background image

 

 

Nowotwory złośliwe trzonu macicy – 

epidemiologia, diagnostyka i leczenie 

 

 

background image

Rak błony śluzowej 

trzonu macicy 

background image

 Epidemiologia r

aka błony śluzowej trzonu 

macicy na świecie

  

 

-  4  miejsce  wśród  zachorowań  na  raka  u  kobiet  -                         
około 150.000 nowych zachorowań rocznie (1994 r.); 
-  najwyższa  zachorowalność  na  świecie:  Kanada  (Yukon  – 
20,3/100.000),  Stany Zjednoczone (Los  Angeles – kobiety rasy 
białej pochodzenia nielatynoskiego – 20,2/100.000) – 1996 r.; 
-  najniższa  zachorowalność  na  świecie:  Chiny  (Qidong 
0,4/100.000), Algieria (1,1/100.000), Indie (Madras 1,7/100.000) 
– 1994 r.; 
-  najwyższa  śmiertelność  na  świecie:  Paragwaj  (22,1/100.000), 
Peru  i Kuba (13,6/100.000) – 1994 r.; 

-  najniższa  śmiertelność  na  świecie:  Chiny  (5,3/100.000),  Izrael 
(nie-Żydówki  6,2/100.000), Kuwejt (7,4/100.000) – 1994 r.; 

background image

Epidemiologia

 r

aka błony śluzowej trzonu 

macicy w Europie 

-najwyższa  zachorowalność  w  Europie:  Czechy  (17,7/100.000), 
Malta  (16,4/100.000),  Francja  (16,1/100.000),  Szwajcaria 
(Zurich 15,0/100.000) – 1996 r. ; 

-najniższa  zachorowalność  w  Europie:  Wielka  Brytania  (6,4  – 
10,5/100.000), Hiszpania (5,8 – 12,1/100.000) – 1996 r.; 

-  najwyższa  śmiertelność  w  Europie:  Rumunia  (14,3/100.000), 
Węgry  (14,06/100.000),  Polska  (12,51/100.000),  Wschodnie 
Niemcy
 (10,66/100.000) – 1994 r.; 

-  najniższa  śmiertelność  w  Europie:  Zachodnie  Niemcy 
(7,01/100.000) – 1994 r.. 

 

background image

Epidemiologia raka błony śluzowej trzonu macicy 

 w Polsce –  (dane z 2007 roku)

  

 

-  3  miejsce  wśród  zachorowań  na  raka  u  kobiet,  1  miejsce                
w  odniesieniu  do  narządu  płciowego  –  7,2%  (przed  rakiem  szyjki 
macicy – 5,3% i rakiem jajnika – 5,0%); 

- standaryzowany  współczynnik zachorowalności  – 14,3/100.000; 

- standaryzowany  współczynnik zgonów - 2,18/100.000 (14 miejsce);   

- największa 

liczba 

zachorowań  -  woj.mazowieckie  (601)                    

i  śląskie  (583),  najniższa  liczba  zachorowań  -  woj.  lubuskie  (122)       
i warmińsko  – mazurskie  (139)

woj.pomorskie  – 4 miejsce – 5,9% - 223 przypadki;   

-  bezwzględna  liczba  zachorowań  w  Polsce  –  4640,  bezwzględna 
liczba zgonów – 848. 

background image

Czynniki ryzyka raka błony śluzowej  

trzonu macicy (1) 

-  dobre  warunki  socjoekonomiczne  -  „rak  uprzemysłowionego 
świata”, 

- wyższy  stopień  wykształcenia, 

- rasa biała, 

-  kobiety  kolorowe  -  wyższy  stopień  klinicznego  zaawansowania, 
bardziej agresywny  przebieg  choroby,  gorsze  rokowanie, 

 

                                   wsp.zachorowalności                   wsp.zgonów   
białe Amerykanki            20,1/100.000                            3,3/100.000 

czarne Amerykanki           9,4/100.000                             60/100.000 

 

- przynależność  religijna - nie stwierdzono  zależności. 

background image

Czynniki ryzyka raka błony śluzowej  

trzonu macicy (2) 

-  wiek  chorych:  75%  -  80%  pacjentek  -  wiek  pomenopauzalny          
(10 - 15 lat później  niż rak szyjki macicy), 

- dwa szczyty  zachorowań:  50 - 54 lat oraz 70 - 74 lata, 

- poniżej  45 roku życia - 5% - 10%, 

- wczesna  pierwsza  miesiączka,  późna menopauza, 

- nierództwo, 

-  zaburzenia  miesiączkowania  (amenorrhoea  primaria,  amenorrhoea 
secundaria
,  oligomenorrhoea),  cykle  bezowulacyjne,  nieregularne 
miesiączkowanie, 

- dieta mięsna  i bogatotłuszczowa,  picie alkoholu, 

- pierwotna  radioterapia z powodu  raka szyjki macicy. 

 

background image

Czynniki ryzyka raka błony śluzowej  

trzonu macicy (3) 

 

- cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, otyłość, 

-  zaburzenia  hormonalne,  guzy  hormonalnie  czynne,  zespół 
policystycznych  jajników  (z.Stein-Loeventhala),  dysgenezja  gonad 
(zespół Turnera), 
- HTZ i antykoncepcja hormonalna - wpływ dyskusyjny, 

- monoterapia estrogenowa, 

- antyestrogeny (tamoksyfen), 

- choroby wątroby i pęcherzyka żółciowego, 

-  zaburzenia  endokrynologiczne:  niedoczynność  tarczycy,  zespół 
Cushinga, zespół nadnerczowo - płciowy, 

- reumatoidalne zapalenie stawów, zaburzenia krzepnięcia 

background image

Drogi szerzenia się raka błony śluzowej  

trzonu macicy 

-  przerastanie  mięśnia  macicy 

=>  surowicówka,  przymacicza,  jama 

otrzewnej,  narządy sąsiednie, 

-  wrastanie  w 

kanał  szyjki  macicy 

(4-20%)  oraz 

jajowody

 

(3-10%), 

wszczepy  do jajników i otrzewnej  (brzuszne  ujścia jajowodów),   

-  droga  krwionośna 

=>  wątroba,  płuca,  kości,  skóra,  nerki,  mózg, 

pochwa, 

- droga chłonna: 

     *  lokalizacja  w  dnie  macicy  =>  naczynia  chłonne  jajowodowe  => 
splot  jajnikowy  =>  węzły  chłonne  okołoaortalne  =>  węzły  chłonne 
śródpiersia  => węzły  chłonne  nadobojczykowe, 
       *  lokalizacja  w  ścianach  bocznych  i  cieśni  =>  węzły  chłonne 
biodrowe  i zasłonowe  => pochwa,  okolica cewki moczowej, 

       * spływ  wzdłuż  więzadła obłego   =>  węzły  chłonne  pachwinowe. 

background image

Klasyfikacja raka błony śluzowej  trzonu macicy dotycząca 

przypadków  pierwotnie operowanych  wg FIGO  

 

Stopień I: nowotwór ograniczony do trzonu macicy, ale nie naciekający surowicówki 

IA G1,2,3  - rak ograniczony  do błony śluzowej  lub naciekający  mniej niż połowę mięśniówki 
IB G1,2,3  - naciek zajmuje  co najmniej  połowę (lub ponad 50%)  mięśniówki 
(zajęcie  przez nowotwór jedynie gruczołów błony śluzowej szyjki  macicy powinno być klasyfikowane 

jako stopień I) 

 

Stopień II: nowotwór nacieka podścielisko szyjki macicy, ale nie szerzy się poza macicę 
 
Stopień III: nowotwór szerzy się miejscowo lub regionalnie
 

IIIA G1,2,3  – nowotwór obejmuje surowicówkę i/lub przydatki  (bezpośrednie naciekanie  lub przerzut) 
IIIB G1,2,3  – nowotwór obejmuje pochwę lub przymacicze 
IIIC G1,2,3  - przerzuty  do węzłów  chłonnych miednicy  i/lub okołoaortalnych 
          IIIC 1 – przerzut  w węzłach  chłonnych miednicy 
          IIIC 2 – przerzut  w węzłach  chłonnych okołoaortalnych, któremu towarzyszy  lub nie przerzut  w                   
 

węzłach chłonnych miednicy 

 

Stopień IV: 

IVA G1,2,3  – nowotwór nacieka błonę śluzową  pęcherza moczowego  i/lub odbytnicy 
IVB G1,2,3  - przerzuty  odległe  w obrębie lub poza jamą brzuszną  (włączając  przerzuty  w pachwinowych 
 

węzłach chłonnyc) 

 

background image

Podział rozrostów błony śluzowej trzonu 

macicy według WHO (1994) 

 

- rozrost prosty (hyperplasia endometrii simplex

 

- rozrost złożony(hyperplasia endometrii complex

 

-  rozrost  prosty  /  złożony  z  atypią  komórkową 
(hyperplasia  endometrii  simplex  /  complex  cum 
atypia nucleorum) - 

stan przedrakowy

 

background image

Klasyfikacja histologiczna raka błony śluzowej 

trzonu macicy według WHO 

1.  Gruczolakorak  endometrioidalny  - 

Adenocarcinoma  endometrioides   

endometrii

     - postać kosmkowo  - gruczołowa, 

     - postać wydzielnicza, 

     - postać z komórek rzęskowych, 

     - postać z różnicowaniem  płaskonabłonkowym. 

2. Gruczolakorak surowiczy  - 

Adenocarcinoma serosum

3.Gruczolakorak  jasnokomórkowy  - 

Adenocarcinoma  clarocellulare 

(mesonephroides). 

4. Gruczolakorak śluzowy  - 

Adenocarcinoma mucinosum

5. Rak płaskonabłonkowy  - 

Carcinoma planoepitheliale

6. Mieszane  typy raka. 

7. Rak niezróżnicowany  (lity) - 

Carcinoma nondifferentiatum (solidum). 

background image

Stopnie zróżnicowania morfologicznego (grading) 

raka błony śluzowej trzonu macicy 

G 1 

- rak gruczołowy  wysokozróżnicowany   

        

 5% ognisk litych (niepłaskonabłonkowych) 

 

G 2 

- rak gruczołowy  średniozróżnicowany   

        6 - 50% ognisk litych 

 

G 3 

- rak gruczołowy  nieskozróżnicowany   

         

 50% ognisk litych 

background image

Typ surowiczy i jasnokomórkowy raka błony 

śluzowej trzonu macicy (1) 

Rak  surowiczy  (Adenocarcinoma  serosum  endometrii)  –  pierwotny 
rak  endometrium,  morfologiczny  odpowiednik  najczęstszego  
z  raków  jajnika.  Utworzony  jest  najczęściej  przez  brodawkowy, 

złożony  rozrost  owalnych  /  okrągłych  komórek  o  różnym  stopniu 
atypii, niekiedy stwierdza się obecność  ciałek piaszczakowatych. 
 
Obraz  histologiczny  i  przebieg  kliniczny  adenocarcinoma  serosum  

(również  adenocarcinoma  clarocellulare)  jest  zbliżony  do  obrazu 
analogicznych  raków  jajnika.  Są  to  postacie  nowotworów  trzonu 
macicy  niezależne  od  estrogenów,  charakteryzujące  się  głębokim 
naciekaniem błony mięśniowej, inwazją naczyń chłonnych, szybkim 
rozsiewem i złym rokowaniem. 

 
 
 

background image

Typ surowiczy i jasnokomórkowy raka błony 

śluzowej trzonu macicy (2) 

Rak  surowiczy  (niektórzy  wyróżniają  również  typ 
brodawczakowato  –  surowiczy)  pojawia  się  o  około  
10 lat później niż gruczolakorak śluzówki macicy: wiek 
rozpoznania waha się od 40 do 86 lat, ze średnią 66 lat. 
Nie jest związany z cukrzycą, otyłością, nadciśnieniem 
czy wcześniejszą estrogenoterapią. 

 

Typ  surowiczy  raka  błony  śluzowej  trzonu  macicy 
występuje  rzadko  –  stanowi  ok.5%  wszystkich 
przypadków raka endometrium

 

 

 

background image

Typ surowiczy i jasnokomórkowy raka błony 

śluzowej trzonu macicy (3) 

Nowotwór  ma  tendencję  do  głębokiego  naciekania  ściany 
macicy  i  szerzenia  się  poza  macicę  oraz  tworzenia  zatorów  
w naczyniach krwionośnych  i chłonnych.   

 

Mimo  prawidłowego  obrazu  makroskopowego,  w  badaniu 
mikroskopowym  można  stwierdzić  zajęcie  błony  mięśniowej  
i  szerzenie  się  nowotworu  poza  macicę.  W  72%  przypadków 
stwierdza się przerzuty  w węzłach chłonnych. 

 
Według  doniesień  literaturowych,  odsetek  5–letnich  przeżyć  
w  I  i  II  stopniu  zaawansowania  surowiczego  raka  trzonu 
macicy  wynosi  36%  -  68%%,  w  stopniu  III  i  IV  –  jest 
sporadyczny  . 

 

background image

Typ surowiczy i jasnokomórkowy raka błony 

śluzowej trzonu macicy (4) 

   Ze  względu  na  znaczną  agresywność  biologiczną 

raków 

endometrium 

typu 

surowiczegoi 

jasnokomórkowego,  ich  tendencję  do  szerzenia  się 
poza  macicę  i  tworzenia  zatorów  w  naczyniach 
krwionośnych  i  chłonnych  –  każdemu  przypadkowi 
tych  nowotworów  przypisuje  się  wysoki  stopień 
złośliwości. 

 

   Przy planowaniu leczenia należy brać pod uwagę dużą 

agresję nowotworu i skłonność do wznowy. 

background image

Dwa warianty patogenetyczne raka błony śluzowej trzonu macicy 

(Bokhman 1983) (1) 

Typ I – estrogenozależny  (60% - 70%): 

- chore  młodsze  (okres  pre-  i  okołomenopauzalny),  często  u  kobiet 
otyłych, chorujących na nadciśnienie tętnicze i/lub cukrzycę; 
 

- wysoko- 

lub 

średniozróżnicowany 

gruczolakorak, 

wzrost 

ograniczony,  egzofityczny,  współistniejący  rozrost  błony  śluzowej 
trzonu  macicy;  związek  z  czynnością  hormonalną  (zaburzenia 
miesiączkowania, obniżenie płodności, menopauza po 50 rż); 
 

- większa 

dojrzałość 

komórkowa, 

obecność 

receptorów 

progesteronowych; 

 

- dobre rokowanie. 

background image

Dwa warianty patogenetyczne raka błony śluzowej trzonu macicy 

(Bokhman 1983) (2) 

Typ II - estrogenoniezależny: 

- chore  starsze  (okres  pomenopauzalny),  szczupłe,  bez  obciążeń 
internistycznych; 

 

- nieskozróżnicowany 

gruczolakorak, 

rak 

surowiczy, 

rak 

jasnokomórkowy;  wzrost  rozlany,  współistniejąca  atrofia  błony 
śluzowej  trzonu  macicy,  większa  inwazja  w  mięśniówkę  macicy; 
postać niezależna od stanu hormonów; 
 

- złe rokowanie, duża agresywność nowotworu. 

background image

Hori  i  wsp.  sugerują,  że  przyczyną  wykształcenia 
dwóch  typów  raka  błony  śluzowej  trzonu  macicy  jest 
jakaś ilościowa bądź jakościowa różnica w regulatorach 
komórkowych receptorów estrogenowych α. Lax i wsp. 
uważają, że u podłoża rozwoju dwóch typów carcinoma 
endometrii
  leżą  zaburzenia  na  poziomie molekularno  – 
genetycznym. Rak endometrioidalny, rozwijający się na 
podłożu  rozrostu  endometrium,  miałby  być  związany      
z niestabilnością mikrosatelitów i mutacjami genów ras 
i  PTEN.  Niezależny  od  estrogenów  typ  drugi  ma  mieć 

związek z mutacjami genu p53.

  

background image

Symptomatologia raka błony śluzowej  

trzonu macicy 

- krwawienia 

 

- upławy - cuchnące, krwiste, ropno-krwiste 

 

-  dolegliwości  bólowe  -  podbrzusza,  całej  jamy 
brzusznej, kręgosłupa 

 

objawy 

ogólnoustrojowe 

chudnięcie, 

niedokrwistość,  trudności  w  oddawaniu  stolca  i  /  lub 
moczu, obrzęki kończyn  dolnych 

background image

 

Diagnostyka raka błony śluzowej  

trzonu macicy (1) 

 

- wywiad - objawy, czynniki  ryzyka, 

 

- badanie ginekologiczne, 

 

-frakcjonowane  wyłyżeczkowanie  macicy  +  mikroskopowa 
ocena wyskrobin,  

                     

czułość  - 90-92% 

- histeroskopia  

                     

czułość  - ±100%, swoistość  - 80-95% 

cytodiagnostyka eksfoliatywna (biopsja rysowa)

 

             

 

           czułość  - ±50% 

background image

Diagnostyka raka błony śluzowej  

trzonu macicy (2) 

-  badania  radiologiczne  -  USG  (przezbrzuszne,  przezpochwowe,  badanie 
dopplerowskie),  badanie  tomokomputerowe,  rezonans  magnetyczny, 
urografia, RTG klatki piersiowej,  scyntygrafia,  limfografia, 

 

- histerografia, 

 

- badanie cytologiczne,  kolposkopia  (próba z błękitem  toluidynowym), 

 

- cystoskopia,  rektoskopia, 

 

- badania laboratoryjne,  CA-125, 

 

-  badania  genetyczne  (ploidia  DNA,  aktywność  mitotyczna,  mutacje  lub 
nadekspresja  onkogenów) 

 

background image

Diagnostyka różnicowa raka błony  

śluzowej trzonu 

- zmiany  nowotworowe:  sromu, pochwy,  szyjki macicy, 

 

- nadżerki / polipy szyjki macicy, 

 

- mięśniak  rodzący się, 

 

-  stany  zapalne  pochwy,  otarcia  związane  z  wypadaniem  narządu 
rodnego, 

 

-  zmiany  naczyniowe  swoiste  lub  spowodowane  nadciśnieniem 
tętniczym  lub cukrzycą, 
 

- przerzuty  innych  nowotworów. 

background image

Diagnostyka różnicowa raka 

błony śluzowej trzonu macicy 

obejmuje przede wszystkim 

różnicowanie krwawień z dróg 

rodnych. 

background image

Rodzinne występowanie raka błony śluzowej 

 trzonu macicy 

 

Zespół  Lynch  II

 

-  dziedziczny  niepolipowaty  rak  jelita 

grubego (Hereditary  Nonpolyposis Colorectal  Cancer) 

 

      -  częste,  rodzinne  występowanie  raka  jelita  grubego,  raka 
jajnika i raka trzonu macicy, 

        - rak trzonu macicy - drugi co do częstości występowania, 
1% - 3% chorych  z zespołem Lynch  II, 

         -  mutacje  4  genów  -  chromosomy  2,  3,  7  -  dziedziczone 
autosomalnie dominująco. 

background image

Rak błony śluzowej trzonu macicy 

wyjątkowo rzadko współistnieje  

z ciążą. 

 

Według niektórych autorów (DiSaia, 

Creasman) - stwierdzenie tego 

nowotworu w ciąży jest wynikiem 

błędnej diagnostyki. 

background image

Rak błony śluzowej trzonu macicy współistniejący  

z innymi nowotworami 

Rozwój drugiego, pierwotnego nowotworu złośliwego  

10% - 22,7% chorych  z rakiem trzonu macicy 

 

Nowotwory  złośliwe: 

- wzrost  ryzyka rozwoju  raka sutka i / lub raka jelita grubego, 

-  współistnienie  raka  trzonu  macicy,  raka  jajnika  i  jajowodu              
w ramach raka systemowego  - 13% - 15%. 

 

Nowotwory  łagodne: 

- mięśniaki  macicy - 25% - 35%, 

- polipy  trzonu i szyjki macicy, 

- endometrioza. 

background image

     Przerzuty innych nowotworów do 
trzonu macicy występują rzadko.

 

 

Pierwotna lokalizacja  nowotworu       Droga przerzutów

 

              

sutek                                          droga krwionośna 

      przewód pokarmowy 
 
               jajnik                                              droga chłonna 
  
           szyjka macicy                                     przez ciągłość 
                jajowód 
         pęcherz moczowy 
               odbytnica 

background image

Metody leczenia raka błony śluzowej trzonu macicy 

leczenie  operacyjne  - drogą brzuszną lub pochwową, 

 

- leczenie  napromienianiem - pierwotne, skojarzone, 

 

- chemioterapia, 

 

- hormonoterapia, 

 

- antyestrogeny  (tamoksyfen). 

background image

Wznowa i przerzuty raka błony śluzowej  

trzonu macicy 

Większość  nawrotów  - pierwsze  2- 3 lata po zabiegu operacyjnym. 

 

Wznowy  miejscowe  : 

               - po leczeniu  operacyjnym  - pochwa,  przymacicza, 

               - po pierwotnej  radioterapii - macica, jajniki. 

 

Przerzuty odległe  : 

               - droga chłonna - węzły  chłonne  i narządy miednicy  mniejszej, 

               -droga krwionośna  - płuca, kości, nerki, nadnercza,  mózg,                
 

   skóra, wątroba, trzustka. 

background image

Rokowanie w przypadku raka błony śluzowej  

trzonu macicy 

Typ histologiczny  + stopień histologicznego  zróżnicowania (grading). 

 
Stopień  klinicznego  zaawansowania  -  głębokość  naciekania  mięśnia 
macicy - przerzuty w węzłach chłonnych. 

 

Cytologia otrzewnowa. Naciekanie przestrzeni naczyniowej. 

 

Wiek chorej. 

 

Czynniki  genetyczne  (ploidia  DNA,  atypia  jądrowa,  ekspresja 
określonych genów). Receptory hormonów płciowych. 
 

Zastosowane leczenie. 

 

background image

5 - letnie przeżycie chorych na raka błony śluzowej 

trzonu macicy 

                    

Stopień I      

72,3% - 95% 

 

                    

Stopień II    

56,4% - 73% 

 

                    

Stopień III   

31,5% - 52% 

 

                    

Stopień IV   

10,6% - 27% 

background image

Złośliwe guzy trzonu macicy 

mieszane  

nabłonkowo – mezenchymalne 

background image

Mięsaki macicy (sarcoma) – epidemiologia 

Mięsaki  macicy  stwierdza  się  rzadko  –  stanowią  one  1%  – 
3%  wszystkich  nowotworów  macicy,  ale  jednocześnie  są 

przyczyną  15%  zgonów  z  powodu  nowotworów  narządu 
rodnego 

kobiet 

(najwyższa  umieralność  z  powodu 

nowotworów  złośliwych  narządu  rodnego).  Według 

doniesień  literaturowych,  częstość  występowania  mięsaków 
macicy wynosi  od 0,5 do 2/100.000 kobiet.  
 
 
Ponieważ,  biologia  tych  nowotworów  nie  została  do  końca 
poznana,  a  doświadczenie  kliniczne,  nawet  znaczących 

ośrodków 

referencyjnych 

jest 

ograniczone,                               

nie  ma  jednomyślności,  co  do  kryteriów  ich  rozpoznania             
i leczenia. 

background image

Mięsaki macicy (sarcoma) – patologia i histologia 

(1) 

Tkanki  pierwotne  mięsaka  – 

tkanka  łączna,  mięśniówka 

trzonu  macicy,  mięśniówka  mięśniaka  gładkokomórkowego, 
tkanki śćian naczyń krwionośnych,  zrąb endometrium
 
Nowotwór  zbudowany  z  niezróżnicowanych  mas  komórek 

okrągłych  lub  wrzecionowatych,  u  dzieci  –  obecność  mięśni 

prążkowanych,  u  osób  starszych  –  obecność  tkanek  raka  i 
tkanek pochodzenia mezodermalnego  np.chrząstki.  
 
Histogeneza  tych  nowotworów  jest  związana  ze  zdolnością 
mezodermy  przewodów  Müllera  do  wielokierunkowego 

różnicowania  się,  dlatego  jako  elementy  mięsaków  stwierdza 

się różne struktury macicy.  

 
 

background image

Mięsaki macicy (sarcoma) – patologia i histologia 

(2) 

 

Obraz makroskopowy: 

-postać  ograniczona  – 

uszypułowana,  często 

ujawnia się jako polip szyjkowy, 

-postać  rozsiana  (naciekająca)  – 

wypełnia  całą 

jamę macicy, nacieka mięśniówkę, 

-postać  wywodząca  się  z  włókniakomięśniaka 
(rzadko) – 

żółtawy,  mięsisty twór z ogniskami 

martwicy 

background image

Niektóre typy złośliwych nowotworów 

mieszanych trzonu macicy 

1.

Mięsaki  zrębu  endometrium  (sarcoma  stromale)– 

pochodzące  z  komórek 

zrębu endometrium

-

o  niewielkim  stopniu  złośliwości  – 

leczenie  operacyjne  może  dać  całkowite 

wyleczenie,  niekiedy,  po  latach  następuje  wznowa  w  obrębie  miednicy 
mniejszej  lub  przerzuty  do  płuc,  nowotwór  promieniowrażliwy,  przeżycie 

długotrwałe; 

-

o  wysokim  stopniu  złośliwości  – 

w  komórkach  liczne  mitozy,  szybkie 

naciekanie  okolicznych  tkanek,  duża  agresywność,  skłonność  do  przerzutów  i 
szybkich  nawrotów 

 choroby, rokowanie  złe. 

2.       Mięśniakomięsak  gładkokomórkowy  (Leiomyosarcoma
3.        Gruczolakomięsak  (Adenosarcoma)  – 

polipowaty  guz  składający  się  z 

elementów  gruczołowych (często o charakterze  łagodnym)  i  zrębowych (atypia 

komórkowa,  aktywność  mitotyczna),  w  25%  -  dodatkowo  występują  elementy 
heterologiczne  (mięśniówkam  prązkowana,  chrząstka),  odległe  przerzuty 
rzadkie, nawroty – głównie  obszar miednicy  mniejszej. 

4.        Mięsakorak  (Carcinosarcoma)  – 

masa  polipowata,  miękka,  często  krwawiąca, 

większość  guza  –  tkanki  mięsaka  z  ogniskami  gruczolakoraka,  raka 

płaskonabłonkowego,  niezróżnicowanego  lub kombinacje,  rokowanie  złe. 

5.      Guzy  mieszane  mezodermalne  (tumor  mixtus mesodermalis  Müllera)  – 

rośnie 

bardzo  szybko,  szybkie  naciekanie  okolicznych  tkanek  i  narządów,  rokowanie 
skrajnie złe, odsetek  5-letnich  przeżyć ok.20%   

background image

Mięsaki macicy (sarcoma) – wiek chorych 

Wiek chorych  mieści  się  od  okresu  niemowlęctwa do 
8 dekady życia (średnio 55,7 lat).  

 

U  młodszych  chorych  częściej  stwierdza  się  mięsaki 
gładkokomórkowomięśniowe (średni wiek – około 45 
lat),  w  późniejszym  okresie  życia  wzrasta  ilość 
mięsaków 

mezodermalnych 

mieszanych 

oraz 

mięsaków zrębu endometrium (średni wiek – około 55 
lat).  Powyższe  podtypy  częściej  stwierdzano  u  kobiet 
czarnych niż białych.  

background image

Mięsaki macicy (sarcoma) – czynniki ryzyka 

Czynniki  ryzyka  mięsaków  macicy  są  podobne,  jak  w  przypadku 
raka błony śluzowej trzonu macicy: 
 
-  współistnienie  otyłości  (18%),  nadciśnienia  tętniczego  (11%)      
i cukrzycy  (8%); 
-  częściej  u  nieródek  i  kobiet  niezamężnych  (wzrost  ryzyka           
o 50%); 

niezrównoważona  stymulacja  estrogenowa  i  leczenie 

tamoksyfenem; 
-  pierwotna  radioterapia  z  powodu  raka  szyjki  macicy  lub  raka 

pęcherza  moczowego  –  ryzyko  zachorowania  wzrasta  około  6-
krotnie  w  porównaniu  do  populacji  ogólnej  (około  5%  -  10% 
pacjentek  z  mięsakiem  macicy  podaje  w  wywiadzie  przebyte           
w  przeszłości  naświetlanie  obszaru  miednicy  mniejszej  energią 

promienistą,  a  rozwój  mięsaka  w  obszarze  popromiennym 
stwierdzano w okresie od 5 do 20 lat po zakończeniu  radioterapii). 

background image

Mięsaki macicy (sarcoma) – obraz kliniczny     

i różnicowanie 

Obraz  kliniczny  – 

względnie  duże  krwawienie 

(krwawienia  pomenopauzalne,  przed  menopauzą  – 
obfite  miesiączki  /krwawienia  międzymiesiączkowe), 

dolegliwości  bólowe  podbrzusza,  upławy  krwiste  / 
ropno - krwiste. 
W badaniu ginekologicznym – duża masa w miednicy 
mniejszej – powiększona, guzowato zmieniona macica 
(niekiedy  w  ujściu  szyjki  macicy  kruche  tkanki); 
kobiety  młodsze  i  dzieci  –  zmiana  wywodząca  się  z 
pochwy lub szyjki  macicy (rzadko). 

 

Różnicowanie  – 

na  podstawie  oceny  mikroskopowej 

pobranego materiału. 

 

background image

Mięsaki macicy (sarcoma)– leczenie i rokowanie 

Leczenie  – 

wycięcie  macicy  z  przydatkami;  pooperacyjna 

radioterapia  –  sarcoma  stromale,  guz  mieszany  Müllera; 
pooperacyjna 

chemio-lub 

hormonoterapia 

– 

wartość 

ograniczona. 

 

Szerzenie  się  nowotworu  –

 

przez  ciągłość  lub  drogą  naczyń 

krwionośnych;  częste  wznowy  odległe  i  subkliniczne  ogniska 
przerzutowe. 

 

Rokowanie  – 

złe  –  odsetek  5-letnich  przeżyć  w  postaci 

ograniczonej  do  macicy  wynosi  53%,  w  IV  stopniu 
zaawansowania  –  0%;  zależy  od  stopnia  klinicznego 
zaawansowania  oraz  postaci  histologicznej  nowotworu.  Guzy 

uszypułowane  i  dobrze  odgraniczone  rokują  lepiej  od  postaci 

naciekającej.  Najkorzystniejsze  rokowanie  w  przypadku 
stwierdzenia ognisk mięsaka we włókniakomięśniaku.