don't think the room needs painting.

Y: It looks dark and gloomy with these grey walls. If I paint it, it will look __________________

and .

E: No, I don't agree. I like it as it is now.

Y: In that case I'm afraid I'll

somewhere nicer.

Przeczytaj poniższy opis tego obrazka. Czy uważasz, że spełnia on wymogi za 2 punkty?

In the picture there is a bush and some grass. I can see a dog, a woman and a girl. It is summer. It is hot.
They are standing. They are in the country.

Ten opis jest to opis chaotyczny, a nie logicznie uporządkowany. Zdający może za taką odpowiedź
dostać tylko 1 punkt.

9

Uzupełnij poniższy tekst tak, aby uzyskać pełny i logiczny opis ilustracji.

In the picture I can see __________________________ with a dog. They are on __________________________ in the
country. The woman and the girl are ___________________ on a path and the dog is _________________________
on the grass. In the background there is a big, green _____________________________________ . It must be
__________________________ because the woman and the girl are wearing summer ___________________________:
shorts and sleeveless tops. I think they are talking.

Pytania do ilustracji znajdują się jedynie w zestawie egzaminatora, ale na pewno będą one

związane tematycznie z obrazkiem. Spróbuj przewidzieć, jakie pytania mogą zostać zadane do ilus-
tracji w naszym zestawie. Przede wszystkim, jakiej tematyki będą one dotyczyć: miejsca zamieszka-
nia, życia towarzyskiego i rodzinnego, sposobu spędzania wakacji czy może świata przyrody?

Pytania do zadania 2 brzmią następująco:

1. What do you think the woman and the girl are talking about? What makes you think so?

2. What do you think are the good and bad sides of having a pet?

Pamiętaj, że pytania wymagają pełnych odpowiedzi, a więc jeśli wyrazisz opinię, musisz ją

uzasadnić. Przeczytaj poniższe odpowiedzi zdającego i zastanów się, czy są to pełne odpowiedzi.

Odpowiedź na pytanie 1

I think that the woman and the girl are talking about the dog.

Odpowiedź na pytanie 2

I think that it is good to have a dog because a dog can be a friend, especially when you don't have a brother
or sister.

Zwróć uwagę, że zdający odpowiedział jedynie na część pierwszego pytania, ponieważ nie

uzasadnił swojej opinii. Pytanie drugie wymagało przytoczenia zarówno dobrych, jak i złych stron
posiadania zwierzęcia w domu. Zdający podał tylko dobrą stronę.

Podczas egzaminu skoncentruj się na zrozumieniu pytań i pamiętaj o udzielaniu pełnych
odpowiedzi. Jeśli nie masz pewności, że zapamiętałeś całe pytanie, poproś o powtórzenie go.
Wyrażając swoją opinie, zawsze ją uzasadnij.

Uzupełnij wypowiedź zdającego wykorzystując podpowiedzi podane w nawiasach.

Odpowiedź na pytanie 1

In my opinion the woman and the girl are talking about the dog. I think so because the woman (point at the
dog)

and the girl (look at it, listen)

. Perhaps the woman (teach)

the girl how to train a dog.

Odpowiedź na pytanie 2

I think that it is good to have a dog because a dog can be a friend, especially when you don't have a brother
or sister. Besides, (have some exercise)

when you play

with your dog or take it for a walk. On the other hand, there are some problems, too. When you (go on hol-
iday)

, you (be not always allowed)

to take

your dog with you and you have to find someone to look after it.

Odpowiedz na drugie pytanie, mówiąc o innym zwierzątku i używając innych argumentów.

10

!

POZIOM PODSTAWOWY

Egzamin pisemny

W części WYPOWIEDŹ PISEMNA masz do napisania dwa teksty: krótką formę użytkową

(notatkę, pocztówkę, ogłoszenie, zaproszenie, wiadomość albo ankietę) oraz dłuższą formę
użytkową (list prywatny albo formalny). Obydwa te zadania sprawdzają przede wszystkim
umiejętność skutecznego komunikowania się na piśmie, a więc należy przekazać w zrozumiały
sposób informacje zawarte w poleceniu. Dodatkowo w dłuższym tekście należy zmieścić się w po-
danym limicie słów i zachować formę listu prywatnego lub formalnego. Aby uzyskać 2 punkty za
formę, twój list musi spełnić następujące wymogi: musi zawierać odpowiedni dla danego typu listu
zwrot rozpoczynający i kończący oraz wstęp, rozwinięcie i zakończenie, musi być spójny i logiczny
i mieścić się w limicie słów (120–150) z tolerancją +

_10% słów. Spełnienie tych wymogów nie jest trudne

nawet, jeśli twój poziom języka jest niski. Ocenie podlega także bogactwo i poprawność językowa.

Krótki tekst użytkowy

Zapoznaj się z zadaniem sprawdzającym umiejętność pisania krótkiego tekstu użytkowego
z matury 2005, a następnie przeanalizuj tekst napisany przez zdającego i sprawdź, ile
z określonych w poleceniu informacji zdołał on skutecznie przekazać.

Gościsz u siebie kolegę z Walii. Wcześnie rano musisz wyjść z domu, a nie chcesz budzić gościa.
Przed wyjściem z domu zostaw dla niego wiadomość. Napisz:

dlaczego musiałeś wyjść,

jak długo cię nie będzie,

co może zjeść na śniadanie,

co będziecie robić, kiedy wrócisz.

Sorry, I had to go out. I'll be back for an hour or so. You can have breakfast: the cornflakes and milk are in
the kitchen. What would you like to do in the evening?

Przeanalizujmy teraz ten tekst pod kątem zgodności z poleceniem:

dlaczego musiałeś wyjść – Sorry, I had to go out – zdający nie podał przyczyny wyjścia,
a więc za tę informację dostanie 0 punktów;

jak długo cię nie będzie – I'll be back for an hour or so – zdający podał na jak długo przyjdzie
do domu, a nie kiedy. Prawdopodobnie użył przyimka for w znaczeniu za i w ten sposób
jego informacja nie jest zgodna z poleceniem, chociaż poprawna gramatycznie, a więc
także za tę informację dostanie 0 punktów;

co może zjeść na śniadanie – You can have breakfast: the cornflakes and milk are in the
kitchen – zdający podał, co jego kolega może zjeść na śniadanie, a więc za tę informację
dostanie 1 punkt;

co będziecie robić, kiedy wrócisz – What would you like to do in the evening? – zdający nie
zaproponował niczego na wieczór, ale zapytał, co kolega chciałby robić, a więc i za
przekazanie tej informacji dostanie 0 punktów.

Tekst napisany przez zdającego jest bez zarzutu pod względem językowym, ale niestety, tylko

jedna informacja została przekazana zgodnie z poleceniem i w ten sposób za całe zadanie można
przyznać tylko 1 punkt na 5 możliwych.

11

III

!

Pamiętaj więc, żeby dokładnie czytać całe polecenie i pisać to, co jest w nim wymagane. Jeśli

nie masz pewności, czy wyrażasz się precyzyjnie, użyj innego zwrotu, który na pewno znasz, a który
także spełnia zadanie.

Przekazanie mniej niż trzech z wymaganych czterech informacji powoduje automat ycznie

utratę punktu za poprawność, nawet jeśli tekst jest bezbłędny.

Uzupełnij poniższy tekst tak, aby stanowił on pełną realizację zadania.

Sorry, I had to go out because _______________________________ . I'll be back _______________________________ . You

can have breakfast: the cornflakes and milk are in the kitchen. What do you think about

______________________________________________________________ in the evening?

Dłuższy tekst użytkowy

Zapoznaj się z zadaniem sprawdzającym umiejętność pisania dłuższego tekstu użytkowego
z matury 2005 i podaj, jaki rodzaj listu należy napisać.

Starasz się o przyjęcie na studia w jednym z brytyjskich lub amerykańskich uniwersytetów. Napisz
list, który prześlesz na wybraną uczelnię.

Poinformuj, skąd dowiedziałeś się o tej uczelni i jakim kierunkiem jesteś zainteresowany.

Zaprezentuj się jako odpowiedni kandydat i wymień przynajmniej jedno swoje osiągnięcie.

Poinformuj, od jak dawna uczysz się angielskiego i jaki jest twój poziom zaawansowania.

Podaj dwa argumenty uzasadniające twój wybór uczelni za granicą.

Przeanalizuj tekst napisany przez zdającego i odpowiedz na następujące pytania:

1.

Czy zdający zastosował odpowiedni do treści rodzaj listu?

2.

Ile słów liczy ten list?

3.

Czy zdający przekazał wszystkie wymagane informacje?

Hi,
I found the information about your college in the local newspaper. I want to study law. I am inte-
rested in political problems. I won a school competition about the European Union. I have been
learning English for 5 years and my English is good. I want to study abroad to improve my English
and meet interesting people.
Yours, XYZ

Odpowiedzmy teraz na zadane pytania.

1.

Zdający napisał list prywatny, a nie formalny.

Zgodnie z kryteriami oceny dłuższego tekstu użytkowego ten list nie spełnia wymogów formy,
ponieważ występują w nim jedynie dwa elementy z pięciu charakteryzujących poprawny list.

Zwrot grzecznościowy rozpoczynający list typowy dla listu formalnego

r

Wstęp

r

Rozwinięcie

a

Zakończenie

r

Zwrot grzecznościowy kończący list typowy dla listu formalnego

r

Razem za formę zdający uzyskuje 0 punktów.

12

!

2.

Objętość pracy wynosi mniej niż 50% wymaganej liczby słów (59 słów), zatem zarówno bogactwo

językowe, jak i poprawność muszą być ocenione na 0 punktów.

3

. Zdający przekazał wszystkie określone w poleceniu informacje. Otrzyma więc 4 punkty za treść.

W tej sytuacji list, który jest językowo poprawny i przekazano w nim wszystkie wymagane

informacje może być oceniony jedynie na 4 punkty na 10 możliwych. Zauważ, jak łatwo stracić aż
6 punktów niezależnie od umiejętności językowych.

Pamiętaj więc o zachowaniu formy listu. Po napisaniu listu sprawdź, czy użyłeś odpowiedniego
dla danego typu listu zwrotu rozpoczynającego i kończącego, czy składa się on ze wstępu,
rozwinięcia i zakończenia, czy jest spójny i logiczny i czy mieści się w limicie słów 120–150 z tole-
rancją 10% liczby słów. Realizacja pierwszego punktu (kropki) z polecenia najczęściej nie jest
wstępem, a ostatniego zakończeniem. Należy napisać choćby jedno zdanie od siebie.

Uzupełnij poniższy list tak, aby spełniał on wszystkie wymogi dotyczące formy i liczby słów oraz, żeby
jego treść była zgodna z poleceniem.

Dear __________________,
I am writing to apply for a place on ____________________________________________________________________ .
I have read your advertisement in _____________________________________________________________ .

I think I am a suitable candidate because _____________________________________________________________
_______________________________________ . I have been studying English ____________________________________
__________________________________________________________________ . In 2003 I won ___________________
_________________________________________________________________________________________________________ .

I would like to study _____________________________________________________________________________________
____________________________________ . I hope ____________________________________________________________
____________________________________________________________________ .

____________________________________________ ,
XYZ

POZIOM ROZSZERZONY

Egzamin ustny

Zadanie 1

Zadanie 1 polega na prowadzeniu rozmowy na temat materiału stymulującego. Twoim

zadaniem będzie prezentacja tego materiału oraz udzielenie odpowiedzi na kilka dotyczących go
pytań, które sprawdzają umiejętność interpretowania oraz wyrażania i uzasadniania opinii. Pytania
znajdują się w zestawie egzaminującego. Za tę rozmowę możesz uzyskać 6 punktów, bez względu
na umiejętności językowe. Te bowiem są oceniane za całość egzaminu, a więc za obydwa zadania
i można za nie uzyskać 7 punktów.

Zadanie 2

Zadanie 2 polega na prezentacji jednego z dwóch tematów zamieszczonych w zestawie

i dyskusji z egzaminującym na zaprezentowany temat. Prezentacja tematu, trwająca około 3 minut,
powinna być poprawnie skonstruowana, a więc zawierać wstęp, rozwinięcie i zakończenie. Aby
uzyskać jak najwięcej punktów, musisz przedstawić bogatą treść i ująć temat wielostronnie. Za tę
część egzaminu możesz uzyskać 7 punktów: 3 za prezentację i 4 za dyskusję.

13

IV

Po wylosowaniu zestawu będziesz miał 15 minut na przygotowanie się do odpowiedzi. Należy

jak najlepiej wykorzystać ten czas. Przede wszystkim przeanalizuj materiał stymulujący. Pytania, które
zada egzaminujący będą dotyczyły tego materiału, a więc nie powinny cię zaskoczyć. Pierwsze
pytanie będzie na pewno prośbą o przedstawienie materiału w odniesieniu do głównego problemu
zasygnalizowanego w poleceniu. To oznacza, że nie masz szczegółowo opisywać poszczególnych
obrazków i innych jego elementów, ale masz je przedstawić, łącząc je w logiczną całość pod-
porządkowaną tematowi materiału. Kolejne pytania sprawdzają umiejętność interpretowania mate-
riału oraz wyrażania i uzasadniania opinii. Ostatnie pytanie nie odnosi się bezpośrednio do materiału,
ale jest z nim tematycznie związane i wymaga trochę bardziej rozbudowanej, kilkuzdaniowej
odpowiedzi. Przygotowując się, spróbuj ogarnąć w jedną logiczną całość wszystkie elementy mate-
riału. Nie pisz tego opisu, po stracisz czas potrzebny do przygotowania się do zadania 2.

Przygotowując się do zadania 2, musisz przede wszystkim dokonać wyboru tematu.

Przeanalizuj obydwa tematy. Jeśli masz wątpliwości, czy dobrze rozumiesz któryś z nich, nie wybie-
raj tego wątpliwego, ponieważ istnieje ryzyko, że twoja prezentacja będzie całkowicie lub częściowo
niezgodna z tematem. Najlepiej napisz sobie plan prezentacji. Bardzo często temat będzie sfor-
mułowany tak, że twoja prezentacja będzie podobna do rozprawki. Oczywiście jej treść nie będzie
oceniana tak, jak treść rozprawki, ale też powinna być spójna, logiczna, podporządkowana myśli
przewodniej i wieloaspektowa. To oznacza, że jeśli będziesz w niej poproszony o opinie na jakiś
temat, to powinieneś przytoczyć także opinię odmienną, wskazując, dlaczego się z nią nie zgadzasz.
Po zakończeniu prezentacji będziesz dyskutował na jej temat z egzaminującym. Jego pytania mogą
dotyczyć zarówno treści, jak i konstrukcji wypowiedzi, a ocenie podlega udział w dyskusji, wyrażanie
i obrona opinii oraz argumentowanie.

Zapoznaj się z poniższym zestawem na egzamin ustny na poziomie rozszerzonym, a następnie

przeanalizuj zamieszczone odpowiedzi zdającego i zobacz, jakich błędów musisz się wystrzegać.

ZESTAW ZDAJĄCEGO

POZIOM ROZSZERZONY

Zadanie 1

ROZMOWA NA PODSTAWIE MATERIAŁU STYMULUJĄCEGO

Przeanalizuj przedstawiony materiał.
Przygotuj się do jego prezentacji i rozmowy z egzaminującym na temat:

rodzajów nałogów,

ich przyczyn i skutków,

sposobów walki z nimi.

14

Young people can be put under pressure to take drugs from

their friends or other people. But drugs are illegal and

everyone has the right to SAY NO.

Giving up smoking?
You may need some

help.

4

Zadanie 2

PREZENTACJA TEMATU I DYSKUSJA

Zapoznaj się z podanymi tematami. Wybierz jeden i przygotuj się do jego 2–3-minutowej prezentacji
oraz dyskusji z egzaminującym.

1. It is often said that violence among young people is caused by television and computer games. Do

you agree with this opinion? Why? Why not?

2. What are the advantages and disadvantages of Internet shopping?

Egzaminujący zada poniższe pytania do zadania 1:

1. Could you present the material in relation to the main idea?

2. What reason for starting an addiction is mentioned in the material?

3. How can you interpret the bottom left picture?

4. Do you think that the ways of fighting an addiction presented in the material are effective or not?

Why?

5. Do you think that a ban on smoking in public places is a violation of human rights?

Justify your opinion.

Ponieważ pierwsze pytanie jest takie samo dla wszystkich zestawów, poświęcimy mu więcej

uwagi. Pozostałe pytania potraktuj jako materiał ćwiczeniowy i odpowiedz na nie, pamiętając o udzie-
laniu pełnych odpowiedzi i uzasadnianiu swojej opinii.

Za odpowiedź na pytanie 1 zdający może otrzymać 2 punkty, pod warunkiem, że dokona

pełnej prezentacji materiału. Czym więc jest pełna prezentacja?

Przeczytaj odpowiedź zdającego na pierwsze pytanie. Czy jest to odpowiedź za 2 punkty?

In the material I can see two short texts and four pictures. In one picture there are three boys who are smok-
ing cigarettes. In the next picture there is a man smoking a cigarette and half of his face is decaying. There
is also a poster with the names of addictions and a packet of nicorette.

Zdający przedstawił wszystkie elementy tego materiału, ale nie dokonał tego w odniesieniu

do głównego problemu i nie podał, czego dotyczą dwa krótkie teksty. Taka prezentacja będzie oce-
niona na 1 punkt.

Uzupełnij poniższą odpowiedź na pierwsze pytanie tak, aby uzyskać za nią 2 punkty.

The main idea of the material is

. It is illustrated by a short text about a possible reason for young people's addictions and

a picture of three boys smoking cigarettes. Another picture presenting the possible results of smoking shows

. Apart from smoking there are other addic-

tions such as

and there is a caption warning against them

on a poster. The problem of fighting a habit is represented by
and .

2. What reason for starting an addiction is mentioned in the material?

Zwróć uwagę na ten element materiału, który zawiera odpowiedź na to pytanie, a więc tekst:

Young people can be put under pressure to take drugs from their friends or other people. But drugs are il-
legal and everyone has the right to SAY NO.

Musisz jednak zrozumieć ten tekst i powiedzieć własnymi słowami, jak go rozumiesz.

15

3. How can you interpret the bottom left picture?

Obrazek, o który chodzi w pytaniu przedstawia palącego mężczyznę. Połowa jego twarzy jest

w staniu rozkładu. Interpretacja nie będzie więc zbyt trudna. Musisz powiedzieć, jakie znaczenie ma
ten makabryczny obraz.

4. Do you think that the ways of fighting an addiction presented in the material are effective or not?

Why?

To pytanie dotyczy elementów materiału, ale nie jest pytaniem o interpretację. Musisz jednak

najpierw podać sposoby zwalczania nałogów przedstawione w materiale, a więc plakaty
o odpowiedniej treści oraz środki farmakologiczne, a następnie wyrazić swoją opinię na temat ich
skuteczności i uzasadnić ją.

5. Do you think that a ban on smoking in public places is a violation of human rights? Justify your opinion.

Ostatnie pytanie jest związane tematycznie z materiałem, ale nie dotyczy bezpośrednio

żadnego z jego elementów. Pamiętaj o pełnym uzasadnieniu swojej opinii. Krótka odpowiedź „tak"
albo „nie" nie wystarczy. Należy podać kilkuzdaniowe uzasadnienie.

Zadanie 3

Wyobraź sobie, że zdający wybrał pierwszy temat, a więc:

It is often said that violence among young people is caused by television and computer games. Do you
agree with this opinion? Why? Why not?

Jak należy się przygotować do prezentacji tematu, aby efektywniej wykorzystać czas? Na

pewno nie należy pisać całej prezentacji. Może nie wystarczyć czasu, a poza tym czytanie z kartki
nie zrobi dobrego wrażenia na komisji. Najlepszym sposobem będzie przygotowanie bardziej lub
mniej szczegółowego planu. Unikniesz w ten sposób chaotycznej i nieuporządkowanej wypowiedzi.
Przemyśl, jakie stanowisko zajmiesz, rozpatrując problem zawarty w temacie, jakich użyjesz argu-
mentów i jakie przytoczysz przykłady potwierdzające twoją opinię. Zastanów się nad argumentami
przeciwnymi i dlaczego się z nimi nie zgadzasz oraz nad podsumowaniem, które będzie logicznie
wynikać z twojej wypowiedzi.

Uzupełnij poniższy plan prezentacji tematu i, wykorzystując go, wygłoś prezentację. Sprawdź, ile czasu
zajmie ci wypowiedź.

Wstęp – twoja opinia

Rozwinięcie

Argumenty

Przykłady

Opinia

Pamiętaj, że treść prezentacji tematu powinna być bogata i wielostronna. Należy więc oprócz
swojej opinii z uzasadnieniem i przykładami podać opinię przeciwstawną.

16

!

Przeczytaj fragment poniższej prezentacji i uzupełnij ją przykładami we wskazanych miejscach.

Violence among young people has become a serious problem in the last twenty years. One of the reasons
might be the increasing popularity of computer games and television programmes, including cartoons, show-
ing brutal murders and involving young people's imaginations. Even small children usually have unlimited
access to television and computer games. They very often watch films and play computer games without adult
supervision. They accumulate bad feelings and emotions and then they try to get rid of them uncontrollably,
which may be manifested in the form of violent acts.
There are numerous examples of crimes committed by minors.

(Podaj przykłady takich przestępstw).

However, some people say that there must be other reasons for young people's violence. They claim that old
fairy tales read by older generations are full of violence as well.

(Podaj przykłady takich bajek.)

All in all, I agree that violence among young people is caused by television and computer games, but not only
they are to blame.

Ta prezentacja jest całkowicie zgodna z tematem, zawiera wstęp, rozwinięcie i zakończenie,

ale nawet po uzupełnieniu przykładami nie jest pełna. Zastanów się, jak ją uzupełnić, aby mogła być
oceniona na 3 punkty?

Druga część zadania 2 na poziomie rozszerzonym to dyskusja z egzaminatorem na temat

przedstawiony przez zdającego. Egzaminator zadaje kilka pytań dotyczących na przykład konstrukcji
prezentacji, argumentacji i z pewnością przynajmniej jedno, które sprawdzi, czy umiesz bronić
własnej opinii.

Przykładowe pytania do tej prezentacji mogłyby wyglądać następująco:

1. What other reasons for children's violence can be mentioned?

2. Do you agree that classic fairy tales are full of violence? Why?

3. You said that children have unlimited access to television and computers. I don’t agree with you

on that.

4. Can you think of any solution to the problem of violence among young people?

Odpowiedz na powyższe pytania.

POZIOM ROZSZERZONY

Egzamin pisemny

Twoim zadaniem na egzaminie pisemnym będzie, podobnie jak na poziomie podstawowym,

rozwiązanie zadań sprawdzających rozumienie ze słuchu i rozumienie tekstu czytanego połączone
z zadaniem sprawdzającym rozpoznawanie struktur leksykalno-gramatycznych (arkusz II). Druga
część egzaminu na poziomie rozszerzonym (arkusz III) to zadania otwarte sprawdzające stosowanie
struktur leksykalno-gramatycznych oraz umiejętność pisania dłuższej wypowiedzi we wskazanej
formie (rozprawka, opowiadanie, opis, recenzja) na jeden z trzech tematów do wyboru. W tym zada-
niu ocenie podlega treść, kompozycja, bogactwo językowe i poprawność. Aby uzyskać jak najwięcej
punktów za wypowiedź pisemną, musisz nauczyć się, jak pisać w każdej z wymaganych form oraz,
co w każdej z tych form stanowi o bogactwie języka. Stosunkowo łatwo będzie ci uzyskać punkty za
treść i kompozycję, jeśli zastosujesz się do wymogów określonych w kryteriach oceniania
wypowiedzi pisemnej. Twoje wypracowanie będzie oceniane według tych kryteriów, więc nie możesz

17

V

sobie pozwolić na eksperymenty w zakresie formy wypowiedzi. Egzamin nie jest konkursem liter-
ackim, a twoja praca będzie „mierzona" według ustalonego wzoru i jeśli do tej miary jej nie dostosu-
jesz, stracisz niepotrzebnie punkty za treść, nawet jeśli pozostałe elementy pracy będą bez zarzutu.
Przeanalizujemy teraz kryterium treści dla wszystkich wymaganych form wypowiedzi.

Rozprawka

18

Kryterium oceny

zdający:

I. TREŚĆ

rozumie wybrany
temat;

dostosowuje treść do
formy wypowiedzi:

formułuje tezę

omawia temat

podsumowuje

temat

zna realia danego ob-
szaru językowego
(kryterium to wpro-
wadzamy, jeżeli
temat wymaga ich
znajomości)

A - 5 pkt

zdający:

1.

formułuje wypo-
wiedź zgodną

z tematem

2.

prawidłowo formu-

łuje tezę/antytezę

adekwatną do

tematu

3.

omawia temat,
trafnie dobierając

argumenty za

i przeciw

4.

podsumowuje

temat

5.

poprawnie posłu-
guje się wiedzą
dotyczącą realiów
danego obszaru
językowego

B - 4, 3, 2 pkt

zdający:

1.

formułuje wypo-

wiedź częściowo

zgodną z tematem

2.

formułuje tezę/
antytezę pozosta-
jącą w związku
z tematem

3.

omawia temat,

częściowo trafnie
dobierając argu-

menty za i przeciw

4.

podejmuje próbę

podsumowania

tematu

5.

na ogół poprawnie

posługuje się

wiedzą dotyczącą

realiów danego ob-

szaru językowego

C - 1, 0 pkt

zdający:

1.

formułuje wypo-

wiedź znacznie
odbiegającą
od tematu

2.

nieudolnie formu-
łuje tezę/antytezę
lub nie formułuje jej

3.

omawia temat,
często nietrafnie
dobierając lub
pomijając argu--
menty za i przeciw

4.

podsumowanie

nie wynika z tekstu
rozprawki lub nie
podsumowuje
tematu

5.

popełnia dość
liczne błędy logi-
czne i/lub rzeczowe
dotyczące realiów
danego obszaru
językowego

Jeśli chcesz napisać rozprawkę, której treść będzie oceniona na 5 punktów, musisz spełnić

wymagania określone w kolumnie A, a więc praca musi być w całości na temat. Musisz także
nauczyć się prawidłowo formułować tezę w zależności od typu rozprawki. Jeżeli w temacie zawarte
jest sformułowanie sugerujące przytoczenie argumentów za i przeciw, to znaczy, że masz napisać
rozprawkę argumentatywną (For and Against Essay). Wówczas prawidłowo sformułowana teza jest
powtórzonym tematem lub jego parafrazą. Może też być postawiona w formie pytania. Jeden z tema-
tów maturalnych w 2005 roku brzmiał:

Mamy w domach coraz więcej urządzeń elektrycznych i elektronicznych ułatwiających lub uprzyjemniają-
cych nam życie. Napisz rozprawkę przedstawiając dobre i złe strony takiej sytuacji.

W tego typu rozprawce wstęp musi określać temat i zawierać tezę, ale nie może zawierać opinii

autora. Ta może się znaleźć w podsumowaniu. Prawidłowo sformułowana teza do tego tematu może
brzmieć:

People have more and more electric and electronic equipment in their households. There are advantages and
disadvantages (good and bad sides) of this situation.

a

People have more and more electric and electronic equipment in their households. In this composition I will
present the advantages and disadvantages (good and bad sides) of this situation.

People have more and more electric and electronic equipment in their households. What are the advantages
and disadvantages (good and bad sides) of this situation?

Rozwinięcie powinno zawierać dwa akapity: jeden poświęcony argumentom „za", a drugi

„przeciw" lub odwrotnie. Kolejność zależy od tego, co chcesz napisać w podsumowaniu, ponieważ
powinno ono logicznie wynikać z ostatniego akapitu rozwinięcia. Pamiętaj, aby do przytaczania argu-
mentów stosować różnorodne służące do tego zwroty, np.:

on the one hand, firstly, secondly, final-

ly itd. W celu wprowadzenia argumentów przeciwnych, użyj: however, nevertheless, on the other hand
itd. Naucz się zwrotów charakterystycznych dla rozprawki. Znajdziesz je w podręczniku w części
poświęconej sprawności pisania oraz w różnego rodzaju repetytoriach maturalnych i podręcznikach
na temat rozwijania umiejętności pisania w języku angielskim.

Jeżeli temat rozprawki sformułowany jest tak, że wymaga wyrażenia opinii, to znaczy, że

należy napisać tzw.

Opinion Essay. W takim wypadku należy we wstępie przedstawić swoją opinię,

a następnie, w rozwinięciu, poprzeć ją argumentami i przedstawić opinię przeciwstawną.
Przykładowy temat takiego typu rozprawki może brzmieć:

Napisz rozprawkę na temat:

„Chirurgia plastyczna – potrzeba czy próżność?"

W tego typu rozprawce wstęp musi zawierać opinię autora. Jej brak jest oceniany tak, jak

brak tezy w rozprawce argumentatywnej. Rozwinięcie powinno zawierać argumenty potwierdzające
twoją opinię wraz z uzasadnieniem oraz opinię przeciwstawną. W zakończeniu należy powtórzyć
swoją opinię innymi słowami.

Przeczytaj poniższą rozprawkę i odpowiedz na zamieszczone pod nią pytania.

The invention of electricity was a milestone in the development of mankind. I can't imagine now life
without the computer, television, fridge or electric kettle. I think that it would be very difficult to live
without electricity.
Firstly, electricity enables us to prepare our meals quickly and safely. You do not have to worry that
your kettle will burn if you forget to turn the gas off while boiling water. If you use an electric kettle,
it will switch off automatically when the water boils.
Secondly, you can keep your food fresh thanks to the fridge and freezer. You can also wash your clothes
without using much effort. You just put the laundry into the washing machine, press the button and
after an hour or so it is clean.
What is more, electricity makes our life more pleasant thanks to such equipment as the computer, tele-
vision or any kind of hi-fi. When you are tired and do not want to go out, you can always surf the
Internet, listen to music or watch an interesting program on TV.
I remember a day when there was an electricity failure. It was horrible! I could neither make coffee
for myself nor watch TV. The house was cold and dark and the only thing I could do was to go to sleep
or talk on the phone.
To sum up. I must say that electricity is very important, but on the other hand you have to pay very
high electricity bills, which drives me mad.

1.

Czy ta rozprawka jest w całości zgodna z tematem?

2.

Czy we wstępie został określony temat?

3.

Czy we wstępie postawiona została teza adekwatna do tematu?

4.

Czy omówiono temat, trafnie dobierając argumenty za i przeciw?

5.

Czy podsumowanie tematu wynika logicznie z treści rozprawki?

19

Niestety, odpowiedź na każde z tych pytań brzmi NIE! Przeanalizujmy poszczególne pytania

i przyznajmy punkty za treść zgodnie z kryteriami oceniania.

Ad. 1

Praca jest częściowo nie na temat, ponieważ autor pisze nie tylko o urządzeniach elektrycznych i elek-
tronicznych, ale także o elektryczności w ogóle. Fragment:

I remember a day when there was an electricity failure. It was horrible! I could neither make coffee for myself
nor watch TV. The house was cold and dark and the only thing I could do was to go to sleep or talk on the
phone.

jest niezgodny z tematem. (2–3 pkt.)

Ad. 2

i

3

Autor nie określił tematu i nie sformułował tezy. Podał jedynie swoją opinię i to w dodatku nie
związaną z tematem. (0 pkt.)

Ad. 4

Autor omówił część tematu, ponieważ w rozwinięciu nie przytoczył argumentów przeciwnych. Jedyny
taki argument zawarty jest w zakończeniu. (1 pkt)

Ad. 5

Autor podsumował temat, ale jego podsumowanie nie wynika logicznie z treści rozprawki.

W rozwinięciu podaje on same pozytywne aspekty posiadania sprzętu elektrycznego i elektronicz-
nego, a w zakończeniu przytacza argument przeciwny. (1 pkt)

Treść tej rozprawki zostałaby oceniona na 1 punkt. Autor stracił aż 4 cenne punkty tylko dla-

tego, że nie znał lub nie przestrzegał zasad pisania rozprawki argumentatywnej.

Co możesz zrobić, żeby nie popełnić takiego błędu?

Pamiętaj, żeby poznać wymagania dotyczące danej formy i pisząc swoją pracę zastosować się do
nich.

W tym celu naucz się pisać plan wypowiedzi. W przypadku rozprawki możesz zastosować

następujący schemat:

Teza:

People have more and more electric and electronic equipment in their households.

There are advantages and disadvantages of such a situation.

Argument y za

Argument y przeciw

Podsumowanie:

20

!

Uzupełnij plan rozprawki swoimi argumentami i skrótem podsumowania, a następnie napisz

rozprawkę według tego planu.

Język rozprawki.

Pamiętaj także o bogactwie językowym: leksykalnym i gramatycznym. W przypadku rozpraw-

ki, wszelkie wyrażenia służące do wprowadzania argumentów, przykładów, przeciwnej opinii oraz
podsumowania podniosą wartość twojej pracy i możesz się ich nauczyć przed egzaminem.
Przydadzą ci się niezależnie od tego, jaki będzie temat rozprawki i podniosą wartość twojej pracy,
nawet jeśli słownictwo związane ściśle z tematem będziesz znać w stopniu dość ograniczonym.
Bogactwo struktur gramatycznych powinno się przejawiać głównie poprawnym stosowaniem zdań
złożonych i zdań w stronie biernej. Poprawny styl to styl formalny. Unikaj więc osobistych, nace-
chowanych emocjami opinii.

Opis

21

Podobnie, jak w przypadku rozprawki, aby uzyskać 5 punktów za treść, należy napisać opis

zgodnie z wymaganiami określonymi w kryteriach oceniania. Praca musi być całkowicie zgodna z te-
matem. We wstępie należy podać ogólne informacje na temat opisywanej osoby lub miejsca (tj. w przy-
padku osoby – jej imię i nazwisko, płeć, wiek, zajęcie lub inną istotną dla danego tematu informację,
a w przypadku miejsca należy określić, co to jest za miejsce i podać położenie, wielkość, cechy kra-

Kryterium oceny

zdający:

I. TREŚĆ

rozumie wybrany
temat;

dostosowuje treść
do formy:

przedstawia infor-

macje na temat

opisywanej osoby,
miejsca, zdarzenia;

opisując, zacho-

wuje logiczny
porządek, np.

zasadę od ogółu
do szczegółu;

przedstawia swoje

opinie na temat
opisywanej osoby,

miejsca, zdarzenia;

zna realia danego
obszaru językowego
(kryterium to wpro-
wadzamy, jeżeli temat
wymaga ich
znajomości

).

A – 5 pkt

zdający:

1.

formułuje wypo-

wiedź zgodną

z tematem;

2.

przedstawia isto-

tne informacje na
temat opisywanej

osoby, miejsca,

zdarzenia;

3.

opisuje, zachowu-

jąc logiczny porzą-
dek, np. od ogółu

do szczegółu;

4.

przedstawia

swoje opinie

i uzasadnia je;

5.

poprawnie posłu-

guje się wiedzą

dotyczącą realiów

danego obszaru
językowego.

B – 4, 3, 2 pkt

zdający:

1.

formułuje wypo-
wiedź częściowo

zgodną z tematem;

2.

przedstawia ogól-

ne informacje na

temat opisywanej
osoby, miejsca,
zdarzenia;

3.

opisuje, zachowu-

jąc w przeważają-
cej części pracy
logiczny porządek,

np. od ogółu do

szczegółu;

4.

przedstawia swoje

opinie, częściowo

uzasadnia je;

5.

na ogół poprawnie

posługuje się wie-
dzą dotyczącą rea-
liów danego ob-
szaru językowego.

C – 1, 0 pkt

zdający:

1.

formułuje wypowiedź

znacznie odbiegają-
cą od tematu;

2.

przedstawia zbyt

mało informacji na

temat opisywanej

osoby, miejsca,
zdarzenia;

3.

opisuje, najczęś-

ciej nie zachowu-
jąc logicznego

porządku;

4.

przedstawia swoje
opinie lecz nie

uzasadnia ich lub
nie przedstawia

swoich opinii;

5.

popełnia dość licz-

ne błędy logiczne

i/lub rzeczowe
dotyczące realiów
danego obszaru

językowego.

b

jobrazu, czy wiek w przypadku miejscowości lub budynku). W przypadku opisu miejsca, we wstępie
także należy podać, z jakich powodów jest ono opisywane. Opisując, należy zachować logiczny
porządek od ogółu do szczegółu lub rozpocząć od jakiegoś charakterystycznego szczegółu.
Opisując osobę, dobrze jest podać przykłady zachowań ilustrujących cechy charakteru. W tym celu
można zastosować narrację do krótkiego opowiedzenia zdarzeń pokazujących wymienioną cechę.
W zakończeniu należy przedstawić swoje opinie lub refleksje na temat opisywanej osoby lub miejs-
ca i uzasadnić je.

Kolejny temat na maturze 2005 brzmiał:

Opisz postać literacką, z którą mógłbyś się zaprzyjaźnić i uzasadnij swój wybór.

Aby napisać pracę całkowicie zgodną z tematem, należy temat przeanalizować i zastanowić

się, z jakich elementów on się składa. W przypadku powyższego tematu są to: postać literacka, przy-
jaźń i uzasadnienie wyboru. Najczęściej popełnianym błędem dotyczącym zgodności z tematem
było niezrozumienie pojęcia „postać literacka". Uczniowie mylili postać literacką z pisarzem czy
poetą i opisywali Juliana Tuwima, Henryka Sienkiewicza i wielu innych słynnych pisarzy. Taka praca
była uznawana jako w znacznej części niezgodna z tematem. Zdarzało się także, że zdający opisał
postać literacką, powiedział, że mógłby się z nią zaprzyjaźnić, ale nie podał dlaczego albo pominął
problem zaprzyjaźnienia się w ogóle. W takich przypadkach praca także była częściowo niezgodna
z tematem.

Przeczytaj poniższe wypracowanie i podkreśl wszystkie informacje, które są istotne dla opisu

osoby i zgodne z tematem.

The literary character I'd like to make friends with is Ann Shirley from the book Ann of Green Gables.
She was an orphan who was adopted by a brother and sister but first she had been taken to a family
with lots of children and she was to look after them. It was a very hard job so she didn't want to do it.
Then she accidentally ended up with Mathew and his sister and she went to school where she met her
best friend. She had lots of adventures. The students in that school called her "carrot" because she had
red hair. She was so unhappy because of the colour of her hair that she decided to dye it, but it went
green. So then she almost committed suicide. Ann was a very good student and she wrote poetry. Then
she fell in love with her schoolmate and became a teacher. Her boyfriend became a doctor. They final-
ly got married.
As to her character, she was absent-minded and crazy but she didn't want to hurt anybody.
I think she was lucky that she eventually stayed with Mathew and his sister.

Sprawdźmy teraz, czy to, co podkreśliłeś wystarczy, żeby uzyskać 5 punktów za treść.

Informacje na temat opisywanej osoby – Ann Shirley from the book Ann of Green Gables,
an orphan, she went to school, Ann was a very good student and she wrote poetry, she
became a teacher

Można w tym wypracowaniu znaleźć kilka informacji na temat opisywanej osoby, ale są one
porozrzucane w tekście, natomiast we wstępie mamy jedynie imię i nazwisko oraz tytuł
książki. Autor nie podaje żadnej informacji istotnej w związku z tematem, a więc nie wiado-
mo dlaczego można się z tą osobą zaprzyjaźnić.

Cechy wyglądu zewnetrznego i charakteru – she had red hair, was absent-minded and
crazy but she didn't want to hurt anybody

Mamy tu tylko jedną cechę związaną z wyglądem zewnętrznym i dwie cechy charakteru.

22

Refleksje/opinie – I think she was lucky that she eventually stayed with Mathew and his sister

W całej pracy jest tylko jedna opinia i w dodatku nie ma ona związku z tematem.

Dlaczego można się z tą postacią zaprzyjaźnić?

Brak uzasadnienia.

Największym jednak błędem tej pracy, jeśli chodzi o treść, jest to, że jest częściowo niez-

godna z tematem. Autor poświęcił najwięcej miejsca na chaotyczny opis losów Ani, a nie na opis jej
wyglądu i charakteru z uwzględnieniem cech istotnych dla zaprzyjaźnienia się.

Ocenimy teraz treść tej pracy według kryteriów:

1.

formułuje wypowiedź znacznie odbiegającą od tematu;

1 punkt

2.

przedstawia ogólne informacje na temat opisywanej osoby;

3 punkt y

3.

opisuje, najczęściej nie zachowując logicznego porządku;

1 punkt

4.

przedstawia swoje opinie, lecz nie uzasadnia ich lub nie przedstawia
swoich opinii;

1 punkt

Razem za treść można przyznać

1-2 punkt y

Uzupełnij poniższy plan opisu i napisz wypracowanie na omawiany temat.

Plan opisu

Wstęp

Informacje ogólne, np.:

imię i nazwisko bohatera, tytuł książki, wiek bohatera, zajęcie albo sytuacja życiowa

Rozwinięcie

Cechy wyglądu zewnętrznego

Cechy charakteru

Zakończenie

Refleksje na temat opisywanej osoby z uzasadnieniem, dlaczego chcę się z nią
zaprzyjaźnić

Język opisu.

Bogactwo języka w przypadku opisu polega na znajomości przymiotników adekwatnych do

opisywanego miejsca lub osoby. Należy unikać powtarzania ciągle tych samych przymiotników.
Struktury gramatyczne będą bogate i urozmaicone, jeśli użyjesz konstrukcji typu:

What I like about

23

24

Kryterium oceny

zdający:

I. TREŚĆ
rozumie wybrany
temat,

dostosowuje treść do
formy wypowiedzi:

podaje informacje

o recenzowanej
pozycji;

podaje informacje

o zawartości

treściowej recen-

zowanej pozycji;

ocenia;

poleca bądź nie,

podając przyczyny;

zna realia danego
obszaru językowego

(kryterium to wprowa-
dzamy, jeżeli temat
wymaga ich
znajomości).

A - 5 pkt

zdający:

1. formułuje wypo-

wiedź zgodną

z tematem;

2. podaje pełną infor-

mację o recenzo-
wanej pozycji (twór-

ca, okoliczności

powstania dzieła,
okoliczności
odbioru);

3. podaje krótką

informację o zawar-

tości treściowej

recenzowanej

pozycji (np. skrót

fabuły, prezentacja

głównych postaci,

problematyki);

4. dokonuje pełnej,

wieloaspektowej

oceny (np. fabuły,

akcji, pracy reży-
sera, gry aktorów,
scenografii, opra-
cowania muzycz-
nego, sposobu
ekspozycji obiek-

tów na wystawie);

5. poleca bądź nie,

wskazując na wa-

lory/wady recen-

zowanej pozycji;

6. poprawnie posłu-

guje się wiedzą
dotyczącą realiów
danego obszaru

językowego.

B - 4, 3, 2 pkt

zdający:

1. formułuje wypo-

wiedź częściowo

zgodną z tematem;

2. podaje częściową

informację o recen-

zowanej pozycji

lub pomija niektóre

istotne informacje;

3. podaje zbyt szcze-

gółową lub zbyt

ogólną informację

o zawartości

treściowej utworu;

4. dokonuje

niepełnej oceny,
uwzględniając
niektóre elementy;

5. poleca bądź nie,

nie wskazując na

walory/wady re-
cenzowanej pozycji;

6. na ogół poprawnie

posługuje się

wiedzą dotyczącą

realiów danego ob-

szaru językowego.

C - 1, 0 pkt

zdający:

1. formułuje wypowiedź

znacznie odbiega-
jącą od tematu;

2. podaje ogólnikową,

mało konkretną

informację o recen-
zowanej pozycji

lub pomija więk-

szość informacji;

3. streszcza utwór

lub nie przedsta-
wia zawartości
treściowej recen-
zowanej pozycji;

4. dokonuje bardzo

pobieżnej oceny
lub nie dokonuje

oceny;

5. nie uwzględnia

tego elementu;

6. popełnia dość liczne

błędy logiczne

i/lub rzeczowe doty-

czące realiów danego

obszaru językowego.

this place is..., The place is famous for its wonderful..., Not only is she a beautiful girl, but she also..., The
building is said to have been the...

Pamiętaj także o jednorodnym stylu formalnym bądź nieformalnym

w zależności od tematu opisu.

Recenzja

c

Kolejną formą wypowiedzi, którą należy opanować jest recenzja. Aby uzyskać 5 punktów za

treść, musisz napisać wypowiedź zgodną z tematem i zawierającą wszystkie elementy recenzji
według wymogów zawartych w kryteriach oceniania. Najczęstszym błędem popełnianym przez zda-
jących podczas matury w roku 2005 było streszczanie filmu zamiast podania zwięzłej informacji
o zawartości treściowej, tak aby czytelnik wiedział, o czym jest film. Poza tym bardzo często zdający
nie dokonywali pełnej, wieloaspektowej oceny filmu. Zdający ograniczali się jedynie do gry aktorów,
zapominając, że film to także reżyseria, scenariusz, zdjęcia, kostiumy czy muzyka i efekty specjalne.

Analizowane powyżej wypowiedzi były napisane prostym językiem, który z pewnością w kry-

terium bogactwa językowego nie byłby oceniony na najwyższą liczbę punktów. Poniżej zamieszcza-
my recenzję, której autor z pewnością opanował język angielski na poziomie zaawansowanym, ale
czy na pewno uzyskałby maksymalna liczbę punktów za tę recenzję?
Temat maturalny brzmiał:

Napisz recenzję filmu, o którym mógłbyś powiedzieć, że zmienił twoje poglądy na życie.

Przeczytaj poniższą recenzję i zaznacz w niej fragmenty odpowiadające poszczególnym punk-

tom w kryterium treści.

Recently I have seen a film which is not only entertaining, but also inspiring and thought-provoking.
Unlike the films produced nowadays, „Rejs” (The Cruise), impresses the viewer neither with long
sequences of breathtaking stunts nor with countless scenes of unspeakable brutality. Although it is
difficult to call it a typical comedy, it is hilariously funny.

The story goes smoothly from one gag to another while the characters are spending a Sunday on
a yacht on the River Vistula. The main characters' natural style of acting and their ability to express
human flaws and amusing peculiarities contribute to the exceptional value of the film.

The day I saw Rejs changed my life forever. I immediately felt I had learned a lot about human nature
in general and the Poles in particular. Although it made me less idealistic about life in a society, I can
view people in a more critical but still favourable way now.

The film has won a great number of dedicated fans in Poland but it is not a film to conquer European
or American cinemas for the simple reason that it would be impossible to translate the dialogues in
such a way that they could amuse foreigners.

podaje informacje o recenzowanej pozycji – autor podaje tytuł i gatunek filmu

podaje informacje o zawartości treściowej recenzowanej pozycji – autor pisze tylko jedno
zdanie: The story goes smoothly from one gag to another while the characters are spending
a Sunday on a yacht on the River Vistula.

ocenia – autor ocenia tylko grę aktorów, nie wymieniając nawet ich nazwisk.

poleca bądź nie, podając przyczyny – autor nie pisze nic na ten temat.

25

W tej sytuacji można przyznać następujące punkty za poszczególne podkryteria:

1. formułuje wypowiedź zgodną z tematem

5 pkt

2.

podaje ogólnikową, mało konkretną informację o recenzowanej pozycji
lub pomija większość informacji

1 pkt

3.

podaje zbyt szczegółową lub zbyt ogólną informację o zawartości
treściowej utworu

2 pkt

4.

dokonuje bardzo pobieżnej oceny lub nie dokonuje oceny

1 pkt

5.

nie uwzględnia tego elementu

0 pkt

Razem za treść ta praca otrzymałaby jedynie 2 punkty, a przecież jest napisana przez ucz-

nia o bardzo dobrej znajomości języka angielskiego. Widzisz teraz, jak łatwo stracić cenne punkty
tylko dlatego, że nie przestrzega się wymogów danej formy.

Uzupełnij teraz tę recenzję tak, aby mogła być oceniona na 5 punktów w kryterium treści lub,

jeśli nie znasz filmu Rejs, napisz recenzję innego filmu, o którym mógłbyś powiedzieć, że zmienił twoje
życie.

Recently I have seen a film which is not only entertaining, but also inspiring and thought-provoking.

Unlike the films produced nowadays, Rejs (The Cruise) made in

by

, impresses

the viewer neither with long sequences of breathtaking stunts nor with countless scenes of unspea-

kable brutality. Although it is difficult to call it a typical comedy, it is hilariously funny. The dialogues,

created by

, are

.

The story

.

The main characters, played by

in a natural style, express human flaws and amusing peculiarities. This contributes to the exceptional

value of the film. The director's job

.

The day I saw Rejs changed my life forever. I immediately felt I had learned a lot about human nature

in general and the Poles in particular. Although it made me less idealistic about life in a society, I can

view people in a more critical but still favourable way now.

Although the film has won a great number of dedicated fans in Poland, it is not a film to conquer

European or American cinemas for the simple reason that it would be impossible to translate the dia-

logues in such a way that they could amuse foreigners. Personally, I strongly

because

.

Język recenzji.

Bogactwo leksykalne będzie związane ze znajomością słownictwa charakterystycznego dla

recenzowanej pozycji, a więc w przypadku filmu będą to na przykład: reżyser, scenarzysta, główne
role, epizody, fabuła, wszelkie określenia rodzaju filmu itd. Bogactwo struktur gramatycznych to
przede wszystkim zdania złożone różnego typu. Poprawny styl powinien być jednorodny: formalny
bądź nie, w zależności od adresata recenzji. Pamiętaj, żeby informacja o zawartości treściowej recen-
zowanej pozycji była zwięzła i napisana w czasie teraźniejszym. Nie streszczaj filmu, książki czy
sztuki teatralnej.

26

Ostatnią formą wypowiedzi obowiązującą na egzaminie maturalnym jest opowiadanie.

Wbrew pozorom nie jest to łatwa forma wypowiedzi, ponieważ wymaga polotu i talentu literackiego.
Jednak, aby napisać opowiadanie wysoko ocenione za treść, znów wystarczy uwzględnić wszystkie
podkryteria dotyczące treści. Na egzaminie maturalnym z języka angielskiego w roku 2005 nie było
tematu wymagającego napisania opowiadania, ale z analizy prac z innych języków oraz matury 2002
wynika, że najczęstszym błędem popełnianym przez zdających jest pisanie relacji z wydarzeń zamiast
opowiadania. W takich pracach brak jest przyczynowo-skutkowego ciągu zdarzeń, które
prowadziłyby do zdarzenia głównego, a często także brak jest wydarzenia głównego. Pokażemy to
na przykładzie opowiadania pod tytułem: „Wakacyjna przygoda w górach". Temat nie wydaje się
trudny, ale i tu można popełnić w treści błędy, które spowodują utratę punktów.

27

Opowiadanie

Kryterium oceny

zdający:

I. TREŚĆ

rozumie wybrany
temat;

dostosowuje treść do
formy wypowiedzi:

określa tło akcji;

odtwarza wyda-
rzenia prowadzą-

ce do wydarzenia

głównego;

przedstawia wyda-

rzenie główne;

opisuje reakcje
ludzi, przedstawia

wnioski i konsekwe-

ncje wydarzenia;

zna realia danego
obszaru językowego
(kryterium to
wprowadzamy, jeżeli
temat wymaga ich
znajomości).

A - 5 pkt

zdający:

1.

formułuje wypo-

wiedź zgodną
z tematem;

2.

określa czas,

miejsce wydarzeń

i bohaterów;

3.

logicznie odtwarza

wydarzenia prowa-

dzące do wydarze-

nia głównego;

4.

szczegółowo

przedstawia wyda-

rzenie główne;

5.

przekonująco opi-

suje reakcje ludzi

lub/i przedstawia

wnioski i konsek-
wencje wydarzenia;

6.

poprawnie posłu-

guje się wiedzą

dotyczącą realiów
danego obszaru

językowego.

B - 4, 3, 2 pkt

zdający:

1.

formułuje wypo-
wiedź częściowo
zgodną z tematem;

2.

określa tylko dwa

z trzech elementów

(czas, miejsce wy-

darzeń, bohaterów);

3.

nie zawsze logicz-

nie odtwarza wyda-

rzenia prowadzące
do wydarzenia
głównego;

4.

niezbyt szczegóło-

wo przedstawia wy-

darzenie główne;

5.

nie w pełni przeko-

nująco opisuje

reakcje ludzi lub/i

przedstawia wnio-
ski i konsekwencje

wydarzenia;

6.

na ogół poprawnie

posługuje się wie-
dzą dotyczącą
realiów danego ob-

szaru językowego.

C - 1, 0 pkt

zdający:

1.

formułuje wypo-

wiedź znacznie

odbiegającą od

tematu;

2.

określa tylko jeden
z trzech elementów

(czas, miejsce wy-
darzeń, bohaterów)
lub nie określa ich;

3.

przedstawia wyda-

rzenia nie tworzące

logicznego ciągu;

4.

nie przedstawia

wydarzenia
głównego;

5.

nie opisuje reakcji

ludzi lub/i nie przed-

stawia wniosków
i konsekwencji
wydarzeń;

6.

popełnia dość licz-

ne błędy logiczne
i/lub rzeczowe
dotyczące realiów
danego obszaru

językowego.

d

Przeczytaj poniższe opowiadanie i spróbuj określić, jakie cechy opowiadania w nim znajdziesz,

odpowiadając na pytania załączone w tekście.

Last year I decided to spend my summer holiday in the mountains. I like walking, so I thought it would
be wonderful to go on long hikes.
I went to the mountains with a group of friends. The weather was awful all the time: it was raining
and the strong wind was blowing. We spent the days in the same way. In the morning we usually slept
till noon, because there was nothing more interesting to do. Then we had brunch, played some games
or read magazines or books. Sometimes we went shopping to the nearby town. In the evening, we usu-
ally went out to a disco and stayed there till midnight or we drove to town to watch a film in the local
cinema. After the first week of our holidays we realised that it was really boring.

(Czy ten wyróżniony fragment jest przyczynowo-skutkowym ciągiem zdarzeń prowadzącym do
wydarzenia głównego?)

One morning the weather was a little better. It stopped raining and there was some sunshine, so
we went for a walk in the mountains.
Unfortunately, I slipped and twisted my ankle.

(Czy wyróżnione zdanie można nazwać szczegółowo przedstawionym wydarzeniem głównym?)

I had to stay in bed for the rest of my holiday, so it was even more boring than at the beginning.

Przeanalizujmy teraz treść tego wypracowania.

rozumie wybrany temat – jeśli założymy, że fakt skręcenia nogi jest przygodą, to ewentualnie
możemy powiedzieć, że ta wypowiedź jest częściowo zgodna z tematem, ale tylko częścio-
wo, ponieważ cały pierwszy akapit rozwinięcia jest relacją z nudnych wakacji.

określa tło akcji (czas, miejsce, bohaterów) – bohaterowie określeni są zbyt ogólnie:
I, a group of friends. Pierwszy akapit rozwinięcia mógłby stanowić tło akcji, gdyby nieco go
przeformułować i rozpocząć od zdania In the beginning the weather was awful, so we...

odtwarza wydarzenia prowadzące do wydarzenia głównego – w tym wypracowaniu nie
ma żadnych wydarzeń prowadzących do wydarzenia głównego. Należałoby opowiedzieć
o wycieczce w góry w drugim akapicie rozwinięcia w taki sposób, aby przedstawiał on ciąg
zdarzeń prowadzący do upadku i skręcenia nogi.

przedstawia wydarzenie główne – wydarzenie główne trzeba opisać szczegółowo, tzn.
podać okoliczności skręcenia nogi oraz odczucia i reakcje zarówno narratora, jak i towa-
rzyszących mu osób.

opisuje reakcje ludzi, przedstawia wnioski i konsekwencje wydarzenia – w całym tekście
należy opisać reakcje bohaterów na wydarzenia, które mają miejsce oraz dokładniej, niż jest
to podane w zakończeniu, przedstawić konsekwencje wypadku.

Wypracowanie

1. formułuje wypowiedź znacznie odbiegającą od tematu

1 pkt

2. określa czas, miejsce wydarzeń i bohaterów

4 pkt

3. przedstawia wydarzenia nietworzące logicznego ciągu

0 pkt

4. niezbyt szczegółowo przedstawia wydarzenie główne

2 pkt

5. nie opisuje reakcji ludzi lub/i nie przedstawia wniosków i konsekwencji wydarzeń

1 pkt

Razem za treść

2 pkt

Zdający stracił 3 punkty, ponieważ nie zastosował się do wymogów formy.

28

Napisz opowiadanie o wakacyjnej przygodzie w górach według zaproponowanego planu.

Możesz rozpocząć każdy akapit od zaproponowanego zdania, wykorzystując powyższe
opowiadanie, ale zmieniając je w taki sposób, aby uzyskać 5 punktów za treść. Pamiętaj o limicie
słów (200–250).

Plan opowiadania

Wstęp

Podaj dokładnie dokąd, kiedy i z kim (imiona, krótka informacja o towarzyszących
ci osobach) pojechałeś:

Last year I decided to spend my summer holiday in the mountains...

Rozwinięcie

Pierwszy akapit – tło akcji:

In the beginning the weather was awful, so we...

Drugi akapit

Przyczynowo-skutkowy ciąg zdarzeń prowadzący do wydarzenia głównego:

And one morning, we woke up and could not believe our eyes. The sky was blue...

Trzeci akapit

Wydarzenie główne:

Suddenly, I saw a picturesque brook down the path and...

Zakończenie

Przedstaw konsekwencje wydarzenia głównego i ewentualnie wnioski albo
morał z tej historii:

All in all, I was lucky. I could have...

Język opowiadania.

W zakresie słownictwa postaraj się używać różnorodnych czasowników oraz przysłówków do

określenia reakcji bohaterów, a także wyrażeń do określania sekwencji wydarzeń. Bogactwo struktur
gramatycznych w opowiadaniu to użycie czasów narracyjnych, czyli: Past Simple, Past Continuous,
Past Perfect i Past Perfect Continuous.

Uwagi ogólne dot yczące bogactwa językowego.

Należy pamiętać, że bogactwo językowe to nie tylko bogactwo słownictwa, ale także struktur

gramatycznych. Wykaz struktur gramatycznych wymaganych na obu poziomach można znaleźć
w Informatorze maturalnym. Należy przeanalizować ten wykaz i starać się, pisząc wypracowanie na
poziomie rozszerzonym, używać jak najwięcej struktur gramatycznych przewidzianych dla tego
poziomu.

29

Klucz odpowiedzi

Dialog na str. 8

Y: I spent last weekend in the mountains.

E: How lovely! Did you have a good time?

Y: Not reall. There was an accident.

E: Oh, what exactly happened?

Y: A girl who was walking down the path slipped and she crashed into a rock.

E: My goodness! Was it serious?

Y

: I'm afraid so. She was taken to hospital and I found out that she had broken her leg.

Klucz do dialogu na str. 9

Y: I spent last weekend in the mountains.

E: How lovely! Did you have a good time?

Y: Not really. There was an accident on the slope.

E: Oh, what exactly happened?

Y: A girl was skiing down the slope and she crashed into a rock.

E: My goodness! Was it serious?

Y: I'm afraid so. She was taken to hospital. Then I found out that she had broken her leg.

Klucz do drugiego dialogu na str. 9

Y: Well, do you think I should paint the walls in my room yellow?

E: I don't think the room needs painting.

Y: It looks dark and gloomy with these grey walls. If I paint it, it will look brighter and cleaner.

E: No, I don't agree. I like it as it is now.

Y: In that case I'm afraid I'll move somewhere nicer.

30

Klucz do opisu ilustracji

In the picture I can see a woman and a girl with a dog. They are on a walk in the country. The
woman and the girl are standing on a path and the dog is lying on the grass. In the background
there is a big, green bush. It must be summer / a hot day because the woman and the girl are
wearing summer clothes: shorts and sleeveless tops. I think they are talking.

Klucz do odpowiedzi na pytania do ilustracji

Odpowiedź na pytanie 1:

In my opinion the woman and the girl are talking about the dog. I think so because the woman
is pointing at the dog

and the girl is looking at it and listening to the woman. Perhaps the

woman is teaching the girl how to train a dog.

Odpowiedź na pytanie 2:

I think that it is good to have a dog because a dog can be a friend, especially when you don't have
a brother or sister. Besides, you can have some exercise when you play with your dog or take
it for a walk.
On the other hand, there are some problems, too. When you go on holiday, you are not always
allowed

to take your dog with you and you have to find someone to look after it.

31