background image

Technologie informacyjne 

 - urządzenia komputerowe 

(część 2)

 

background image

Technologie informacyjne – urz

ą

dzenia komputerowe 

Autor: Paweł Rogali

ń

ski – Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki PWr

 

2 / 69

 

Komputer 

Komputer:  (definicja według encyklopedii PWN) 

Komputer

 – elektroniczna maszyna cyfrowa urz

ą

dzenie elektroniczne słu

Ŝą

ce do 

automatycznego przetwarzania informacji (danych) przedstawionych cyfrowo (tzn. 

za  pomoc

ą

  odpowiednio  zakodowanych  liczb).  Istotn

ą

  cech

ą

  odró

Ŝ

niaj

ą

c

ą

 

komputer  od  innych  urz

ą

dze

ń

  jest  jego 

programowalno

ść

,  tzn.  wykonywanie 

konkretnych  zada

ń

  (np.  oblicze

ń

)  jest  zwi

ą

zane  z  wykonywaniem  zapisanych 

w pami

ę

ci komputera programów. 

background image

Technologie informacyjne – urz

ą

dzenia komputerowe 

Autor: Paweł Rogali

ń

ski – Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki PWr

 

3 / 69

 

Rozwój komputerów na przestrzeni wieków 

Historia komputerów w Internecie: 

 

 

 

http://www.maxmon.com/history.htm

 

 

 

http://edu.i-lo.tarnow.pl/inf/hist/001_komp/index.html 

 

„Wynalezieniem komputera nie mo

Ŝ

na niestety obarczy

ć

 

Ŝ

adnej konkretnej osoby, jest to efekt 

pracy wielu uzupełniaj

ą

cych si

ę

 w pomysłach, wielkich ludzi, jednych znanych, innych mniej.” 

(C) Maxfield & Montrose Interactive Inc., USA 

background image

Technologie informacyjne – urz

ą

dzenia komputerowe 

Autor: Paweł Rogali

ń

ski – Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki PWr

 

4 / 69

 

Rozwój komputerów na przestrzeni wieków 

Historia komputerów w Internecie: 

 

 

http://www.is.umk.pl/~duch/books-fsk/historia/historia.html

 

background image

Technologie informacyjne – urz

ą

dzenia komputerowe 

Autor: Paweł Rogali

ń

ski – Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki PWr

 

5 / 69

 

Generacje komputerów 

Generacje komputerów to umowny podział komputerów cyfrowych, zale

Ŝ

nie od 

zastosowanej technologii. 

0  generacja

  -  przed  pojawieniem  si

ę

  uniwersalnych,  elektronicznych  maszyn 

cyfrowych np. przeka

ź

nikowy Z3  

1 generacja

 - budowane na lampach elektronowych np. XYZ  

2 generacja

 - budowane na tranzystorach np. ZAM 41  

3 generacja

 - budowane na układach scalonych małej i 

ś

redniej skali integracji np. 

Odra 1305  

4  generacja

  -  budowane  na  układach  scalonych  wielkiej  skali  integracji  np. 

komputer osobisty (PC)  

5  generacja

  -  projekty  o  niekonwencjonalnych  rozwi

ą

zaniach,  np.  komputer 

optyczny  

6  generacja

 - nowe architektury, neurokomputery, biokomputery, obliczenia przy 

pomocy DNA, komputery kwantowe 

background image

Technologie informacyjne – urz

ą

dzenia komputerowe 

Autor: Paweł Rogali

ń

ski – Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki PWr

 

6 / 69

 

Prawo Moore'a 

Prawo Moore'a w oryginalnym sformułowaniu mówi, 

Ŝ

e ekonomicznie optymalna 

liczba tranzystorów w układzie scalonym podwaja si

ę

 co 18 miesi

ę

cy. Obserwacj

ę

 

t

ę

 przypisuje si

ę

 Gordonowi Moore'owi, jednemu z zało

Ŝ

ycieli firmy Intel. 

 

background image

Technologie informacyjne – urz

ą

dzenia komputerowe 

Autor: Paweł Rogali

ń

ski – Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki PWr

 

7 / 69

 

Prawo Moore'a 

Termin „Prawo Moore'a”  jest te

Ŝ

 u

Ŝ

ywany do okre

ś

lenia praktycznie dowolnego 

post

ę

pu technologicznego.  

Prawo Moore'a  

Moc obliczeniowa komputerów podwaja si

ę

 co 18 miesi

ę

cy” 

 

 

Prawo Machrone'a 

„Gordon Moore miał racj

ę

, ale maszyna warta kupienia zawsze kosztuje $5,000."  

-Bill Machrone  

Prawo Rock'a 

„Koszt sprz

ę

tu potrzebnego do wyprodukowania nowej generacji obwodów 

scalonych podwaja si

ę

 co 4 lata.”  

background image

Technologie informacyjne – urz

ą

dzenia komputerowe 

Autor: Paweł Rogali

ń

ski – Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki PWr

 

8 / 69

 

Prawo Moore'a 

TOP500

 - strona internetowa zało

Ŝ

ona w 1993 r., przedstawiaj

ą

ca systematycznie 

kompilowan

ą

 list

ę

 500 najwydajniejszych systemów komputerowych na 

ś

wiecie.  

 

background image

Technologie informacyjne – urz

ą

dzenia komputerowe 

Autor: Paweł Rogali

ń

ski – Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki PWr

 

9 / 69

 

Podział komputerów (według mocy obliczeniowej) 

Typy komputerów: 



 

komputery  domowe

  -  poprzedniki  komputerów  osobistych,  korzystaj

ą

cy  z 

telewizora, jako monitora,  



 

komputery  wbudowane

  -  (lub  osadzone,  ang.  embedded)  specjalizowane 

komputery  słu

Ŝą

ce  do  sterowania  urz

ą

dzeniami  z  gatunku  automatyki 

przemysłowej, 

elektroniki 

u

Ŝ

ytkowej, 

telefony 

komórkowe 

czy 

wr

ę

cz 

poszczególnymi komponentami wchodz

ą

cymi w skład komputerów. 



 

komputery osobiste

 - o rozmiarach umo

Ŝ

liwiaj

ą

cych ich umieszczenie na biurku, 

u

Ŝ

ywane zazwyczaj przez pojedyncze osoby,  



 

minikomputery

  -  komputery  o  du

Ŝ

ej  mocy  obliczeniowej  (wieloprocesorowy), 

wykorzystywany przez wielu u

Ŝ

ytkowników (wielodost

ę

pny), 



 

komputery mainframe

 - cz

ę

sto o wi

ę

kszych rozmiarach, których zastosowaniem 

jest  przetwarzanie  du

Ŝ

ych  ilo

ś

ci  danych  na  potrzeby  ró

Ŝ

nego  rodzaju  instytucji, 

pełnienie roli serwerów itp.  



 

superkomputery 

- najwi

ę

ksze komputery o du

Ŝ

ej mocy obliczeniowej, u

Ŝ

ywane 

do czasochłonnych oblicze

ń

 naukowych i symulacji skomplikowanych systemów. 

background image

Technologie informacyjne – urz

ą

dzenia komputerowe 

Autor: Paweł Rogali

ń

ski – Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki PWr

  10 / 69

 

Architektura komputerów 

Zało

Ŝ

enia von Neumanna (1903-1957) 



  Komputer  powinien  posiada

ć

 

pami

ęć

  w  której  przechowywane  b

ę

d

ą

  zarówno 

dane jak i instrukcje z mo

Ŝ

liwo

ś

ci

ą

 zapisu i odczytu w dowolnej kolejno

ś

ci, 



  Powinien  by

ć

  wyposa

Ŝ

ony  w 

jednostk

ę

  obliczeniow

ą

  wykonuj

ą

c

ą

  operacje 

arytmetyczne i logiczne, 



  Powinien  posiada

ć

 

urz

ą

dzenia  wej

ś

ciowe

  pozwalaj

ą

ce  na  wprowadzanie 

danych i 

urz

ą

dzenia wyj

ś

ciowe

 umo

Ŝ

liwiaj

ą

ce wyprowadzanie danych, 



  Powinien  zawiera

ć

  takie 

układy  steruj

ą

ce

  jego  prac

ą

,  które  pozwalałyby  na 

interpretacj

ę

  rozkazów  pobieranych  z  pami

ę

ci  oraz  wybór  alternatywnych 

działa

ń

(zmian

ę

  kolejno

ś

ci  rozkazów)  w  zale

Ŝ

no

ś

ci  od  wyniku  poprzednich 

operacji. 

background image

Technologie informacyjne – urz

ą

dzenia komputerowe 

Autor: Paweł Rogali

ń

ski – Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki PWr

  11 / 69

 

Architektura komputerów 

Architektura

 

komputera

 

– 

sposób 

organizacji 

poł

ą

cze

ń

 

pomi

ę

dzy 

najwa

Ŝ

niejszymi elementami tworz

ą

cymi system komputerowy tj. pami

ę

ci

ą

procesorem i urz

ą

dzeniami wej

ś

cia-wyj

ś

cia. 

 

 

 

 

 

 

 

background image

Technologie informacyjne – urz

ą

dzenia komputerowe 

Autor: Paweł Rogali

ń

ski – Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki PWr

  12 / 69

 

Architektura komputerów 

Architektura von Neumanna

 - rodzaj architektury komputera, przedstawionej po 

raz  pierwszy  w  1945  roku  przez  Johna  von  Neumanna,  w  której  dane 

i instrukcje programu s

ą

 przechowywane w tym samym obszarze pami

ę

ci. 

 

Architektura

 

harwardzka

 - rodzaj architektury komputera, w której pami

ęć

 danych 

programu jest oddzielona od pami

ę

ci rozkazów. 

 

Zmodyfikowana

 

architektura

 

harwardzka

  -  znana  równie

Ŝ

  jako 

architektura

 

mieszana

, ł

ą

czy w sobie cechy architektury harwardzkiej i architektury von 

Neumanna.  Oddzielone  zostały  pami

ę

ci  danych  i  rozkazów,  lecz 

wykorzystuj

ą

 one wspólne magistrale danych i adresow

ą

.  

background image

Technologie informacyjne – urz

ą

dzenia komputerowe 

Autor: Paweł Rogali

ń

ski – Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki PWr

  13 / 69

 

Podstawowe elementy komputera PC 

Komputery osobiste (PC) posiadaj

ą

 budow

ę

 modularn

ą

 opart

ą

 o:  



 standaryzacj

ę

 elementów w oparciu o publicznie dost

ę

pne specyfikacje. 



 otwart

ą

 architektur

ę

 urz

ą

dze

ń

 wej

ś

cia/wyj

ś

cia. 



 programowalno

ść

 – mo

Ŝ

liwo

ść

 zmiany sposobu działania w zale

Ŝ

no

ś

ci od 

dostarczonego przez u

Ŝ

ytkownika programu. 

Najwa

Ŝ

niejsze elementy: 



 płyta  główna  -  tablica  obwodów  drukowanych    ł

ą

cz

ą

cych  wszystkie 

elementy  komputera  wraz  ze  steruj

ą

cymi  układami  elektronicznymi  i 

standardowymi gniazdami I/O, 



 

µµµµ

-procesor - układ scalony b. wysokiej skali integracji, 



 chipset - układy steruj

ą

ce poł

ą

czeniami płyty głównej, 



 pami

ęć

 RAM - w postaci modułów doł

ą

czanych do płyty głównej, 



 urz

ą

dzenia wej

ś

cia/wyj

ś

cia - np. klawiatura, dysk twardy (pami

ęć

 masowa), 

karta graficzna, mysz, itp. - doł

ą

czane do płyty głównej poprzez gniazda I/O. 

background image

Technologie informacyjne – urz

ą

dzenia komputerowe 

Autor: Paweł Rogali

ń

ski – Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki PWr

  14 / 69

 

Podstawowe elementy komputera PC 

 

1) Monitor 

2) płyta główna 

3) procesor (CPU) 

4) pami

ęć

 operacyjna (RAM) 

5) karta rozszerzenia 

6) zasilacz 

7) nap

ę

d optyczny (CD, DVD itp.) 

8) dysk twardy (HDD) 

9) mysz 

10) klawiatura. 

 

background image

Technologie informacyjne – urz

ą

dzenia komputerowe 

Autor: Paweł Rogali

ń

ski – Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki PWr

  15 / 69

 

Podstawowe elementy komputera 

 –

 

podział funkcjonalny

 

 

Pod  wzgl

ę

dem  funkcjonalnym  urz

ą

dzenia  komputerowe  mo

Ŝ

na  podzieli

ć

 

na nast

ę

puj

ą

ce grupy:  



 urz

ą

dzenia przetwarzania danych,  



 urz

ą

dzenia wprowadzania danych, 



 urz

ą

dzenia przechowywania danych, 



 urz

ą

dzenia wyprowadzania danych, 



 urz

ą

dzenia sieciowe / transmisji danych. 

 

background image

Technologie informacyjne – urz

ą

dzenia komputerowe 

Autor: Paweł Rogali

ń

ski – Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki PWr

  16 / 69

 

Podstawowe elementy komputera

 – płyta główna

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

background image

Technologie informacyjne – urz

ą

dzenia komputerowe 

Autor: Paweł Rogali

ń

ski – Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki PWr

  17 / 69

 

Podstawowe elementy komputera 

– płyta główna

 

Najwa

Ŝ

niejszym elementem płyty głównej jest tzw. 

chipset

 – specjalizowane układy 

scalone  VLSI,  zapewniaj

ą

ce  komunikacj

ę

  procesora  z  pami

ę

ci

ą

  operacyjn

ą

 

i układami  wej

ś

cia/wyj

ś

cia.  Chipset  zbudowany  jest  zwykle  z  dwóch  układów  – 

mostka

 

północnego i mostka

 

południowego. 

Mostek  północny

  realizuje  poł

ą

czenia  pomi

ę

dzy  procesorem,  pami

ę

ci

ą

 

operacyjn

ą

, magistral

ą

 AGP lub PCI Express i mostkiem południowym. 

Mostek  południowy

  realizuj

ą

cy  poł

ą

czenie  procesora  do  wolniejszej  cz

ęś

ci 

wyposa

Ŝ

enia 

mikrokomputera: 

nap

ę

dów 

dysków 

twardych 

(zł

ą

cza 

IDE/ATA/SATA/ATAPI),    magistral  ISA,  PCI,  SMB,  nieulotnej  pami

ę

ci  BIOS

urz

ą

dze

ń

  i  portów  wej

ś

cia/wyj

ś

cia  (USB,  Ethernet,  IrDA,  porty  szeregowe  i 

równoległe itp.) 

background image

Technologie informacyjne – urz

ą

dzenia komputerowe 

Autor: Paweł Rogali

ń

ski – Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki PWr

  18 / 69

 

Podstawowe elementy komputera 

– płyta główna

 

BIOS

  (

B

asic 

I

nput/

O

utput 

S

ystem)  -  zapisany  w  pami

ę

ci  stałej  ROM,  zestaw 

podstawowych  procedur  po

ś

rednicz

ą

cych  pomi

ę

dzy  systemem  operacyjnym,  a 

sprz

ę

tem. Program konfiguracyjny BIOS-a to BIOS setup

Funkcje BIOSu: 



 testowanie podstawowych elementów komputera  

(POSTPower OSelf Test), 



 rozpoznanie konfiguracji sprz

ę

towej, 



 odnalezienie urz

ą

dzenia startowego (boot device



  załadowanie  programu  ładuj

ą

cego  (loader)  z  pierwszego  sektora 

urz

ą

dzenia (boot sector), 



 ładowanie systemu operacyjnego przez loader

background image

Technologie informacyjne – urz

ą

dzenia komputerowe 

Autor: Paweł Rogali

ń

ski – Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki PWr

  19 / 69

 

Podstawowe elementy komputera 

– pami

ęć

 

Pami

ęć

 

komputerowa

  to  ró

Ŝ

nego  rodzaju  urz

ą

dzenia  i  bloki  funkcjonalne 

komputera,  słu

Ŝą

ce  do  przechowywania  danych  i  programów  (systemu 

operacyjnego oraz aplikacji).  

Rodzaje pami

ę

ci: 



 

RAM

 (

R

andom 

A

ccess 

M

emory) – pami

ęć

 robocza o dost

ę

pie swobodnym 

(pozwala na zapis oraz odczyt danych), w której s

ą

 przechowywane dane 

i programy w  trakcie pracy komputera. 

  

Wielko

ść

: obecnie najcz

ęś

ciej 256MB, 512 MB, 1GB i wi

ę

cej. 



 

ROM

 (

R

ead 

O

nly 

M

emory) – pami

ęć

 stała (tylko do odczytu) 



 

CMOS

 – pami

ęć

 o niewielkiej pojemno

ś

ci (ok. 256 B), której zawarto

ść

 jest 

podtrzymywana  po  wył

ą

czeniu  komputera  przez  napi

ę

cie  z  niewielkiego 

akumulatorka. Przechowuje dane takie jak: data, czas, rodzaj podł

ą

czonych 

dysków i ustawienia zaprogramowane przez u

Ŝ

ytkownika (np. hasło). 



 

CACHE

  (nazywana  podr

ę

czn

ą

)  –  pami

ęć

  o  pojemno

ś

ci  128KB  –  2  MB 

po

ś

rednicz

ą

ca w wymianie danych pomi

ę

dzy procesorem a pami

ę

ci

ą

 RAM 

przechowuj

ą

c najcz

ęś

ciej u

Ŝ

ywane dane. 

background image

Technologie informacyjne – urz

ą

dzenia komputerowe 

Autor: Paweł Rogali

ń

ski – Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki PWr

  20 / 69

 

Podstawowe elementy komputera 

– pami

ęć

 

Współpraca procesora z pami

ę

ci

ą

 RAM: 

 

 

 

 

 

 

Coraz wy

Ŝ

sze pr

ę

dko

ś

ci pracy procesorów wymagaj

ą

 zwi

ę

kszenia pr

ę

dko

ś

ci 

działania układów pami

ę

ciowych. 

background image

Technologie informacyjne – urz

ą

dzenia komputerowe 

Autor: Paweł Rogali

ń

ski – Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki PWr

  21 / 69

 

Podstawowe elementy komputera 

– pami

ęć

 

Współpraca procesora z pami

ę

ci

ą

 RAM: 

 

 

 

Badania  dowiodły,  i

Ŝ

  wi

ę

kszo

ść

  odwoła

ń

  do  pami

ę

ci  mie

ś

ci  si

ę

  w  bloku  16  KB. 

Przeniesienie  takiego  bloku  do  szybkiej  pami

ę

ci  CACHE  umieszczonej 

bezpo

ś

rednio w procesorze znacznie zwi

ę

ksza wydajno

ść

 komputera. 

background image

Technologie informacyjne – urz

ą

dzenia komputerowe 

Autor: Paweł Rogali

ń

ski – Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki PWr

  22 / 69

 

Podstawowe elementy komputera 

– pami

ęć

 

Wielko

ść

 pami

ę

ci cache dla przykładowych procesorów:  

 

 

background image

Technologie informacyjne – urz

ą

dzenia komputerowe 

Autor: Paweł Rogali

ń

ski – Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki PWr

  23 / 69

 

Podstawowe elementy komputera 

- procesor

 

Typy procesorów: 



 CISC (

C

omplex 

I

nstruction 

S

et 

C

omputers) 



 RISC (

R

educed 

I

nstruction 

S

et 

C

omputers) 



 VLIW (

V

ery 

L

ong 

I

nstruction 

W

ord) 

 

background image

Technologie informacyjne – urz

ą

dzenia komputerowe 

Autor: Paweł Rogali

ń

ski – Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki PWr

  24 / 69

 

Podstawowe elementy komputera 

– procesor 

Cechy procesorów CISC: 



 du

Ŝ

a liczba rozkazów (instrukcji), 



 mała  optymalizacja  –  niektóre  rozkazy  potrzebuj

ą

  du

Ŝ

ej  liczby  cykli 

procesora, 



 wyst

ę

powanie zło

Ŝ

onych, specjalistycznych rozkazów, 



 du

Ŝ

a liczba trybów adresowania, 



 do pami

ę

ci mo

Ŝ

e si

ę

 odwoływa

ć

 bezpo

ś

rednio du

Ŝ

a liczba rozkazów, 



 rozbudowany i powolny dekodera rozkazów. 

 

Przykłady

 

procesorów

 

CISC:

   AMD,    rodzina X86 

 

background image

Technologie informacyjne – urz

ą

dzenia komputerowe 

Autor: Paweł Rogali

ń

ski – Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki PWr

  25 / 69

 

Podstawowe elementy komputera 

– procesor 

Cechy

 

procesorów RISC:

 



 liczba rozkazów zredukowana do niezb

ę

dnego minimum, 



 zredukowana liczba trybów adresowania, 



 ograniczenie komunikacji pomi

ę

dzy pami

ę

ci

ą

, a procesorem.  

(Do przesyłania danych pomi

ę

dzy pami

ę

ci

ą

, a rejestrami słu

Ŝą

 dedykowane 

instrukcje. Pozostałe instrukcje mog

ą

 operowa

ć

 wył

ą

cznie na rejestrach), 



 zwi

ę

kszenie liczby rejestrów do np. 32, 192, 256,  

(w architekturze x86 jest zaledwie 8 rejestrów). 

 

Przykłady procesorów RISC:  

PowerPC,  Alpha,  SPARC,  MIPS

 

 

background image

Technologie informacyjne – urz

ą

dzenia komputerowe 

Autor: Paweł Rogali

ń

ski – Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki PWr

  26 / 69

 

Podstawowe elementy komputera 

– procesor 

Cechy procesorów VLIW: 



 pojedyncze rozkazy posiadaj

ą

 w sobie ju

Ŝ

 zdekodowane sygnały steruj

ą

ce, 

dane  oraz,  co  najwa

Ŝ

niejsze,  "instrukcje"  dedykowane  dla  konkretnych 

jednostek wykonawczych mikroprocesora, 



 pojedyncza instrukcja procesora VLIW ma wielko

ść

 rz

ę

du setek bitów – 256 

lub wi

ę

cej, 



 dominuj

ą

ca rola kompilatora, który porz

ą

dkuje kod programu na 

ś

cie

Ŝ

ki nie 

posiadaj

ą

ce jakichkolwiek zale

Ŝ

no

ś

ci. 

 

Przykłady procesorów VLIW:  

Intel Itanium IA64 

 

background image

Technologie informacyjne – urz

ą

dzenia komputerowe 

Autor: Paweł Rogali

ń

ski – Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki PWr

  27 / 69

 

Podstawowe elementy komputera 

- procesor

 

Parametry procesora: 

Podstawowymi parametrami wpływaj

ą

cymi na wydajno

ść

 procesora s

ą

:  



 szybko

ść

  –  (cz

ę

stotliwo

ść

  taktowania)  okre

ś

lana  cz

ę

stotliwo

ś

ci

ą

  zegara 

(mierzona w GHz) 



 wielko

ść

  magistrali  danych  –  liczba  przesyłanych  jednocze

ś

nie  bitów,  

(8, 16, 32, 64 bity) 



 cz

ę

stotliwo

ść

  taktowania  magistrali  danych  –  szybko

ść

  przekazywania 

danych do urz

ą

dze

ń

 wej

ś

ciowych i wyj

ś

ciowych,  



 wielko

ść

  pami

ę

ci  CACHE  pierwszego  poziomu  (L1),  drugiego  poziomu 

(L2), trzeciego poziomu (L3). 

 

background image

Technologie informacyjne – urz

ą

dzenia komputerowe 

Autor: Paweł Rogali

ń

ski – Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki PWr

  28 / 69

 

Podstawowe elementy komputera 

- procesor

 

Rodziny procesorów: 



 Intel x86 (komputery PC)

  16 bitowe: 8086/88, 80286 

  32  bitowe:  i386,  i486,  Pentium,  Pentium  Pro,  Pentium  II,  Celeron, 

Pentium III, Celeron II, Pentium IV, Xeon 

  64 bitowe: Itanium (architektura EPIC) 



 AMD (zgodna z x86)

  32 bitowe: AMD486, 5x86, K5, K6, Athlon, Duron 



 Motorola 68k (komputery Apple)

  68000, 68020 (16-bit), 68030, 68040, 68060 (32-bit) 



 architektury RISC (32, 64- bitowe – systemy UNIX): 

  Alpha  (DEC/Compaq),  MIPS  (SGI),  SPARC  (Sun),  PA  (HP),  Power 

(IBM), PowerPC (IBM/Motorola) 

background image

Technologie informacyjne – urz

ą

dzenia komputerowe 

Autor: Paweł Rogali

ń

ski – Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki PWr

  29 / 69

 

Podstawowe elementy komputera 

- procesor

 

 

 

 

background image

Technologie informacyjne – urz

ą

dzenia komputerowe 

Autor: Paweł Rogali

ń

ski – Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki PWr

  30 / 69

 

Podstawowe elementy komputera 

- procesor

 

Procesor wielordzeniowy

 - Procesor, w którym kilka rdzeni zamkni

ę

tych w jednej 

obudowie umo

Ŝ

liwia jednoczesne wykonywanie ró

Ŝ

nych zada

ń

 (programów). 

 

 

background image

Technologie informacyjne – urz

ą

dzenia komputerowe 

Autor: Paweł Rogali

ń

ski – Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki PWr

  31 / 69

 

Podstawowe elementy komputera 

– procesor 

 

 

background image

Technologie informacyjne – urz

ą

dzenia komputerowe 

Autor: Paweł Rogali

ń

ski – Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki PWr

  32 / 69

 

Podstawowe elementy komputera 

– magistrale 

Magistrala

 to układ umo

Ŝ

liwiaj

ą

cy komunikacj

ę

 procesora z innymi podzespołami 

komputera. 

Typy magistral: 



 

ISA

    (

I

ndustry 

S

tandard 

A

rchitecture)  –  16-bitowe  zł

ą

cze  do  obsługi 

starszych urz

ą

dze

ń

 (8MB/s) 



 

PCI

  (

P

eripheral 

C

omponent 

I

nterconnect)  -  32-bitowe  standardowe  zł

ą

cze 

stosowane we współczesnych komputerach (132 MB/s) 



 

PCI-X

  (

P

eripheral 

C

omponent 

I

nterconnect  E

x

tended)  -  szybsza  wersja 

znanego standardu PCI (1066MHz – 7,95B/s). 



 

AGP

 

(

A

ccelerated 

G

raphics 

P

ort) 

32-bitowa 

magistrala 

PCI 

zoptymalizowana do szybkiego przesyłania du

Ŝ

ych ilo

ś

ci danych pomi

ę

dzy 

pami

ę

ci

ą

 operacyjn

ą

 a kart

ą

 graficzn

ą

 (266MB/s – 2GB/s). 



 

PCI-Express

  (znana równie

Ŝ

 jako 3GIO - 3rd Generation I/O) -  szeregowa 

magistrala  słu

Ŝą

c

ą

  do  przył

ą

czania  urz

ą

dze

ń

  do  płyty  głównej. 

(250MB/s  - 8GB/s) 

background image

Technologie informacyjne – urz

ą

dzenia komputerowe 

Autor: Paweł Rogali

ń

ski – Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki PWr

  33 / 69

 

Podstawowe elementy komputera 

– magistrale 

 

 

background image

Technologie informacyjne – urz

ą

dzenia komputerowe 

Autor: Paweł Rogali

ń

ski – Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki PWr

  34 / 69

 

Podstawowe elementy komputera 

– magistrale 



 

ATA

  (

A

dvanced 

T

echnology 

A

ttachments)  –  magistrala  systemowa  do 

komunikacji z dyskami twardymi. 



 

SATA

 (

S

erial 

A

dvanced 

T

echnology 

A

ttachment) - magistrala umo

Ŝ

liwiaj

ą

ca 

szeregow

ą

 transmisj

ę

 danych mi

ę

dzy kontrolerem a dyskiem komputera z 

przepustowo

ś

ci

ą

 ok. 1,5 Gb/s. 



 

SCSI

  (

S

mall 

C

omputer 

S

ystems 

I

nterface)  - równoległa  magistrala  danych 

przeznaczona do przesyłania danych mi

ę

dzy urz

ą

dzeniami. 



 

USB

  (

U

niversal 

S

erial 

B

us)  -  magistrala  umo

Ŝ

liwiaj

ą

ca  ła

ń

cuchowe 

doł

ą

czanie urz

ą

dze

ń

 zewn

ę

trznych.  



 

Porty równoległe

 (Parallel Ports) Centronics. 



 

Porty szeregowe

 (Serial Ports) RS-232C. 

 

 

 

background image

Technologie informacyjne – urz

ą

dzenia komputerowe 

Autor: Paweł Rogali

ń

ski – Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki PWr

  35 / 69

 

Podstawowe elementy komputera 

– porty wej/wyj 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

background image

Technologie informacyjne – urz

ą

dzenia komputerowe 

Autor: Paweł Rogali

ń

ski – Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki PWr

  36 / 69

 

Podstawowe elementy komputera 

 

 

urz

ą

dzenia do wprowadzania danych 

Klawiatury: 

 

 

 

 

 

background image

Technologie informacyjne – urz

ą

dzenia komputerowe 

Autor: Paweł Rogali

ń

ski – Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki PWr

  37 / 69

 

Podstawowe elementy komputera 

 

 

urz

ą

dzenia do wprowadzania danych 

Urz

ą

dzenia wskazuj

ą

ce – mysz , trackball   

(kot, manipulator kulkowy) 

 

Sposoby podł

ą

czenia 



PS/2 (zielony)  



USB  



Port szeregowy (RS-232)  



bezprzewodowe. 

 

 

 

background image

Technologie informacyjne – urz

ą

dzenia komputerowe 

Autor: Paweł Rogali

ń

ski – Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki PWr

  38 / 69

 

Podstawowe elementy komputera 

 

 

urz

ą

dzenia do wprowadzania danych 

Urz

ą

dzenia  wskazuj

ą

ce  –  TrackPoint   

-  manipulator  w  postaci  niewielkiego 

gumowego  kapturka,  umieszczony  w 

ś

rodkowej  cz

ęś

ci  klawiatury 

 (okolice klawiszy G,H,B).  

 

 

background image

Technologie informacyjne – urz

ą

dzenia komputerowe 

Autor: Paweł Rogali

ń

ski – Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki PWr

  39 / 69

 

Podstawowe elementy komputera 

 

 

urz

ą

dzenia do wprowadzania danych 

Urz

ą

dzenia wskazuj

ą

ce – TouchPad  

- panel dotykowy 

 

background image

Technologie informacyjne – urz

ą

dzenia komputerowe 

Autor: Paweł Rogali

ń

ski – Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki PWr

  40 / 69

 

Podstawowe elementy komputera 

 

 

urz

ą

dzenia do wprowadzania danych 

Urz

ą

dzenia  wskazuj

ą

ce  –

 

Tablet

  (digitizer)  –  urz

ą

dzenie  słu

Ŝą

ce  przede 

wszystkim  do  rysowania  elementów  graficznych  na  komputerze,  cho

ć

  z 

powodzeniem mo

Ŝ

e działa

ć

 w zast

ę

pstwie myszy komputerowej. 

 

 

 

 

 

 

background image

Technologie informacyjne – urz

ą

dzenia komputerowe 

Autor: Paweł Rogali

ń

ski – Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki PWr

  41 / 69

 

Podstawowe elementy komputera 

 

 

urz

ą

dzenia do wprowadzania danych 

Ekran

 

dotykowy

  (Touchscreen)  -  ekran,  który 

reaguje  na  dotyk.  Jego  rozmiary  si

ę

gaj

ą

 

rozmiarów  zwykłych  wy

ś

wietlaczy.  Zazwyczaj 

obsługiwany  jest  rysikiem.  Stosowany  w  PDA, 

palmofonach rzadziej w telefonach komórkowych 

i smartphonach 

 

background image

Technologie informacyjne – urz

ą

dzenia komputerowe 

Autor: Paweł Rogali

ń

ski – Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki PWr

  42 / 69

 

Podstawowe elementy komputera 

 

 

urz

ą

dzenia do wprowadzania danych 

D

Ŝ

ojstik

 

(joystick

urz

ą

dzenie 

wej

ś

cia 

komputera,  manipulator  słu

Ŝą

cy  do  sterowania 

ruchem obiektów na ekranie.  

 

 

 

 

 

 

background image

Technologie informacyjne – urz

ą

dzenia komputerowe 

Autor: Paweł Rogali

ń

ski – Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki PWr

  43 / 69

 

Podstawowe elementy komputera 

 

 

urz

ą

dzenia do wprowadzania danych 

Joypad,  gamepad

,  (czyt.  d

Ŝ

ojpad,  gejmpad)  -  urz

ą

dzenie  steruj

ą

ce  u

Ŝ

ywane  w 

grach wideo i komputerowych. 

 

 

 

 

 

 

 

background image

Technologie informacyjne – urz

ą

dzenia komputerowe 

Autor: Paweł Rogali

ń

ski – Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki PWr

  44 / 69

 

Podstawowe elementy komputera 

 

 

urz

ą

dzenia do wprowadzania danych 

Skaner  - 

komputerach    urz

ą

dzenie  wej

ś

ciowe  umo

Ŝ

liwiaj

ą

ce  przetworzenie 

statycznego obrazu rzeczywistego obiektu (np. kartka papieru, powierzchnia ziemi, 

siatkówka ludzkiego oka) do postaci cyfrowej. 

  

 

 

 

background image

Technologie informacyjne – urz

ą

dzenia komputerowe 

Autor: Paweł Rogali

ń

ski – Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki PWr

  45 / 69

 

Podstawowe elementy komputera 

 

 

urz

ą

dzenia do wprowadzania danych 

Pióra

 

skanuj

ą

ce

 

niewielki 

r

ę

czny 

skaner 

poł

ą

czony 

OCR-em.  

 

 

 

background image

Technologie informacyjne – urz

ą

dzenia komputerowe 

Autor: Paweł Rogali

ń

ski – Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki PWr

  46 / 69

 

Podstawowe elementy komputera 

 

 

urz

ą

dzenia do wprowadzania danych 

Mikrofon

  -  to  urz

ą

dzenie  słu

Ŝą

ce  do  przetwarzania  fal  d

ź

wi

ę

kowych  na  impulsy 

elektryczne 

 

background image

Technologie informacyjne – urz

ą

dzenia komputerowe 

Autor: Paweł Rogali

ń

ski – Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki PWr

  47 / 69

 

Podstawowe elementy komputera 

 

 

urz

ą

dzenia do wprowadzania danych 

Cyfrowe kamery 

 

 

background image

Technologie informacyjne – urz

ą

dzenia komputerowe 

Autor: Paweł Rogali

ń

ski – Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki PWr

  48 / 69

 

Podstawowe elementy komputera 

 

 

urz

ą

dzenia do wprowadzania danych 

Czytniki    - 

Biometryczne  systemy  zabezpieczaj

ą

ce,  np.  czytniki  kształtu  dłoni, 

odcisków palców, dna oka, zapachu czy głosu osoby. 

 

 

 

 

 

 

 

 

background image

Technologie informacyjne – urz

ą

dzenia komputerowe 

Autor: Paweł Rogali

ń

ski – Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki PWr

  49 / 69

 

Podstawowe elementy komputera 

 

 

urz

ą

dzenia do przechowywania danych 

Stacja dyskietek

 (FDD; 

F

loppy 

D

isk 

D

rive) - element komputera przeznaczony  do 

odczytu i zapisu danych na dyskietkach elastycznych.  

 

 

 

background image

Technologie informacyjne – urz

ą

dzenia komputerowe 

Autor: Paweł Rogali

ń

ski – Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki PWr

  50 / 69

 

Podstawowe elementy komputera 

 

 

urz

ą

dzenia do przechowywania danych 

Dysk twardy  

 

background image

Technologie informacyjne – urz

ą

dzenia komputerowe 

Autor: Paweł Rogali

ń

ski – Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki PWr

  51 / 69

 

Podstawowe elementy komputera 

 

 

urz

ą

dzenia do przechowywania danych 

 

background image

Technologie informacyjne – urz

ą

dzenia komputerowe 

Autor: Paweł Rogali

ń

ski – Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki PWr

  52 / 69

 

Podstawowe elementy komputera 

 

 

urz

ą

dzenia do przechowywania danych 

Nap

ę

d optyczny

 – urz

ą

dzenie do odczytu danych z nast

ę

puj

ą

cych płyt no

ś

ników: 

CD (-R, -RW), DVD (-R, -RW, +R, +RW) lub najnowszych 

Blu-Ray

 

Nagrywarka

 - urz

ą

dzenie do zapisywania informacji na przeznaczonych do tego 

celu dyskach optycznych. 

 

 

 

 

 

background image

Technologie informacyjne – urz

ą

dzenia komputerowe 

Autor: Paweł Rogali

ń

ski – Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki PWr

  53 / 69

 

Podstawowe elementy komputera 

 

 

urz

ą

dzenia do przechowywania danych 

Pami

ęć

 USB

 (PenDrive) 

Karta pami

ę

ci

 (memory card): - półprzewodnikowy no

ś

nik danych:. 

 

 

 

 

 

 

 

background image

Technologie informacyjne – urz

ą

dzenia komputerowe 

Autor: Paweł Rogali

ń

ski – Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki PWr

  54 / 69

 

Podstawowe elementy komputera 

 

 

urz

ą

dzenia do wyprowadzania danych 

karty graficzne: 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

background image

Technologie informacyjne – urz

ą

dzenia komputerowe 

Autor: Paweł Rogali

ń

ski – Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki PWr

  55 / 69

 

Podstawowe elementy komputera 

 

 

urz

ą

dzenia do wyprowadzania danych 

Tryby pracy karty graficznej: 

Tryb  tekstowy  –  warto

ś

ciom  poszczególnych  bajtów  pami

ę

ci  s

ą

  przypisane 

okre

ś

lone symbole alfanumeryczne wy

ś

wietlane na ekranie, wg tzw. tablicy 

kodowej. 

Tryb  graficzny – obraz jest budowany z punktów (pikseli), których parametry s

ą

 

okre

ś

lane przez zawarto

ść

 od jednego do kilku bajtów tzw. pami

ę

ci obrazu.

 

 

 

 

 

 

 

background image

Technologie informacyjne – urz

ą

dzenia komputerowe 

Autor: Paweł Rogali

ń

ski – Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki PWr

  56 / 69

 

Podstawowe elementy komputera 

 

 

urz

ą

dzenia do wyprowadzania danych 

Tryby pracy karty graficznej: 

Typ 

Kolumn 

Wierszy 

Uwagi 

QVGA 

320 

240 

urz

ą

dzenia miniaturowe 

VGA 

640 

480 

minimum, monitory 14" 

SVGA 

800 

600 

monitor 15" 

XGA 

1024 

768 

monitor 17" 

SXGA 

1280 

1024 

monitor 19" lub wi

ę

cej 

SXGA+ 

1400 

1050 

notebooki 

UXGA 

1600 

1200 

monitor 21" lub wi

ę

cej 

SUXGA 

1800 

1440 

monitor 21" lub wi

ę

cej 

WMV HD 

1920 

1440 

monitor 21" lub wi

ę

cej 

background image

Technologie informacyjne – urz

ą

dzenia komputerowe 

Autor: Paweł Rogali

ń

ski – Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki PWr

  57 / 69

 

Podstawowe elementy komputera 

 

 

urz

ą

dzenia do wyprowadzania danych 

Monitory: CRT, LCD, plazmowe: 

  

 

 

 

 

 

 

 

background image

Technologie informacyjne – urz

ą

dzenia komputerowe 

Autor: Paweł Rogali

ń

ski – Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki PWr

  58 / 69

 

Podstawowe elementy komputera 

 

 

urz

ą

dzenia do wyprowadzania danych 

Projektory LCD i DLP/DMD

 

 

 

 

 

 

 

background image

Technologie informacyjne – urz

ą

dzenia komputerowe 

Autor: Paweł Rogali

ń

ski – Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki PWr

  59 / 69

 

Podstawowe elementy komputera 

 

 

urz

ą

dzenia do wyprowadzania danych 

 

background image

Technologie informacyjne – urz

ą

dzenia komputerowe 

Autor: Paweł Rogali

ń

ski – Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki PWr

  60 / 69

 

Podstawowe elementy komputera 

 

 

urz

ą

dzenia do wyprowadzania danych 

 

Układ DMD

 – to układ z milionami ruchomych mikrolusterek, które zamontowane 

s

ą

  na  zawiasach  i  poruszane  magnetycznie.  Ka

Ŝ

de  lusterko  odpowiada  za 

pojedynczy  piksel  obrazu.  Układ  mo

Ŝ

e  je  przechyla

ć

  i  dzi

ę

ki  temu  odbija

ć

  lub 

zatrzyma

ć

 padaj

ą

ce na nie 

ś

wiatło. 

background image

Technologie informacyjne – urz

ą

dzenia komputerowe 

Autor: Paweł Rogali

ń

ski – Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki PWr

  61 / 69

 

Podstawowe elementy komputera 

 

 

urz

ą

dzenia do wyprowadzania danych 

 

background image

Technologie informacyjne – urz

ą

dzenia komputerowe 

Autor: Paweł Rogali

ń

ski – Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki PWr

  62 / 69

 

Podstawowe elementy komputera 

 

 

urz

ą

dzenia do wyprowadzania danych 

Okulary  i hełmy projekcyjne: 

 

 

 

 

 

 

 

 

background image

Technologie informacyjne – urz

ą

dzenia komputerowe 

Autor: Paweł Rogali

ń

ski – Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki PWr

  63 / 69

 

Podstawowe elementy komputera 

 

 

urz

ą

dzenia do wyprowadzania danych 

Drukarki (igłowe, atramentowe, laserowe, termiczne) 

 

          

 

 

 

 

 

 

 

 

 

background image

Technologie informacyjne – urz

ą

dzenia komputerowe 

Autor: Paweł Rogali

ń

ski – Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki PWr

  64 / 69

 

Podstawowe elementy komputera 

 

 

urz

ą

dzenia do wyprowadzania danych 

Ploter: 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

background image

Technologie informacyjne – urz

ą

dzenia komputerowe 

Autor: Paweł Rogali

ń

ski – Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki PWr

  65 / 69

 

Podstawowe elementy komputera 

 

 

urz

ą

dzenia do wyprowadzania danych 

Karta  d

ź

wi

ę

kowa

  (soundcard)  -  urz

ą

dzenie  wej

ś

cia/wyj

ś

cia,  które  umo

Ŝ

liwia 

rejestracj

ę

, przetwarzanie i odtwarzanie d

ź

wi

ę

ku. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

background image

Technologie informacyjne – urz

ą

dzenia komputerowe 

Autor: Paweł Rogali

ń

ski – Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki PWr

  66 / 69

 

Podstawowe elementy komputera 

 

 

urz

ą

dzenia do wyprowadzania danych 

Gło

ś

niki i słuchawki: 

 

 

 

 

 

 

background image

Technologie informacyjne – urz

ą

dzenia komputerowe 

Autor: Paweł Rogali

ń

ski – Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki PWr

  67 / 69

 

Podstawowe elementy komputera 

 

 

urz

ą

dzenia sieciowe / transmisji danych 

Modem wewn

ę

trzny i zewn

ę

trzny 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

background image

Technologie informacyjne – urz

ą

dzenia komputerowe 

Autor: Paweł Rogali

ń

ski – Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki PWr

  68 / 69

 

Podstawowe elementy komputera 

 

 

urz

ą

dzenia sieciowe / transmisji danych 

Karta sieciowa:  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

background image

Technologie informacyjne – urz

ą

dzenia komputerowe 

Autor: Paweł Rogali

ń

ski – Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki PWr

  69 / 69

 

Podstawowe elementy komputera 

 

 

urz

ą

dzenia sieciowe / transmisji danych 

Karta WiFi: