JEDNOSTKI PODSTAWOWE (DEFINICJE)
- metr (m) to długość drogi przebytej w próżni przez światło w czasie 1/299 792 458 sekundy
- kilogram (kg) to jednostka masy, która jest równa masie międzynarodowego prototypu kilograma przechowywanego w
Międzynarodowym Biurze Miar w Sevres
- sekunda (s) to czas równy 9 192 631 770 okresom promieniowania odpowiadającego przejściu między dwoma nadsubtelnymi
poziomami stanu podstawowego atomu Cezu 133
- amper (A) to prąd elektryczny nie zmieniający się, który występując w dwóch równoległych prostoliniowych, nieskończenie
długich przewodach o przekroju kołowym znikomo małym, umieszczonych w próżni w odległości 1 metra od siebie, wywołałby
między tymi przewodami siłę 2*10-7 N na każdy metr długości
- kelwin (K) jest to 1/273,16 temperatury termodynamicznej punktu potrójnego wody
- mol (mol) to liczność materii układu zawierającego liczbę cząstek równą liczbie atomów w masie o,012 kg węgla 12; przy
stosowaniu mola należy określić rodzaj cząstek, którymi mogą być: atomy, cząsteczki, jony, elektrony, inne cząstki lub określone
zespoły takich cząstek
- kandela (cd) to światłość jaka ma w danym kierunku źródło emitujące monochromatyczne promieniowanie o częstości 540*1012
Hz i mające w tym kierunku wydajność energetyczną 1.683 W/Sr

JEDNOSTKI POCHODNE (pochodne jednostki miar tworzone są z jednostek podstawowych zgodnie z zależnościami
fizycznymi pomiędzy odpowiednimi wielkościami)
Przykłady
- jednostka miary objętości jest zdefiniowana za pomocą wzoru na objętość sześcianu V = 1, gdzie V jest objętością, a 1 (jednostka
m) długością krawędzi sześcianu, stąd więc jednostką miary SI objętości jest 1m3
- jednostka miary siły jest zdefiniowana za pomocą pierwszej zasady dynamiki Newtona F = ma, gdzie F to siła działająca na
cząstkę masy m (jednostka miary kg) z przyspieszeniem a ( jednostka miary m/s2), stąd więc jednostką miary SI siły jest 1kg m/s2,
któremu nadano specjalną nazwę N (niuton)
- ciśnienie – paskal (Pa)- p=1 kg m

-1

s

-2

- energia, praca – dżul (J)- E= 1 kg m

2

s

-2

- moc – wat (W)- P= 1 kg m2s-3
- ładunek elektryczny – kolumb (C)- q= 1 As
- napięcie elektryczne – wolt (V)- U= 1 kg m

2

s

-3

A

-1

- pojemność elektryczna – farad (F)- C= 1 kg

-1

m

-2

s

4

A

2

- rezystancja – om (



- R= 1 kg m

2

s

-3

A

-2

- przewodność elektryczna – simens (S)-



1 kg

-1

m

-2

s

3

A

2

- strumień magnetyczny – weber (Wb)-



1 kg m

2

s

-2

A

-1

- indukcja magnetyczna – tesla (T)- B= 1 kg s

-2

A

-1

- indukcyjność – henr (H)- L= 1 kg m

2

s

-2

A

-2

ODCHYŁKA PROSTOLINIOWOŚCI
- odchyłka prostoliniowości to odległość pomiędzy dwiema
prostymi równoległymi stycznymi z elementem
zaobserwowanym i zawierającymi ten element
- proste należy tak dobrać, by odległość między nimi była
najmniejsza
ODCHYŁKA PŁASKOŚCI
- odchyłka płaskości to odległość pomiędzy dwiema płaszczyznami równoległymi stycznymi z elementem zaobserwowanym i
zawierającym ten element
- płaszczyzny należy tak dobrać, by odległość między nimi była najmniejsza
ODCHYŁKA OKRĄGŁOŚCI
- odchyłka okrągłości to odległość pomiędzy dwoma współśrodkowymi okręgami stycznymi z elementem zaobserwowanym i
zawierającymi ten element
- okręgi należy dobierać tak, aby wartość odchyłki była najmniejsza
ODCHYŁKA WALCOWOŚCI
- to odległość pomiędzy tworzącymi dwóch cylindrów współśrodkowych stycznych z elementem zaobserwowanym i zawierającymi
ten element
- cylindry należy dobrać tak, by odległość między nimi była najmniejsza
ODCHYŁKA RÓWNOLEGŁOŚCI PŁASZCZYZNY DO PŁASZCZYZNY
- odchyłka równoległości płaszczyzny do płaszczyzny bazowej to największa różnica odległości pomiędzy płaszczyzną
zaobserwowaną, a płaszczyzną bazową w obszarze płaszczyzny zaobserwowanej
ODCHYŁKA PROSTOPADŁOŚCI (OŚ DO PŁASZCZYZNY)
Odchyłka prostopadłości osi do płaszczyzny bazowej to maksymalna promieniowa odległość pomiędzy osią elementu
zaobserwowanego a osią prostopadłą do płaszczyzny bazowej na długości osi elementu zaobserwowanego.

WSPÓŁOSIOWOŚĆ
Odchyłka współosiowości to podwojona maksymalna odległość promieniowa obliczona pomiędzy osią bazową a osią elementu
zaobserwowanego w obszarze tego elementu
WSPÓŁŚRODKOWOŚĆ
Oś otworu lub walca określona tolerancją powinna mieścić się wewnątrz walca (okręgu) którego średnica jest równa tolerancji
współosiowości wyrażonej średnicowo a jego oś pokrywa się z osią odniesienia
SYMETRIA (MIĘDZY PŁASZCZYZNAMI) I
Płaszczyzna symetrii określona tolerancją powinna mieścić się między dwoma płaszczyznami równoległymi, których wzajemna
odległość jest równa tolerancji symetrii.
POZYCJA (PUNKTU)
Pozycja punktu określona tolerancją powinna mieścić się wewnątrz okręgu, którego średnica jest równa tolerancji pozycji punktu
wyrażonej średnicowo, a środek tego okręgu powinien leżeć na współrzędnych nominalnych.
ODCHYŁKA BICIA PROMIENIOWEGO
To maksymalna różnica odległości punktów zmierzonego zarysu od osi bazowej w kierunku prostopadłym do tej osi, mierzona w
wybranym przekroju na powierzchni badanej.
ODCHYŁKA CAŁKOWITEGO BICIA PROMIENIOWEGO
To maksymalna różnica odległości punktów zmierzonego zarysu od osi bazowej w kierunku prostopadłym do tej osi, mierzona na
całej długości powierzchni badanej.
ODCHYŁKA BICIA OSIOWEGO
To maksymalna różnica odległości płaszczyzny zmierzonej w wybranym promieniu a powierzchni badanej do płaszczyzny
prostopadłej do osi bazowej
CAŁKOWITEGO BICIA OSIOWEGO
To maksymalna różnica odległości płaszczyzny prostopadłej do osi bazowej.