16

REHABILITACJA W PRAKTYCE 2/2009

KINEZYTERAPIA

W artykule omówiono przykładowe ćwiczenia u kobiet po mastektomii z uwzględnieniem podstawowych prostych ruchów.

Podstawowa kinezyterapia

u kobiet po mastektomii

K

inezyterapia u kobiet po mastektomii
obejmuje przede wszystkim ćwiczenia

ułatwiające odpływ chłonny z kończyny
górnej (ćwiczenia izometryczne i odde-
chowe), wspomagające pompę mięśniową
(ćwiczenia czynne kończyny), ułatwiające
odpływ chłonki z pni podobojczykowych
(ćwiczenia izometryczne i czynne mięśni
szyi) oraz przewodu piersiowego (ćwicze-
nia oddechowe torem przeponowym oraz
izometryczne mięśni brzucha).

W krążeniu chłonki w naczyniach

chłonnych głębokich dużą rolę odgry-
wają ruchy palców ręki, ponieważ ich
prostowanie powoduje zasysanie chłonki
do naczyń chłonnych, a ich zginanie
doprowadza do wypchnięcia chłonki
do naczyń chłonnych grzbietu ręki i przed-
ramienia.

Ćwiczenia oddechowe torem żebrowym

zwiększają ujemne ciśnienie w klatce
piersiowej, co wzmaga jej działanie ssące
na naczynia chłonne i żylne kończyny
górnej, natomiast ćwiczenia mięśni brzu-
cha i oddechowe torem przeponowym
powodują ucisk zbiornika mleczu oraz
brzusznej części przewodu piersiowego
i wypieranie z nich chłonki w kierunku
dogłowowym.

Ważne jest, aby nie zapomnieć również

o ćwiczeniach rozluźniających oraz zwięk-
szających ruchomość w stawach.

Większość ćwiczeń powinna być wy-

konywana w pozycjach ułatwiających
odpływ chłonki z kończyny (tzw. pozycje
drenażowe). Uzyskamy to poprzez leże-
nie na plecach z uniesieniem kończyny
ponad poziom klatki piersiowej. Należy
również pamiętać, aby intensywność ćwi-
czeń nie była zbyt duża, ponieważ może
to doprowadzić do powstania obrzęku
powysiłkowego.

Ćwiczenia wykonujemy kilka razy

dziennie, w krótkich seriach z niewielką
liczbą powtórzeń i w wolnym tempie.
Zalecane jest wykonywanie ćwiczeń
kończyny górnej w bandażach. Prze-
ciwwskazaniem są wysiłki ze znacznym
obciążeniem kończyny, gwałtowne ruchy,
ćwiczenia na boku operowanym, zwisy,
ćwiczenia obciążające kończyny górne.
Poniżej omówiono przykładowe ćwicze-
nia z uwzględnieniem podstawowych
prostych ruchów.

Ćwiczenia w odciążeniu (UGUL)

• Pozycja wyjściowa: leżenie tyłem,

kończyny dolne zgięte w stawach kola-
nowych i biodrowych, zabandażowana
kończyna górna po stronie operowanej
podwieszona.

Ruch: odwodzenie i przywodzenie koń-

czyny górnej w płaszczyźnie czołowej.
Przytrzymać 5 sek. w pozycji pośredniej
(kończyna górna wzdłuż tułowia) jednocze-
śnie z naprzemiennym zginaniem i prosto-
waniem palców ręki; czas – 5-10 min.

• Pozycja wyjściowa: leżenie na zdrowym

boku, zabandażowana kończyna górna
po stronie operowanej – podwieszona.

Ruch: zginanie i prostowanie kończyny

górnej w płaszczyźnie strzałkowej.

Przytrzymać 5 sek. w pozycji pośred-

niej (kończyna górna wzdłuż tułowia)
jednocześnie z naprzemiennym zgi-
naniem i prostowaniem palców ręki;
czas – 5-10 min (fot. 1).

• Pozycja wyjściowa: siad na kozetce, za-

bandażowana kończyna górna po stronie
operowanej – podwieszona.

Ruch: zginanie i prostowanie kończyny

górnej w płaszczyźnie horyzontalnej.

Przytrzymać 5 sek. w pozycji pośredniej

(kończyna górna w linii obręczy barko-
wej) jednocześnie z naprzemiennym
zginaniem i prostowaniem palców
ręki.

Ćwiczenia samowspomagane

(zestaw linowo-bloczkowy)

• Pozycja wyjściowa: siad na krześle,

chwyt oburącz za podwieszki połączone
z końcami linki, która biegnie przez
bloczek kierunkowy.

Ruch: wspomagane, naprzemienne zgięcie

i wyprost kończyn górnych (fot. 2).

Ćwiczenia czynne

• Pozycja wyjściowa: siad na krześle,

wyprostowane kończyny górne oparte
na udach. Chwyt oburącz za laskę gim-
nastyczną.

Ruch: na raz – unosimy laskę gimnastycz-

ną na wysokość barków – wdech nosem,
na dwa – unosimy laskę gimnastyczną
nad głowę – ściskamy, co wywołuje
napięcie izometryczne – wydech ustami
(dwa razy dłuższy od wdechu) (fot. 3),
na trzy – przenosimy laskę gimnastyczną

1

2

3

fot. Archiwum

autorek

17

REHABILITACJA W PRAKTYCE 2/2009

KINEZYTERAPIA

za głowę (swobodne oddechy), na cztery
– powrót do pozycji wyjściowej (swo-
bodne oddechy).

• Pozycja wyjściowa: leżenie tyłem,

kończyny dolne zgięte w stawach bio-
drowych i kolanowych, stopy oparte
o podłoże. Wyprostowane kończyny
górne oparte na udach. Chwyt oburącz
za laskę gimnastyczną.

Ruch: na raz – unosimy laskę gimna-

styczną na wysokość barków (fot. 4),
na dwa – przenosimy za głowę, ściskamy
laskę, wywołując krótkie napięcie izo-
metryczne, na trzy – powrót do pozycji
wyjściowej.

• Pozycja wyjściowa: leżenie tyłem, koń-

czyny górne wzdłuż tułowia, kończyny
dolne zgięte w stawach biodrowych
i kolanowych, stopy oparte o podłoże.

Ruch: przyciąganie kolan do brzucha

– wdech nosem.

Powrót do pozycji wyjściowej – wydech

ustami (dwa razy dłuższy od wdechu).

• Pozycja wyjściowa: leżenie przodem,

kończyny górne wzdłuż tułowia, w dłoni
trzymamy piłkę tenisową.

Ruch: na raz – wykonujemy ruch od-

wiedzenia w stawach barkowych, nad
głową przekazujemy piłkę do drugiej ręki
(jednocześnie ściskając ją, co wywołuje
krótkie napięcie izometryczne) (fot. 5),
na dwa – wykonujemy ruch przywiedze-
nia w stawach barkowych i na wysokości
pośladków z powrotem przekazujemy
piłkę do ręki wyjściowej (fot. 6).

• Pozycja wyjściowa: leżenie przodem,

czoło oparte na zwiniętym ręczniku
(możliwość swobodnego oddechu),

kończyny górne wyciągnięte w przód.

Ruch: naprzemienne unoszenie wy-

prostowanej kończyny górnej lewej
i kończyny dolnej prawej – wytrzymać
3 sek. Powrót do pozycji wyjściowej,
zmiana stron.

• Pozycja wyjściowa: leżenie na zdrowym

boku, kończyna dolna po stronie zdrowej
w trójzgięciu, kończyna dolna i górna
po stronie operowanej wyprostowane
leżą wzdłuż tułowia.

Ruch: na raz – zgięcie kończyny górnej

i wyprost kończyny dolnej, na dwa
– powrót do pozycji wyjściowej, na trzy
– zgięcie kończyny dolnej i wyprost
kończyny górnej.

‰

H

ANNA

W

IDURSKA

, T

ERESA

G

ALLA

NSZOZ „Limf-Med”

4

5

6