„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 

 

 
 

MINISTERSTWO EDUKACJI 

NARODOWEJ 

 
 
 
Jan Lewandowski 

 

 
 
 
 

 
Sprawdzanie kompletnego sprzętu optycznego 
i optoelektronicznego 731[04].Z3.03 

 

 

 
 
 
 
 

 
Poradnik dla nauczyciela

 

 
 
 

 
 
 
 

 

 
 
 
 

 

Wydawca

 

Instytut Technologii Eksploatacji 

–

 Państwowy Instytut Badawczy 

Radom 2007 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

1 

Recenzenci: 
inŜ. Teresa Piotrowska 
inŜ. Zbigniew Łuniewski 
 
 
 
Opracowanie redakcyjne: 
mgr Jan Lewandowski 
 
 
 
Konsultacja: 
dr inŜ. Anna Kordowicz-Sot 
 
 
 
 

 
 

 
 
 
 
 
 
Poradnik  stanowi  obudowę  dydaktyczną  programu  jednostki  modułowej  731[04].Z3.03 
„Sprawdzanie  kompletnego  sprzętu  optycznego  i  optoelektronicznego”,  zawartego 
w modułowym programie nauczania dla zawodu optyk-mechanik. 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

 
 
 
 

 

 

 
Wydawca 

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

2 

SPIS TREŚCI

 

 

1.

 

Wprowadzenie 

3 

2.

 

Wymagania wstępne 

5 

3.

 

Cele kształcenia 

6 

4.

 

Przykładowe scenariusze zajęć 

7 

5.

 

Ćwiczenia 

11 

5.1.

 

Pomiary zdolności rozdzielczej 

11 

5.1.1. Ćwiczenia 

11 

5.2.

 

Pomiary powiększenia 

13 

5.2.1. Ćwiczenia 

13 

5.3.

 

Pomiary pola widzenia 

18 

5.3.1. Ćwiczenia 

18 

5.4.

 

Pomiary równoległości wiązek i skręcenia obrazu 

23 

5.4.1. Ćwiczenia 

23 

5.5.

 

Pomiary średnic źrenic 

25 

5.5.1. Ćwiczenia 

25 

6.

 

Ewaluacja osiągnięć ucznia 

27 

7.

 

Literatura 

45 

 
 
 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

3 

1.  WPROWADZENIE

 

 

Przekazujemy  Państwu  Poradnik  dla  nauczyciela,  który  będzie  pomocny w prowadzeniu 

zajęć  dydaktycznych  w  szkole  kształcącej  w  zawodzie  optyk-mechanik.  W  poradniku 
zamieszczono: 

−

 

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć juŜ ukształtowane, 
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,  

−

 

cele  kształcenia,  wykaz  umiejętności,  jakie  uczeń  ukształtuje  podczas  pracy 
z poradnikiem, 

−

 

przykładowe scenariusze zajęć, 

−

 

przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania-
uczenia oraz środkami dydaktycznymi, 

−

 

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego, 

−

 

literaturę uzupełniającą. 
Wskazane  jest,  aby  zajęcia  dydaktyczne  były  prowadzone  róŜnymi  metodami  ze 

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania. 

Formy  organizacyjne  pracy  uczniów  mogą  być  zróŜnicowane,  począwszy  od 

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej. 

 Jako  pomoc  w  realizacji  jednostki  modułowej  dla  uczniów  przeznaczony  jest  Poradnik 

dla ucznia. Nauczyciel powinien ukierunkować uczniów na właściwe korzystanie z poradnika 
do nich adresowanego. 
 

Materiał nauczania (w Poradniku dla ucznia) podzielony jest na rozdziały, które zawierają 

podrozdziały.  Podczas  realizacji  poszczególnych  rozdziałów  wskazanym  jest  zwrócenie 
uwagi na następujące elementy: 

−

 

materiał  nauczania  –  w  miarę  moŜliwości  uczniowie  powinni  przeanalizować samodzielnie. 
Obserwuje  się  niedocenianie  przez  nauczycieli  niezwykle  waŜnej  umiejętności,  jaką 
uczniowie  powinni  bezwzględnie  posiadać  –  czytanie  tekstu  technicznego  ze 
zrozumieniem, 

−

 

pytania sprawdzające mają wykazać, na ile uczeń opanował materiał teoretyczny i czy jest 
przygotowany  do  wykonania  ćwiczeń.  W zaleŜności  od  tematu  moŜna  zalecić  uczniom 
samodzielne  odpowiedzenie  na  pytania  lub  wspólne  z  całą  grupą  uczniów,  w formie 
dyskusji opracowanie odpowiedzi na pytania. Druga forma jest korzystniejsza, poniewaŜ 
nauczyciel  sterując  dyskusją  moŜe  uaktywniać  wszystkich  uczniów  oraz  w trakcie 
dyskusji usuwać wszelkie wątpliwości, 

−

 

dominującą  rolę  w  kształtowaniu  umiejętności  oraz  opanowaniu  materiału  spełniają 
ć

wiczenia.  W  trakcie  wykonywania  ćwiczeń  uczeń  powinien  zweryfikować  wiedzę 

teoretyczną oraz opanować nowe umiejętności. Przedstawiono dosyć obszerną propozycję 
ć

wiczeń  wraz  ze  wskazówkami  o  sposobie  ich  przeprowadzenia,  uwzględniając  róŜne 

moŜliwości  ich  realizacji  w  szkole.  Nauczyciel  decyduje,  które  z zaproponowanych 
ć

wiczeń jest w stanie zrealizować przy określonym zapleczu technodydaktycznym szkoły. 

Prowadzący moŜe równieŜ zrealizować ćwiczenia, które sam opracował, 

−

 

sprawdzian  postępów  stanowi  podsumowanie  rozdziału,  zadaniem  uczniów  jest 
udzielenie odpowiedzi na pytania w nim zawarte. Uczeń powinien samodzielnie czytając 
zamieszczone  w  nim  stwierdzenia  potwierdzić  lub  zaprzeczyć  opanowanie  określonego 
zakresu  materiału.  JeŜeli  wystąpią  zaprzeczenia,  nauczyciel  powinien do tych zagadnień 
wrócić,  sprawdzając  czy  braki  w  opanowaniu  materiału  są  wynikiem  niezrozumienia 
przez  ucznia  tego  zagadnienia,  czy  niewłaściwej  postawy  ucznia  w  trakcie  nauczania. 
W tym  miejscu  jest  szczególnie  waŜna  rola  nauczyciela,  gdyŜ  od  postawy  nauczyciela, 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

4 

sposobu  prowadzenia  zajęć  zaleŜy  między  innymi  zainteresowanie  ucznia.  Uczeń  nie 
zainteresowany  materiałem  nauczania,  wykonywaniem  ćwiczeń  nie  nabędzie  w pełni 
umiejętności  załoŜonych  w  jednostce  modułowej.  NaleŜy  rozbudzić  wśród  uczniów  tak 
zwaną „ciekawość wiedzy”. Potwierdzenie przez ucznia opanowania materiału nauczania 
rozdziału moŜe stanowić podstawę dla nauczyciela do sprawdzenia wiedzy i umiejętności 
ucznia  z  tego  zakresu.  Nauczyciel  realizując  jednostkę  modułową  powinien  zwracać 
uwagę na predyspozycje ucznia, ocenić, czy uczeń ma większe uzdolnienia manualne, czy 
moŜe lepiej radzi sobie z rozwiązywaniem problemów teoretycznych, 

−

 

testy  zamieszczone w rozdziale Ewaluacja osiągnięć ucznia zawierają zadania z zakresu 
całej jednostki modułowej i naleŜy je wykorzystać do oceny uczniów, a wyniki osiągnięte 
przez  uczniów  powinny  stanowić  podstawę  do  oceny  pracy  własnej  nauczyciela 
realizującego  tę  jednostkę  modułową.  KaŜdemu  zadaniu  testu  przypisano  określoną 
liczbę  moŜliwych  do  uzyskania  punktów  (0  lub  1  punkt).  Ocena  końcowa  uzaleŜniona 
jest  od  ilości  uzyskanych  punktów.  Nauczyciel  moŜe  zastosować  test  według  własnego 
projektu oraz zaproponować własną skalę ocen. NaleŜy pamiętać, Ŝeby tak przeprowadzić 
proces  oceniania  ucznia,  aby  umoŜliwić  mu  jak  najpełniejsze  wykazanie  swoich 
umiejętności.  

 Metody polecane do stosowania podczas kształcenia modułowego to: 

−

 

pokaz, 

−

 

ć

wiczenie (laboratoryjne lub inne), 

−

 

projektów, 

−

 

przewodniego tekstu. 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

 
 
 
 
 
 
 

Schemat układu jednostek modułowych 

 

731[04].Z3.01 

Dokonywanie pomiarów elementów 

optycznych 

 

731[04].Z3.02 

Dokonywanie pomiarów zespołów 

optycznych 

 

731[04].Z3 

Ocena jakości wyrobów  

optycznych 

731[04].Z3.03 

Sprawdzanie kompletnego sprzętu 

optycznego i optoelektronicznego 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

5 

2.  WYMAGANIA WSTĘPNE

 

 

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć: 

–

 

stosować jednostki układu SI, 

–

 

posługiwać  się  podstawowymi  pojęciami  z  zakresu  fizyki,  stosować  prawa  optyki 
geometrycznej i falowej, 

–

 

stosować zasady budowy elementów optycznych, 

–

 

stosować zasady budowy elementów optoelektronicznych, 

–

 

stosować zasady optyki falowej, 

–

 

stosować zasady budowy przyrządów optycznych, 

–

 

czytać rysunki wykonawcze, 

–

 

wykonywać pomiary warsztatowe, 

–

 

korzystać z róŜnych źródeł informacji, 

–

 

obsługiwać komputer, 

–

 

współpracować w grupie. 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

6 

3.  CELE KSZTAŁCENIA

 

 

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć: 

−

 

zorganizować  stanowisko  do  dokonywania  pomiarów  kompletnego  sprzętu  optycznego 
i optoelektronicznego, 

−

 

określić parametry sprzętu optycznego i optoelektronicznego, 

−

 

posłuŜyć się optycznymi przyrządami pomiarowymi i kontrolnymi, 

−

 

posłuŜyć się ławą optyczną, 

−

 

sprawdzić zdolność rozdzielczą sprzętu optycznego, 

−

 

sprawdzić powiększenie sprzętu optycznego, 

−

 

dokonać pomiarów pola widzenia, 

−

 

sprawdzić równoległość wiązek wychodzących z okularów, 

−

 

sprawdzić wzajemne skręcenie obrazu, 

−

 

zastosować  przepisy  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy,  ochrony  przeciwpoŜarowej 
i ochrony środowiska podczas dokonywania pomiarów. 

 

 
 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

7 

4.  PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

 

 
Scenariusz zajęć 1 

 
Osoba prowadząca    

 

 

 

…………………………………….…………. 

Modułowy program nauczania:  

 

Optyk-mechanik 731[04] 

Moduł:   

 

 

 

 

 

 

Ocena jakości wyrobów optycznych 731[04].Z3 

Jednostka modułowa: 

   

Sprawdzanie kompletnego sprzętu optycznego    

   

i optoelektronicznego 731[04].Z3.03 

 

Temat: Dokonaj pomiaru powiększenia wskazanej lunety za pomocą pomiaru średnic  
 

 

ź

renic. 

Cel ogólny: Dokonywanie pomiarów powiększenia lunety. 
 
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć: 

−

 

zdefiniować budowę układu optycznego lunety, 

−

 

zdefiniować powiększenie lunety, 

−

 

obsłuŜyć dynametr Czapskiego, 

−

 

dokonać pomiaru średnicy wejściowej i średnicy wyjściowej, 

−

 

wyznaczyć powiększenie lunety, 
W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponad zawodowe:  

−−−−

 

współpraca w grupie, 

−−−−

 

poszukiwanie specjalistycznych informacji w ogólnodostępnych źródłach informacji. 

 
Metody nauczania–uczenia się:  

−

 

wykład, 

−

 

pokaz, 

−

 

ć

wiczenia praktyczne, 

−

 

dyskusja dydaktyczna. 

 
Formy organizacyjne pracy uczniów: 

−

 

praca w grupach 2-3 osobowych. 

 
Czas: 

4 godziny dydaktyczne. 

 
Środki dydaktyczne: 

−

 

suwmiarka, 

−

 

dynametr Czapskiego, 

−

 

ława optyczna, 

−

 

badana luneta. 

 

Przebieg zajęć: 
1.

 

Wprowadzenie. 

2.

 

Uświadomienie celów zajęć. 

3.

 

Plan zajęć: 
A. Omówienie zasady pomiaru powiększenia lunet: 

−

 

wstęp  –  nauczyciel  omawia  zasady  pomiaru  powiększenia  lunet  koncentrując  się 
na pomiarze za pomocą średnic źrenic, pokazuje obsługę dynametru Czapskiego, 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

8 

−

 

uczniowie  samodzielnego  wyszukują  w  materiałach  dydaktycznych  wzoru  na 
powiększenie lunet. 

B. Dokonanie pomiaru powiększenia lunet: 

−

 

wstęp – nauczyciel omawia sposób pomiaru powiększenia, 

−

 

uczniowie otrzymują lunetę do pomiaru powiększenia, 

−

 

uczniowie  pracując  w  grupach  zestawiają  układ  pomiarowy  na  ławie  optycznej 
i dokonują pomiaru średnicy źrenicy wejściowej za pomocą suwmiarki i średnicy 
ź

renicy  wyjściowej  za  pomocą  dynametru  Czapskiego,  a  następnie  wyznaczają 

powiększenia lunety, 

−

 

uczniowie  dyskutując  porównują  otrzymane  wyniki  i  sporządzają  notatkę 
z ćwiczenia. 

4.

 

Podsumowanie zajęć: 

−

 

nauczyciel  zwraca  uwagę  na  moŜliwość  zastosowania  do  pomiaru  zamiast 
dynametru Czapskiego lunetki dioptryjnej, 

−

 

uczniowie podczas dyskusji wypracowują wnioski dotyczące wykonanego zadania. 

 

Zakończenie zajęć 

Uczniowie porządkują stanowiska pracy. 

 
Praca domowa 

Uczniowie mają wyszukać w literaturze inne sposoby pomiaru ogniskowych. 
 

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach: 

Nauczyciel  na  podstawie  obserwacji  aktywności  uczniów,  poprawności  wykonania 

zadania oraz wypowiedzi uczniów podczas podsumowania zajęć, uzyskuje informacje i moŜe 
ocenić, czy cele zajęć zostały zrealizowane. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

9 

Scenariusz zajęć 2 

 

Osoba prowadząca    

 

 

 

…………………………………….…………. 

Modułowy program nauczania:  

 

Optyk-mechanik 731[04] 

Moduł:   

 

 

 

 

 

 

Ocena jakości wyrobów optycznych 731[04].Z3 

Jednostka modułowa: 

   

Sprawdzanie kompletnego sprzętu optycznego    

   

i optoelektronicznego 731[04].Z3.03 

 
Temat: Pomiar zdolności rozdzielczej lunety. 

Cel ogólny: Dokonywanie pomiarów parametrów lunet. 

 

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć: 

−

 

parametry lunet, 

−

 

scharakteryzować budowę kolimatora, 

−

 

rozróŜniać testy zdolności rozdzielczej, 

−

 

scharakteryzować zasady pomiaru zdolności rozdzielczej lunet, 

−

 

dokonać pomiaru zdolności rozdzielczej lunet, 
W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponad zawodowe:  

−−−−

 

współpraca w grupie, 

−−−−

 

poszukiwanie specjalistycznych informacji w ogólnodostępnych źródłach informacji. 

 
Metody nauczania–uczenia się:  

−

 

wykład, 

−

 

pokaz, 

−

 

ć

wiczenia, 

−

 

dyskusja dydaktyczna. 

 
Formy organizacyjne pracy uczniów: 

−

 

praca w 2-3 osobowych zespołach. 

 
Czas: 

4 godziny dydaktyczne. 

 
Środki dydaktyczne: 

−

 

ławy optyczne, 

−

 

kolimator z testem zdolności rozdzielczej, 

−

 

badana luneta, 

−

 

stanowiskowa instrukcja do wykonania ćwiczenia. 

 

Przebieg zajęć: 
1.

 

Wprowadzenie. 

2.

 

Uświadomienie celów zajęć. 

3.

 

Plan zajęć: 
A. Omówienie zasady pomiaru powiększenia lunet: 

−

 

wstęp – nauczyciel omawia zasady pomiaru zdolności rozdzielczej lunet, omawia 
stosowane testy,  

−

 

uczniowie  samodzielnego  wyszukują  w  materiałach  dydaktycznych  wzoru  na 
zdolność rozdzielczą lunet. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

10 

B. Dokonanie pomiaru zdolności rozdzielczej lunet: 

−

 

wstęp – nauczyciel omawia sposób pomiaru powiększenia, 

−

 

uczniowie otrzymują lunetę do pomiaru, 

−

 

uczniowie  pracując  w  grupach  zestawiają  układ  pomiarowy  na  ławie  optycznej 
i dokonują pomiaru zdolności rozdzielczej przez odczytanie odległości a na teście, 
a następnie wyznaczenie ze wzoru kąta zdolności rozdzielczej, 

−

 

uczniowie  dyskutując  porównują  otrzymane  wyniki  i  sporządzają  notatkę 
z ćwiczenia. 

5.

 

Podsumowanie zajęć: 

−

 

nauczyciel zwraca uwagę na moŜliwość zastosowania innych testów. 

−

 

uczniowie podczas dyskusji wypracowują wnioski dotyczące wykonanego zadania. 

 
Zakończenie zajęć 

Uczniowie porządkują stanowiska pracy. 

 

Praca domowa 

Uczniowie mają wyszukać w literaturze inne sposoby pomiaru zdolności rozdzielczej. 

 
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach: 

Nauczyciel  na  podstawie  obserwacji  aktywności  uczniów,  poprawności  wykonania 

zadania oraz wypowiedzi uczniów podczas podsumowania zajęć, uzyskuje informacje i moŜe 
ocenić, czy cele zajęć zostały zrealizowane. 
 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

11 

5.  ĆWICZENIA

 

 

5.1.  Pomiary zdolności rozdzielczej

 

 

5.1.1.  Ćwiczenia

 

 

Ćwiczenie 1 

Dokonaj pomiaru zdolności rozdzielczej wskazanej lunety. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału  materiału  nauczania.  NaleŜy  zwrócić  uwagę  na  prawidłowe  zestawienie  układu 
pomiarowego na ławie optycznej. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien:  

1)

 

wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje parametrów lunet, 

2)

 

wyszukać  w  materiałach  dydaktycznych  informacje  dotyczące  sposobów  pomiaru 
zdolności rozdzielczej w lunetach, 

3)

 

przygotować stanowisko do sprawdzenia zdolności rozdzielczej lunet, 

4)

 

dobrać przyrządy do sprawdzania zdolności rozdzielczej lunet, 

5)

 

sprawdzić zdolność rozdzielczą wskazanej lunety, 

6)

 

zanotować wyniki z przeprowadzonych pomiarów. 
 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

−

 

ć

wiczenia praktyczne. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

poradnik, 

−

 

ława optyczna, 

−

 

instrukcja stanowiskowa, 

−

 

kolimator z testem zdolności rozdzielczej, 

−

 

badana lunetka, 

−

 

arkusz spostrzeŜeń. 

 
Ćwiczenie 2 

Dokonaj pomiaru zdolności rozdzielczej wskazanego mikroskopu szkolnego. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału materiału nauczania. NaleŜy zwrócić uwagę na prawidłowe dobranie preparatów do 
kontroli zdolności rozdzielczej. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien:  

1)

 

wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje parametrów mikroskopów, 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

12 

2)

 

wyszukać  w  materiałach  dydaktycznych  informacje  dotyczące  sposobów  pomiaru 
zdolności rozdzielczej w mikroskopach, 

3)

 

przygotować stanowisko do sprawdzenia zdolności rozdzielczej mikroskopów, 

4)

 

dobrać preparaty do sprawdzania zdolności rozdzielczej mikroskopów, 

5)

 

sprawdzić zdolność rozdzielczą wskazanego mikroskopu, 

6)

 

zanotować wyniki z przeprowadzonych pomiarów. 
 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

−

 

ć

wiczenia praktyczne. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

poradnik, 

−

 

instrukcja stanowiskowa, 

−

 

preparaty do sprawdzania zdolności rozdzielczej mikroskopów, 

−

 

badany mikroskop, 

−

 

arkusz spostrzeŜeń. 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

13 

5.2.  Pomiary powiększenia

 

 

5.2.1.  Ćwiczenia

 

 
Ćwiczenie 1 

Dokonaj pomiaru powiększenia wskazanej lupy. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału  materiału  nauczania.  NaleŜy  zwrócić  uwagę  na  prawidłowe  zestawienie  układu 
pomiarowego. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien:  

1)

 

wyszukać  w  materiałach  dydaktycznych  informacje  dotyczące powiększenia przyrządów 
optycznych, 

2)

 

wyszukać  w  materiałach  dydaktycznych  informacje  dotyczące  pomiaru  powiększeń 
przyrządów optycznych, 

3)

 

wyszukać  w  materiałach  dydaktycznych  informacje  dotyczące  pomiaru  ogniskowych 
elementów optycznych przyrządów optycznych, 

4)

 

przygotować stanowisko do pomiaru powiększenia lupy, 

5)

 

dokonać  pomiaru  ogniskowej  badanej  lupy  za  pomocą  kolimatora  i  mikroskopu 
pomiarowego, 

6)

 

obliczyć powiększenie lupy, 

7)

 

zanotować spostrzeŜenia z przeprowadzonych pomiarów. 
 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

−

 

ć

wiczenia praktyczne. 

 
Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

poradnik, 

−

 

mikroskop pomiarowy, 

−

 

kolimator, 

−

 

ława optyczna, 

−

 

lupa do pomiaru, 

−

 

arkusz spostrzeŜeń. 

 
Ćwiczenie 2 

Dokonaj pomiaru powiększenia wskazanej lunety za pomocą dynametru Czapskiego. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału  materiału  nauczania.  NaleŜy  zwrócić  uwagę  na  prawidłową  obsługę  dynametru 
Czapskiego. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

14 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien:  

1)

 

wyszukać  w  materiałach  dydaktycznych  informacje  dotyczące powiększenia przyrządów 
optycznych, 

2)

 

wyszukać  w  materiałach  dydaktycznych  informacje  dotyczące  pomiaru  powiększeń 
przyrządów optycznych, 

3)

 

wyszukać  w  materiałach  dydaktycznych  informacje  dotyczące  lunetki  dioptryjnej 
i dynametru Czapskiego, 

4)

 

przygotować stanowisko do pomiaru powiększenia lunety, 

5)

 

dokonać pomiaru źrenicy wejściowej lunety (średnicy obiektywu) za pomocą suwmiarki, 

6)

 

dokonać pomiaru źrenicy wyjściowej lunety za pomocą dynametru Czapskiego, 

7)

 

obliczyć powiększenie lunety, 

8)

 

zanotować spostrzeŜenia z przeprowadzonych pomiarów. 
 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

−

 

ć

wiczenia praktyczne. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

poradnik, 

−

 

suwmiarka, 

−

 

dynametr Czapskiego, 

−

 

ława optyczna, 

−

 

badana luneta, 

−

 

arkusz spostrzeŜeń. 

 

Ćwiczenie 3 

Dokonaj pomiaru powiększenia wskazanej lupy za pomocą papieru milimetrowego. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału  materiału  nauczania.  NaleŜy  zwrócić  uwagę  na  prawidłowe  ustawienie  płytki 
płaskorównoległej. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien:  

1)

 

wyszukać  w  materiałach  dydaktycznych  informacje  dotyczące powiększenia przyrządów 
optycznych, 

2)

 

wyszukać  w  materiałach  dydaktycznych  informacje  dotyczące  pomiaru  powiększeń 
przyrządów optycznych, 

3)

 

wyszukać  w  materiałach  dydaktycznych  informacje  dotyczące  pomiaru  ogniskowych 
elementów optycznych przyrządów optycznych, 

4)

 

przygotować stanowisko do pomiaru powiększenia lupy, 

5)

 

dokonać  pomiaru  wielkości  przedmiotu  i  obrazu  dla  badanej  lupy  za  pomocą  płytki 
płaskorównoległej i papieru milimetrowego, 

6)

 

obliczyć powiększenie lupy, 

7)

 

zanotować spostrzeŜenia z przeprowadzonych pomiarów. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

15 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

−

 

ć

wiczenia praktyczne. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

poradnik, 

−

 

płytka płaskorównoległa, 

−

 

papier milimetrowy, 

−

 

ława optyczna, 

−

 

lupa do pomiaru, 

−

 

arkusz spostrzeŜeń. 

 
Ćwiczenie 4 

Dokonaj  pomiaru  powiększenia  wskazanej  lunety  za  pomocą  kolimatora  i  lunety 

pomocniczej. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału  materiału  nauczania.  NaleŜy  zwrócić  uwagę  na  prawidłowe  zestawienie  układu 
pomiarowego. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien:  

1)

 

wyszukać  w  materiałach  dydaktycznych  informacje  dotyczące powiększenia przyrządów 
optycznych, 

2)

 

wyszukać  w  materiałach  dydaktycznych  informacje  dotyczące  pomiaru  powiększeń 
przyrządów optycznych, 

3)

 

wyszukać  w  materiałach  dydaktycznych  informacje  dotyczące  kolimatorów  i  lunet 
pomiarowych, 

4)

 

przygotować stanowisko do pomiaru powiększenia lunety, 

5)

 

dobrać pomiarowe przyrządy optyczne, 

6)

 

dokonać pomiaru y´

2

 i y´

1

, 

7)

 

obliczyć powiększenie lunety, 

8)

 

zanotować spostrzeŜenia z przeprowadzonych pomiarów. 
 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

−

 

ć

wiczenia praktyczne. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

poradnik, 

−

 

kolimator, 

−

 

lunetka pomocnicza, 

−

 

ława optyczna, 

−

 

badana luneta, 

−

 

arkusz spostrzeŜeń. 

 
 
 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

16 

Ćwiczenie 5 

Dokonaj  pomiaru  powiększenia  wskazanego  mikroskopu  za  pomocą  płytki 

mikrometrycznej i okulara mikrometrycznego.  
 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału  materiału  nauczania.  NaleŜy  zwrócić  uwagę  na  prawidłowe  zamocowanie  okulara 
mikrometrycznego. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien:  

1)

 

wyszukać  w  materiałach  dydaktycznych  informacje  dotyczące powiększenia przyrządów 
optycznych, 

2)

 

wyszukać  w  materiałach  dydaktycznych  informacje  dotyczące  pomiaru  powiększeń 
przyrządów optycznych, 

3)

 

przygotować stanowisko do pomiaru powiększenia mikroskopu, 

4)

 

dobrać pomiarowe przyrządy optyczne, 

5)

 

dokonać  pomiaru  widzianej  podziałki  przez  mikroskop  za  pomocą  olkulara 
mikrometrycznego, 

6)

 

obliczyć powiększenie mikroskopu, 

7)

 

zanotować spostrzeŜenia z przeprowadzonych pomiarów. 
 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

−

 

ć

wiczenia praktyczne. 

 
Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

poradnik, 

−

 

płytka mikrometryczna, 

−

 

okular mikrometryczny, 

−

 

badany mikroskop, 

−

 

arkusz spostrzeŜeń. 
 

Ćwiczenie 6 

Dokonaj  pomiaru  powiększenia  wskazanego  mikroskopu  za  pomocą  nasadki  do 

rysowania.  
 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału  materiału  nauczania.  NaleŜy  zwrócić  uwagę  na  prawidłowe  zastosowanie  nasadki 
do rysowania. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien:  

1)

 

wyszukać  w  materiałach  dydaktycznych  informacje  dotyczące powiększenia przyrządów 
optycznych, 

2)

 

wyszukać  w  materiałach  dydaktycznych  informacje  dotyczące  pomiaru  powiększeń 
przyrządów optycznych, 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

17 

3)

 

przygotować stanowisko do pomiaru powiększenia mikroskopu, 

4)

 

przygotować nasadkę mikroskopową do rysowania, 

5)

 

dokonać  pomiaru  widzianej  podziałki  mikrometrycznej  przez  mikroskop  za  pomocą 
nasadki do rysowania na papierze milimetrycznym, 

6)

 

obliczyć powiększenie mikroskopu, 

7)

 

zanotować spostrzeŜenia z przeprowadzonych pomiarów. 
 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

−

 

ć

wiczenia praktyczne. 

 
Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

poradnik, 

−

 

płytka mikrometryczna, 

−

 

nasadka do rysowania, 

−

 

papier milimetrowy, 

−

 

badany mikroskop, 

−

 

arkusz spostrzeŜeń. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

18 

5.3.  Pomiary pola widzenia

 

 
5.3.1.

 

Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Dokonaj pomiaru pola widzenia mikroskopu. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału  materiału  nauczania.  NaleŜy  zwrócić  uwagę  na  prawidłowe  przeprowadzenie 
pomiaru. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien:  

1)

 

wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące pola widzenia przyrządów 
optycznych, 

2)

 

wyszukać  w  materiałach  dydaktycznych  informacje  dotyczące  pomiaru  pola  widzenia 
przyrządów optycznych, 

3)

 

przygotować stanowisko do pomiaru pola widzenia mikroskopu, 

4)

 

policzyć ilość działek mikrometru widzianych w polu widzenia mikroskopu, 

5)

 

obliczyć pole widzenia mikroskopu, 

6)

 

zanotować spostrzeŜenia z przeprowadzonych pomiarów. 
 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

−

 

ć

wiczenia praktyczne. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

poradnik 

−

 

podziałka mikrometryczna, 

−

 

instrukcja stanowiskowa, 

−

 

badany mikroskop, 

−

 

arkusz spostrzeŜeń. 

 
Ćwiczenie 2 

Dokonaj pomiaru pola widzenia lupy. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału materiału nauczania. NaleŜy zwrócić uwagę na prawidłowe zastosowanie podziałki 
mikrometrycznej. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien:  

1)

 

wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące pola widzenia przyrządów 
optycznych, 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

19 

2)

 

wyszukać  w  materiałach  dydaktycznych  informacje  dotyczące  pomiaru  pola  widzenia 
przyrządów optycznych, 

3)

 

przygotować stanowisko do pomiaru pola widzenia lupy, 

4)

 

policzyć ilość działek mikrometru widzianych w polu widzenia lupy, 

5)

 

obliczyć pole widzenia lupy, 

6)

 

zanotować spostrzeŜenia z przeprowadzonych pomiarów. 
 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

−

 

ć

wiczenia praktyczne. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

poradnik, 

−

 

podziałka mikrometryczna, 

−

 

instrukcja stanowiskowa, 

−

 

badana lupa, 

−

 

arkusz spostrzeŜeń. 

 

Ćwiczenie 3 

Dokonaj pomiaru pola widzenia wskazanej lunety za pomocą kolimatora szerokokątnego. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału  materiału  nauczania.  NaleŜy  zwrócić  uwagę  na  prawidłowe  zestawienie  układu 
pomiarowego. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien:  

1)

 

wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące pola widzenia przyrządów 
optycznych, 

2)

 

wyszukać  w  materiałach  dydaktycznych  informacje  dotyczące  pomiaru  pola  widzenia 
lunet, 

3)

 

wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące budowy kolimatorów, 

4)

 

przygotować stanowisko do pomiaru pola widzenia lunety, 

5)

 

dokonać pomiaru pola widzenia lunety, 

6)

 

zanotować spostrzeŜenia z przeprowadzonych pomiarów. 
 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

−

 

ć

wiczenia praktyczne. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

poradnik dla ucznia, 

−

 

kolimator szerokokątny, 

−

 

ława optyczna, 

−

 

instrukcja stanowiskowa, 

−

 

badana luneta, 

−

 

arkusz spostrzeŜeń. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

20 

Ćwiczenie 4 

Dokonaj pomiaru pola widzenia wskazanej lunety za pomocą lunetki. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału  materiału  nauczania.  NaleŜy  zwrócić  uwagę  na  prawidłowe  zastosowanie  układu 
optycznego na ławie optycznej. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien:  

1)

 

wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące pola widzenia przyrządów 
optycznych, 

2)

 

wyszukać  w  materiałach  dydaktycznych  informacje  dotyczące  pomiaru  pola  widzenia 
lunet, 

3)

 

wyszukać  w  materiałach  dydaktycznych  informacje  dotyczące  budowy  lunetek 
pomiarowych, 

4)

 

przygotować stanowisko do pomiaru pola widzenia lunety, 

5)

 

dokonać pomiaru pola widzenia lunety, 

6)

 

zanotować spostrzeŜenia z przeprowadzonych pomiarów. 
 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

−

 

ć

wiczenia praktyczne. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

poradnik dla ucznia, 

−

 

lunetka pomiarowa, 

−

 

ława optyczna, 

−

 

instrukcja stanowiskowa, 

−

 

badana luneta, 

−

 

arkusz spostrzeŜeń. 

 

Ćwiczenie 5 

Dokonaj pomiaru pola widzenia wskazanej lunety za pomocą pryzmatów. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału materiału nauczania. NaleŜy zwrócić uwagę na prawidłowe rombu pomiarowego. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien:  

1)

 

wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące pola widzenia przyrządów 
optycznych, 

2)

 

wyszukać  w  materiałach  dydaktycznych  informacje  dotyczące  pomiaru  pola  widzenia 
lunet, 

3)

 

wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące sprawdzania pola widzenia 
za pomocą pryzmatów, 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

21 

4)

 

przygotować stanowisko do pomiaru pola widzenia lunety, 

5)

 

dokonać pomiaru pola widzenia lunety, 

6)

 

zanotować spostrzeŜenia z przeprowadzonych pomiarów. 
 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

−

 

ć

wiczenia praktyczne. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

poradnik dla ucznia, 

−

 

pryzmaty, 

−

 

podziałka lub papier milimetrowy, 

−

 

ława optyczna, 

−

 

instrukcja stanowiskowa, 

−

 

badana luneta, 

−

 

arkusz spostrzeŜeń. 

 
Ćwiczenie 6 

Dokonaj pomiaru pola widzenia aparatu fotograficznego. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału  materiału  nauczania.  NaleŜy  zwrócić  uwagę  na  prawidłowe  ustalenie  warunków 
pomiarów. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien:  

1)

 

wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące pola widzenia przyrządów 
optycznych, 

2)

 

wyszukać  w  materiałach  dydaktycznych  informacje  dotyczące  pomiaru  pola  widzenia 
aparatów fotograficznych, 

3)

 

przygotować stanowisko do pomiaru pola widzenia aparatów fotograficznych, 

4)

 

dokonać pomiaru pola widzenia aparatu fotograficznego, 

5)

 

zanotować spostrzeŜenia z przeprowadzonych pomiarów. 
 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

−

 

ć

wiczenia praktyczne. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

poradnik dla ucznia, 

−

 

przyrządy do pomiarów liniowych, 

−

 

statyw do aparatu fotograficznego, 

−

 

instrukcja stanowiskowa, 

−

 

badana luneta, 

−

 

arkusz spostrzeŜeń. 

 
 
 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

22 

Ćwiczenie 7 

Dokonaj pomiaru pola widzenia obiektywu fotograficznego. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału  materiału  nauczania.  NaleŜy  zwrócić  uwagę  na  zachowanie  prawidłowych 
warunków oświetlenia. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien:  

1)

 

wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące pola widzenia przyrządów 
optycznych, 

2)

 

wyszukać  w  materiałach  dydaktycznych  informacje  dotyczące  pomiaru  pola  widzenia 
obiektywów fotograficznych, 

3)

 

przygotować stanowisko do pomiaru pola widzenia obiektywów fotograficznych, 

4)

 

dokonać pomiaru pola widzenia aparatu fotograficznego, 

5)

 

zanotować spostrzeŜenia z przeprowadzonych pomiarów. 
 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

−

 

ć

wiczenia praktyczne. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

poradnik dla ucznia, 

−

 

statyw do aparatu fotograficznego, 

−

 

kontrolna kamera aparatu fotograficznego, 

−

 

test do badania pola widzenia obiektywów fotograficznych, 

−

 

instrukcja stanowiskowa, 

−

 

badany obiektyw fotograficzny, 

−

 

arkusz spostrzeŜeń. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

23 

5.4.  Pomiary równoległości wiązek i skręcenia obrazu

 

 

5.4.1.

 

Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Dokonaj  sprawdzenia  równoległości  wiązek  wychodzących  z  okularów  lornetki 

pryzmatycznej. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału  materiału  nauczania.  NaleŜy  zwrócić  uwagę  na  prawidłową  obsługę  lunetki 
podwójnej. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien:  

1)

 

wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące przyrządów dwuocznych, 

2)

 

wyszukać  w  materiałach  dydaktycznych  informacje  dotyczące dopuszczalnych tolerancji 
nierównoległości osi występujących w przyrządach optycznych, 

3)

 

przygotować stanowisko do sprawdzenia nierównoległości osi lornety, 

4)

 

dokonać sprawdzenia nierównoległości osi, 

5)

 

zanotować spostrzeŜenia z przeprowadzonych pomiarów. 
 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

−

 

ć

wiczenia praktyczne. 

 
Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

poradnik dla ucznia, 

−

 

lunetka podwójna, 

−

 

ława optyczna, 

−

 

instrukcja stanowiskowa, 

−

 

badana lornetka pryzmatyczna, 

−

 

arkusz spostrzeŜeń. 

 
Ćwiczenie 2 

Dokonaj sprawdzenia skręcenia obrazu w lornetce pryzmatycznej. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału  materiału  nauczania.  NaleŜy  zwrócić  uwagę  na  prawidłową  obsługę  lunetki 
podwójnej. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien:  

1)

 

wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące przyrządów dwuocznych, 

2)

 

wyszukać  w  materiałach  dydaktycznych  informacje  dotyczące dopuszczalnych tolerancji 
nierównoległości osi występujących w przyrządach optycznych, 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

24 

3)

 

przygotować stanowisko do sprawdzenia skręcenia obrazu, 

4)

 

przygotować przyrządy kontrolno justierskie do sprawdzania skręcenia obrazu, 

5)

 

dokonać sprawdzenia skręcenia obrazu, 

6)

 

zanotować spostrzeŜenia z przeprowadzonych pomiarów. 
 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

−

 

ć

wiczenia praktyczne. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

poradnik dla ucznia, 

−

 

lunetka podwójna, 

−

 

płytka ogniskowa do sprawdzania skręcenia obrazu, 

−

 

ława optyczna, 

−

 

instrukcja stanowiskowa, 

−

 

badana lornetka pryzmatyczna, 

−

 

arkusz spostrzeŜeń. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

25 

5.5. 

Pomiary średnic źrenic 

 

5.5.1.

 

Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Dokonaj pomiaru średnicy źrenicy wyjściowej lunety. 

 

Wskazówki do realizacji 

 

Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału  materiału  nauczania.  NaleŜy  zwrócić  uwagę,  aby  płaszczyzna  źrenicy  była 
równoległa  do  płaszczyzny  przesuwu  stołu  mikroskopu  oraz

 

na  prawidłową  obsługę 

dynametru Czapskiego i Ramsdena.

 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien:  

1)

 

wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące lunet, 

2)

 

wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje pomiarów źrenic, 

3)

 

przygotować stanowisko do pomiaru średnic źrenic przyrządów optycznych, 

4)

 

zapoznać się z instrukcją stanowiskową, 

5)

 

zmierzyć średnicę wejściową lunety, 

6)

 

zmierzyć średnicę wyjściową lunety za pomocą dynametru Czapskiego, 

7)

 

zmierzyć średnicę wyjściową lunety za pomocą dynametru Ramsdena, 

8)

 

zmierzyć średnicę wyjściową lunety za pomocą mikroskopu warsztatowego, 

9)

 

porównać wyniki pomiarów, 

10)

 

zanotować spostrzeŜenia z przeprowadzonych pomiarów. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

−

 

ć

wiczenia praktyczne. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

poradnik dla ucznia, 

−

 

dynametr Czapskiego, 

−

 

dynametr Ramsdena, 

−

 

mikroskop warsztatowy, 

−

 

ława optyczna, 

−

 

suwmiarka, 

−

 

instrukcja stanowiskowa, 

−

 

badana luneta, 

−

 

arkusz spostrzeŜeń. 

 

Ćwiczenie 2 

Przeprowadź  sprawdzenie  ustawienia  zera  dioptrii  i  podziałkę  dioptryjną  w  lornetce 

pryzmatycznej. 

 

Wskazówki do realizacji 

 

Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału  materiału  nauczania.  NaleŜy  zwrócić  uwagę  na  prawidłowy  dobór  mocy  soczewek 
do sprawdzania wskazań podziałki dioptryjnej okularów lornetki.

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

26 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien:  

1)

 

wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące przyrządów dwuocznych, 

2)

 

wyszukać  w  materiałach  dydaktycznych  informacje  regulacji  dioptryjnej  w  przyrządach 
optycznych, 

3)

 

przygotować stanowisko do sprawdzenia regulacji dioptryjnej, 

4)

 

zapoznać się z instrukcją stanowiskową, 

5)

 

sprawdzić zero dioptrii w okularach lornetki, 

6)

 

sprawdzić wskazania regulacji dioptryjnej w okularach lornetki, 

7)

 

zanotować spostrzeŜenia z przeprowadzonych pomiarów. 
 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

−

 

ć

wiczenia praktyczne. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

poradnik dla ucznia, 

−

 

soczewki okularowe o mocy +5 i -5 dptr, 

−

 

soczewki okularowe o mocy +3 i -3 dptr, 

−

 

soczewki okularowe o mocy +1 i -1 dptr, 

−

 

ława optyczna, 

−

 

instrukcja stanowiskowa, 

−

 

badana lornetka pryzmatyczna, 

−

 

arkusz spostrzeŜeń. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

27 

6.  EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

 

 

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

 

 
TEST 1 
Test  dwustopniowy  do  jednostki  modułowej  „Sprawdzanie  kompletnego 
sprzętu optycznego i optoelektronicznego” 

 

Test składa się z 25 zadań wielokrotnego wyboru, z których: 

−−−−

 

zadania  1,  2,  3,  4,  5,  6,  7,  8,  9,  10,  11,  12,  13,  14,  15,  16,  17,  20,  21,  23,  24,  25  są 
z poziomu podstawowego, 

−−−−

 

zadania 18, 19, 22 są z poziomu ponadpodstawowego. 

 

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt 

 

Za kaŜdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak 

uczeń otrzymuje 0 punktów. 
 

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące 
oceny szkolne: 

−−−−

 

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 9 zadań z poziomu podstawowego, 

−−−−

 

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego, 

−−−−

 

dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 1 z poziomu ponadpodstawowego, 

−−−−

 

bardzo  dobry  –  za  rozwiązanie  22  zadań,  w  tym  co  najmniej  2  z  poziomu 
ponadpodstawowego. 

 

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. c, 3. c, 4. b, 5. c, 6. b, 7. a, 8. c, 9. b, 10. b, 11. b, 
12. a, 13. d, 14. b, 15. a, 16. b, 17. c, 18. a, 19. c, 20. a, 21. b, 22. b, 23. c, 24. a, 
25. a. 

 

Plan testu 

 

Nr 

zad. 

Cel operacyjny  
(mierzone osiągnięcia ucznia) 

Kategoria 

celu 

Poziom 

wymagań 

Poprawna 

odpowiedź 

1 

RozróŜnić metody pomiaru  

A 

P 

a 

2 

Scharakteryzować zasady pomiaru 

B 

P 

c 

3 

Scharakteryzować zasady pomiaru 

B 

P 

c 

4 

Scharakteryzować zasady pomiaru 

B 

P 

b 

5 

RozróŜnić metody pomiaru 

A 

P 

c 

6 

Dobrać urządzenie pomiarowe 

C 

P 

b 

7 

Dobrać urządzenie pomiarowe 

C 

P 

a 

8 

Scharakteryzować zasady pomiaru 

B 

P 

c 

9 

Dobrać urządzenie pomiarowe 

C 

P 

b 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

28 

10  Dobrać urządzenie pomiarowe 

C 

P 

b 

11  Dobrać urządzenie pomiarowe 

C 

P 

b 

12  Scharakteryzować zasady pomiaru 

B 

P 

a 

13  Scharakteryzować zasady pomiaru 

B 

P 

d 

14  Scharakteryzować zasady pomiaru 

B 

P 

b 

15  Scharakteryzować zasady pomiaru 

B 

P 

a 

16  Scharakteryzować zasady pomiaru 

B 

P 

b 

17  Scharakteryzować zasady pomiaru 

B 

P 

c 

18  Zidentyfikować przyrządy pomiarowe 

C 

PP 

a 

19  Zidentyfikować układy pomiarowe 

C 

PP 

c 

20  Dobrać wzorcowe elementy do pomiaru 

C 

P 

a 

21  Dobrać przyrządy pomiarowe 

C 

P 

b 

22  Zidentyfikować układy pomiarowe 

C 

PP 

b 

23  Dobrać przyrządy pomiarowe 

C 

P 

c 

24  Określić zasady pomiaru 

B 

P 

a 

25  Dobrać przyrządy pomiarowe 

B 

P 

a 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

29 

Przebieg testowania 

 
Instrukcja dla nauczyciela

 

1.

 

Ustal  z  uczniami  termin  przeprowadzenia  sprawdzianu  z  wyprzedzeniem  co  najmniej 

jednotygodniowym. 

2.

 

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego. 

3.

 

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań zawartych w zestawie oraz z zasadami punktowania. 

4.

 

Przygotuj odpowiednią liczbę testów. 

5.

 

Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań. 

6.

 

Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia. 

7.

 

Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij. 

8.

 

Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test. 

9.

 

Kilka  minut  przed  zakończeniem  testu  przypomnij  uczniom  o  zbliŜającym  się  czasie 

zakończenia udzielania odpowiedzi. 

 

Instrukcja dla ucznia 

1.

 

Przeczytaj uwaŜnie instrukcję. 

2.

 

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 

3.

 

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych. 

4.

 

Test zawiera 25 zadań. Do kaŜdego zadania dołączone są 4 moŜliwe odpowiedzi. Tylko 
jedna jest prawidłowa. 

5.

 

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce 
znak X. W przypadku pomyłki naleŜy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie 
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową. 

6.

 

Zadania  wymagają  prostych  obliczeń,  które  powinieneś  wykonać  przed  wskazaniem 
poprawnego wyniku. 

7.

 

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. 

8.

 

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóŜ jego rozwiązanie 
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas. 

9.

 

Na rozwiązanie testu masz 45 min. 

Powodzenia 

 
Materiały dla ucznia:

 

–

 

instrukcja, 

–

 

zestaw zadań testowych, 

–

 

karta odpowiedzi. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

30 

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

 

 

1.  Przedstawiony rysunek pokazuje sposób obliczania 

 

a)

 

testu zdolności rozdzielczej. 

b)

 

zdolności rozdzielczej lup. 

c)

 

zdolności rozdzielczej lunet. 

d)

 

zdolności rozdzielczej mikroskopów. 

 

2.

 

Do badania zdolności rozdzielczej lunety uŜywamy 
a)

 

preparatu pleurosigmy angulatum. 

b)

 

preparatu amphipleura pellucida. 

c)

 

kolimatora z testem kreskowym. 

d)

 

kolimatora z testem promienistym. 

 

3.

 

Do pomiaru powiększenia lupy stosujemy metodę pomiaru 
a)

 

promienia krzywizny. 

b)

 

ogniskowych. 

c)

 

wielkości przedmiotu i obrazu. 

d)

 

ogniskowych czołowych. 

 

4.

 

Do pomiaru powiększenia mikroskopu stosujemy 

a)

 

apertometr. 

b)

 

płytkę mikrometryczną. 

c)

 

preparat amphipleura pellucida. 

d)

 

płytkę Abbego. 

 
5.

 

Nasadka do rysowania typu Abbego słuŜy do pomiaru powiększenia 

a)

 

lup. 

b)

 

lunet. 

c)

 

mikroskopów. 

d)

 

lornet. 

 

6.

 

Dynametr Czapskiego słuŜy do pomiaru powiększenia 
a)

 

lup. 

b)

 

lunet. 

c)

 

mikroskopów. 

d)

 

lornet. 

 

7.

 

Do pomiaru pola widzenia lupy wystarczy zmierzyć 

a)

 

ogniskową i średnicę. 

b)

 

ogniskową i promień. 

c)

 

ś

rednicę i promień. 

d)

 

ogniskową i grubość. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

31 

8.

 

Podziałkę mikrometryczną stosujemy do pomiaru pola widzenia 

a)

 

lupy. 

b)

 

lunety. 

c)

 

aparatu fotograficznego. 

d)

 

lornet. 

 

9.

 

Pokazany schemat słuŜy do pomiaru pola widzenia 

 

a)

 

lupy. 

b)

 

lunety. 

c)

 

mikroskopu. 

d)

 

lornet. 

 
10.

 

Kolimator szerokokątny słuŜy do pomiaru pola widzenia 

a)

 

lupy. 

b)

 

lunety. 

c)

 

mikroskopu. 

d)

 

lornet. 

 
11.

 

Lunetka podwójna słuŜy do sprawdzania 
a)

 

zdolności rozdzielczej lornet. 

b)

 

równoległości osi lornet. 

c)

 

pola widzenia lornet. 

d)

 

powiększenia lornet. 

 

12.

 

Odległość l jest to odległość potrzebna przy pomiarze powiększenia 

a)

 

mikroskopu. 

b)

 

lunety. 

c)

 

lupy. 

d)

 

lornety. 

 

13.

 

Parametr którego nie sprawdzamy lupie to 

a)

 

zdolność rozdzielcza. 

b)

 

powiększenie. 

c)

 

pole widzenia. 

d)

 

równoległość osi. 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

32 

14.

 

Przy pomiarze powiększenia lunet korzystamy ze wzoru 

a) 

f

G

250

=

. 

b) 

.

d

d

′

−

=

γ

 

c) 

.

250

l

a

n

m

G

⋅

⋅

=

 

d) 

.

y

y

′

−

=

β

 

 
15.

 

Przy pomiarze powiększenia lupy korzystamy ze wzoru 

a) 

f

G

250

=

. 

b) 

.

d

d

′

−

=

γ

 

c) 

.

250

l

a

n

m

G

⋅

⋅

=

 

d) 

.

y

y

′

−

=

β

 

 

16.

 

Wzór 

250

l

a

n

m

G

⋅

⋅

=

 słu

Ŝ

y do pomiaru powi

ę

kszenia 

a)

 

lunety. 

b)

 

mikroskopu. 

c)

 

lupy. 

d)

 

lornety. 

 

17.

 

Wzór 

G

d

D

10

=

 słu

Ŝ

y do pomiaru 

a)

 

pola widzenia lunety. 

b)

 

pola widzenia mikroskopu. 

c)

 

pola widzenia lupy. 

d)

 

pola widzenia lornety. 

 
18.

 

Przedstawiony na rysunku przyrz

ą

d słu

Ŝ

y do pomiaru 

ś

rednicy 

5

5

0

Luneta mierzona

 

a)

 

ź

renicy wyj

ś

ciowej. 

b)

 

ź

renicy wej

ś

ciowej. 

c)

 

okulara. 

d)

 

obiektywu. 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

33 

19.

 

Przedstawiony na rysunku schemat słuŜy do 

 

 

a)

 

sprawdzania równoległości osi. 

b)

 

pomiaru średnicy źrenicy wyjściowej. 

c)

 

sprawdzania zera dioptrii. 

d)

 

pomiaru średnicy obiektywu. 

 
20.

 

Do sprawdzania regulacji dioptryjnej uŜywamy soczewek okularowych o mocy 

a)

 

+ 5 i – 5 dioptrii. 

b)

 

+ 2 i – 6 dioptrii. 

c)

 

+ 7 i – 1 dioptrii. 

d)

 

+ 8 i – 8 dioptrii, 

 

21.

 

Ś

rednicę źrenicy wyjściowej obiektywu moŜemy zmierzyć za pomocą 

a)

 

mikroskopu laboratoryjnego. 

b)

 

mikroskopu warsztatowego. 

c)

 

lunety autokolimacyjnej. 

d)

 

lunety wychylnej. 

 

22.

 

Przedstawiony na rysunku schemat słuŜy do 

 

 

a)

 

równoległości osi w lornetkach. 

b)

 

skręcenia obrazu w lornetkach. 

c)

 

ustawienia płytki ogniskowej. 

d)

 

sprawdzenia zera dioptrii w okularze. 

 
23.

 

Wielkość pola widzenia kamery moŜemy zmierzyć 

a)

 

suwmiarką. 

b)

 

linijką. 

c)

 

kątomierzem. 

d)

 

lupą. 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

34 

24.

 

W celu dokonania pomiaru powiększenia lunety naleŜy zmierzyć średnicę 

a)

 

obiektywu. 

b)

 

okulara. 

c)

 

obudowy. 

d)

 

płytki ogniskowej. 

 

25.

 

Sześcianu składającego się z dwóch pryzmatów prostokątnych uŜywamy do pomiaru 

a)

 

pola widzenia. 

b)

 

powiększenia. 

c)

 

zdolności rozdzielczej. 

d)

 

apertury. 

 

 
 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

35 

KARTA ODPOWIEDZI 

 
Imię i nazwisko ............................................................................... 

 

Sprawdzanie kompletnego sprzętu optycznego i optoelektronicznego

 

 
Zakreśl poprawną odpowiedź 

 

Nr 

zadania 

Odpowiedź 

Punkty 

1

 

 

a 

b 

c 

d 

 

2

 

 

a 

b 

c 

d 

 

3

 

 

a 

b 

c 

d 

 

4

 

 

a 

b 

c 

d 

 

5

 

 

a 

b 

c 

d 

 

6

 

 

a 

b 

c 

d 

 

7

 

 

a 

b 

c 

d 

 

8

 

 

a 

b 

c 

d 

 

9

 

 

a 

b 

c 

d 

 

10

 

 

a 

b 

c 

d 

 

11

 

 

a 

b 

c 

d 

 

12

 

 

a 

b 

c 

d 

 

13

 

 

a 

b 

c 

d 

 

14

 

 

a 

b 

c 

d 

 

15

 

 

a 

b 

c 

d 

 

16

 

 

a 

b 

c 

d 

 

17

 

 

a 

b 

c 

d 

 

18

 

 

a 

b 

c 

d 

 

19

 

 

a 

b 

c 

d 

 

20

 

 

a 

b 

c 

d 

 

21

 

 

a 

b 

c 

d 

 

22

 

 

a 

b 

c 

d 

 

23

 

 

a 

b 

c 

d 

 

24

 

 

a 

b 

c 

d 

 

25

 

 

a 

b 

c 

d 

 

Razem:

 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

36 

TEST 2 
Test  dwustopniowy  do  jednostki  modułowej  „Sprawdzanie  kompletnego 
sprzętu optycznego i optoelektronicznego” 

 

Test składa się z 25 zadań wielokrotnego wyboru, z których: 

−−−−

 

zadania  1,  2,  3,  4,  5,  6,  7,  8,  9,  10,  11,  12,  13,  14,  15,  16,  17,  20,  21,  23,  24,  25  są 
z poziomu podstawowego, 

−−−−

 

zadania 18, 19, 22 są z poziomu ponadpodstawowego. 

 

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt 

 

Za kaŜdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak 

uczeń otrzymuje 0 punktów. 
 

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące 
oceny szkolne: 

−−−−

 

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 9 zadań z poziomu podstawowego, 

−−−−

 

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego, 

−−−−

 

dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 1 z poziomu ponadpodstawowego, 

−−−−

 

bardzo  dobry  –  za  rozwiązanie  22  zadań,  w  tym  co  najmniej  2  z  poziomu 
ponadpodstawowego. 

 

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. a, 3. c, 4. b, 5. c, 6. b, 7. a, 8. c, 9. a, 10. a, 11. b, 
12. b, 13. d , 14. c, 15. d, 16. c, 17. a, 18. a, 19. c, 20. a, 21. b, 22. a, 23. c, 24. b, 
25. c. 

 

Plan testu 

 

Nr 

zad. 

Cel operacyjny  
(mierzone osiągnięcia ucznia) 

Kategoria 

celu 

Poziom 

wymagań 

Poprawna 

odpowiedź 

1 

RozróŜnić metody pomiaru  

A 

P 

a 

2 

Scharakteryzować zasady pomiaru 

B 

P 

a 

3 

Scharakteryzować zasady pomiaru 

B 

P 

c 

4 

Scharakteryzować zasady pomiaru 

B 

P 

b 

5 

RozróŜnić metody pomiaru 

A 

P 

c 

6 

Dobrać urządzenie pomiarowe 

C 

P 

b 

7 

Dobrać urządzenie pomiarowe 

C 

P 

a 

8 

Scharakteryzować zasady pomiaru 

B 

P 

c 

9 

Dobrać urządzenie pomiarowe 

C 

P 

a 

10  Dobrać urządzenie pomiarowe 

C 

P 

a 

11  Dobrać urządzenie pomiarowe 

C 

P 

b 

12  Scharakteryzować zasady pomiaru 

B 

P 

b 

13  Scharakteryzować zasady pomiaru 

B 

P 

d 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

37 

14  Scharakteryzować zasady pomiaru 

B 

P 

c 

15  Scharakteryzować zasady pomiaru 

B 

P 

d 

16  Scharakteryzować zasady pomiaru 

B 

P 

c 

17  Scharakteryzować zasady pomiaru 

B 

P 

a 

18  Identyfikować przyrządy pomiarowe 

C 

PP 

a 

19  Identyfikować układy pomiarowe 

C 

PP 

c 

20  Dobierać wzorcowe elementy do pomiaru 

C 

P 

a 

21  Dobierać przyrządy pomiarowe 

C 

P 

b 

22  Identyfikować układy pomiarowe 

C 

PP 

a 

23  Dobierać przyrządy pomiarowe 

C 

P 

c 

24  Określać zasady pomiaru 

B 

P 

b 

25  Dobierać przyrządy pomiarowe 

B 

P 

c 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

38 

Przebieg testowania 

 
Instrukcja dla nauczyciela

 

1.

 

Ustal  z  uczniami  termin  przeprowadzenia  sprawdzianu  z  wyprzedzeniem  co  najmniej 
jednotygodniowym. 

2.

 

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego. 

3.

 

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań zawartych w zestawie oraz z zasadami punktowania. 

4.

 

Przygotuj odpowiednią liczbę testów. 

5.

 

Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań. 

6.

 

Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia. 

7.

 

Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij. 

8.

 

Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test. 

9.

 

Kilka  minut  przed  zakończeniem  testu  przypomnij  uczniom  o  zbliŜającym  się  czasie 
zakończenia udzielania odpowiedzi. 

 

Instrukcja dla ucznia 

1. 

 

Przeczytaj uwaŜnie instrukcję. 

2. 

 

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 

3. 

 

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych. 

4. 

 

Test zawiera 25 zadań. Do kaŜdego zadania dołączone są 4 moŜliwe odpowiedzi. Tylko 
jedna jest prawidłowa. 

5. 

 

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce 
znak X. W przypadku pomyłki naleŜy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie 
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową. 

6. 

 

Zadania  wymagają  prostych  obliczeń,  które  powinieneś  wykonać  przed  wskazaniem 
poprawnego wyniku. 

7. 

 

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. 

8. 

 

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóŜ jego rozwiązanie 
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas. 

9. 

 

Na rozwiązanie testu masz 30 min. 

Powodzenia 

 
Materiały dla ucznia:

 

–

 

instrukcja, 

–

 

zestaw zadań testowych, 

–

 

karta odpowiedzi. 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

39 

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

 

1.

 

Przedstawiony wzór słuŜy do obliczania 

 

a)

 

testu zdolności rozdzielczej. 

b)

 

zdolności rozdzielczej lup. 

c)

 

zdolności rozdzielczej lunet. 

d)

 

zdolności rozdzielczej mikroskopów. 

 

2.

 

Do badania zdolności rozdzielczej mikroskopu uŜywamy 
a)

 

preparatu pleurosigmy angulatum. 

b)

 

lunety autokolimacyjnej. 

c)

 

kolimatora z testem kreskowym. 

d)

 

kolimatora z testem promienistym. 

 

3.

 

Do pomiaru powiększenia lupy stosujemy metodę pomiaru 
a)

 

promienia krzywizny. 

b)

 

ś

rednicy lupy. 

c)

 

ogniskowej. 

d)

 

kąta widzenia. 

 

4.

 

Do pomiaru powiększenia mikroskopu stosujemy 
a)

 

apertometr. 

b)

 

okular mikrometryczny. 

c)

 

preparat amphipleura pellucida. 

d)

 

płytkę Abbego. 

 
5.

 

Do pomiaru powiększenia za pomocą nasadki do rysowania uŜywamy 
a)

 

suwmiarki. 

b)

 

linijki. 

c)

 

papieru milimetrowego. 

d)

 

metrówki. 

 

6.

 

Dynametr Ramsdena słuŜy do pomiaru powiększenia 
a)

 

lup. 

b)

 

lunet. 

c)

 

mikroskopów. 

d)

 

lornet. 

 
7.

 

Przedstawiony wzór słuŜy do wyznaczania 

a

n

D

⋅

=

, 

a)

 

pola widzenia. 

b)

 

powiększenia. 

c)

 

zdolności rozdzielczej. 

d)

 

apertury. 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

40 

8.

 

Podziałkę mikrometryczną stosujemy do pomiaru pola widzenia 

a)

 

kolimatora. 

b)

 

lunety. 

c)

 

mikroskopu. 

d)

 

lornet. 

 

9.

 

Pokazany schemat słuŜy do pomiaru pola widzenia 

 

a)

 

lupy. 

b)

 

lunety. 

c)

 

mikroskopu. 

d)

 

lornet. 

 

10.

 

Kolimator długoogniskowy słuŜy do 

a)

 

justowania przyrządów optycznych. 

b)

 

pomiaru pola widzenia lunety. 

c)

 

pomiaru pola widzenia mikroskopu. 

d)

 

pomiaru powiększenia lornet. 

 
11.

 

Lunetka podwójna słuŜy do sprawdzania 
a)

 

zdolności rozdzielczej lornet. 

b)

 

skręcenia obrazu w lornetach. 

c)

 

pola widzenia lornet. 

d)

 

powiększenia lornet. 

 

12.

 

Wielkość d jest potrzebna przy pomiarze powiększenia 

a)

 

mikroskopu. 

b)

 

lunety. 

c)

 

lupy. 

d)

 

lornety. 

 

13.

 

Parametru którego nie sprawdzamy w lunecie to 

a)

 

zdolność rozdzielcza. 

b)

 

powiększenie. 

c)

 

pole widzenia. 

d)

 

równoległość osi. 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

41 

14.

 

Przy pomiarze powiększenia mikroskopu korzystamy ze wzoru 

a) 

f

G

250

=

. 

b) 

.

d

d

′

−

=

γ

 

c) 

.

250

l

a

n

m

G

⋅

⋅

=

 

d) 

.

y

y

′

−

=

β

 

 
15.

 

Przy pomiarze powiększenia lunety korzystamy ze wzoru 

a) 

f

G

250

=

. 

b) 

.

10

G

d

D

=

 

c) 

.

250

l

a

n

m

G

⋅

⋅

=

 

d) 

.

y

y

′

−

=

β

 

 

16.

 

Wzór 

f

G

250

=

 słuŜy do pomiaru powiększenia 

a)

 

lunety. 

b)

 

mikroskopu. 

c)

 

lupy. 

d)

 

lornety. 

 

17.

 

Wzór 

L

y

tg

2

=

ω

 słuŜy do pomiaru pola widzenia 

a)

 

lunety. 

b)

 

mikroskopu. 

c)

 

lupy. 

d)

 

lornety. 

 
18.

 

Przedstawiony na rysunku przyrząd jest częścią 

5

5

0

Luneta mierzona

 

a)

 

lunetki dioptryjnej. 

b)

 

lunety autokoloimacyjnej. 

c)

 

lunetki podwójnej. 

d)

 

niwelatora. 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

42 

19.

 

Przedstawiony na rysunku schemat słuŜy do 

 

a)

 

sprawdzania równoległości osi. 

b)

 

pomiaru średnicy źrenicy wyjściowej. 

c)

 

pola widzenia lunety. 

d)

 

pomiaru średnicy obiektywu. 

 
20.

 

Do sprawdzania regulacji dioptryjnej uŜywamy soczewek okularowych o mocy 
a)

 

+ 3 i – 3 dioptrii. 

b)

 

+ 2 i – 6 dioptrii. 

c)

 

+ 7 i – 1 dioptrii. 

d)

 

+ 9 i – 9 dioptrii. 

 

21.

 

Ś

rednicę źrenicy wyjściowej obiektywu moŜemy zmierzyć za pomocą 

a)

 

mikroskopu laboratoryjnego. 

b)

 

dynametru Czapskiego. 

c)

 

lunety autokolimacyjnej. 

d)

 

lunety wychylnej. 

 

22.

 

Przedstawiony na rysunku schemat słuŜy do 

 

a)

 

równoległości osi w lornetkach. 

b)

 

skręcenia obrazu w lornetkach. 

c)

 

ustawienia płytki ogniskowej. 

d)

 

sprawdzenia zera dioptrii w okularze. 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

43 

23.

 

Wielkość pola widzenia kamery moŜemy zmierzyć 
a)

 

suwmiarką. 

b)

 

kątomierzem. 

c)

 

linijką. 

d)

 

lupą. 

 

24.

 

W celu dokonania pomiaru powiększenia lunety naleŜy zmierzyć średnicę 
a)

 

obiektywu. 

b)

 

okulara. 

c)

 

obudowy. 

d)

 

płytki ogniskowej. 

 

25.

 

Do pomiaru róŜnicy powiększeń przyrządów dwuocznych uŜywamy 
a)

 

dynametru Ramsdena. 

b)

 

dynametru Czapskiego. 

c)

 

lunetki podwójnej. 

d)

 

lunety autokolimacyjnej. 

 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

44 

KARTA ODPOWIEDZI 

 

Imię i nazwisko ............................................................................... 

 

Sprawdzanie kompletnego sprzętu optycznego i optoelektronicznego

 

 

 

Zakreśl poprawną odpowiedź. 

 

Nr 

zadania 

Odpowiedź 

Punkty 

1

 

 

a 

b 

c 

d 

 

2

 

 

a 

b 

c 

d 

 

3

 

 

a 

b 

c 

d 

 

4

 

 

a 

b 

c 

d 

 

5

 

 

a 

b 

c 

d 

 

6

 

 

a 

b 

c 

d 

 

7

 

 

a 

b 

c 

d 

 

8

 

 

a 

b 

c 

d 

 

9

 

 

a 

b 

c 

d 

 

10

 

 

a 

b 

c 

d 

 

11

 

 

a 

b 

c 

d 

 

12

 

 

a 

b 

c 

d 

 

13

 

 

a 

b 

c 

d 

 

14

 

 

a 

b 

c 

d 

 

15

 

 

a 

b 

c 

d 

 

16

 

 

a 

b 

c 

d 

 

17

 

 

a 

b 

c 

d 

 

18

 

 

a 

b 

c 

d 

 

19

 

 

a 

b 

c 

d 

 

20

 

 

a 

b 

c 

d 

 

21

 

 

a 

b 

c 

d 

 

22

 

 

a 

b 

c 

d 

 

23

 

 

a 

b 

c 

d 

 

24

 

 

a 

b 

c 

d 

 

25

 

 

a 

b 

c 

d 

 

Razem:

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

45 

7. LITERATURA 

 

1.

 

Bartkowska J.: Optyka i korekcja wad wzroku. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 1996 

2.

 

Chalecki J.: Przyrządy optyczne. WNT, Warszawa 1979 

3.

 

Hanc T.: Pomiary optyczne. WNT, Warszawa1964 

4.

 

Hein  A.,  Sidorowicz  A.,  Wagnerowski  T.:  Oko  i  okulary.  Wydawnictwo  Przemysłu 
Lekkiego i SpoŜywczego, Warszawa 1966 

5.

 

Jóźwicki R.: Optyka Instrumentalna. WNT, Warszawa 1970 

6.

 

Krawcow  J.  A.,  Orłow  J.  I.:  Optyka  geometryczna  ośrodków  jednorodnych.  WNT, 
Warszawa 1993 

7.

 

Meyer – Arendt J. R.: Wstęp do optyki. PWN, Warszawa 1977 

8.

 

Nowak  J.,  Zając  M.:  Optyka  –  kurs  elementarny.  Oficyna  Wydawnicza  Politechniki 
Wrocławskiej, Wrocław 1998 

9.

 

Pluta M.: Mikroskopia optyczna. PWN, Warszawa 1982 

10.

 

Sojecki A.: Optyka. WSiP, Warszawa 1997  

11.

 

Szymański J., Piotrowska T., Lewandowski J.: Skrypty Policealnej Szkoły Optycznej dla 
Dorosłych, Warszawa 2006/2007 

12.

 

Tryliński  W.  (red.):  Konstrukcja  przyrządów  i urządzeń precyzyjnych. WNT, Warszawa 
1996 

 
Czasopisma: 
–

 

Ś

wiat okularów