Ćwiczenie 1- Łączenie tabel związkiem jeden do jednego.

1. Utwórz nową bazę danych i zapisz ją pod nazwą Szkola.
2. Utwórz tabelę Uczeń. Tabela winna składać się z 3 kolumn:

a. IdUcznia – typ Autonumerowanie, klucz podstawowy tabeli,
b. Nazwisko, typ Tekst,
c. Imię, typ Tekst

3. Zapisz tabelę pod nazwą Uczeń.
4. Utwórz tabelę Szafka. Tabela powinna również składać się z 3 kolumn:

a. IdSzafki, typ Liczba, klucz podstawowy tabeli,
b. Numer, typ Liczba, Indeksowane –Tak (Bez duplikatów),
c. Uwagi, typ Tekst.

5. Utwórz relacje między tymi tabelami.

a. ustaw kursor w polu Typ danych kolumny IdSzafki.
b. z listy dostępnych typów danych wybierz Kreator odnośników, dzięki któremu

połączymy tabele.( Wstążka Arkusz danych- Kreator odnośników).

c. Zaznacz opcję Obiekt kolumna odnośnika ma pobierać wartości z tabeli lub

kwerendy. Kliknij Dalej.

d. Wskaż tabelę Uczeń, z którą połączymy tabelę Szafka. Kliknij Dalej.
e. Z listy kolumn tabeli Uczeń wybierz IdUcznia i dodatkowo wybierz kolumnę

Nazwisko. Dalej.

f. Sortujemy dane wg pola Nazwisko. Dalej
g. W następnym kroku zaznacz pole wyboru Ukryj kolumnę klucza. Dalej
h. Na ostatnie pytanie kreatora dotyczące etykiety, zaakceptuj nazwę IdSzafki. Odznacz

równocześnie pole zezwalające na przechowywanie wielu wartości kolumny IdSzafki.

i. Zakończ pracę kreatora

6. Zapisz tabelę Szafka i wyświetl główne okno bazy danych programu Access.
7. Kliknij na wstążce Narzędzia bazy danych ikonę Relacje.
8. Zostanie wyświetlone okno relacji bazy danych. Kliknij prawym klawiszem myszy linię

łączącą obie tabele i z menu kontekstowego wybierz: Edytuj relację.

9. Zaznacz następujące opcje:

a. wymuszaj więzy integralności,
b. kaskadowo aktualizuj pola pokrewne,
c. kaskadowo usuń rekordy pokrewne.

10. Zamknij okno relacji i zapisz wprowadzone zmiany.
11. Otwórz w widoku arkusza danych tabelę Uczeń i wpisz dane co najmniej 10 uczniów.
12. Zamknij okno tabeli Uczeń i otwórz tabelę Szafka.
13. Przypisz poszczególnym uczniom ich szafki.
14. Spróbuj przypisać jednemu uczniowi kilka szafek.
15. Spróbuj przypisać jeden numer szafki wielu uczniom.
16. Wskaż wnioski i zapisz tabelę Szafki.

Ćwiczenie 2-Łączenie tabel związkiem typu jeden do wielu.

1. Utwórz tabelę Klasa:

a. pierwszą kolumnę nazwij IdKlasy, typ Autonumerowanie, klucz podstawowy

tabeli.

b. Nazwa, typ Tekst.

2. Zapisz tabelę.
3. Powiąż tabelę Klasa z tabelą Uczeń.

a. Otwórz w widoku projektu tabelę Uczeń,
b. Kliknij prawym klawiszem na pustym polu Typ danych nowej kolumny i wybierz

Kreatora odnośników….

c. Jako powiązaną tabelę wybierz tabelę Klasa i kliknij Dalej.
d. Dodaj kolumny IdKlasy jak i Nazwa i kliknij Dalej.
e. Posortuj dane kolumny odnośnika wg nazw klas i kliknij przycisk Dalej.
f. Pole wyboru Ukryj kolumnę klucza powinno być zaznaczone i Dalej.
g. Zmień zaproponowaną nazwę kolumny odnośnika na IdKlasy, nie zezwalaj na

wiele wartości.

4. Zapisz zmiany w tabeli Uczeń.
5. Zamknij okno tabeli Uczeń.
6. Wyświetl okno relacji bazy danych.
7. Kliknij ikonę Pokaż tabelę i kliknij Klasa. (Sprawdź, jak inaczej można uaktywnić ten

widok).

8. Dopasuj rozmiar i położenie poszczególnych tabel.
9. Zaznacz linię łączącą tabele Uczeń i Klasa, kliknij prawym klawiszem myszy, ażeby

edytować relację.

10. Zaznacz pola: wymuszaj więzy integralności oraz Kaskadowo aktualizuj pola pokrewne.
11. Zamknij okno relacji i zapisz wprowadzone zmiany.
12. Otwórz widok arkusza danych tabeli Klasa i wprowadź dane.
13. Zaktualizuj dane tabeli Uczeń.
14. Wskaż różnicę pomiędzy relacjami zastosowanymi między tabelami: Uczeń- Szafka oraz

Uczeń –Klasa.

Ćwiczenie 3 – Łączenie tabel związkiem typu wiele do wielu za pomocą pola

wielowartościowego.

1. Do bazy Szkoła dodajemy nową tabelę o nazwie Specjalizacja, zawierająca kolumny:

IdSpecjalizacja (Autonumerowanie, klucz podstawowy) oraz Nazwa(tekst).

2. Trzecią, a zarazem ostatnią kolumną będzie kolumna odnośnika. Posługujemy się Kreatorem

ponownie.

a. Jako tabelę źródłową wybierz tabelę Uczeń.
b. Z listy pól tabeli Uczeń wybierz kolumny: IdUcznia i Nazwisko.
c. Posortuj dane wg nazwisk.
d. Ukryj kolumnę klucza
e. Zmień nazwę kolumny odnośnika na Nazwiska i zaznacz pole wyboru Zezwalaj na

wiele wartości.

f. Zakończ pracę kreatora i zapisz zmiany w tabeli Specjalizacja.

3. Wyświetl okno relacji baz danych. Pokaż wszystkie tabele.
4. Edytuj relację łączącą tabele Uczeń i Specjalizacja. Zaznacz opcje: wymuszaj więzy

integralności i kaskadowo aktualizuj pola pokrewne, włącz wymuszanie więzów integralności
dla relacji łączącej tabele Uczeń i Specjalizacja.

5. Otwórz okno widoku arkusza danych tabeli Specjalizacja i uzupełnij informacje o trzech

specjalizacjach.

6. Zweryfikuj, czy uczeń może wybrać więcej niż jedną specjalizację oraz czy ta sama

specjalizacja może być wykorzystana przez wielu uczniów.

Ćwiczenie 4 – Łączenie tabel związkiem typu wiele do wielu .

1. Utwórz tabelę Wykładowca:

a. Pierwszą kolumną tabeli będzie IdWykladowcy, typ Autonumerowanie, która będzie

kluczem podstawowym tabeli;

b. Drugą kolumnę nazwij Nazwisko, typ danych tekst.
c. Trzecią kolumną będzie Imię, też typ tekst.

2. Zapisz tabelę.
3. Utworzyliśmy dodatkową tabelę Wykładowca, którą powiążemy z tabelą Uczeń. Ponieważ ten

sam uczeń ma kilku wykładowców, nie możemy do tabeli Uczeń dodać kolumny odnośnika
powiązanej z tabelą Wykładowca. Ponieważ w ten sposób ograniczylibyśmy liczbę
wykładowców uczących danego ucznia do jednego. Z tego samego powodu nie możemy do
tabeli Wykładowca dodać kolumny odnośnika powiązanej z tabelą Uczeń.

4. Aby powiązać tabele Uczeń i Wykładowca, musimy utworzyć dodatkową tabelę bazy danych.

a. Utwórz nową tabelę w widoku projektu
b. Pierwszą kolumną tabeli będzie kolumna odnośnika.
c. Odnośnik będzie wskazywał inną tabelę bazy danych
d. Z listy dostępnych tabel wybierz tabelę Wykładowca
e. Z listy pól tabeli wybierz IdWykladowcy i Nazwisko
f. Posortuj dane wg nazwisk
g. Upewnij się, że kolumna klucza została ukryta.
h. Zmień nazwę kolumny odnośnika na Wykładowca i zakończ pracę kreatora
i. Zapisz tabelę pod nazwą Wykladowca_Uczen.
j. Zostanie wyświetlony komunikat o braku klucza podstawowego tabeli. Ponieważ ta

tabela łączy dwie inne tabele bazy danych, to klucz podstawowy nie jest potrzebny w
tym przypadku.

k. Drugą kolumną tabeli również będzie kolumna odnośnika. Ustaw kursor w polu typ

danych pustego wiersza i wybierz z dostępnych typów Kreator odnośników…

l. Z listy dostępnych tabel wybierz tabelę Uczeń, natomiast z listy dostępnych pól

wybierz IdUcznia oraz Nazwisko.

m. Posortuj dane wg nazwisk
n. Kolumna klucza ma być ukryta
o. Zmień nazwę kolumny odnośnika na Uczeń i zakończ pracę kreatora.
p. Dodaj do tabeli łącznikowej trzecią kolumnę o nazwie Ocena i typie Liczba/Bajt
q. Zapisz zmiany wprowadzone do projektu.

5. Wyświetl okno relacji bazy danych.
6. Kliknij PPM pusty obszar okna i menu podręcznego wybierz opcję Pokaż Wszystko.
7. Przejdź do edycji relacji łączącej tabele Uczeń i Wykładowca_Uczeń i zaznacz pola wyboru

Wymuszaj więzy integralności, Kaskadowo aktualizuj pola pokrewne i Kaskadowo usuń
rekordy pokrewne.

8. Dwukrotnie kliknij linię łączącą tabele Wykładowca oraz Wykładowca_Uczeń i zaznacz pola

wyboru: Wymuszaj i inne jak w punkcie powyżej.

9. Ułóż tabele widoczne w oknie Relacje:

10. Zamknij okno relacji i zapisz zmiany.
11. Otwórz okno widoku arkusza danych tabeli Wykładowca i wpisz dane kilku nauczycieli.
12. Otwórz okno widoku arkusza danych tabeli Wykładowca_Uczeń. Zamiast wpisywać dane

wybierz identyfikatory uczniów i wykładowców mających z nimi zajęcia.

13. Wpisać należy jedynie ocenę zajęć danego wykładowcy wystawioną przez wybranego ucznia.

W ten sposób w bazie zostanie wpisana informacja o tym, którzy uczniowie mają zajęcia z
danymi wykładowcami i jak te zajęcia są przez nich oceniane.

Ćwiczenie 5 – ANALIZA RELACJI MIĘDZY TABELAMI W PRZYKŁADOWYCH BAZACH

DANYCH: Northwin, Majątek i Kontakty.

Ćwiczenie 6 – Projekt bazy danych z wykorzystaniem tabel słownikowych,

podrzędnych oraz nadrzednych.

1. Uruchom nowy projekt bazy danych i nazwij go Płytoteka.
2. Utwórz tabelę słownikową Gatunek

a. Pierwsza kolumna – IdGatunku- typ Autonumerowanie, klucz podstawowy
b. Druga kolumna – Nazwa- typ Tekst, o maksymalnej długości pola 30 znaków,

wartości atrybutu Wymagana-TAK i indeksowane też TAK (ale bez powtórzeń)

3. Zapisz tabelę Gatunek
4. Drugą tabelą słownikową będzie tabela Typ.

a. Dodaj dwie kolumny: IdTyp (Autonumerowanie, klucz podstawowy) oraz

Nazwa(Tekst, o maksymal. dł. 25 znaków, Wymagana tak, Indeksowane TAK bez
powtórzeń)

5. Zapisz tabelę.
6. Utwórz tabelę podrzędną Zespół składającą się z trzech kolumn:

a. Kolumna 1 – IdZespołu- typ Autonumerowanie, klucz podstawowy
b. Kolumna 2 – Nazwa- typ Tekst, Wymagane Tak, Indeksowane TAK (dopuszczalne

duplikaty)

c. Kolumna 3- Opinia- typ Nota.

7. Zapisz tabelę.
8. Utwórz tabelę podrzędną Osoba, składającą się z 6 kolumn:

a. IdOsoby- Autonumerowanie, klucz podstawowy
b. Imię – Tekst, rozmiar pola 15. Wymagane TAK, Indeksowane Tak (dopuszczalne

duplikaty)

c. Nazwisko – Tekst, Rozmiar 20 znaków, Wymagane TAK, Indeksowane Tak

(Duplikaty OK.)

d. Ulica- tekst
e. Telefon- tekst, Rozmiar pola 10, Maska wprowadzania – Numer telefonu,
f. Email- Tekst, Rozmiar pola -30

9. Zapisz tabelę Osoba.
10. Utwórz nową tabelę Płyta.

a. Pierwsza kolumna-IdPłyty, Autonumerowanie, klucz podstawowy
b. Drugą kolumną będzie kolumna odnośnika, łącząca tabelę Płyta z tabelą Gatunek.

Należy wybrać w typie danych Kreatora ….

c. Wybierz opcję Obiekt kolumna odnośnika ma pobierać wartości z tabeli lub

kwerendy.

d. Na liście tabel zaznacz tabelę Gatunek i kliknij Dalej.
e. Z dostępnej listy kolumn tabeli Gatunek wybierz IdGatunku oraz Nazwa.
f. Posortuj je alfabetycznie wg nazw.
g. Ukryj kolumnę klucza.
h. Ostatnie pytanie dotyczy nazwy tworzonej kolumny. Wpisz Gatunek i kliknij przycisk

Zakończ.

11. W ten sam sposób jak połączyliśmy tabele Płyta i Gatunek, połącz tabelę nadrzędną z tabelą

Typ. Analogia jak w pkt. 10

12. Tabela Zespół jest ostatnią tabelą połączoną związkiem typu jeden do wielu z tabelą Płyta. Jej

tworzenie będzie przebiegało tak samo jak w dwóch poprzednich przypadkach, z tym że
wybierając tabelę powiązaną, wskazujemy tabelę Zespoły, z listy kolumn wybieramy
IdZespołu oraz Nazwa. Nazwę kolumny zmieniamy na Zespoły i zaznaczamy pole wyboru
Zezwalaj na wiele wartości.

13. Następnie utwórz pozostałe kolumny tabeli:

a. Tytuł- typ Tekst, Wymagane Tak, Indeksowane –Tak (Duplikaty OK.)
b. Cena – typ Walutowy, wartość domyślna –brak
c. Data Wydania- typ Data/Godzina, Format- Data krótka, Maska wprowadzania- Data

krótka

d. Czas trwania – typ Liczba, Rozmiar pola – Dziesiętne, Skala -2, wartość domyślna –

brak, Reguła sprawdzania poprawności >=0 And <=360, Tekst reguły sprawdzania –
Dane spoza zakresu.

e. Uwagi, typ – Nota.

14. Zapisz wprowadzone zmiany i zamknij okno tabeli.
15. Tworzenie tabeli łącznikowej.

a. Należy otworzyć nową tabelę w widoku projektu.
b. Pierwszą kolumną tabeli będzie odnośnik łączący ją z tabelą Płyta (tak jak poprzednio

tabele powinny być powiązane na podstawie wartości klucza podstawowego tabeli –
kolumny IdPlyty, ale wyświetlane powinny być tytuły płyt uporządkowane
alfabetycznie. Kończąc pracę kreatora odnośników, zmień nazwę kolumny na Płyta.

c. Po zakończeniu pracy kreatora odnośników należy zapisać nowo tworzoną tabelę po

nazwą Pożyczka. Na ostrzeżenie odpowiadamy NIE, gdyż tabela łącznikowa
przechowująca wyłącznie wartości kluczy podstawowych powiązanych tabel nie
wymaga dodatkowej kolumny klucza podstawowego.

d. Za pomocą kreatora odnośników utwórz relację łączącą nowo tworzoną tabelę z tabelą

Osoba. Pamiętaj o zmianie nazwy tabeli kolumny na Osoba.

e. Dodaj kolumny DataPożyczki i DataZwrotu typu Data/Czas.
f. Jako ostatnią kolumnę tabeli dodaj kolumnę Uwagi typu Tekst.

g. Zaznacz dwie pierwsze kolumny tabeli i kliknij ikonę klucza podstawowego. W ten

sposób niepowtarzalna kombinacja identyfikatora płyty i identyfikatora osoby będzie
używana jako klucz podstawowy tabeli Pożyczka.

h. Zamknij okno projektu Pożyczka i zapisz zmiany
i. Kliknij ikonę Relacje.
j. Kliknij prawym klawiszem wolny obszar okna relacje i z menu kontekstowego

wybierz opcję Pokaż wszystko. Wyświetlone zostanie widok przedstawiający
wszystkie połączone tabele:

16. Dzięki tabeli łącznikowej Pożyczka w bazie danych możliwe jest przechowywanie informacji

o tym, które osoby i kiedy wypożyczyły oraz oddały określone płyty. Nie ma żadnych
ograniczeń związanych z liczbą płyt, które pożyczyła jedna osoba, a także z liczbą osób, które
pożyczyły tę samą płytę.

17. Otwórz w widoku arkusza danych tabelę Pożyczka
18. Ustaw kursor w polu kolumny Płyta i z listy tytułów wybierz przykładowy tytuł płyty.
19. Ustaw kursor w polu Osoba i z listy osób wybierz nazwisko tej, która pożyczyła tę płytę.
20. Zapisz również datę pożyczki- w ten sposób wprowadziłeś pierwszy wiersz do tabeli

łącznikowej.

21. W ten sam sposób dopisz do pozostałych płyt informacje o pożyczających. Możliwe jest

zarówno pożyczenie tej samej płyty przez wiele osób jak i pożyczenie przez tę samą osobę
wielu płyt.

22. Na tym etapie aby poznać informację o płycie i o osobie, która tę płytę wypożyczyła musimy

jednocześnie wyświetlić na ekranie zawartość aż czterech tabel: Płyta, Pożyczka, Osoba i
Zespół.

23. Kliknij na zakładce Narzędzia … ikonę Relacje.
24. Pokaż wszystko.
25. Uporządkuj ikony tabel techniką przeciągnij i upuść. Następnie dopasuj rozmiar ikon

poszczególnych tabel, aby widoczne były ich kolumny.

26. Aby określić typ relacji:

a. Kliknij prawym przyciskiem myszy linię łączącą tabele Płyta i Gatunek, z menu

kontekstowego wybierz edytuj relację.

b. Zaznacz pole Wymuszaj więzy integralności, dzięki temu użytkownik nie będzie mogł

dopisać płyty do gatunku, który nie istnieje w bazie.

c. Zaznacz pole Kaskadowo aktualizuj pola pokrewne, w ten sposób zmiana klucza

tabeli podrzędnej automatycznie zostanie zaktualizowana w tabeli nadrzędnej. Zmiana
identyfikatora gatunku kategorii rock np. z 4 na 134, zostanie automatycznie
zaktualizowana w tabeli Płyta, dzięki czemu te płyty które do tej kategorii zostały
zaliczone nadal do niej należeć będą.

d. Nie zaznaczaj pola Kasadowo usuń rekordy pokrewne, gdyż skasowanie danego

gatunku automatycznie spowoduje skasowanie wszystkich płyt, które do tego gatunku
należały.

e. Kliknij przycisk Ok. Linia stała się pogrubiona i otrzymała stosowne oznaczenia.

27. Powtórz czynności opisane w pkt. Od a do e dla relacji łączących tabele:

a. Typ i Płyta
b. Zespół i Płyta

28. W przypadku relacji Płyta, Pożyczka,należy zaznaczyć kaskadowe usunięcie rekordów

pokrewnych, ponieważ w tabeli łącznikowej zapisane są wyłącznie klucze obce powiązanych
tabel i usunięcie wiersza tej tabeli nie spowoduje usunięcia jakichkolwiek danych.

29. To samo dotyczy relacji łączącej tabele Osoba i Pożyczka.
30. Wprowadź dane to bazy.