Technik_tech_zywnosci_321[09]_Z1.05

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Maszyny i urządzenia do blanszowania, gotowania i parzenia

5.1.1. Ćwiczenia

5.2. Maszyny i urządzenia do smażenia i pieczenia

5.2.1. Ćwiczenia

5.3. Maszyny i urządzenia do zagęszczania i suszenia

5.3.1. Ćwiczenia

5.4. Maszyny i urządzenia do pasteryzacji i sterylizacji

5.4.1. Ćwiczenia

6. Ewaluacja osiągnięć uczniów

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie technik technologii żywności 321[09].

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne, jakie są konieczne by uczeń mógł przystąpić do realizacji tej
jednostki modułowej;

−

cele kształcenia, które uczeń opanuje podczas kształcenia w tej jednostce modułowej;

−

przykładowe scenariusze zajęć.

−

propozycje ćwiczeń po każdym z rozdziałów, które pozwolą uczniom osiągnąć
umiejętności praktyczne związane z tą jednostką modułową.

−

przykładowe dwa sprawdziany osiągnięć, które umożliwią sprawdzenie wiadomości
i umiejętności opanowanych przez uczniów podczas realizacji programu jednostki
modułowej. Sprawdziany podane są w formie testu.

−

wykaz zalecanej literatury, z jakiej uczniowie mogą korzystać w celu poszerzenia swoich
wiadomości.
Przy realizacji jednostki modułowej mogą Państwo korzystać z zaproponowanych

w poradniku dla ucznia pytań sprawdzających oraz sprawdzianów postępów uczniów.

Poradnik zawiera wiadomości dotyczące budowy, zasady działania, eksploatowania oraz

obsługi maszyn i urządzeń do obróbki termicznej.

W trakcie omawiania programu należy zwrócić szczególną uwagę na przestrzeganie

przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej podczas obsługi
maszyn i urządzeń do obróbki termicznej. Ważne jest by uczeń potrafił korzystać
z dokumentacji technicznej.

Działanie urządzeń stosowanych w procesach termicznych wiąże się ściśle

z zastosowaniem aparatury kontrolno-pomiarowej, w związku z tym należy zwrócić
szczególną uwagę na wpływ parametrów technologicznych na jakość produktu.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania, np.: wykładu informacyjnego,
pokazu z objaśnieniem, ćwiczeń praktycznych, metody projektów.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej

pracy uczniów do pracy zespołowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

321[09].Z1

Maszyny i urządzenia stosowane w przemyśle spożywczym

321[09].Z1.01

Eksploatowanie maszyn i urządzeń elektrycznych

321[09].Z1.06

Eksploatowanie maszyn i urządzeń stosowanych w procesach dyfuzyjnych,

fizykochemicznych i biotechnicznych

321[09].Z1.03

Wykorzystanie środków

transportu

w przemyśle spożywczym

321[09].Z1.04

Eksploatowanie maszyn

i urządzeń do obróbki

mechanicznej

321[09].Z1.05

Eksploatowanie maszyn

i urządzeń do obróbki

termicznej

321[09].Z1.02

Eksploatowanie maszyn i urządzeń ogólnego zastosowania

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

korzystać z różnych źródeł informacji m.in.: norm, instrukcji, dokumentacji technicznej
i technologicznej,

−

czytać rysunki w dokumentacji technicznej,

−

wykonywać rysunki prostych części maszyn i urządzeń,

−

stosować uproszczenia i oznaczenia umowne w rysunku technicznym,

−

opisywać budowę części maszyn, ich działanie i zastosowanie,

−

organizować stanowisko pracy w zakładzie przetwórstwa spożywczego zgodnie
z wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony
przeciw pożarowej,

−

dobierać maszyny i urządzenia stosowane w przemyśle spożywczym,

−

stosować aparaturę kontrolno-pomiarową,

−

określać skutki nieprawidłowego działania przyrządów kontrolno-pomiarowych
w przetwórstwie żywności,

−

charakteryzować

układy

automatycznego

sterowania

procesami

przemyśle

spożywczym,

−

posługiwać się programami komputerowymi do wykonania rysunku technicznego,

−

stosować programy komputerowe do planowania i kontrolowania procesów
produkcyjnych w przemyśle spożywczym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

rozróżnić maszyny i urządzenia do obróbki termicznej stosowane w przemyśle
spożywczym,

−

określić budowę i zasadę działania maszyn i urządzeń do blanszowania, gotowania,
parzenia, smażenia i pieczenia,

−

określić budowę i zasadę działania maszyn i urządzeń do zagęszczania i suszenia,

−

określić budowę i zasadę działania maszyn i urządzeń do pasteryzacji i sterylizacji,

−

obsłużyć maszyny i urządzenia do obróbki termicznej stosowane w przemyśle
spożywczym,

−

zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej
podczas obsługi maszyn i urządzeń do obróbki termicznej,

−

skorzystać z instrukcji serwisowych i dokumentacji technicznej dotyczącej eksploatacji
maszyn i urządzeń do obróbki termicznej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca …………………………………….………….
Modułowy program nauczania: Technik technologii żywności 321[09]
Moduł: Maszyny i urządzenia stosowane w przemyśle spożywczym 321[09].Z1
Jednostka modułowa: Eksploatowanie maszyn i urządzeń do obróbki termicznej

321[09].Z1.05

Temat: E

ksploatacja

maszyn i urządzeń do obróbki termicznej

Cel ogólny: skorzystać z dokumentacji technicznej dotyczącej eksploatacji maszyn

i urządzeń do obróbki termicznej.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

–

określić budowę i zasadę działania maszyn i urządzeń do obróbki termicznej,

−

obsłużyć maszyny i urządzenia do obróbki termicznej stosowane w przemyśle
spożywczym,

−

zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej
podczas obsługi maszyn i urządzeń do obróbki termicznej,

−

skorzystać z instrukcji serwisowych,

−

skorzystać z dokumentacji techniczno - ruchowej.

Metody nauczania – uczenia się:

−

metoda sytuacyjna

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

grupowa zróżnicowana

Czas: 45 minut

Środki dydaktyczne:

−

schematy budowy maszyn i urządzeń do obróbki termicznej,

−

instrukcje serwisowe maszyn i urządzeń do obróbki termicznej,

−

dokumentacje techniczno – ruchowe maszyn i urządzeń do obróbki termicznej,

−

arkusze papieru,

−

przybory do pisania,

Przebieg zajęć:
1. Czynności organizacyjne:

–

podział klasy na grupy,

–

podanie tematu,

–

wyjaśnienie celów lekcji i omówienie zasad pracy.

2. Praca w grupach:

–

przeanalizowanie budowy i działania wybranego urządzenia lub maszyny do obróbki
termicznej,

–

ustalenie zasad obsługi danej maszyny lub urządzenia,

–

określenie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej
podczas obsługi danego urządzenia do obróbki termicznej,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Temat: Narzędzia pomiarowe stosowane w przemyśle spożywczym

Cel ogólny: dobranie przyrządów pomiarowych do pomiaru wielkości fizycznych

w wybranym procesie termicznym.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

−

określić typowe procesy termiczne w przemyśle spożywczym,

−

dobrać maszyny i urządzenia do danego procesu technologicznego,

−

określić kontrolowane wielkości fizyczne w danym procesie termicznym,

−

dobrać przyrządy pomiarowe w procesie termicznym,

−

interpretować wskazania przyrządów pomiarowych,

−

stosować przepisy bhp,

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

planować i organizować pracę w grupie,

−

przedstawiać rezultaty wykonanego projektu,

Metody nauczania – uczenia się:

−

metoda projektów

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

grupowa

Czas: 4 x 45min

Środki dydaktyczne:

−

podręcznik

−

prospekty

−

katalog przyrządów pomiarowych

−

dokumentacja techniczno-ruchowa maszyny i urządzenia stosowanych do obróbki
termicznej

−

sprawozdania i pomoce wykonane przez uczniów.

Przebieg zajęć:
1. Wprowadzenie do projektu:

W przemyśle spożywczym do utrzymania prawidłowego przebiegu większości

procesów  technologicznych,  a  szczególnie  procesów  termicznych  niezbędne  jest
utrzymanie na określonym poziomie parametrów fizycznych m.in. takich jak: temperatura,
ciśnienie,  poziom  cieczy,  masa, natężenie przepływu, wilgotność. Dla zapewnienia dobrej
jakości  artykułów  spożywczych  konieczny  jest  prawidłowy  dobór  aparatury  kontrolnej
oraz  odpowiednie  jej  wykorzystanie.  Bardzo  ważne  jest  właściwe  odczytanie  i
zinterpretowanie wskazań przyrządów pomiarowych.

2. Treść projektu:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Maszyny i urządzenia do blanszowania, gotowania

i parzenia

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj schemat blanszownika o działaniu okresowym.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zapoznać się z przeznaczeniem i zasadą działania blanszownika,
2)  przeanalizować budowę i działanie blanszownika o działaniu ciągłym,
3)  zaprojektować blanszownik o działaniu okresowym,
4)  naszkicować schemat blanszownika o działaniu okresowym,
5)  wykonać schemat blanszownika,
6)  zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

– ćwiczenia praktyczne, metoda projektów.

Środki dydaktyczne:

−

dokumentacje techniczno-ruchowe dla danych urządzeń,

−

podręcznik [2],

−

zeszyt,

−

przybory do rysowania.

Ćwiczenie 2

Na podstawie dokumentacji techniczno-ruchowej dla danych urządzeń określ parametry

pracy dla:

a)  blanszownika,
b) kotła warzelnego,
c)  parownika ciśnieniowego.

Wskazówki do realizacji:
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres

i technikę wykonania ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zapoznać się z dokumentacją techniczno-ruchową dla danych urządzeń,
2)  odczytać optymalne parametry pracy urządzeń,
3)  zapisać parametry pracy dla danych urządzeń,
4)  zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

– pogadanka, ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

katalogi i prospekty blanszowników,

−

dokumentacja techniczno-ruchowa dla danych urządzeń,

−

zeszyt,

−

przybory do pisania.

Ćwiczenie 3

Scharakteryzuj przeznaczenie niezbędnej armatury kotła warzelnego.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zapoznać się z dokumentacją techniczno-ruchową kotła warzelnego,
2)  wypisać niezbędną armaturę kotła warzelnego,
3)  określić przeznaczenie niezbędnej armatury,
4)  zaprezentować wnioski.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

– pogadanka,
– ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

film dydaktyczny dotyczący eksploatacji kotła warzelnego,

−

dokumentacja techniczno-ruchowa dla kotła warzelnego,

−

zeszyt,

−

przybory do pisania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Maszyny i urządzenia do smażenia i pieczenia

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie konstrukcji patelni głębokiej zaprojektuj urządzenie do smażenia frytek.

Wskazówki do realizacji:

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zapoznać się budową i zasadą działania patelni głębokiej,
2)  określić specyficzne wymagania urządzenia związane z procesem smażenia frytek,
3)  zaprojektować urządzenie do smażenia frytek,
4)  przedstawić projekt urządzenia w formie graficznej lub pisemnej.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

– metoda projektów, ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

model patelni głębokiej,

−

katalogi i prospekty maszyn i urządzeń do smażenia,

−

podręcznik [3],

−

zeszyt,

−

przybory do pisania i rysowania.

Ćwiczenie 2

Określ rodzaj trzonu pieca zaprezentowanego na rysunkach: A, B, C, D.

Rysunek do ćwiczenia 2. Rodzaje trzonów pieca.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zapoznać się z rodzajami trzonów w piecu,
2)  określić działanie trzonów w danym piecu,
3)  nazwać trzon zaznaczony na poszczególnych rysunkach,
4)  zaprezentować wnioski.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

filmy dydaktyczne dotyczące eksploatacji pieców,

−

plansze i foliogramy przedstawiające budowę pieców,

−

zeszyt,

−

przybory do pisania.

Ćwiczenie 3

Wyjaśnij zasadę działania obiegu cyklotermicznego na podstawie pieca obrotowego.

Wskazać zalety tego obiegu.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zapoznać się z budową pieca obrotowego,
2)  przeanalizować działanie pieca obrotowego na podstawie schematu,
3)  wskazać kolejne etapy obiegu czynnika grzewczego w piecu,
4)  opisać zasadę działania obiegu cyklotermicznego,
5)  wskazać zalety obiegu cyklotermicznego,
6)  przedstawić wnioski.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

film dydaktyczny przedstawiający eksploatację pieca obrotowego,

−

plansza przedstawiająca schemat budowy pieca obrotowego,

−

zeszyt,

−

przybory do pisania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 4

Przygotuj skróconą instrukcję obsługi pieca tunelowego cyklotermicznego. Instrukcja

musi:

−

zawierać niezbędne informacje dotyczące obsługi pieca,

−

być czytelna i estetyczna, tak by mogła służyć pracownikom obsługującym piec tunelowy.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zapoznać się z budową pieca tunelowego,
2)  przeanalizować działanie pieca tunelowego na podstawie schematu,
3)  zapoznać się z zasadami bhp i zasadami prawidłowej eksploatacji pieca tunelowego,
4)  zapisać kolejne etapy obsługi pieca,
5)  zaprojektować czytelną instrukcję obsługi pieca tunelowego,
6)  wykonać instrukcję zwracając uwagę na jej estetykę i przejrzystość,
7)  zaprezentować pracę.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

– pogadanka,
– ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

film dydaktyczny przedstawiający eksploatację pieca tunelowego,

−

dokumentacja techniczno – ruchowa pieca tunelowego,

−

brystol,

−

przybory do rysowania i pisania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Maszyny i urządzenia do zagęszczania i suszenia

5.3.1.

Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wyjaśnij zasadę działania wyparki wielodziałowej. Wskaż różnice w działaniu wyparek

zasilanych współprądowo, przeciwprądowo lub o zasilaniu mieszanym.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  określić główne elementy budowy korpusu wyparnego,
2)  zapoznać się z budową i działaniem korpusu wyparnego,
3)  określić zasadę działania wyparki wielodziałowej,
4)  wskazać różnice w działaniu wyparek o różnym zasilaniu,
5)  zapisać i przedstawić wnioski.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

–

pogadanka,

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

model wyparki wielodziałowej,

−

plansze i foliogramy dotyczące działania wyparek wielodziałowych,

−

zeszyt,

−

przybory do pisania.

Ćwiczenie 2

Na podstawie schematu suszarki nazwij główne elementy jej budowy i przeanalizuj

działanie tej suszarki.

Rysunek do ćwiczenia 2. Schemat suszarki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zapoznać się z budową i działaniem suszarki komorowej,
2)  przeanalizować schemat suszarki,
3)  nazwać główne elementy budowy suszarki na schemacie,
4)  przeanalizować działanie tej suszarki,
5)  zapisać nazwy elementów budowy suszarki i zasadę jej działania.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

– pogadanka, ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

plansze i foliogramy dotyczące budowy i działania suszarki komorowej,

−

podręcznik [6],

−

zeszyt,

−

przybory do pisania.

Ćwiczenie 3

Dokonaj klasyfikacji suszarek. Scharakteryzuj suszarki wykorzystując poniższą tabelę.

rodzaj suszarki przykład suszarki

rodzaj pracy

(reprezentowany

przez suszarkę)

przykłady materiału

suszonego

dodatkowe

informacje

konwekcyjne

kondukcyjne

promiennikowe

inne

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zapoznać się z rodzajami suszarek,
2)  przeanalizować działanie suszarek,
3)  dopasować poznane suszarki do danego rodzaju,
4)  określić rodzaj pracy suszarek,
5)  dobrać materiał, który jest przeznaczony do suszenia w danej suszarce,
6)  określić dodatkowe informacje o danej suszarce,
7)  wpisać zebrane wiadomości do tabelki,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4. Maszyny i urządzenia do pasteryzacji i sterylizacji

5.4.1.

Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie schematu pasteryzatora płytowego wyjaśnij jego działanie.

Rysunek do ćwiczenia 1. Pasteryzator płytowy

– schemat przepływu mleka oraz czynnika grzejnego i

chłodzącego w pasteryzatorze płytowym

[2, s. 280]

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zapoznać się z budową i działaniem pasteryzatora płytowego,
2)  przeanalizować schemat pasteryzatora płytowego,
3)  rozróżnić drogi przepływu poszczególnych czynników.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

–

pogadanka,

–

pokaz z objaśnieniem.

Środki dydaktyczne:

−

model pasteryzatora płytowego,

−

plansze i foliogramy dotyczące budowy i działania pasteryzatora płytowego,

−

zeszyt,

−

przybory do pisania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Dobrać urządzenia do utrwalania żywności, do wybranych produktów.

urządzenie

rodzaj pracy

przykłady materiału

poddanego utrwalaniu

dodatkowe

informacje

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zapoznać się z rodzajami urządzeń do utrwalania żywności,
2)  przeanalizować działanie urządzenia do utrwalania żywności,
3)  określić rodzaj pracy urządzeń,
4)  dobrać materiał, który jest przeznaczony do utrwalania w danym urządzeniu,
5)  określić dodatkowe informacje o danej suszarce,
6)  wpisać zebrane wiadomości do tabelki,
7)  zaprezentować pracę.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

–

metoda projektu, ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

katalogi i prospekty urządzeń do utrwalania żywności,

−

plansze i foliogramy przedstawiające urządzenia do utrwalania żywności,

−

podręcznik [2],

−

zeszyt,

−

przybory do pisania.

Ćwiczenie 3

Określ przeznaczenie niezbędnej armatury kontrolnej wybranego autoklawu.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z dokumentacją techniczno-ruchową autoklawu,
2) wypisać niezbędną armaturę autoklawu,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

TEST 1

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Eksploatowanie maszyn
i urządzeń do obróbki termicznej”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 5, 7, 8, 9, 10, 13, 14, 15, 16, 18 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 4, 6, 11, 12, 17, 19, 20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 6 z poziomu

ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. c, 3. d, 4. c, 5. c, 6. a, 7. b, 8. a, 9. b, 10. a, 11. d,
12. c, 13. c, 14. c, 15. d, 16. a, 17. c, 18. b, 19. a, 20. c.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Rozróżnia

elementy

konstrukcyjne

blanszownika

Rozróżnia

armaturę

parnika

ciśnieniowego

Objaśnia

zasadę

działania

kotła

warzelnego

Stosuje

zasady

obsługi

kotła

warzelnego

Rozróżnia

parametry

procesu

blanszowania

Dobiera

urządzenie

materiału

poddawanego obróbce cieplnej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Identyfikuje źródło ogrzewania płyty
grzejnej

Wskazuje

główny

element

konstrukcyjny pieca

Wyjaśnia zasadę działania pieca

10.

Wyjaśnia

zasadę

działania

obiegu

cyklotermicznego w piecu

11.

Dobiera urządzenie do rodzaju pracy

12.

Określa cel stosowania magnetronu

13.

Identyfikuje

główne

elementy

konstrukcyjne wyparki próżniowej

14.

Rozróżnia elementy wyparki

15.

Identyfikuje

czynnik

chłodniczy

stosowany w wyparce

16.

Objaśnia zasadę działania wyparki

17.

Określa cel stosowania urządzenia
kontrolnego wyparki

18.

Objaśnia zasadę działania pasteryzatora

19.

Określa cel stosowania autoklawu

20.

Określa

właściwości

konstrukcyjne

sterylizatora

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej dwutygodniowym

wyprzedzeniem.

2.  Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3.  Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4.  Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
5.  Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
6.  Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony na

udzielanie odpowiedzi.

7. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru.

dydaktycznego (rozładuj niepokój, motywuj uczniów do rozwiązywania zadań).

8. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9. Sprawdź testy i dokonaj zbiorczego zestawienia wyników.
10. Przeprowadź analizę ilościową i jakościową zadań (m.in. wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności).

11. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych uczniów.

Instrukcja dla ucznia

1.  Przeczytaj uważnie instrukcję.
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3.  Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4.  Test zawiera 20 zadań wyboru wielokrotnego (tylko jedna odpowiedz jest prawidłowa).
5.  Test  składa  się  z  zadań  o  różnym  stopniu  trudności:  zadania  10,  12,  16,  18,  29  są

z poziomu ponadpodstawowego i z poziomu podstawowego.

6. Odpowiedzi udzielaj na załączonej karcie odpowiedzi. Prawidłową odpowiedź zakreśl

„X”.

7. W przypadku pomyłki dotyczącej wyboru odpowiedzi poprzednio zaznaczoną odpowiedź

zakreśl „kółkiem” i zaznacz ponownie „X” właściwą odpowiedź.

8.  Przestrzegaj podanej przez nauczyciela normy czasowej (40 min).
9.  Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
10.  Porozumiewanie  się  z  innymi  uczniami  lub  korzystanie  ze  „środków  pomocy”  wiąże  się

z otrzymaniem oceny niedostatecznej.

11. Jeżeli masz jakieś wątpliwości dotyczące testu spytaj nauczyciela.
12. Po skończonej pracy test wraz z kartą odpowiedzi oddaj nauczycielowi.

Życzę powodzenia

Materiały dla ucznia:

–  instrukcja,
–  zestaw zadań testowych,
–  karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Ogrzewanie wody za pomocą bełkotki stosowane jest w:

a)  kotłach warzelnych,
b)  blanszownikach,
c)  parnikach,
d)  wyparkach.

2. Parnik ciśnieniowy nie posiada:

a)  manometru,
b)  zaworu bezpieczeństwa,
c)  zaworu zwrotnego,
d) zaworu odprowadzającego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. Potrawy ogrzewane w kotle warzelnym nie przypalają się ze względu na:

a) ogrzewanie kotła energią elektryczną,
b) możliwość szczelnego zamknięcia kotła,
c) ogrzewanie kotła parą,
d) podwójne ścianki kotła.

4. W trakcie pracy kotła warzelnego należy m.in.:

a)  nie podchodzić do kotła,
b)  uruchomić mieszadło,
c)  kontrolować wskazanie manometru,
d)  zapoznać się z dokumentacją techniczno-ruchową.

5. Proces blanszowania odbywa się w temperaturze:

a) 30 – 40°C,
b) 60 – 65

c) 85 – 90

d) 100 – 105

6. Frytki i konfitury otrzymywane są w wyniku obróbki termicznej w:

a)  smażalniku,
b)  kotłach warzelnych,
c)  piecach,
d)  wyparkach.

7. Płyty grzejne mogą być ogrzewane:

a)  parą technologiczną,
b)  gazem,
c)  olejem,
d)  wrzącą wodą.

8. Do głównych elementów każdego typu pieca można zaliczyć:

a) komorę wypiekową,
b) palnik,
c) trzon siatkowy,

wózek obrotowy

9. W piecu komorowym trzon w postaci siatkowej taśmy:

a) pozostaje w bezruchu,
b) wykonuje ruch postępowo-zwrotny,
c) wykonuje ruch okrężny,
d) przesuwa się z boku na bok.

10. W obiegu cyklotermicznym spaliny (gorące powietrze):

a)  za pomocą wentylatora przekazywane są do ponownego obiegu,
b)  za pomocą wentylatora wyprowadzane są przez przewód kominowy,
c)  dzięki wentylatorowi omijają komorą grzewczą,
d)  dzięki wentylatorowi omijają komorę wypiekową.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11. Piec wykorzystywany w produkcji potokowej (taśmowej) to:

a)  obrotowy,
b)  rurowy,
c)  komorowy,
d)  tunelowy.

12. Magnetron to:

a)  katalizator ciepła,
b)  urządzenie sterujące,
c)  źródło promieniowania,
d)  zabezpieczenie uniemożliwiające przedostanie się mikrofal.

13. Do głównych elementów wyparek próżniowych można zaliczyć:

a)  komorę grzejną, płaszcz grzejny,
b)  sprężarkę, komorę oparów,
c)  komorę grzejną, komorę oparów,
d)  skraplacz, płyty.

14. Redukcję ciśnienia w wyparce próżniowej uzyskuje się stosując:

a)  kondycjoner,
b)  płaszcz grzejny,
c)  pompę próżniową,
d)  sprężarkę próżniową.

15. Czynnikiem chłodzącym w skraplaczu wyparki próżniowej jest:

a)  woda destylowana,
b)  chlorek sodu,
c)  freon,
d)  woda studzienna.

16. Skrócenie czasu odparowania w wyparce możliwe jest dzięki:

a) odparowaniu cieczy w cienkim filmie,
b) wprowadzeniu pary wodnej (o temp. 100°C ) do zagęszczanej cieczy,
c) wprowadzeniu pary wodnej przegrzanej o temp. 400°C,
d) sprężenie zagęszczonej cieczy wrzącej.

17. Wziernik w wyparce umożliwia kontrolę:

a)  temperatury zagęszczanej cieczy,
b)  ciśnienia zagęszczanej cieczy,
c)  poziomu zagęszczanej cieczy,
d)  prężności zagęszczanej cieczy.

18. Dział regeneracji ciepła w pasteryzatorze płytowym umożliwia:

a)  ogrzewanie cieczy (mleka) do temperatury pasteryzacji,
b)  ogrzewanie wchodzącej do pasteryzatora cieczy,
c)  schładzanie, wychodzącej z pasteryzatora cieczy,
d)  ogrzewanie wychodzącej z pasteryzatora cieczy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..........................................................................................

Eksploatowanie maszyn i urządzeń do obróbki termicznej

Zakreśl poprawną odpowiedź

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

TEST 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej

„Eksploatowanie maszyn

i urządzeń do obróbki termicznej”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 5, 6, 7, 8, 9, 12, 13, 15, 16, 17 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 4, 10, 11, 14, 18, 19, 20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 6 z poziomu

ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. a, 3. b, 4. a, 5. b, 6. b, 7. d, 8. b, 9. c, 10. d, 11. b,
12. a, 13. d, 14. a, 15. a, 16. d, 17. d, 18. c 19. b, 20. c.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Rozróżnia elementy konstrukcyjne
blanszownika

Rozróżnia armaturę parnika
ciśnieniowego

Objaśnia zasadę działania kotła
warzelnego

Stosuje zasady obsługi kotła
warzelnego

Wyjaśnia budowę wanny smażalniczej

Identyfikuje źródło ogrzewania płyty
grzejnej

Rozróżnia środki transportu
wewnętrznego

Wyjaśnia zasadę działania pieca

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyjaśnia zasadę działania obiegu
cyklotermicznego w piecu

10.

Dobiera piec do rodzaju pracy

11.

Określa cel stosowania nagnetronu

12.

Wyjaśnia budowę pieca obrotowego

13.

Identyfikuje główne elementy budowy
wyparki próżniowej

14.

Dobiera czynnik chłodzący stosowany
w wyparce

15.

Objaśnia zasadę działania wyparki

16.

Wyjaśnia zasadę działania suszarki

17.

Wyjaśnia zasadę działania
pasteryzatora

18.

Określa cel stosowania autoklawu

19.

Stosuje urządzenie do danej metody
sterylizacji

20.

Określa właściwości konstrukcyjne
sterylizatora

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej dwutygodniowym

wyprzedzeniem.

udzielanie odpowiedzi.

7. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, motywuj uczniów do rozwiązywania zadań).

8.  Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
9.  Sprawdź testy i dokonaj zbiorczego zestawienia wyników.
10.  Przeprowadź  analizę  ilościową  i  jakościową  zadań  (m.in.  wybierz  te  zadania,  które

sprawiły uczniom największe trudności).

11. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych uczniów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Instrukcja dla ucznia

1.  Przeczytaj uważnie instrukcję.
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3.  Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4.  Test zawiera 20 zadań wyboru wielokrotnego (tylko jedna odpowiedz jest prawidłowa).
5.  Test składa się z zadań o różnym stopniu trudności: zadania są z poziomu podstawowego,

i z poziomu ponadpodstawowego.

6. Odpowiedzi udzielaj na załączonej karcie odpowiedzi. Prawidłową odpowiedź zakreśl

„X”.

7. W przypadku pomyłki dotyczącej wyboru odpowiedzi poprzednio zaznaczoną odpowiedź

zakreśl „kółkiem” i zaznacz ponownie „X” właściwą odpowiedź.

z otrzymaniem oceny niedostatecznej.

11. Jeżeli masz jakieś wątpliwości dotyczące testu spytaj nauczyciela.
12. Po skończonej pracy test wraz z kartą odpowiedzi oddaj nauczycielowi.

Życzę powodzenia

Materiały dla ucznia:

–  instrukcja,
–  zestaw zadań testowych,
–  karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Ogrzewanie wody za pomocą bełkotki stosowane jest w:

a) kotłach warzelnych,
b) wyparkach.
c) blanszownikach,
d) parnikach.

2. Parnik ciśnieniowy nie posiada:

a) zaworu zwrotnego,
b) zaworu bezpieczeństwa,
c) manometru,
d) zaworu odprowadzającego.

3. Potrawy ogrzewane w kotle warzelnym nie przypalają się ze względu na:

a)  ogrzewanie kotła energią elektryczną,
b)  podwójne ścianki kotła,
c)  możliwość szczelnego zamknięcia kotła,
d)  ogrzewanie kotła parą.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. W trakcie pracy kotła warzelnego należy:

a) kontrolować wskazanie manometru,
b) nie podchodzić do kotła,
c) uruchomić mieszadło,
d) zapoznać się z dokumentacją techniczno-ruchową.

5. Tłuszcz z wanny smażalniczej:

a)  odsysa się pompką,
b)  zlewa wyprofilowanym lejkiem,
c)  zlewa otworem w dnie wanny,
d)  wybiera się specjalnym wybierakiem.

6. Płyty grzejne mogą być ogrzewane:

a) parą technologiczną,
b) gazu,
c) oleju,

wrzącej wody.

7. Do głównych elementów każdego typu pieca można zaliczyć:

a)  wózek obrotowy,
b)  palnik,
c)  trzon siatkowy,
d)  komorę wypiekową

8. W piecu komorowym trzon w postaci siatkowej taśmy:

a) pozostaje w bezruchu,
b) wykonuje ruch postępowo-zwrotny,
c) wykonuje ruch okrężny,
d) przesuwa się z boku na bok.

9. W obiegu cyklotermicznym spaliny (gorące powietrze):

a) za pomocą wentylatora wyprowadzane są przez przewód kominowy,
b) dzięki wentylatorowi omijają komorą grzewczą,
c) za pomocą wentylatora przekazywane są do ponownego obiegu,
d) dzięki wentylatorowi omijają komorę wypiekową.

10. Piec o działaniu ciągłym to:

a) obrotowy,
b) rurowy,
c) komorowy,
d) tunelowy.

11. Magnetron to:

a) katalizator ciepła,
b) źródło promieniowania,
c) urządzenie sterujące,
d) zabezpieczenie uniemożliwiające przedostanie się mikrofal.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12. Zaparowanie w piecu obrotowym odbywa się przez:

a) natrysk wody na gorące stalowe ramy,
b) natrysk wody przez otwory w górnej części komory wypiekowej,
c) nawilżanie komory wypiekowej wodą znajdującą się w rynienkach podłogowych,
d) nawilżanie komory wypiekowej wodą wypływającą z nagrzewnicy.

13. Do głównych elementów wyparek próżniowych można zaliczyć:

a) komorę grzejną, płaszcz grzejny,
b) sprężarkę, komorę oparów,
c) skraplacz, płyty,
d) komorę grzejną, komorę oparów.

14. Czynnikiem chłodzącym w skraplaczu wyparki próżniowej jest:

a) woda studzienna,
b) woda destylowana,
c) chlorek sodu,
d) freon.

15. Skrócenie czasu odparowania w wyparce możliwe jest dzięki:

a) odparowaniu cieczy w cienkim filmie,
b) wprowadzeniu pary wodnej (o temp. 100

C ) do zagęszczanej cieczy,

c) wprowadzeniu pary wodnej przegrzanej o temp. 400

d) sprężenie zagęszczonej cieczy wrzącej.

16. Ciepło do odparowania wody z żywności jest pobierane od gorących powierzchni w

suszarkach:
a)  promiennikowych,
b) konwekcyjnych,
c)  dielektrycznych,
d) kondukcyjnych.

17. Czynnik grzejny (gorąca woda) i pasteryzowana ciecz w pasteryzatorze płytowym

przepływają:
a)  w tym samym kierunku po obwodach płyt,
b) w przeciw prądzie po obwodach płyt,
c)  w tym samym kierunku w przestrzeniach kanalikowych,
d) w przeciw prądzie w przestrzeniach kanalikowych.

18. Autoklaw umożliwia:

a) pasteryzację,
b) zagęszczenie,
c) sterylizację,
d) prażenie.

19. Sterylizację mleka UHT przeprowadza się w:

a) sterylizatorze hydrostatycznym pionowym,
b) sterylizatorze inżektorowym,
c) autoklawie obrotowym,
d) autoklawie piomowym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..........................................................................................

Eksploatowanie maszyn i urządzeń do obróbki termicznej

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem: