Poprawa  ćw.  2 

Tabela1:  Numery  kanałów  i odpowiadające  im  energie 

 
 
 
 
 

 
 
 
 
 
 

 
Na  podstawie  danych  z  Tabeli  1  została  wyznaczona  krzywa  cechowania  spektrometru. 
Została  do tego  wykorzystana  metoda  najmniejszych  kwadratów  w programie  Excel. 

 

 
Otrzymana  krzywa  cechowania  jest opisana  wzorem: 
 

y = 0,0049 x – 0,1991 

R² = 0,9998 

 
 

y = 0,0049x - 0,1991 

R² = 0,9998 

0

2

4

6

8

10

12

14

1000

1200

1400

1600

1800

2000

2200

2400

2600

2800

En

e

rg

ia

 [

ke

V

] 

Numer kanału 

Krzywa cechowania spektrometru 

Płytka 

Numer 

kanału 

Energia 

[keV] 

Linia 

Pb 

2199 

10,549 

L

α1

 

2601 

12,611 

L

β1

 

Fe 

723 

? 

- 

1343 

6,403 

K

α1

 

Cu 

1095 

? 

- 

1675 

8,047 

K

α1

 

Na  podstawie  wykresu  i  powyższego  wzoru  zostały  obliczone  energie  odpowiadające  pikom 
ucieczki,  wyniki  znajdują  się  w Tabeli  2. 
 
Tabela  2. 
 

Energia  fotonu  promieniowania  charakterystycznego  X gazu  licznika 

Płytka 

Energia  piku 

głównego  [keV] 

hv

g

 

Energia  piku  ucieczki 

[keV] 

hv

u 

Energia  fotonu  X 

gazu  licznika 

hv

f

=  hv

g 

- hv

u

 

Fe 

6,403 

3,343 

3,059 

Cu 

8,047 

5,166 

2,881 

 

6.  A  Wnioski 

 
 

Na  podstawie  pomiarów  zostały  określone  energie  dla  pików  widm  różniczkowych 

danych  płytek.

 

Piki  ucieczki,  które  zostały  zaobserwowane  w  przypadku  płytek  żelaznej 

i miedzianej  powstają,  gdy  zachodzi  emisja  fotonu  promieniowania  fluorescencyjnego,  który 
nie  uległ  absorpcji  w  gazie  licznika.  Piki  te  są  przesunięte  w  stosunku  do  piku  głównego 
o wartość  energii  fotonu  charakterystycznego  promieniowania  gazu,  który  wypełnia  licznik. 
Obliczone  przez  nas  wartości  energii  gazu  licznika  są  do  siebie  zbliżone  i  są  zbliżone  do 
wartości  tablicowej  energii  dla  argonu,  która  wynosi  3,2  keV.  Również  stosunek  wysokości 
piku  naturalnego  do  piku  ucieczki  w  proporcjonalnym  liczniku  gazowym  odpowiada 
przykładowemu  wykresowi  dla  argonu  (rys.  3.22,  str.79,  B.  Dziunikowski,  S.  Kalita, 
Ćwiczenia  laboratoryjne  z  jądrowych  metod  pomiarowych).  Przeprowadzone  doświadczenie 
pozwoliło  zapoznać  się z obsługą  licznika  proporcjonalnego. 
 
 
 
 
 
Poprawa  ćw.  4 

 
Równanie prostej dopasowanej w programie  Excel: 

y = 3,2395x – 7,7801 

Obliczone  niepewności: 

u(a)  = 0,0019 keV 

u(b)  = 0,68 keV 

 

Na podstawie  równania  kalibracji  jesteśmy  w stanie  wyznaczyć  zero analizatora.   

Wynosi  ono:  E = 7,78 keV, u(E)=0,68 keV