„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Czesław Nowak

Użytkowanie i obsługiwanie maszyn i urządzeń
812[01].Z1.02

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
mgr inż. Robert Wanic
mgr inż. Andrzej Pasiut


Opracowanie redakcyjne:
mgr Janusz Górny



Konsultacja:
mgr inż. Marek Olsza










Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 812[01].Z1.02.
„Użytkowanie i obsługiwanie maszyn i urządzeń”, zawartego w modułowym programie
nauczania dla zawodu operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1.

Wprowadzenie

3

2.

Wymagania wstępne

5

3.

Cele kształcenia

6

4.

Przykładowe scenariusze zajęć

7

5.

Ćwiczenia

11

5.1. Podstawowe pojęcia z zakresu eksploatacji obiektów technicznych

11

5.1.1. Ćwiczenia

11

5. 2. Fizyko-chemiczne podstawy eksploatacji maszyn i urządzeń

13

5.2.1. Ćwiczenia

13

5.3. Stosowanie materiałów eksploatacyjnych

15

5.3.1. Ćwiczenia

15

5.4. Zasady użytkowania i obsługiwania maszyn i urządzeń

17

5.4.1. Ćwiczenia

17

5.5. Proces technologiczny remontu maszyn. Weryfikacja części maszyn

i metody regeneracji

19

5.5.1. Ćwiczenia

19

6.

Ewaluacja osiągnięć ucznia

21

7.

Literatura

33

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1.

WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie operator maszyn i urządzeń do obróbki
plastycznej.

W poradniku zamieszczono:

–

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,
aby bez problemów mógł korzystać z Poradnika,

–

cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy
z Poradnikiem,

–

przykładowe scenariusze zajęć,

–

przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania

−

–uczenia się oraz środkami dydaktycznymi,

–

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego,

–

literaturę uzupełniającą.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

Jako pomoc w realizacji jednostki modułowej dla uczniów przeznaczony jest Poradnik

dla ucznia. Nauczyciel powinien ukierunkować uczniów na właściwe korzystanie z Poradnika
do nich adresowanego.

Materiał nauczania (w Poradniku dla ucznia) podzielony jest na rozdziały, które

zawierają podrozdziały. Podczas realizacji poszczególnych rozdziałów wskazanym jest
zwrócenie uwagi na następujące elementy:

–

materiał

nauczania–w

miarę

możliwości

uczniowie

powinni

przeanalizować

samodzielnie. Obserwuje się niedocenianie przez nauczycieli niezwykle ważnej
umiejętności, jaką uczniowie powinni bezwzględnie posiadać – czytanie tekstu
technicznego ze zrozumieniem,

–

pytania sprawdzające mają wykazać, na ile uczeń opanował materiał teoretyczny i czy
jest przygotowany do wykonania ćwiczeń. W zależności od tematu można zalecić
uczniom samodzielne odpowiedzenie na pytania lub wspólne z całą grupą uczniów,
w formie dyskusji opracowanie odpowiedzi na pytania. Druga forma jest korzystniejsza,
ponieważ nauczyciel sterując dyskusją może uaktywniać wszystkich uczniów oraz
w trakcie dyskusji usuwać wszelkie wątpliwości,

–

dominującą rolę w kształtowaniu umiejętności oraz opanowaniu materiału spełniają
ć

wiczenia. W trakcie wykonywania ćwiczeń uczeń powinien zweryfikować wiedzę

teoretyczną oraz opanować nowe umiejętności. Przedstawiono dosyć obszerną
propozycję ćwiczeń wraz ze wskazówkami o sposobie ich przeprowadzenia,
uwzględniając różne możliwości ich realizacji w szkole. Nauczyciel decyduje, które
z zaproponowanych ćwiczeń jest w stanie zrealizować przy określonym zapleczu
techno

−

dydaktycznym szkoły. Prowadzący może również zrealizować ćwiczenia, które

sam opracował,

–

sprawdzian postępów stanowi podsumowanie rozdziału, zadaniem uczniów jest
udzielenie odpowiedzi na pytania w nim zawarte. Uczeń powinien samodzielnie czytając
zamieszczone w nim stwierdzenia potwierdzić lub zaprzeczyć opanowanie określonego
zakresu materiału. Jeżeli wystąpią zaprzeczenia, nauczyciel powinien do tych zagadnień
wrócić, sprawdzając czy braki w opanowaniu materiału są wynikiem niezrozumienia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

przez ucznia tego zagadnienia, czy niewłaściwej postawy ucznia w trakcie nauczania.
W tym miejscu jest szczególnie ważna rola nauczyciela, gdyż od postawy nauczyciela,
sposobu prowadzenia zajęć zależy między innymi zainteresowanie ucznia. Uczeń
niezainteresowany materiałem nauczania, wykonywaniem ćwiczeń nie nabędzie w pełni
umiejętności założonych w jednostce modułowej. Należy rozbudzić wśród uczniów tak
zwaną „ciekawość wiedzy”. Potwierdzenie przez ucznia opanowania materiału nauczania
rozdziału może stanowić podstawę dla nauczyciela do sprawdzenia wiedzy i umiejętności
ucznia z tego zakresu. Nauczyciel realizując jednostkę modułową powinien zwracać
uwagę na predyspozycje ucznia, ocenić, czy uczeń ma większe uzdolnienia manualne,
czy może lepiej radzi sobie z rozwiązywaniem problemów teoretycznych,

–

testy zamieszczone w rozdziale Ewaluacja osiągnięć ucznia zawierają zadania z zakresu
jednostki modułowej i należy je wykorzystać do oceny uczniów, a wyniki osiągnięte
przez uczniów powinny stanowić podstawę do oceny pracy własnej nauczyciela
realizującego tę jednostkę modułową. Każdemu zadaniu testu przypisano określoną
liczbę możliwych do uzyskania punktów (0 lub 1 punkt). Ocena końcowa uzależniona
jest od ilości uzyskanych punktów. Nauczyciel może zastosować test według własnego
projektu oraz zaproponować własną skalę ocen. Należy pamiętać, żeby tak
przeprowadzić proces oceniania ucznia, aby umożliwić mu jak najpełniejsze wykazanie
swoich umiejętności.

Metody polecane do stosowania podczas kształcenia modułowego to:

–

pokaz,

–

ć

wiczenie (laboratoryjne lub inne),

–

projektów,

–

przewodniego tekstu.

Schemat układu jednostek modułowych

812[01].Z1

Eksploatacja maszyn i urządzeń do

obróbki plastycznej

812[01].Z1.01

Dobieranie maszyn i urządzeń przemysłowych

oraz transportowych

812[02].Z1.02

Użytkowanie i obsługiwanie maszyn i urządzeń

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

2.

WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

–

korzystać z różnych źródeł informacji,

–

selekcjonować, porządkować i przechowywać informacje,

–

rozróżniać materiały konstrukcyjne i narzędziowe,

–

rozróżnić techniki wytwarzania części maszyn,

–

rozróżniać maszyny i urządzenia przemysłowe,

–

posługiwać się dokumentacją techniczną,

–

rozpoznawać podstawowe elementy maszyn i urządzeń,

–

dokonywać oceny stanu technicznego użytkowanych maszyn i urządzeń,

–

stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony środowiska i ochrony
przeciwpożarowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

–

wyjaśnić podstawowe pojęcia związane z eksploatacją maszyn i urządzeń,

–

rozróżnić

zjawiska

fizykochemiczne

towarzyszące

procesom

destrukcyjnym

w eksploatacji maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej,

–

rozróżnić podstawowe rodzaje materiałów eksploatacyjnych,

–

dobrać materiały smarowe do elementów maszyn i urządzeń, zgodnie z DTR,

–

rozróżnić układy smarowania maszyn i urządzeń wykorzystywanych w procesach
obróbki plastycznej,

–

określić sposoby ochrony przed korozją,

–

dobrać środki ochrony przed korozją,

–

określić warunki techniczne użytkowania maszyn i urządzeń,

–

użytkować maszyny i urządzenia zgodnie z przeznaczeniem,

–

scharakteryzować podstawowe operacje i czynności montażowe,

–

dobrać narzędzia i przyrządy do wykonywania montażu, demontażu,

–

wykonać montaż typowych części maszyn,

–

wykonać demontaż typowych części maszyn,

–

scharakteryzować rodzaje obsługi i wykazać ich wpływ na prawidłową pracę maszyn
i urządzeń,

–

rozpoznać stan techniczny użytkowanych maszyn i urządzeń,

–

określić zakres przeglądu i naprawy maszyn i urządzeń na podstawie Dokumentacji
Techniczno-Ruchowej,

–

wykonać czynności związane z konserwacją maszyny (czyszczenie, smarowanie,
sprawdzanie stanu technicznego), zgodnie z Dokumentacją Techniczno-Ruchową,

–

dobrać narzędzia i przyrządy do wykonywania naprawy,

–

wykonać drobne naprawy, wymianę części, regulację zespołów i całego urządzenia,

–

przeprowadzić próby po naprawie,

–

zastosować przepisy bhp, dozoru technicznego, ochrony ppoż. i ochrony środowiska
podczas wykonywania pracy,

–

skorzystać

z

dokumentacji

technicznej,

Dokumentacji

Techniczno-Ruchowej,

dokumentacji warsztatowej, norm, Poradników.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

…………………………………………………………….

Modułowy program nauczania:

Operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej
812[01]

Moduł:

Eksploatacja maszyn i urządzeń w procesie obróbki
plastycznej 812[01].Z1

Jednostka modułowa:

Użytkowanie

i

obsługiwanie

maszyn

i

urządzeń

812[01].Z1.02

Temat: Tarcie i jego rodzaje.

Cel ogólny: Rozróżnić zjawiska fizykochemiczne towarzyszące procesom destrukcyjnym

w eksploatacji maszyn i urządzeń.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

zdefiniować pojęcie tarcia,

−

scharakteryzować różne rodzaje tarcia,

−

sklasyfikować rodzaje tarcia,

−

określić rolę tarcia w procesie zużywania się elementów maszyn i urządzeń.

Metody nauczania–uczenia się:

−

tekstu przewodniego.

Środki dydaktyczne:

−

przybory do rysowania,

−

formularz z pytaniami prowadzącymi,

−

Poradnik dla ucznia,

−

literatura z rozdziału 7 Poradnika dla nauczyciela.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

grupowa,

−

indywidualna.

Czas: 2 godziny dydaktyczne.

Przebieg zajęć:
FAZA WSTĘPNA
1.

Czynności organizacyjno-przygotowawcze:

−

przypomnienie wiadomości z ostatnich zajęć z zakresu podstawowych pojęć
dotyczących eksploatacji obiektów technicznych,

−

podanie tematu i celów zajęć.

2.

Omówienie zasad pracy uczniów w grupach:

−

podział uczniów na 2

−

3 osobowe zespoły,

−

rozdanie materiałów do zajęć,

−

omówienie kryteriów oceniania.

3.

Praca w grupach.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

FAZA I – INFORMACJA

−

Co to jest eksploatacja?

−

Jakie działania wyróżniamy w procesie eksploatacyjnym?

−

Co nazywamy tarciem?

−

Jak możemy podzielić tarcie?

−

Jaki wpływ ma tarcie na eksploatację maszyn i urządzeń?

−

Co stanowi podstawową przyczynę niszczenia części maszyn i ich właściwości
użytkowych?

FAZA II – PLANOWANIE

−

Jakie rodzaje tarcia występują w urządzeniach mechanicznych?

−

Jaki jest podział tarcia ze względu na rodzaj styku współpracujących elementów?

−

Jaki jest podział tarcia ze względu na rodzaj ruchu?

−

Jaki jest podział tarcia ze względu na cechy ruchu?

−

Zaproponuj sposób opracowania schematu.

FAZA III – USTALENIA

−

Ustal, rodzaje tarcia uwzględniając towarzyszące mu procesy.

−

Ustal, na czym polega tarcie ślizgowe.

−

Ustal, formę graficzną schematu podziału tarcia.

−

Ustal, sposób prezentacji ćwiczenia.

FAZA IV – REALIZACJA

−

Dokonaj podziału tarcia ze względu na rodzaj styku, ruchu i cech ruchu.

−

Przedstaw schemat podziału tarcia.

−

Prezentacja prac.

FAZA V – WERYFIKACJA

−

Sprawdź, czy dokonany podział tarcia jest prawidłowy.

−

Sprawdź poprawność wzoru na siłę tarcia.

FAZA VI – ANALIZA

−

Która część ćwiczenia sprawiła Ci najwięcej trudności?

−

Czy ćwiczenie zostało wykonane poprawnie?

−

Jakie ewentualnie należy nanieść poprawki?

Zakończenie zajęć

W podsumowaniu zajęć uczniowie formułują wnioski dotyczące podziału tarcia i jego

skutków w eksploatowaniu urządzeń mechanicznych.

Praca domowa

Nauczyciel zadaje pracę domową na temat: Na czym polega zmniejszenie skutków tarcia

w urządzeniach mechanicznych? – zapisz w formie wniosków z zajęć.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

prezentacja prac,

−

samoocena.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

…………………………………………………………

Modułowy program nauczania:

Operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej
812[01]

Moduł:

Eksploatacja maszyn i urządzeń w procesie obróbki
plastycznej 812[01].Z1

Jednostka modułowa:

Użytkowanie

i

obsługiwanie

maszyn

i

urządzeń

812[01].Z1.02

Temat: Systemy smarowania.

Cel ogólny: Rozróżnić układy smarowania maszyn i urządzeń.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

określić podstawowe elementy układu smarowania,

−

określić systemy smarowania,

−

scharakteryzować system centralnego smarowania olejem,

−

scharakteryzować system smarowania smarem stałym,

−

sporządzić schematy systemów smarowania.

Metody nauczania–uczenia się:

−

tekstu przewodniego.

Środki dydaktyczne:

−

przybory do rysowania,

−

arkusz do ćwiczeń,

−

Poradnik dla ucznia,

−

literatura z rozdziału 7 Poradnika dla nauczyciela.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

grupowa,

−

indywidualna.

Czas: 2 godziny dydaktyczne.

Przebieg zajęć:
FAZA WSTĘPNA
1.

Czynności organizacyjno

−

przygotowawcze:

−

przypomnienie wiadomości z ostatnich zajęć z zakresu rodzajów smarowania,

−

podanie tematu i celów zajęć.

2.

Omówienie zasad pracy uczniów w zespołach:

−

podział uczniów na 2

−

3 osobowe zespoły,

−

rozdanie materiałów do zajęć,

−

omówienie kryteriów oceniania.

3.

Praca w grupach.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

FAZA I – INFORMACJA

−

Co to jest smarowanie?

−

Na czym polega smarowanie hydrostatyczne?

−

Na czym polega smarowanie hydrodynamiczne?

−

Jakie mamy rodzaje smarowania?

−

Jaką rolę spełnia smarowanie w eksploatacji urządzeń mechanicznych?

FAZA II – PLANOWANIE

−

Jakie są główne systemy centralnego smarowania olejem?

−

Jak można podzielić system smarowania olejem: okresowy i ciągły?

−

Jakie są główne systemy smarowania smarem stałym?

−

Jak można podzielić system smarowania smarem stałym: indywidualny i centralny?

−

Zaproponuj sposób opracowania schematów.

FAZA III – USTALENIA

−

Ustal, rodzaje systemów centralnego smarowania olejem.

−

Ustal, rodzaje systemów smarowania smarem stałym.

−

Ustal, formę graficzną schematów.

−

Ustal, sposób prezentacji ćwiczenia.

FAZA IV – REALIZACJA

−

Dokonaj podziału systemu centralnego smarowania olejem.

−

Dokonaj podziału systemu smarowania smarem stałym.

−

Przedstaw schematy obu systemów.

−

Prezentacja prac.

FAZA V – WERYFIKACJA

−

Sprawdź, czy opracowane schematy są prawidłowe.

FAZA VI – ANALIZA

−

Która część ćwiczenia sprawiła Ci najwięcej trudności?

−

Czy ćwiczenie zostało wykonane poprawnie?

−

Jakie ewentualnie należy nanieść poprawki?

Zakończenie zajęć

W podsumowaniu zajęć uczniowie formułują wnioski dotyczące schematów smarowania

olejem i smarem stałym.

Praca domowa

Nauczyciel zadaje pracę domową na temat: Na czym polega rola smarowania

w eksploatacji urządzeń mechanicznych? – zapisz w formie wniosków z zajęć.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

prezentacja prac,

−

samoocena.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

5. ĆWICZENIA

5.1.

Podstawowe pojęcia z zakresu eksploatacji obiektów
technicznych

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie dokumentacji warunków odbioru technicznego (WOT) maszyny

lub urządzenia określ, które z podstawowych niespełnionych wymagań eksploatacyjnych były
przyczyną remontu.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób jego wykonania, a uczniowie powinni przeczytać odpowiedni fragment rozdziału
4.1.1. Materiał nauczania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

dokładnie przeanalizować dokumentację (WOT),

2)

ustalić procesy naprawcze,

3)

podporządkować je wymaganiom eksploatacyjnym,

4)

określić, jakich wymagań eksploatacyjnych nie spełniała maszyna lub urządzenie przed
remontem,

5)

wypełnić arkusz ćwiczeń,

6)

dokonać prezentacji opracowania.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

tekstu przewodniego.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

komplet dokumentacji warunków odbioru technicznego (WOT),

–

arkusz papieru formatu A4,

–

formularz z pytaniami prowadzącymi,

–

arkusz do ćwiczeń,

–

Poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Na podstawie wylosowanej Dokumentacji Techniczno-Ruchowej (DTR) maszyny

lub urządzenia, określ jej wymagania eksploatacyjne.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób jego wykonania, a uczniowie powinni przeczytać odpowiedni fragment rozdziału
4.1.1. Materiał nauczania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

dokładnie przeanalizować wylosowaną dokumentację,

2)

wyselekcjonować procesy dotyczące eksploatacji,

3)

wypisać procesy eksploatacyjne maszyny,

4)

wypełnić arkusz do ćwiczeń,

5)

dokonać prezentacji opracowania.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

tekstu przewodniego.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

komplet dokumentacji (DTR),

–

arkusz papieru formatu A4,

–

formularz z pytaniami prowadzącymi,

–

arkusz do ćwiczeń,

–

Poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

5.2.

Fizyko-chemiczne podstawy eksploatacji maszyn i urządzeń

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie otrzymanej instrukcji smarowania (maszyny, urządzenia lub mechanizmu)

określ, jakie zastosowano gatunki oleju (smaru) oraz sposoby smarowania i ilości oleju.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób jego wykonania, a uczniowie powinni przeczytać odpowiedni fragment rozdziału
4.2.1. Materiał nauczania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

dokładnie przeanalizować instrukcję smarowania,

2)

wynotować zastosowane gatunki oleju (smaru),

3)

zapisać ilości oleju jakie trzeba użyć,

4)

zanotować sposoby smarowania,

5)

wpisać uzyskane dane w arkusz ćwiczeń,

6)

dokonać prezentacji opracowania.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

tekstu przewodniego.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

instrukcja smarowania,

–

arkusz papieru formatu A4,

–

formularz z pytaniami prowadzącymi,

–

arkusz do ćwiczeń,

–

Poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Na podstawie oględzin uszkodzonego urządzenia określ rodzaj uszkodzenia, podaj

przyczynę powstania uszkodzenia i sposób jego usunięcia.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób jego wykonania, a uczniowie powinni przeczytać odpowiedni fragment rozdziału
4.2.1. Materiał nauczania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

dokonać oględzin urządzenia,

2)

określić rodzaj uszkodzenia,

3)

określić przyczynę powstania uszkodzenia,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

4)

ustalić sposób jego usunięcia,

5)

wypełnić arkusz do ćwiczeń,

6)

dokonać prezentacji opracowania.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

metoda tekstu przewodniego.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

uszkodzone urządzenie,

–

arkusz papieru formatu A4,

–

arkusz do ćwiczeń,

–

Poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

5.3. Stosowanie materiałów eksploatacyjnych

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie Dokumentacji Techniczno-Ruchowej dobierz potrzebne materiały

eksploatacyjne.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób jego wykonania, a uczniowie powinni przeczytać odpowiedni fragment rozdziału
4.3.1. Materiał nauczania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

dokonać dokładnej analizy dokumentacji pod kątem występowania materiałów
eksploatacyjnych,

2)

wypisać potrzebne materiały eksploatacyjne,

3)

uszeregować je według ważności spełniania zadań,

4)

dokonać oznaczenia tych materiałów,

5)

wypełnić arkusz do ćwiczeń,

6)

dokonać prezentacji opracowania.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

tekstu przewodniego.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

komplet dokumentacji DTR,

–

arkusz papieru formatu A4,

–

formularz z pytaniami prowadzącymi,

–

arkusz do ćwiczeń,

–

Poradnik dla ucznia,

–

literatura z rozdziału 7 Poradnika dla nauczyciela,

–

wskazana możliwość dostępu do komputera i Internetu.

Ćwiczenie 2

Na podstawie wylosowanych oznaczeń materiałów eksploatacyjnych dokonaj

rozpoznania i przeznaczenia tych materiałów.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób jego wykonania, a uczniowie powinni przeczytać odpowiedni fragment rozdziału
4.3.1. Materiał nauczania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zapoznać się z wylosowanymi oznaczeniami,

2)

zapisać jakie to materiały,

3)

opisać jakie będą spełniać zadania,

4)

wypełnić arkusz do ćwiczeń,

5)

dokonać prezentacji opracowania.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

tekstu przewodniego.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

wydruk wylosowanych oznaczeń,

–

arkusz papieru formatu A4,

–

formularz z pytaniami prowadzącymi,

–

arkusz do ćwiczeń,

–

katalogi z materiałami eksploatacyjnymi,

–

Poradnik dla ucznia,

–

wskazana możliwość dostępu do komputera i Internetu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

5.4.

Zasady użytkowania i obsługiwania maszyn i urządzeń

5.4.1.

Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj przegląd techniczny (obsługę okresową) młota matrycowego. Zapisz

w punktach przebieg prac wykonywanych podczas przeglądu technicznego (obsługi
okresowej) młota matrycowego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób jego wykonania, z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeprowadzić analizę instrukcji (tekstu przewodniego),

2)

zorganizować stanowisko pracy,

3)

zapisać kolejne zabiegi wykonywane podczas przeglądu technicznego (obsługi
okresowej) młota,

4)

wykonać przegląd techniczny (obsługę okresową) młota przygotowanego do przeglądu,
zgodnie z zaleceniami tekstu przewodniego,

5)

dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia,

6)

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

metoda tekstu przewodniego,

–

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

instrukcja do wykonania ćwiczenia zawierająca dokumentację zadania (tekst przewodni),

–

młot matrycowy,

–

dokumentacja przygotowana do przeglądu technicznego młota,

–

komplet narzędzi kontrolno-pomiarowych,

–

Poradnik dla ucznia,

–

literatura z rozdziału 7 Poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Uzupełnij druk: „Karta naprawy maszyny” dla młota sprężarkowego. Brakujące dane

wypisz z załączonej Dokumentacji Techniczno-Ruchowej młota.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób jego wykonania, z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeanalizować instrukcję (tekst przewodni) oraz materiał nauczania (pkt. 4.4.1.),

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

2)

zorganizować stanowisko pracy,

3)

przeanalizować treści zapisane w ,,Karcie naprawy maszyny”,

4)

przeanalizować dokumentację techniczno-ruchową młota sprężarkowego,

5)

wypełnić druk: Karta naprawy maszyny (zgodnie z załączoną instrukcją),

6)

dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia,

7)

zaprezentować efekty swojej pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

metoda tekstu przewodniego.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

druk dokumentu: Karta naprawy maszyny,

–

Dokumentacja Techniczno-Ruchowa młota sprężarkowego,

–

instrukcja do wykonania ćwiczenia (tekst przewodni),

–

Poradnik dla ucznia,

–

literatura z rozdziału 7 Poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

5.5.

Proces technologiczny remontu maszyn. Weryfikacja części
maszyn i metody regeneracji

5.5.1.

Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zapisz, w punktach, treść kolejnych operacji procesu technologicznego remontu

kapitalnego prasy mimośrodowej. Wykonaj operację demontażu mechanizmu napędowego
tej prasy na części składowe, przeprowadź weryfikację zdemontowanych części oraz wykonaj
naprawę napędu.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób jego wykonania, z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
a uczniowie powinni przeczytać odpowiedni fragment rozdziału 4.5.1. Materiał nauczania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją bhp na stanowisku demontażu,
2) zorganizować stanowisko pracy,
3) zapoznać się z materiałem nauczania,
4) ustalić i zapisać kolejne operacje naprawy mechanizmu napędowego,
5) ustalić kolejność czynności podczas demontażu mechanizmu napędowego,
6) dokonać demontażu mechanizmu napędowego na części składowe,
7) dokonać weryfikacji części mechanizmu,
8) dokonać naprawy mechanizmu,
9) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.
10) zaprezentować efekty swojej pracy,

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ć

wiczenie,

–

dyskusja dydaktyczna.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

papier formatu A4 z zapisanym poleceniem do zadania,

–

przyrządy pomiarowe,

–

stół montażowy,

–

prasa mimośrodowa,

–

części zamienne mechanizmu napędowego,

–

ś

rodki czyszczące,

–

komplet narzędzi do demontażu i montażu,

–

Poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

Ćwiczenie 2

Wykonaj regenerację uszkodzonego połączenia wpustowego dla załączonego zespołu.

Uzupełnij druk „Karta technologiczna regeneracji”.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób jego wykonania, z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zapoznać się z instrukcjami bhp na stanowiskach obróbkowych,

2)

przeanalizować treść zadania,

3)

zorganizować stanowisko pracy,

4)

zapoznać się z materiałem nauczania,

5)

dokonać regeneracji rowka wpustowego na wale,

6)

dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia,

7)

zaprezentować efekty swojej pracy.

Zalecane metody nauczania

−

uczenia się:

–

ć

wiczenie,

–

pokaz z objaśnieniem,

–

dyskusja dydaktyczna.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

dokumentacja przygotowana przez nauczyciela,

–

zespół z połączeniem wpustowym,

–

przyrządy pomiarowe,

–

spawarka,

–

frezarka,

–

tokarka,

–

Poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

6.

EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Użytkowanie i obsługiwanie
maszyn i urządzeń”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−−−−

zadania 1, 2, 3, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 13, 15, 18, 19, 20 są z poziomu podstawowego,

−−−−

zadania 4, 11, 12, 14, 16, 17 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:

−−−−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−−−−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego,

−−−−

dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

−−−−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym 5 z poziomu ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. a, 3 b, 4. c, 5. a, 6 b, 7. b, 8. b, 9. a, 10. c, 11. b,
12. b, 13. a, 14. a, 15. a, 16. c, 17. c, 18. c, 19. d, 20. a.

Plan testu

Nr

zad.

Cel operacyjny
(mierzone umiejętności ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Określić zakres procesu technologicznego naprawy

B

P

c

2

Określić definicję obiektu technicznego

B

P

a

3

Zdefiniować, pojęcie obsługiwania

B

P

b

4

Określić procesy zarządzania

C

PP

c

5

Wskazać miejsce występowania tarcia
w urządzeniach mechanicznych

B

P

a

6

Objaśnić, które elementy maszyny podlegają
weryfikacji

B

P

b

7

Określić cykl remontowy dla młotów
i kuźniarek

B

P

b

8

Opisać sposób smarowania indywidualnego

B

P

b

9

Określić zakres struktury cyklu remontowego

B

P

a

10

Wskazać maksymalny procentowy koszt remontu
kapitalnego

B

P

c

11

Określić przeznaczenie oleju maszynowego
o symbolu 16

C

PP

b

12

Określić, kiedy następuje ubytek materiału podczas
zużywania ustabilizowanego

C

PP

b

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

13 Wskazać cel stosowanie oleju hartowniczego

B

P

a

14

Określić przyczyny powstawania procesu korozji
elektrochemicznej

C

PP

a

15 Wyjaśnić pojęcie regeneracji

B

P

a

16 Określić zakres warunków odbioru technicznego

C

PP

c

17

Określić granicę temperatury pracy smaru
maszynowego o symbolu 2

C

PP

c

18 Objaśnić zakres codziennej obsługi maszyn

B

P

c

19 Rozpoznać okres zużywania umiarkowanego

B

P

d

20 Określić przeznaczenie smarownic

B

P

a

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1.

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem, co najmniej
jednotygodniowym.

2.

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

3.

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.

4.

Przygotuj odpowiednią liczbę testów i kart odpowiedzi.

5.

Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.

6.

Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.

7.

Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.

8.

Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.

9.

Po upływie połowy czasu trwania testu i 5 minut przed jego zakończeniem przypomnij
uczniom o zbliżającym się czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

1.

Przeczytaj uważnie instrukcję.

2.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

4.

Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.

5.

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

7.

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, odłóż zaznaczenie odpowiedzi
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8.

Na rozwiązanie testu masz 40 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−−−−

instrukcja,

−−−−

zestaw zadań testowych,

−−−−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1.

Proces technologiczny napraw obejmuje wykonanie
a)

rysunków ofertowych.

b)

rysunków wykonawczych.

c)

czyszczenia i demontażu.

d)

fundamentowania maszyny.

2.

Obiektem technicznym jest
a)

dowolny wytwór cywilizacji technicznej.

b)

tylko hala produkcyjna.

c)

tylko hala montażowa.

d)

tylko budynek administracyjny.

3.

Przez pojęcie obsługiwania maszyny i urządzenia należy rozumieć
a)

przeglądy techniczne.

b)

utrzymywanie obiektu w stanie zdatności.

c)

zapobieganie powstawaniu uszkodzeń.

d)

obsługa maszyn w czasie pracy.

4.

Zarządzanie obiektem technicznym to procesy
a)

decyzyjne.

b)

planistyczne.

c)

planistyczno-decyzyjne.

d)

utrzymujące obiekt w stanie zdatności.

5.

W urządzeniach mechanicznych tarcie występuje
a)

we wszystkich zespołach i mechanizmach ruchowych.

b)

tylko w zespołach.

c)

tylko w mechanizmach.

d)

tylko w częściach wykonujących ruch.

6.

Weryfikacji podlegają
a)

tylko wybrane elementy maszyn.

b)

tylko uszkodzone elementy maszyn.

c)

wszystkie elementy maszyn.

d)

tylko elementy przeznaczone do remontu.

7.

Dla młotów, kuźniarek i nożyc przyjmuje się cykl
a)

pięcioremontowy.

b)

sześcioremontowy.

c)

ośmioremontowy.

d)

dziewięcioremontowy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

8.

Indywidualny układ smarowania występuje wtedy, gdy
a)

ś

rodek smarny jest dostarczany indywidualnie do urządzenia.

b)

każdy punkt smarowania ma własny zbiornik.

c)

punkt smarowania jest jeden dla maszyny.

d)

każdy pracownik indywidualnie dokonuje smarowania.

9.

W zakres cyklu remontowego wchodzi największa ilość
a)

przeglądów technicznych.

b)

remontów kapitalnych.

c)

remontów średnich.

d)

remontów bieżących.

10.

Koszt remontu kapitalnego nie powinien przekroczyć wartości odtworzeniowej maszyny
w wysokości
a)

65%.

b)

70%.

c)

75%.

d)

80%.

11.

Olej maszynowy o symbolu 16 przeznaczony jest do smarowania
a)

łożysk tocznych.

b)

łożysk ślizgowych.

c)

przekładni zębatych.

d)

prowadnic.

12.

Podczas zużywania ustabilizowanego ubytek materiału z powierzchni następuje
a)

w chwili uruchamiania maszyny.

b)

przez cały czas trwania procesu.

c)

w chwili zwiększonego obciążenia.

d)

przez narastanie mikropęknięć.

13.

Oleje hartownicze mają na celu
a)

chłodzenie elementu z szybkością kilkuset stopni na sekundę.

b)

zgromadzenie dużej ilości ciepła.

c)

izolowanie i chłodzenie uzwojenia.

d)

chłodzenie, smarownie i ochronę przed korozją .

14.

Korozja elektrochemiczna jest procesem niszczenia metali pod wpływem
a)

prądu elektrycznego przepływającego za pośrednictwem elektrolitu.

b)

działania gazów toksycznych.

c)

działania środków chemicznych.

d)

zmian warunków atmosferycznych.

15.

Regeneracją części maszyn nazywamy
a)

przywracanie ich właściwości użytkowych.

b)

wymianę uszkodzonych na nowe.

c)

dobieranie zamienników.

d)

likwidację uszkodzonych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

16.

Warunki odbioru technicznego maszyn nie powinny zawierać
a)

wytycznych dotyczących sprawdzenia wydajności maszyn.

b)

wytycznych dotyczących sprawdzenia dokładności maszyn.

c)

wytycznych dotyczących określania amortyzacji maszyn.

d)

określenia miejsca odbioru maszyn.

17.

Smar maszynowy o symbolu 2 służy do smarowania średnio obciążonych powierzchni
ś

lizgowych o temperaturze pracy do

a)

60

o

C.

b)

70

o

C.

c)

80

o

C.

d)

85

o

C.

18.

Codzienna obsługa maszyn nie obejmuje sprawdzenia
a)

czystości maszyn.

b)

działania mechanizmów jezdnych.

c)

pomiaru bicia wrzeciona.

d)

stanu osłon ochronnych.

19.

Zużycie umiarkowane następuje gdy maszyna
a)

pracuje na wolnych obrotach.

b)

jest racjonalnie wykorzystywana.

c)

wykorzystywana w warunkach sprzyjających.

d)

pracuje w normalnych warunkach.

20.

Smarownice są urządzeniami, które
a)

automatycznie smarują części.

b)

po ręcznym napełnieniu smarem lub olejem samoczynnie zasilają nim
współpracujące części.

c)

samoczynnie pobierają środek smarny.

d)

sygnalizują brak środka smarnego między częściami.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ...............................................................................

Użytkowanie i obsługiwanie maszyn i urządzeń

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

Test 2

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Użytkowanie i obsługiwanie
maszyn i urządzeń”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−−−−

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 9, 11, 14, 16, 17, 18, 19, 20 są z poziomu podstawowego,

−−−−

zadania 8, 10, 12, 13, 15 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:

−−−−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−−−−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego,

−−−−

dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

−−−−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym 5 z poziomu ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. b, 3 a, 4. b, 5. c, 6 b, 7. d, 8. b, 9. d, 10. d, 11. d,
12. b, 13. d, 14. c, 15. b, 16. b, 17. b, 18. c, 19. b, 20. d.

Plan testu

Nr

zad.

Cel operacyjny
(mierzone umiejętności ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Wskazać, od czego zależy trwałość elementów
maszyny

B

P

c

2

Zdefiniować pojęcie użytkowania

A

P

b

3

Zdefiniować, czym jest eksploatacja

A

P

a

4

Zdefiniować, kiedy występuje tarcie płynne

A

P

b

5

Zdefiniować, kiedy występuje tarcie suche

A

P

c

6

Określić koszty remontu bieżącego

B

P

b

7

Określić cykl remontowy dla pras

B

P

d

8

Określić sposób smarowania w systemie
centralnym

C

PP

b

9

Określić największy zakres prac dla
wymienionych napraw

B

P

d

10 Określić zastosowanie olejów niskokrzepnących

C

PP

d

11 Opisać najlepsze warunki smarowania

B

P

d

12

Określić przyczyny powstawania korozji
chemicznej

C

PP

b

13 Określić pochodzenie oleju mineralnego

C

PP

d

14

Opisać, co podlega weryfikacji w czasie
demontażu

B

P

c

15 Określić zastosowanie oleju maszynowego 26

C

PP

b

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

16

Wskazać temperaturę pracy smaru
maszynowego 1

B

P

b

17

Dobrać dokument, w którym zapisywane są
wyniki badań po remoncie kapitalnym

B

P

b

18

Określić miejsce, które obejmuje korozja
równomierna

B

P

c

19

Wskazać pierwszą operację w procesie
technologicznym remontu

B

P

b

20

Zdefiniować podstawowy proces w systemie
eksploatacji

A

P

d

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1.

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem, co najmniej
jednotygodniowym.

2.

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

3.

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.

4.

Przygotuj odpowiednią liczbę testów i kart odpowiedzi.

5.

Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.

6.

Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.

7.

Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.

8.

Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.

9.

Po upływie połowy czasu trwania testu i 5 minut przed jego zakończeniem przypomnij
uczniom o zbliżającym się czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

1.

Przeczytaj uważnie instrukcję.

2.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

4.

Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.

5.

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

7.

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, odłóż zaznaczenie odpowiedzi
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8.

Na rozwiązanie testu masz 40 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−−−−

instrukcja,

−−−−

zestaw zadań testowych,

−−−−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1.

Trwałość elementów maszyny zależy przede wszystkim od tego czy między
współpracującymi powierzchniami występuje
a)

smar stały.

b)

poduszka powietrzna.

c)

tarcie toczne lub ślizgowe.

d)

smar płynny.

2.

Prawidłowe użytkowanie obiektu technicznego polega na jego wykorzystaniu
a)

tylko w zależności od potrzeb.

b)

zgodnie z jego przeznaczeniem.

c)

tylko w dowolnej chwili.

d)

tylko do realizacji wybranego projektu.

3.

Eksploatacja jest procesem, który obejmuje
a)

użytkowanie, obsługiwanie, zasilanie i zarządzanie.

b)

tylko zasilanie i użytkowanie.

c)

tylko zarządzanie i obsługiwanie.

d)

tylko wykorzystanie maszyny w czasie pracy.

4.

Tarcie płynne występuje wtedy, gdy współpracujące powierzchnie rozdziela
a)

ś

rodek smarny.

b)

woda.

c)

powietrze.

d)

okresowo dostarczany środek smarny.

5.

Tarcie suche występuje wtedy, gdy między współpracującymi powierzchniami
a)

nie ma żadnych ciał obcych.

b)

jest woda.

c)

jest emulsja.

d)

jest smar.

6.

Koszt remontu bieżącego nie powinien przekroczyć wartości odtworzeniowej maszyny
w wysokości
a)

10%.

b)

15%.

c)

20%.

d)

25%.

7.

Dla pras mechanicznych i hydraulicznych przewiduje się cykl
a)

sześcioremontowy.

b)

siedmioremontowy.

c)

ośmioremontowy.

d)

dziewięcioremontowy.

8.

W centralnym systemie smarowania
a)

punkty smarne są usytuowane centralnie w urządzeniach.

b)

wiele punktów smarnych jest zasilanych ze wspólnego zbiornika.

c)

punkty smarne obsługuje jeden pracownik.

d)

wszystkie maszyny są smarowane jednocześnie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

9.

Największy zakres prac obejmuje
a)

przegląd techniczny.

b)

remont bieżący.

c)

konserwacja bieżąca.

d)

remont średni.

10.

Oleje niskokrzepnące powinno stosować się do smarowania maszyn i urządzeń
pracujących
a)

w niskich temperaturach otoczenia.

b)

w wysokich temperaturach otoczenia.

c)

w średnich temperaturach otoczenia.

d)

przy dużych obciążeniach.

11.

Najkorzystniejsze warunki smarowania uzyskamy stosując środki smarne
a)

płynne.

b)

stałe.

c)

plastyczne.

d)

mineralne.

12.

Korozja chemiczna następuje w wyniku działania
a)

prądu elektrycznego.

b)

suchych gazów lub cieczy.

c)

pola magnetycznego.

d)

fal elektromagnetycznych.

13.

Olej mineralny otrzymujemy z
a)

tłuszczów organicznych.

b)

ropy naftowej.

c)

tłuszczów zwierzęcych.

d)

w wyniku syntezy chemicznej.

14.

W czasie demontażu weryfikacji podlegają
a)

tylko elementy złączne (śruby, nity itp.).

b)

tylko zespoły.

c)

wszystkie elementy maszyn.

d)

tylko podzespoły.

15.

Olej maszynowy 26 przeznaczony jest do smarowania
a)

lekko obciążonych łożysk ślizgowych i przekładni zębatych.

b)

lekko obciążonych łożysk tocznych i przekładni zębatych.

c)

przekładni i prowadnic.

d)

ś

rednio obciążonych łożysk ślizgowych.

16.

Smar maszynowy 1 służy do smarowania lekko obciążonych powierzchni ślizgowych
o temperaturze pracy do
a)

50

o

C.

b)

60

o

C.

c)

70

o

C.

d)

75

o

C.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

17.

Wyniki badań maszyny po remoncie kapitalnym należy zapisać w karcie
a)

technologicznej naprawy.

b)

pomiarów, prób i badań.

c)

technologicznej montażu.

d)

technologicznej regeneracji.

18.

W wielu przypadkach występująca korozja równomierna obejmuje
a)

pewne miejsca materiału.

b)

miejscowe uszkodzenia wewnętrzne.

c)

całą powierzchnie materiału.

d)

równomierne wżery w materiale.

19.

W procesie technologicznym remontu maszyny w pierwszej kolejności wykonywana jest
operacja
a)

montażu.

b)

demontażu.

c)

weryfikacji części i zespołów.

d)

regeneracji części i zespołów.

20.

Podstawowym procesem w systemie eksploatacji jest
a)

remontowanie.

b)

obsługiwanie.

c)

konserwacja.

d)

użytkowanie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

32

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ...............................................................................

Użytkowanie i obsługiwanie maszyn i urządzeń

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

33

7.

LITERATURA

1.

Górecki A, Grzegórski Z.: Technologia. Ślusarstwo przemysłowe i usługowe. WSiP,
Warszawa 1998

2.

Górecki A. Grzegórski Z: Technologia. Montaż, naprawa i eksploatacja maszyn
i urządzeń przemysłowych. WSiP, Warszawa 1996

3.

Grzegórski Z.: Technologia. Eksploatacja i naprawa maszyn i urządzeń. WSiP,
Warszawa 1984

4.

Grzegórski Z.: Technologia. Montaż maszyn i urządzeń. WSiP, Warszawa 1983

5.

Legutko S.: Podstawy eksploatacji maszyn i urządzeń. WSiP, Warszawa 2004

6.

Solis H., Lenart T.: Technologia i eksploatacja maszyn. WSiP, Warszawa 1982

7.

Zawora J.: Podstawy technologii maszyn. WSiP, Warszawa 2001

Czasopisma:

–

Mechanik,

–

Przegląd Mechaniczny.

Literatura metodyczna:

1.

Dretkiewicz-Więch J.: ABC nauczyciela przedmiotów zawodowych. Operacyjne cele
kształcenia. Zeszyt 32. CODN, Warszawa 1994

2.

Francuz M., Karpiński J.: Metodyka nauczania zajęć praktycznych. WSiP, Warszawa
1992

3.

Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia zawodowego. Biuro Koordynacji Kształcenia
Kadr, Warszawa 1997

4.

Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE, Radom 2000