Bezpieczeństwo

28

Promotor 6/07

O

PIS

STANOWISKA

PRACY

Sprzątaczka wykonuje swoje prace w pomiesz-
czeniach biurowych. Podlega bezpośrednio kie-
rownikowi administracyjnemu firmy. Do jej zadań
należy:
• dbanie o czystość i estetykę pomieszczeń, m.in.

poprzez czyszczenie mebli, lamperii i sprzętu
znajdującego się w pokojach biurowych,

• mycie okien i parapetów,
• wymiana okresowa firan i zasłon w oknach,
• odkurzanie pomieszczeń i mycie podłogi po-

mieszczeń biurowych,

• mycie korytarzy,
• pastowanie podłóg,
• usuwanie zgromadzonych odpadków,
• utrzymywanie w sprawności używanego sprzętu,
• codzienne mycie przydzielonych pomieszczeń

higieniczno-sanitarnych,

• dezynfekowanie urządzeń sanitarnych.

Zatrudnienie: pełny etat, praca świadczona

wcześnie rano lub po południu.

U

WAGI

OGÓLNE

Oceny ryzyka zawodowego dokonano tutaj dwoma
metodami: wg PN-N 18002/2000 i Risk SCORE.
Opis tych metod zamieszczono w poprzednich
numerach naszego czasopisma.

Ryzyko M (małe) oznacza akceptowalny

poziom ryzyka, przy jednoczesnym jego moni-
toringu.

Ryzyko S (średnie) oznacza akceptowalny poziom

ryzyka, przy jednoczesnym podjęciu stopniowych
działań, mających na celu poprawę stanu bezpie-
czeństwa.

Ryzyko D (duże) oznacza nieakceptowalny

poziom ryzyka, czyli konieczność podjęcia natych-
miastowych działań poprawiających stan bezpie-
czeństwa w zakładzie.

U

WAGA

Przedstawione tutaj karty oceny ryzyka należy
traktować jako przykładowe. Należy dostosować
je do konkretnego stanowiska pracy.

‰

Sprzątaczka

Ryszard Bryła

Członek Rady konsul-
tacyjnej „Promotora”.

Autor podręcznika

„Bezpieczeństwo, higie-

na i prawo pracy w pyta-

niach i odpowiedziach”.

• Ocena ryzyka zawodowego
• Instrukcja stanowiskowa

fot. Shutters

tock

Bezpieczeństwo

www.promotor.elamed.pl

29

K

ARTA

OCENY

RYZYKA

ZAWODOWEGO

DLA

STANOWISKA

SPRZĄTACZKI

WG

P

OLSKIEJ

N

ORMY

PN-N 18002/2000

Lp.

Zagrożenie
(zdarzenie)

Możliwe

źródła zagrożenia

Możliwe skutki

zagrożenia

Przed oceną

Środki profilaktyczne

Po realizacji

zadań

Uwagi

o reali-

zacji

zadań

Cię

żk

ość (C)

Pra

wdopodobieństw

o

(P)

R

yzyk

o (R)

Cię

żk

ość (C)

Pra

wdopodobieństw

o

(P)

R

yzyk

o (R)

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

1.

Powierzchnie,

na których jest

możliwy upadek

(upadek na tym

samym poziomie)

Śliskie i mokre po-

wierzchnie w miejscu

wykonywania prac

Potłuczenia, zła-

mania kończyn,

zwichnięcia, ura-

zy wewnętrzne

S

S

S

Stosowanie przez pracownika właści-

wego obuwia o podeszwie antypo-
ślizgowej, zachowanie szczególnej

ostrożności

S

M

M

2.

Różnica

poziomów

(upadek na

niższy poziom)

Wykonywanie prac

stojąc na wadliwej

drabinie rozstawnej

lub na parapecie

okna

Śmierć,

kalectwo

D

D

D

Używanie sprawnych technicznie

drabin, mających zabezpieczenie przed

poślizgiem i rozsunięciem się ramion,

wykonywanie prac na wysokości

powyżej 1,5 m przy asekuracji drugiej

osoby, przestrzeganie zaleceń nie

pozwalających czyścić okien

przy staniu na parapetach

D

M

S

3.

Ograniczone

przestrzenie

(uderzenie

o przedmioty)

Nieostrożność, cha-

otycznie ustawione

meble w trakcie

sprzątania, zataraso-

wane przejścia

Potłuczenia,

urazy

wewnętrzne

S

S

S

Zachowanie szczególnej ostrożności,

dbanie o racjonalne ustawienie sprzętu

i mebli w czasie sprzątania

M

M

M

4.

Czynniki

chemiczne

– drażniące

i żrące

Rozpuszczalniki,

detergenty,
inne środki

czyszczące

Zatrucia,

uczulenia,

oparzenia

chemiczne

D

S

D

Zachowanie procedur dotyczących

pakowania, oznakowania i używania

niebezpiecznych substancji,

stosowanie gumowych rękawic

ochronnych, prawidłowe wyposażenie

apteczki pierwszej pomocy

S

M

M

5.

Hałas

Urządzenia służące

do czyszczenia

pomieszczeń

– odkurzacze

Rozdrażnienie,

brak

koncentracji,

nerwice

S

S

S

Stosowanie sprawnych technicznie

urządzeń, okresowa zmiana rodzaju

wykonywanych zajęć

M

M

M

6.

Czynniki

biologiczne

– mikroorganizmy,

m.in. roztocza

Kurz, brud

Choroby układu

oddechowego,

choroby skóry

S

S

S

Przestrzeganie przyjętych procedur,

czyszczenie pomieszczenia w ten spo-

sób, by nie powodować nadmiernego

roznoszenia się kurzu,

opróżnianie w porę pojemnika z ku-

rzem umieszczonego w odkurzaczu,

stosowanie rękawic ochronnych,

a w razie potrzeby – półmaski

M

M

M

7.

Prąd elektryczny

(porażenie

prądem)

Urządzenia elektrycz-

ne pod napięciem,

sprzęt używany

w trakcie sprzątania

Śmierć

D

S

D

Nieużywanie wilgotnych ścierek do

czyszczenia urządzeń będących

lub mogących być pod napięciem

(komputery, gniazda wtykowe,

wyłączniki oświetleniowe itp.)

S

M

M

8.

Obciążenie

fizyczne

– dynamiczne

(przeciążenie

układu kostno-

-stawowego)

Przesuwanie zbyt

ciężkich mebli lub
przenoszenie zbyt

dużych ciężarów

Dolegliwości

bólowe, uszko-
dzenia stawów

lub kręgosłupa,

wystąpienie

przepukliny

D

S

D

Przy przesuwaniu mebli lub przeno-

szeniu ciężarów korzystanie z pomocy

drugiej osoby, przestrzeganie norm

transportu indywidualnego

S

M

M

9.

Ruch powietrza

– przeciągi

Jednoczesne otwie-

ranie okien i drzwi

pomieszczeń

Przeziębienia,

choroby układu

oddechowego

i choroby

reumatyczne

S

S

S

Dbanie o to, by w czasie pracy nie

tworzyć przeciągów – szczególnie

w okresie chłodów i zimą

M

M

M

10.

Obciążenie

emocjonalne

(stres)

Zbyt duże wymagania

w stosunku

do możliwości

pracownika,

nerwowość i pośpiech

przy wykonywaniu

zadań, konflikty

międzyludzkie

Choroby

ogólnoustrojowe,

choroby układu

nerwowego

S

S

S

Dostosowanie wymagań do możli-

wości psychofizycznych pracownika,

przestrzeganie norm dotyczących
czasu pracy, doskonalenie metod

instruktażu i szkoleń, ustalenie jasnych

zasad wynagradzania, premiowania

i kar regulaminowych, częste rozmowy

kierownictwa zakładu z pracownikami

M

M

M

Bezpieczeństwo

30

Promotor 6/07

Lp.

Zagrożenie

Możliwe źródła

zagrożenia

Możliwe skutki

zagrożenia

Przed oceną

Środki profilaktyczne

Po realizacji zadań

Uwagi

o realizacji

zadań

Sk

utki (S)

Eks

pozy

cja (E)

Pra

wdopodobieństw

o

(P)

R

yzyk

o (R)

Sk

utki (S)

Eks

pozy

cja (E)

Pra

wdopodobieństw

o

(P)

R

yzyk

o (R)

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

1.

Powierzchnie,

na których jest

możliwy upadek

(upadek na
tym samym

poziomie)

Śliskie i mokre

powierzchnie

w miejscu

wykonywania prac

Potłuczenia,

złamania

kończyn,

zwichnięcia,

urazy

wewnętrzne

3

6

6

108 śr

ednie

Stosowanie przez pracownika

właściwego obuwia o podeszwie

antypoślizgowej, zachowanie

szczególnej ostrożności

3

6

3

54 małe

2.

Różnica

poziomów

(upadek na

niższy poziom)

Wykonywanie prac

stojąc na wadliwej

drabinie rozstawnej

lub na parapecie

okna

Śmierć,

kalectwo

15

6

6

540 b. duż

e

Używanie sprawnych technicznie

drabin, mających zabezpieczenie

przed poślizgiem i rozsunięciem się

ramion, wykonywanie prac na wyso-

kości powyżej 1,5 m przy aseku-

racji drugiej osoby, przestrzeganie

zaleceń nie pozwalających czyścić

okien przy staniu na parapetach

7

6

3

126 śr

ednie

3.

Ograniczone

przestrzenie

(uderzenie

o przedmioty)

Nieostrożność, cha-

otycznie ustawione

meble w trakcie

sprzątania, zatara-

sowane przejścia

Potłuczenia,

urazy

wewnętrzne

7

6

3

126

śr

ednie

Zachowanie szczególnej ostrożno-

ści, dbanie o racjonalne ustawienie

sprzętu i mebli w czasie sprzątania

3

6

1

18 b. małe

4.

Czynniki

chemiczne

– drażniące

i żrące

Rozpuszczalniki, de-

tergenty, inne środki

czyszczące

Zatrucia,

uczulenia,

oparzenia

chemiczne

7

6

6

252 duż

e

Zachowanie procedur dotyczących

pakowania, oznakowania i używa-

nia niebezpiecznych substancji,

stosowanie gumowych rękawic

ochronnych, prawidłowe wyposaże-

nie apteczki pierwszej pomocy

3

6

3

54 małe

5.

Hałas

Urządzenia służące

do czyszczenia

pomieszczeń

– odkurzacze

Rozdrażnie-

nie, brak

koncentracji,

nerwice

7

6

3

126

śr

ednie

Stosowanie sprawnych technicznie

urządzeń, okresowa zmiana

rodzaju wykonywanych zajęć

3

6

1

18

b. małe

6.

Czynniki

biologiczne

– mikroorganizmy,

m.in. roztocza

Kurz, brud

Choroby

układu

oddechowe-

go, choroby

skóry

7

6

3

126 śr

ednie

Przestrzeganie przyjętych procedur,

czyszczenie pomieszczenia w ten

sposób, by nie powodować nad-

miernego roznoszenia się kurzu,

opróżnianie w porę pojemnika z ku-

rzem umieszczonego w odkurzaczu,

stosowanie rękawic ochronnych,

a w razie potrzeby – półmaski

3

6

1

18 b. małe

7.

Prąd elektryczny

(porażenie

prądem)

Urządzenia

elektryczne pod

napięciem, sprzęt
używany w trakcie

sprzątania

Śmierć

15

6

3

270 duż

e

Nieużywanie wilgotnych ścierek do

czyszczenia urządzeń będących lub

mogących być pod napięciem (kom-
putery, gniazda wtykowe, wyłączniki

oświetleniowe itp.)

7

6

1

42 małe

8.

Obciążenie

fizyczne

– dynamiczne

(przeciążenie

układu kostno-

-stawowego)

Przesuwanie zbyt

ciężkich mebli lub
przenoszenie zbyt

dużych ciężarów

Dolegliwości

bólowe,

uszkodzenia

stawów lub

kręgosłupa,

wystąpienie

przepukliny

7

6

6

252 duż

e

Korzystanie z pomocy drugiej osoby

przy przesuwaniu mebli lub prze-

noszeniu ciężarów, przestrzeganie

norm transportu indywidualnego

3

6

3

54 małe

9.

Ruch powietrza

– przeciągi

Jednoczesne

otwieranie okien

i drzwi pomieszczeń

Przeziębie-

nia, choroby

układu

oddechowe-
go i choroby

reumatyczne

3

6

6

108 śr

ednie

Dbanie o to, by w czasie pracy nie

tworzyć przeciągów – szczególnie

w okresie chłodów i zimą

1

6

3

18 b. małe

10.

Obciążenie

emocjonalne

(stres)

Zbyt duże wymaga-

nia w stosunku do

możliwości pracow-

nika, nerwowość

i pośpiech przy

wykonywaniu zadań,

konflikty

międzyludzkie

Choroby

ogólnoustro-

jowe, choroby

układu

nerwowego

3

6

6

108 śr

ednie

Dostosowanie wymagań do możli-

wości psychofizycznych pracownika,

przestrzeganie norm dotyczących
czasu pracy, doskonalenie metod

instruktażu i szkoleń, ustalenie

jasnych zasad wynagradzania,

premiowania i kar regulaminowych,

częste rozmowy kierownictwa

zakładu z pracownikami

3

6

3

54 małe

K

ARTA

OCENY

RYZYKA

ZAWODOWEGO

DLA

STANOWISKA

SPRZĄTACZKI

WEDŁUG

METODY

R

ISK

SCORE

Bezpieczeństwo

www.promotor.elamed.pl

31

P

RZED

ROZPOCZĘCIEM

PRACY

• Musisz posiadać ważne szkolenie z zakresu BHP oraz wyma-

gane badania lekarskie, bez przeciwwskazań do zatrudnienia
na stanowisku.

• Wysłuchaj wskazówek osoby będącej twoim bezpośrednim

przełożonym, dotyczących zagadnień bezpieczeństwa pracy
i bieżących zadań.

• Musisz posiadać wymaganą odzież roboczą i ochronną (far-

tuch roboczy, rękawice ochronne, nakrycie głowy) oraz obuwie
o podeszwie antypoślizgowej.

• Zdejmij z rąk wszystkie zbędne przedmioty, takie jak biżu-

teria itp.

• Musisz znać zagrożenia występujące na stanowisku, takie jak

m.in.:
– upadek z wysokości,
– upadek na śliskiej podłodze,
– skaleczenia,
– potłuczenia,
– porażenie prądem elektrycznym,
– kontakt z materiałami i substancjami palnymi oraz żrącymi.

• Pamiętaj, że przystępując do pracy, należy być trzeźwym i wy-

poczętym.

• Zapewnij sobie dobre oświetlenie i usuń zbędne przedmioty

znajdujące się w miejscu pracy.

• Upewnij się, czy rozpoczęcie pracy nie spowoduje zagrożeń dla

osób przebywających na stanowisku pracy lub w jego bezpo-
średnim otoczeniu.

W

CZASIE

PRACY

• Koncentruj całą swoją uwagę wyłącznie na czynnościach wy-

konywanych. Pracuj z szybkością odpowiadającą naturalnemu
rytmowi pracy.

• Systematycznie usuwaj odpady ze śmietniczek. Worki wypeł-

nione odpadami, makulaturą itp. przenoś do zasobników poza
budynkiem.

• Wykonuj tylko prace zlecone ci przez bezpośredniego przeło-

żonego.

• Materiały, narzędzia i urządzenia używane podczas procesu

pracy składuj tak, by nie stwarzały zagrożeń wypadkowych.

• Narzędzia i urządzenia odkładaj zawsze na ściśle wyznaczone

miejsca.

• W razie konieczności opuszczenia swojego stanowiska pracy za-

trzymaj obsługiwane urządzenia (np. odkurzacze, froterki, itp.).

• Używaj sprawnych technicznie drabin rozstawnych, posiada-

jących zabezpieczenie przed poślizgiem i rozsunięciem się
ramion.

• Nie używaj drabiny rozstawnej jako przystawnej.
• Pracę na drabinie na wysokości powyżej 1,0 m podejmuj przy

asekuracji drugiej osoby. W trakcie wchodzenia, schodzenia
i przebywania na drabinie zachowuj szczególną ostrożność.

• Nie ustawiaj drabin na stołach, biurkach itp. Nie używaj jako

zwyżek stołków lub innych przedmiotów.

• Nie myj okien, stojąc na parapecie. Dokonuj tego, stojąc zawsze

na drabinie rozstawnej.

• W czasie sprzątania pomieszczeń nie ustawiaj sprzętu na

drogach komunikacyjnych i w miejscach z ograniczoną widocz-
nością.

• Kosze na odpady opróżniaj, wysypując zawartość do worka

zbiorczego.

• Przy sprzątaniu pomieszczeń używaj tylko takich środków,

których właściwości są ci dobrze znane i nie spowodują uszko-
dzenia sprzętu oraz czyszczonych powierzchni.

• Środki łatwo palne i żrące stosuj w sposób zgodny z zalecenia-

mi producenta, zawartymi w karcie charakterystyki substancji
niebezpiecznej i preparatu niebezpiecznego.

• Pamiętaj, by środki niebezpieczne były przechowywane w ory-

ginalnych, zamkniętych opakowaniach.

• Nie używaj wilgotnych ścierek do czyszczenia urządzeń zasila-

nych energią elektryczną (np. takich jak komputery, gniazda
wtykowe itp.).

• Pamiętaj, że w razie stwierdzenia uszkodzenia sprzętu elek-

trycznego (czego objawem może być iskrzenie), trzeba wyłączyć
ten sprzęt z obwodu prądu.

• Pamiętaj, że jeżeli podłogi są pastowane, należy ustawiać ta-

bliczki: ,,Uwaga świeżo pastowane – używanie otwartego ognia
zabronione”. Tabliczka taka powinna znajdować się na miejscu
przez okres około 0,5 godziny, aż do wyschnięcia nałożonej
powierzchni pasty.

• Nie składuj szmat na grzejnikach i przewodach centralnego

ogrzewania.

• Nie stosuj do mycia podłóg benzyny czy innych palnych roz-

puszczalników.

• Wiedz, że nie wolno ci samodzielnie naprawiać sprzętu elek-

trycznego, który wykorzystujesz podczas pracy.

• Podczas wykonywania pracy, gdy jest to konieczne, oświetlaj

stanowiska lampami przenośnymi o napięciu bezpiecznym, nie
większym niż 24 V.

• Pamiętaj, by nie dopuszczać do pracy na swoim stanowisku

osób postronnych.

• Nie tarasuj przejść i dojść w miejscu pracy, sprzętu przeciwpo-

żarowego i wyłączników awaryjnych prądu elektrycznego.

P

O

ZAKOŃCZENIU

PRACY

• Sprawdź, czy są wyłączone urządzenia elektryczne (te, które

powinny być wyłączone), czy są zakręcone krany wodne, czy
zamknięty jest dopływ gazu do urządzeń.

• Dokładnie oczyść stanowisko robocze, ułóż narzędzia, urzą-

dzenia i ochrony osobiste w miejscach na to przeznaczonych.

• Upewnij się, czy pozostawione stanowisko i urządzenia nie

stanowią zagrożenia dla otoczenia, oraz przekaż informacje
o stanie zaawansowania wykonywanych prac swojemu bezpo-
średniemu przełożonemu.

• Pozamykaj pomieszczenia po zakończeniu sprzątania i odnieś

klucze od sprzątanych pomieszczeń na ustalone miejsce ich
przechowywania.

P

OSTĘPOWANIE

W

SYTUACJI

AWARYJNEJ

• Wiedz o tym, że w razie wątpliwości co do prawidłowości swo-

ich działań czy prawidłowości pracy urządzeń stosowanych
w procesie pracy albo w przypadku wystąpienia zagrożeń masz
prawo przerwać pracę i zwrócić się o dodatkowe wskazówki do
bezpośredniego przełożonego.

• W razie zaistnienia wypadku udziel poszkodowanemu

pierwszej pomocy, powiadom przełożonych i wezwij pomoc
lekarską.

• W razie wystąpienia pożaru spróbuj ugasić go w zarodku,

a jeżeli jest to niemożliwe, postępuj dalej zgodnie z instrukcją
przeciwpożarową, alarmując w pierwszej kolejności pozostałych
pracowników.

• Pamiętaj, że podczas akcji gaśniczej obowiązuje zasada bez-

względnego podporządkowania się poleceniom kierującego
akcją ratowniczo-gaśniczą.

Uwaga: Niniejszą instrukcję należy traktować jako przykładową.

I

NSTRUKCJA

BEZPIECZEŃSTWA

I

HIGIENY

PRACY

SPRZĄTACZKI