POLITECHNIKA OPOLSKA

WYDZIAŁ ZARZĄDZANIA I INŻYNIERII PRODUKCJI

Obrona cywilna (gminne centrum

reagowania)

Organizacja i funkcjonowanie Kierunek: Zarządzanie
administracji publicznej III rok, semestr 5
mgr B. Klemens grupa ćw 2
Grzesik Daria
Janicka Anna
Kampa Ewa

Opole 2008r.

1

GMINA PRUDNIK, GOGOLIN

GMINNE CENTRUM REAGOWANIA I PORZĄDKU PUBLICZNEGO

•

prowadzenie działań w sytuacjach zagrożeń katastrofą naturalną, lub awarią
techniczną noszącą znamiona klęski żywiołowej,

•

analizowanie i ocenianie zagrożeń oraz koordynowanie działań ratowniczych,

•

wykonywanie działań planistycznych dot. sposobu reagowania na czas wystąpienia
klęski żywiołowej, oraz mających na celu powiększenie zasobów sił i środków
niezbędnych do efektywnego reagowania,

•

opracowywanie rocznych planów pracy, planów reagowania kryzysowego, planów
ćwiczeń, oraz innej koniecznej dokumentacji,

•

prowadzenie spraw Gminnego Zespołu Reagowania w tym grup:

•

planowania cywilnego,

•

monitorowania, prognoz i analiz,

•

operacji i organizacji działań,

•

zabezpieczenia logistycznego,

•

opieki zdrowotnej i pomocy socjalno-bytowej.

•

W przypadku wystąpienia zagrożenia:

•

udzielanie pomocy poszkodowanym,

•

podejmowanie działań w celu zahamowania rozwoju występujących zagrożeń,

•

podejmowanie działań mających na celu ograniczenie strat i zniszczeń.

•

przygotowywanie i przeprowadzanie rejestracji przedpoborowych,

•

udział w przygotowaniu i przeprowadzeniu poboru,

•

wydawanie decyzji w sprawach o uznanie żołnierzy i poborowych za jedynych
żywicieli rodzin, opiekunów lub prowadzących gospodarstwo rolne,

•

prowadzenie kancelarii tajnej,

•

koordynowanie w zakresie spraw dotyczących organizacji ochrony tajemnicy
państwowej i służbowej w Urzędzie,

•

realizowanie zadań wynikających z ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych,

•

prowadzenie spraw dot. zbiórek publicznych organizowanych na terenie gminy,

•

podejmowanie działań związanych z oczyszczaniem terenu z niewypałów
i przedmiotów niebezpiecznych,

•

zapewnienie ochotniczym strażom pożarnym pomieszczeń, środków transportu,
alarmowania i łączności, wyposażenia, odzieży specjalnej i umundurowania,
rozliczanie kart drogowych pojazdów oraz kart pracy sprzętu silnikowego,

•

konserwacja sprzętu przeciwpożarowego i pojazdów samochodowych w jednostkach
ochotniczych straży pożarnych,

•

koordynowanie spraw związanych z zabezpieczeniem na terenie gminy dostępu do
zasobów wody do gaszenia pożarów,

•

koordynowanie akcji kurierskiej, świadczeń osobistych i rzeczowych,

•

prowadzenie spraw związanych z odtwarzaniem ewidencji wojskowej w czasie wojny,

•

opracowywanie, nadzorowanie, inspirowanie i aktualizowanie planów i innych
dokumentów dotyczących przygotowywania i działania obronnego i Obrony
Cywilnej,

•

planowanie i nadzorowanie organizacji ćwiczeń i szkoleń z kadrą kierowniczą Urzędu,
przedsiębiorstw, zakładów oraz formacji Obrony Cywilnej i ludności,

2

•

koordynowanie przedsięwzięć związanych z organizacją, przygotowywaniem,
szkoleniem w zakresie prowadzenia akcji ratunkowej i udzielania pomocy
poszkodowanym,

•

organizacja, koordynacja i nadzór w tworzeniu i przygotowywaniu do działania
formacji Obrony Cywilnej podporządkowania lokalnego i wojewódzkiego
z udzielaniem pomocy w tym zakresie,

•

współuczestnictwo w zwalczaniu klęsk żywiołowych, awarii, likwidacji toksycznych
środków przemysłowych poprzez realizację przedsięwzięć związanych z udziałem sił i
środków Obrony Cywilnej w akcjach ratunkowych,

•

planowanie i koordynacja przyjęcia ludności z rozśrodkowania i ewakuacji z rejonów
zagrożonych na teren miasta i gminy,

•

organizacja, nadzór i koordynacja w zakresie wykorzystania bazy magazynowej,
modernizacji obiektów, zabezpieczeniu urządzeń,

•

realizacja zadań gospodarki materiałowo-finansowej i zaopatrzeniowo- sprzętowej
Obrony Cywilnej,

•

sprawowanie bezpośredniego nadzoru nad funkcjonowaniem stanowiska kierowania i
agregatorowni,

•

organizacja i zapewnienie działalności jednostkom organizacyjnym w zakresie
systemu wykrywania skażeń,

•

planowanie i koordynacja przedsięwzięć dotyczących obrony przed skażeniami
ludności, gospodarki rolno-hodowlanej i wód,

•

realizacja zadań związanych z funkcjonowaniem systemu powszechnego ostrzegania i
alarmowania,

•

prowadzenie działalności organizacyjno-normatywnej w zakresie realizacji zadań
obronnych Obrony Cywilnej,

•

prowadzenie spraw oraz przestrzeganie procedury związanej z ustawą o zamówieniach
publicznych w zakresie funkcjonowania wydziału,

•

przestrzeganie ustawy o ochronie danych osobowych,

•

realizowanie ustawy o ochronie informacji niejawnych,

•

przestrzeganie procedur związanych z ustawą o zamówieniach publicznych,

•

przestrzeganie ustawy o ochronie danych osobowych.

Plany GCR w Gminie Gogolin:

Przygotowania warunków do rozwinięcia i sprawnego funkcjonowania w czasie stanu klęski
żywiołowej lub innych zdarzeń noszących znamiona klęski żywiołowej, Gminnego Zespołu
Reagowania Kryzysowego.
Opracowanie i aktualizowanie Planu Reagowania Kryzysowego oraz innej dokumentacji
niezbędnej do funkcjonowania Zespołu Reagowania Kryzysowego.
Bieżące monitorowanie występujących na terenie Gminy zagrożeń mogących mieć charakter
klęski żywiołowej, katastrofy naturalnej oraz awarii technicznej (w tym zdarzeń o charakterze
działań terrorystycznych).
Współpraca w celu zapobiegania skutkom klęski żywiołowej lub innego zdarzenia o
podobnym charakterze oraz ich usuwania z Państwową Strażą Pożarną, Ochotniczą Strażą
Pożarną, Policją, Państwowym Ratownictwem Medycznym i jednostek ochrony zdrowia oraz
innymi właściwymi w tych sprawach urzędami, inspekcjami, strażami, służbami.
Informowanie społeczności lokalnej o mogących wystąpić zagrożeniach, skutkach tych
zagrożeń oraz sposobie postępowania i przeciwdziałania.

3

ZAGROŻENIA

I.

Śnieżyce

Silny wiatr w połączeniu z temperaturą powietrza tylko nieco poniżej 0°C może mieć taki
sam skutek, jak stojące powietrze o temperaturze poniżej
-30° C. Może być to przyczyną odmrożenia i wychłodzenia organizmu.
Odmrożenie - jest skutkiem oddziaływania zimna (choć niekoniecznie mrozu!). W wyniku
odmrożenia mogą wystąpić trwałe uszkodzenia najbardziej narażonych odmrożeniem części
ciała. Typowymi objawami tego urazu są: znaczne wychłodzenie, zaczerwienienie, utrata
czucia oraz bladość palców rąk i nóg, nosa, małżowin usznych.
Wychłodzenie - jest stanem, gdy temperatura wewnętrzna ciała spada poniżej 35°C.
Objawami wychłodzenia są: zaburzenia świadomości do śpiączki włącznie, powolna mowa,
poczucie wyczerpania, zaburzenia mowy, senność.
Jeżeli u kogoś podejrzewane jest wystąpienie odmrożenia lub wychłodzenia rozpocznij
powolne ogrzewanie osoby i poszukaj natychmiastowej pomocy medycznej. Rozpocznij od
ogrzewania torsu tej osoby. Zdejmij przemarznięte ubranie, ułóż osobę na suchej tkaninie i
okryj całe ciało kocem, folią aluminiową - ogrzewaj go własnym ciałem. Nie uznawaj
pochopnie osoby wyziębionej za zmarłą, przed próbą reanimacji.
Przy odmrożeniach kończyn, zanurz je w letniej wodzie o temperaturze ciała zdrowego
człowieka. Na inne odmrożone części ciała nakładaj ciepłe (nie gorące!) okłady.
Nie podawaj osobie dotkniętej odmrożeniem lub wychłodzeniem alkoholu, w szczególności
gdy nie ma możliwości zapewnienia jej ciepłego schronienia.
Unikaj podawania kawy ze względu na zawartość kofeiny, nie podawaj żadnych leków, bez
dodatkowych wskazań.

Bądź przygotowany na wystąpienie śnieżyc, zawiei i zamieci !
1. W czasie opadów pozostań w domu.
2. Jeżeli musisz wyjść na zewnątrz ubierz się w ciepłą odzież wielowarstwową i powiadom
kogokolwiek o docelowym miejscu podróży oraz o przewidywanym czasie dotarcia na
miejsce przeznaczenia.
3. Zachowaj ostrożność poruszając się po zaśnieżonym i oblodzonym terenie, zwróć uwagę
na zwisające sople, zwały śniegu na dachach budynków, itp.

Jazda samochodem w zimie
Jedną z wielu przyczyn ofiar śmiertelnych w zimie jest niewłaściwe przygotowanie pojazdu
do sezonu zimowego oraz brak znajomości postępowania na wypadek unieruchomienia
pojazdu lub zabłądzenia podczas podróżowania. Dlatego też, aby bezpiecznie podróżować
1. sprawdź następujące elementy twojego samochodu:
- akumulator,
- płyn chłodzący,
- wycieraczki i płyn do spryskiwania szyb,
- układ zapłonowy,
- termostat,

4

- oświetlenie pojazdu,
- światła awaryjne,
- układ wydechowy,
- układ ogrzewania,
- hamulce,
- odmrażacz,
- poziom oleju (jeśli jest taka potrzeba, wymień na olej zimowy).
2. Załóż zimowe opony i upewnij się, czy mają odpowiedni bieżnik. Uniwersalne opony
radialne zazwyczaj nadają się do większości warunków zimowych. Jednakże, przepisy w
niektórych krajach wymagają stosowania opon z łańcuchami lub opon śniegowych z kolcami.
3. Miej przygotowaną skrobaczkę do szyb oraz narzędzie do usuwania śniegu.
4. Utrzymuj co najmniej połowę pojemności zbiornika paliwa w czasie zimy.
5. Starannie planuj długie podróże.
6. Słuchaj komunikatów radiowych o aktualnych warunkach drogowych.
7. Podróżuj w ciągu dnia i jeśli to możliwe, w towarzystwie przynajmniej jednej osoby.
8. W czasie burzy śniegowej staraj się korzystać z komunikacji publicznej.
9. Ubieraj się ciepło. Noś odzież wielowarstwową, lekko dopasowaną.
10. Na czas dłuższej podróży przygotuj wysokoenergetyczne, suche pożywienie oraz kilka
butelek wody.
11. Miej w swoim samochodzie:
- migające światło przenośne z zapasowymi bateriami,
- apteczkę pierwszej pomocy oraz niezbędne leki,
- śpiwór lub koc,
- torby plastikowe (do celów sanitarnych),
- zapałki,
- małą łopatkę - saperkę,
- podręczne narzędzia - szczypce uniwersalne, klucz nastawny, śrubokręt itp.,
- przewody do rozruchu silnika,
- łańcuchy lub siatki do opon,
- jaskrawo kolorową tkaninę do użycia, jako flagi sygnalizacyjnej.

Jeśli utknąłeś w drodze
1. Pozostań w samochodzie. Nie szukaj sam pomocy, chyba że pomoc jest widoczna w
odległości 100 m.
2. Umocuj na antenie lub dachu samochodu jaskrawą część ubrania (najlepiej koloru
czerwonego) tak, aby widoczna była dla ratowników.
3. Użyj wszelkich dostępnych środków do poprawienia izolacji samochodu.
4. Uruchamiaj silnik co godzinę na 10 minut. W czasie pracy silnika włącz ogrzewanie oraz
zewnętrzne światła samochodu.
5. Zachowaj ostrożność z uwagi na trujące działanie tlenku węgla w spalinach. Utrzymuj rurę
wydechową wolną od śniegu oraz dla wentylacji lekko uchyl okna
6. Zwracaj uwagę na oznaki odmrożeń lub wychłodzenia organizmu.
7. Wykonuj lekkie ćwiczenia dla utrzymania krążenia krwi. Od czasu do czasu klaskaj w
dłonie, wykonuj wymachy ramionami. Staraj się nie przebywać w jednej pozycji zbyt długo.
Jeśli w samochodzie jest więcej niż jedna osoba, należy spać kolejno, na zmianę.
8. Dla utrzymania ciepła osoby powinny zgromadzić się koło siebie.
9. Unikaj zbędnego lub nadmiernego wysiłku. Zimne otoczenie powoduje dodatkowe
obciążenie dla serca. Nadmierny wysiłek, taki jak odgarnianie śniegu albo pchanie
samochodu może spowodować zdrowotne dolegliwości.

5

Dobrze jest znać ustalone zasady sygnalizacji

na wypadek różnych potrzeb:
kolor biały - potrzeba ewakuacji;
kolor czerwony - potrzeba żywności i wody;
kolor niebieski - potrzeba pomocy medycznej.

II. Skażenie promieniotwórcze

Wypadki z udziałem środków promieniotwórczych mogą zdarzyć się wszędzie tam, gdzie
materiały radioaktywne są używane, składowane lub transportowane. Materiały radioaktywne
są niebezpieczne z powodu szkodliwego oddziaływania promieniowania jonizującego na
komórki ciała.
Czynniki, które minimalizują oddziaływanie promieniowania na ciało to:
1) odległość;
2) osłona;
3) czas.
W przypadku zagrożenia radiacyjnego miej przygotowane następujące rzeczy:
1) latarkę i zapasowe baterie;
2) przenośne radio na baterie i zapasowe baterie;
3) apteczkę i podręcznik pierwszej pomocy;
4) zapas żywności i wody;
5) zapas worków do przechowywania żywności;
6) otwieracz do konserw;
7) solidne obuwie.
Bądź przygotowany do ewakuacji lub schronienia się w swoim domu;
1) opracuj plan porozumiewania się ze sobą członków rodziny;
2) przygotuj na wypadek rozdzielenia podczas zagrożenia plan oraz sposoby powrotu do
domu członków rodziny;
3) poproś krewnych lub znajomych zamieszkałych w innych miejscowościach, aby służyli
jako punkt kontaktowy dla Twojej rodziny;
4) upewnij się, czy wszyscy członkowie Twojej rodziny znają nazwiska, adresy i numery
telefonów odpowiednich osób.
W przypadku incydentu radiacyjnego:
1) zachowaj spokój;
2) nie każdy wypadek związany z uwolnieniem się substancji promieniotwórczej jest dla
ciebie niebezpieczny;
3) wypadek może dotyczyć tylko terenu zakładu (elektrowni atomowej) i może nie
powodować żadnych zagrożeń zewnętrznych;
4) uważnie i stale słuchaj radia, oglądaj telewizję krajową lub lokalną. Komunikaty określą
charakter wypadku, stopień zagrożenia oraz jego zasięg i szybkość rozprzestrzeniania się.
Wykonaj podane zalecenia;
5) gdy powracasz do miejsca schronienia z zewnątrz, weź prysznic, zmień buty i odzież,
schowaj rzeczy noszone na zewnątrz do plastikowej torby i szczelnie ją zamknij;
6) Jeśli otrzymasz polecenie ewakuacji, wykonaj je niezwłocznie, według zaleceń
lokalnych władz (służb ratowniczych);
7) nasłuchuj w radiu i telewizji komunikatów o drogach ewakuacji, tymczasowych
schronach i sposobach postępowania;
8) zabierz przygotowane na wypadek ewakuacji rzeczy;

6

9) pamiętaj o swoich sąsiadach, którzy mogą potrzebować pomocy w sprawowaniu opieki
nad małymi dziećmi, osobami starszymi lub niepełnosprawnymi;
10) w razie zaniechania ewakuacji pozostań w domu;
11) zabezpiecz i pozamykaj okna i drzwi, wyłącz klimatyzację, wentylację, ogrzewanie
nawiewowe itp.;
12) miej przy sobie cały czas włączone radio na baterie;
13) zamknij (uszczelnij) zasuwy piecowe i kominowe;
14) udaj się do pomieszczeń poniżej powierzchni gruntu;
15) pozostań wewnątrz pomieszczeń do czasu aż władze (służby ratownicze) ogłoszą, że jest
już bezpiecznie;
16) jeśli musisz wyjść na zewnątrz, zakryj usta i nos mokrym ręcznikiem;
17) bądź przygotowany do ewakuacji lub schronienia się na dłuższy czas w swoim domu;
18) nie używaj telefonu, jeśli nie jest to konieczne. Linie telefoniczne są niezbędne do
prowadzenia akcji ratowniczej;
19) przechowuj żywność w szczelnych pojemnikach lub lodówce;
20) niezabezpieczoną żywność przed schowaniem dokładnie opłucz;
21) zrezygnuj ze spożywania owoców, warzyw i wody z nie-pewnych źródeł;
22) postępuj zgodnie z zaleceniami wydanymi przez władze (służ-by ratownicze) do czasu
odwołania zagrożenia skażeniem promieniotwórczym.
Po odwołaniu zagrożenia radiacyjnego:
1) opuść ukrycie i w razie najmniejszych podejrzeń o skażeniu poddaj siebie i rodzinę
zabiegom sanitarnym;
2) unikaj spożywania żywności z ogrodu oraz mleka od krów i kóz, dopóki nie zostaną
zbadane przez lokalny urząd sanitarny;
3) w przypadku zarządzenia ewakuacji zabierz ze sobą najcenniejsze rzeczy, odzież,
dokumenty i produkty żywnościowe. Zabezpiecz mieszkanie przed grabieżą.

III. Huragany

Przed wystąpieniem silnych wiatrów:
1) słuchaj prognozy pogody oraz komunikatów podawanych przez rozgłośnie radiowe i
telewizyjne;
2) gruntownie oceń stan okien. Jeżeli uznasz to za konieczne - zabezpiecz je odpowiednio;
3) upewnij się, czy wszyscy członkowie twojej rodziny wiedzą, jak postępować w czasie
huraganu, oraz naucz ich jak wyłączać gaz, elektryczność i wodę;
4) opracuj plan komunikowania się w czasie zagrożenia na okoliczność, gdy członkowie
rodziny są rozdzieleni (realny przypadek, gdy dorośli są w pracy, a dzieci w szkole);
5) naucz dzieci, jak i kiedy wzywa się policję lub straż pożarną, oraz które radio jest
nastrojone na odbiór informacji o stanie zagrożenia;
6) zaopatrz się w paliwo do samochodu. Może być potrzebny;
7) upewnij się, czy twoje radio i latarka działają jak należy. Miej zapas naładowanych
baterii;
8) pozamykaj zwierzęta oraz odpowiednio zabezpiecz pomieszczenia, w których się
znajdują;
9) sprawdź stan apteczki pierwszej pomocy. Zaopatrz się w niezbędne materiały i leki;
10) uprzątnij z obejścia przedmioty, które mogły by narobić szkód (porwane przez wiatr);
11) sprawdź stan apteczki pierwszej pomocy i zaopatrz się w niezbędne materiały i leki;
12) przygotuj rzeczy, które mogą być potrzebne w czasie ewakuacji tj. dokumenty, odzież,
żywność, wartościowe rzeczy;
13) nie parkuj pojazdów w pobliżu drzew, słupów i trakcji elektrycznych.

7

Podczas trwania zagrożenia:
1) miej włączone radio bateryjne, w celu uzyskania komunikatu o zagrożeniu i sposobach
postępowania;
2) zachowaj spokój. Nie wychodź na zewnątrz, jeśli nie jest to absolutnie konieczne;
3) jeśli znajdziesz się z dala od domu, pozostań tam, gdzie jesteś, dopóki wichura nie
przejdzie;
4) wyłącz główny wyłącznik prądu i gazu - ograniczy to niebezpieczeństwo powstania
pożaru;
5) schowaj się w środkowych i najniższych partiach budynku z dala od oszklonych okien,
sufitów i drzwi;
6) znajdując się poza domem, pozostań tam, aż huragan nie przejdzie;
7) nie zatrzymuj się pod trakcjami elektrycznymi, planszami reklamowymi, drzewami itp.

Jeżeli służby ratownicze zalecają ewakuację:
1) wyrusz tak szybko jak to tylko możliwe;
2) opuszczając mieszkanie wyłącz energię elektryczną, oraz główny zawór wody i gazu,
wygaś ogień w piecach, oraz zabezpiecz dom;
3) zawiadom kogoś, poza zasięgiem wichury, dokąd się ewakuujesz;
4) zabierz przygotowany zawczasu podręczny bagaż, oraz ciepłą odzież.

Po ustąpieniu zagrożenia:
1) udziel pierwszej pomocy rannym i poszkodowanym osobom;
2) unikaj leżących lub zwisających przewodów elektrycznych;
ostrożnie wkraczaj do swego domu;
3) sprawdź instalację (gazową, elektryczną, wodociągową i ściekową) w zniszczonym
domu.

IV. Powódź.

Przed Powodzią:
1. Zorientuj się w gminnym centrum reagowania czy mieszkasz na terenie zagrożonym
powodziami i czy twój dom położony jest powyżej czy poniżej powodziowych poziomów
wody. Centrum znajduje się w Urzędzie Gminy w której mieszkasz. To do jego zadań należy
bezpośrednia ochrona ludności, mienia i środowiska przed powodzią.
2. Zapoznaj się z powodziowymi sygnałami ostrzegania i alarmowania. Może to być dźwięk
syreny alarmowej lub inny zwyczajowo przyjęty na terenie gminy sygnał np. gongi, dzwony
itp. Dowiedz się na jakich częstotliwościach radiowych nadawane będą komunikaty
powodziowe.
3. Przygotuj się do ewentualnej ewakuacji. By była ona efektywna musisz zaplanować:
- kilka alternatywnych tras ewakuacji oraz jej docelowe miejsca,
- sposób i czas ewakuacji dobytku, mienia i członków rodziny.
4. Miej pod ręką przygotowane rzeczy na wypadek nadejścia katastrofy:
- latarki z zapasowymi bateriami,
- przenośne radio tranzystorowe z zapasowymi bateriami,
- apteczkę pierwszej pomocy,
- niezbędny zapas żywności i wody.
5. Opracuj plan komunikowania się na wypadek zagrożenia. Domownicy, z uwagi na pracę i
naukę, mogą być rozdzieleni. Określ punkt kontaktowy u najbliższej rodziny lub znajomych
zamieszkałych na terenach nie zagrożonych.

8

6. Omów z rodziną plan zabezpieczenia się przed kataklizmem. Upewnij się, że wszyscy
członkowie twojej rodziny znają sposób postępowania na wypadek powodzi. Szczególną
uwagę zwróć na dzieci. Naucz je jak i kiedy wezwać policję, straż pożarną, straż gminną i
inne służby ratownicze oraz jak dostroić radio do określonych częstotliwości.

- Ubezpiecz siebie i swój dobytek - w razie tragedii odszkodowanie zawsze pomoże Ci

"stanąć na nogi".
- Jeśli zagrożenie powodzią stanie się realne, zaopatrz się w przydatny sprzęt:
latarki, radioodbiornik bateryjny z zapasowymi bateriami;
inne źródła światła (świece, lampy naftowe, zapałki, zapalniczki).
- Przygotuj się, aby być samowystarczalnym przez okres 3 dni i zdolnym do pomocy sobie i
innym.
- Poproś krewnych lub znajomych zamieszkałych na terenach bezpiecznych, by służyli jako
miejsce kontaktu dla Twojej rodziny. Upewnij się, czy wszyscy jej członkowie znają adresy i
telefony osób kontaktowych.
- Zapoznaj rodzinę, jak zabezpiecza się mieszkanie, dom, obejście przed powodzią i grabieżą.
- Sprawdź zawory zainstalowane w kanalizacji ściekowej swego domu w celu zapobieżenia
cofania się wody z systemu drenowego. W ostateczności użyj dużych korków lub czopów do
zatkania przecieków, rur i zbiorników.

W czasie powodzi:
1. Włącz radio lub telewizor i nasłuchuj komunikatów radiowych na temat pogody stanu wód
i rozwijającej się sytuacji powodziowej.
2. Zgromadź, w przypadku gdy woda staje się zanieczyszczona, niezbędne zapasy czystej
wody. Wykorzystaj do tego celu wanny, zlewy, dzbany i inne posiadane w domu naczynia.
3. Przenieś, o ile to możliwe, bardziej wartościowe rzeczy na wyższe piętra. Zabezpiecz
parter, jeśli czas na to pozwala. Wykorzystaj do tego celu worki z piaskiem, folię lub inne
materiały podręczne.
4. Bądź w gotowości do wyłączenia wszystkich instalacji domowych (energia elektryczna i
gaz).
5. Zgromadź w jednym miejscu przygotowane zapasy. Jeśli zostanie nakazane puszczenie
domów - nie zwlekaj, zrób to natychmiast. Słuchaj zaleceń służb porządkowych przez
co zdecydowanie ułatwisz im pracę.
6. Jeśli nie zdążyłeś ewakuować zwierząt, uwolnij je z pozamykanych; pomieszczeń Pamiętaj,
że one też posiadają instynkt samozachowawczy i będą dążyć do opuszczenia zagrożonego
rejonu.
7. Nie wchodź, jeżeli nie jest to konieczne, do naniesionej przez powódź wody. Nie
przekraczaj zwłaszcza nurtów wodnych. Pamiętaj, że nawet 15-centymetrowa warstwa wody
może cię przewrócić. Nie próbuj także przejeżdżać przez wodę powodziową samochodem lub
pozostawać w nim w przypadku jego unieruchomienia.
8. Zgłoś się ochotniczo do pomocy w walce z powodzią. Do tego celu nie są potrzebne
specjalne kwalifikacje. Twoja pomoc może się przyczynić do znacznego zminimalizowania
strat spowodowanych powodzią. Informacje o tym gdzie możesz być potrzebny znajdziesz w
lokalnym komitecie przeciwpowodziowym.
9. Po ostrzeżeniu, że spodziewana jest duża powódź, zapewnij swobodny wlew wód
powodziowych do piwnicy Twego domu lub sam wypełnij ją czystą wodą. Unikniesz w ten
sposób zagrożenia uszkodzenia fundamentów domu przez ciśnienie napierających wód
powodziowych

Po powodzi:

9

1. Słuchaj komunikatów radiowych i telewizyjnych i nie wracaj do domu dopóki nie będziesz
miał pewności że jest to bezpieczne.
2. Po powrocie do domu, dokonaj jego szczegółowych oględzin. Sprawdź stan fundamentów,
ścian, podłóg, sufitów, drzwi i okien. Upewnij się, że budynek nie grozi zawaleniem. Sprawdź
także stan przewodów elektrycznych i gazowych.
3. Wyrzuć całą żywność która miała kontakt z wodą powodziową. Usuń także padłe w
wyniku powodzi zwierzęta.
4. Wykonaj zdjęcia zniszczeń oraz dokonaj szacunku strat.
5. Odpompuj zalane piwnice stopniowo - około 1/3 pierwotnego poziomu wody dziennie - w
celu uniknięcia zniszczenia struktury fundamentów
6. Włącz się czynnie, jeśli nawet nie posiadasz żadnego sprzętu, w likwidację skutków
powodzi. Wystarczy tylko zgłosić chęć uczestnictwa w tej akcji. Dalszymi twoimi
poczynaniami pokieruje komitet przeciwpowodziowy.


V. Pożary

Pożar w mieszkaniu na ogół można ugasić w zarodku. Jeżeli jednak ogień rozprzestrzeni się
twoje szanse przeżycia zależeć będą od tego jak szybko i bezpiecznie opuścisz mieszkanie.
Pożar postępuje szybko i najczęściej nie ma czasu na zabieranie kosztownych rzeczy.

Po 2 minutach ogień może stać się groźny dla życia. W ciągu 5 minut cały dom może stanąć
w płomieniach.
Aby bezpiecznie ewakuować się z płonącego mieszkania należy:
1) zachować spokój, panika to zły doradca,
2) zawczasu przygotować plan ewakuacji i zapoznać z nim wszystkich domowników,
3) droga ewakuacyjna winna być wolna od wszelkich przeszkód utrudniających
ewakuację,
4) wyłącz zasilanie elektryczne i gazowe w domu,
5) w przypadku dużego zadymienia - czołgaj się; dym zalega od góry i może zawierać
substancje toksyczne (tlenek węgla – czad ,inne powstające wskutek termicznego rozkładu
farb, lakierów, tworzyw i włókien sztucznych),
6) unikaj wywoływania przeciągów, które potęgują pożar,
7) jeżeli opuszczasz pomieszczenie upewnij się czy za zamkniętymi drzwiami nie ma
ognia, np. przez sprawdzenie temperatury klamki,
8) przy przekraczaniu strefy ognia okryj się mokrym kocem, przesłoń oczy i włosy,
9) w przypadku odcięcia od drogi ewakuacyjnej zamknij drzwi od pomieszczenia, jeśli to
możliwe wyjdź na balkon lub dach budynku, otwórz okno - wzywaj pomocy,
10) nie umieszczaj w oknach krat mocowanych na stałe.

CO ROBIĆ ABY OGRANICZYĆ MOŻLIWOŚĆ ROZPRZESTRZENIENIA SIĘ
POŻARU:
1) przy posługiwaniu się otwartym ogniem zachowaj szczególną ostrożność,
2) dbaj o sprawność instalacji elektrycznej i gazowej,
3) nie pal tytoniu w łóżku,
4) przed wyrzuceniem niedopałków do pojemnika na śmieci sprawdź czy nie tlą się,
5) w pobliżu grzejników elektrycznych nie umieszczaj materiałów łatwopalnych, nie kładź
na nich ubrań i innych przedmiotów,
6) nie używaj do ogrzewania otwartych grzejników elektrycznych,

10

7) w kominkach i piecach dbaj o sprawność przewodów kominowych, nie umieszczaj w
ich pobliżu materiałów łatwopalnych,
8) zabezpiecz przed możliwością wypadnięcia żaru,
9) nie przechowuj w budynku cieczy łatwopalnych,
10) w przypadku zaprószenia ognia odetnij od niego dostęp powietrza (np.: przykryj mokrym
kocem lub ręcznikiem), przykryj pokrywką garnek z palącym się tłuszczem, zalej wodą - za
wyjątkiem urządzeń elektrycznych i palących się tłuszczy,
11) jeżeli zapaliło się Twoje ubranie, nie biegaj - pęd powietrza intensyfikuje ogień, połóż się
na ziemi i tarzaj się dotąd, aż zdusisz ognia.

VI. Upały

Zbyt intensywny wysiłek w czasie gorącego dnia, spędzanie zbyt długiego czasu na słońcu
albo zbyt długie przebywanie w przegrzanym miejscu może spowodować uraz termiczny.
Aby móc skutecznie zapobiegać podobnym przypadkom poznaj objawy i bądź gotów do
udzielenia pierwszej pomocy w takich przypadkach. Uraz termiczny może przybrać postać
oparzenia słonecznego lub przegrzania.
Oparzenia słoneczne
Objawy: zaczerwienienie i bolesność skóry, możliwe swędzenie, pęcherze, gorączka, ból
głowy.
Pierwsza pomoc: weź chłodny prysznic, użyj mydła aby usunąć olejki (kremy). Miejsca
oparzone polewaj dużą ilością zimnej wody. Jeśli na skórze wystąpią pęcherze, zrób suchy,
sterylny opatrunek i skorzystaj z pomocy medycznej.
Przegrzanie
Objawy: Osłabienie, zawroty głowy, pragnienie, nudności i wymioty, kurcze mięśni
(zwłaszcza nóg i brzucha), utrata przytomności.
Pierwsza pomoc: Połóż poszkodowaną osobę w chłodnym miejscu (nogi unieś na
wysokości 20-30 cm). Poluzuj ubranie. Użyj zimnej, mokrej tkaniny jako okładu do obniżenia
temperatury ciała. Podawaj do picia wodę z solą małymi łykami. Jeśli wystąpią nudności,
odstaw wodę. Jeśli wystąpią wymioty, szukaj natychmiastowej pomocy medycznej. W
przypadku utraty przytomności przy wyczuwalnym oddechu i tętnie, ułóż poszkodowanego
na boku.
Bądź przygotowany na wystąpienie gwałtownego ocieplenia !
1) utrzymuj chłodne powietrze wewnątrz pomieszczeń poprzez stosowanie żaluzji w
drzwiach i oknach. Rozważ utrzymanie w użyciu zewnętrznych okiennic przez cały rok.
Zewnętrzne okiennice latem nie dopuszczają ciepła do wnętrza domu, natomiast utrzymują
ciepło w domu zimą. Sprawdź przewody urządzeń klimatyzacyjnych, czy są właściwie
izolowane i szczelne.
2) przebywaj wewnątrz pomieszczeń tak długo, jak to możliwe. Jeśli jest brak
klimatyzacji, przebywaj na najniższym poziomie budynku, poza zasięgiem światła
słonecznego.
3) spożywaj zbilansowane, lekkie posiłki. Regularnie pij duże ilości wody. Osoby
cierpiące na epilepsję oraz schorzenia serca, nerek lub wątroby, będące na nisko-wodnej
diecie, oraz mające problemy z utrzymaniem płynów, powinny skontaktować się z lekarzem
przed zwiększonym przyjmowaniem płynów.
4) ogranicz przyjmowanie napojów alkoholowych. Mimo, że piwo i napoje alkoholowe
zdają się zaspakajać pragnienie, to zazwyczaj powodują dalsze odwodnienie organizmu.
5) ubieraj się w luźno dopasowane rzeczy, zakrywające możliwie największą powierzchnię
skóry. Lekka, o jasnych kolorach odzież, odbija ciepło i promieniowanie słońca oraz pomaga
utrzymać normalną temperaturę ciała.

11

6) noś okrycia głowy, które skutecznie będą chronić twarz i głowę przed nadmiernym
nagrzaniem. Unikaj zbytniego nasłonecznienia. Opalenizna spowalnia zdolność do
samoczynnego chłodzenia się. Użyj środków ochrony przed promieniami słonecznymi o
wysokim współczynniku skuteczności ochrony.
7) unikaj skrajnych zmian temperatury. Zwolnij tryb życia. Zredukuj, wykreśl lub
przeorganizuj wyczerpujące zajęcia. Osoby wysokiego ryzyka powinny przebywać w
chłodnych miejscach. Stosuj tabletki solne, ale tylko wtedy, jeśli zostały zalecone przez
lekarza.
8) pamiętaj, że podczas upałów występuje zwiększone zagrożenie przeciwpożarowe
przebywając w lesie, na podsuszonych łąkach, ścierniskach zachowaj szczególną ostrożność, i
staraj się nie zaprószyć ognia.
Podczas suszy:
Zmniejsz zużycie wody! Podlewanie trawników i mycie samochodów marnotrawi wodę.
Gdzie tylko możliwe używaj wielokrotnie tej samej wody.

VII. Katastrofy budowlane

Katastrofy budowlane najczęściej powodowane są:
- wybuchami gazu,
- obsunięciem stropów lub nadwerężeniem ważnych elementów konstrukcyjnych budynków,
- tąpnięciami.
Opuszczając dom (mieszkanie):
- wyłącz instalację gazową, elektryczną, wodną,
- zabierz ze sobą dokument tożsamości i inne ważne dokumenty, żywność, koce, odzież,
pieniądze,
- zadbaj o to, aby dom opuścili wszyscy domownicy oraz sąsiedzi,
- zachowaj szczególną ostrożność - uwaga na stropy, klatki schodowe,
- o ile nie możesz opuścić budynku (mieszkania) drzwiami wyjściowymi przez klatkę
schodową z powodu zagrożenia lub innych przeszkód, uciekaj przez okno lub okna sąsiadów,
jeśli to możliwe,
Gdy nie masz możliwości opuszczenia domu:
- wywieś w oknie białe prześcieradło lub obrus - jako znak dla ratowników, że potrzebujesz
pomocy.
Gdy jesteś unieruchomiony (przysypany):
- nawołuj pomocy, stukaj w lekkie elementy metalowe - ułatwi ratownikom lokalizację.
Gdy opuściłeś dom (mieszkanie):
- powiadom kierującego akcją ratowniczą o osobach z rodziny i sąsiadach, którzy zostali
jeszcze w pomieszczeniach budynku, oraz o osobach, które aktualnie i na pewno przebywają
poza domem (w pracy, szkole itp.),
- jeśli posiadasz informacje pomocne w akcji ratowniczej, przekaż je niezwłocznie służbie
ratowniczej,
- nie przeszkadzaj w pracy ratownikom,
- nie wracaj na miejsce katastrofy, ani nie wchodź do uszkodzonego wypadkiem budynku bez
zezwolenia służb budowlanych, które określą czy takie wejście jest bezpieczne,
- o ile doznałeś obrażeń (jesteś ranny) zgłoś się do punktu pomocy medycznej,
- zgłoś swoje potrzeby do punktu pomocy społecznej lub władz terenowych,
- dalej postępuj, zgodnie z zaleceniami władz miasta, gminy.

VIII. Uwolnienie niebezpiecznych środków chemicznych
Najczęstszą przyczyną uwolnień niebezpiecznych środków chemicznych są:

12

- awarie i katastrofy w obiektach przemysłowych,
- wypadki cystern kolejowych oraz auto - cystern,
- rozszczelnienia rurociągów przemysłowych,
- katastrofy morskich tankowców i chemikaliów.

ZAPAMIĘTAJ!!!

Pojazdy samochodowe przewożące substancje niebezpieczne w cysternach i luzem są
oznakowane pomarańczowymi prostokątnymi tablicami z czarnymi napisami cyfrowymi
określającymi rodzaj niebezpiecznej substancji według międzynarodowych oznaczeń,
umieszczonymi z tyłu i przodu pojazdu.
Pojazdy przewożące materiały niebezpieczne w sztukach tj. np. w kartonach, beczkach etc.. są
przewożone w pojazdach oznakowanych pomarańczowymi tablicami bez oznakowań
cyfrowych.

Jeśli jesteś świadkiem wypadku z udziałem NSCH - powiadom natychmiast Straż Pożarną i
Policję.
Podaj istotne dane:
- miejsce zdarzenia,
- swoje dane.
- Oddal się z miejsca wypadku, aby zminimalizować ryzyko zatrucia.
- Opuść rejon zagrożony, kierując się prostopadle do kierunku wiatru.
- Chroń swoje drogi oddechowe (zwilżona w wodzie chusteczka, szalik itp.).
- Jeśli jesteś w samochodzie - zamknij okna, włącz wentylację wewnętrzną, staraj się jak
najszybciej opuścić strefę skażenia.
- Stosuj się ściśle do poleceń służb ratowniczych lub komunikatów przekazywanych przez
lokalne środki przekazu - radio, megafony, TV.
- Jeśli przebywałeś w strefie skażonej, zdejmij ubranie, które uległo zanieczyszczeniu i zmień
je na czyste oraz dużą ilością wody przemyj oczy, usta, nos i weź prysznic.

Jeśli istnieje prawdopodobieństwo, że niebezpieczne środki chemiczne przenikną do Twojego
domu, to:
- włącz radio lub telewizor na program lokalny i stosuj się ściśle do poleceń wydanych przez
lokalne władze (służby ratownicze),
- uszczelnij wszystkie otwory okienne, wentylacyjne, drzwi - oklejając je taśmą klejącą,
obkładając rulonami z mokrych ręczników lub prześcieradeł, - oddychaj przez maseczkę
wykonaną z gazy, waty, ręcznika itp.
- pozostań w wewnętrznej części budynku przy zamkniętych drzwiach - w przypadku, gdy
istnieje niebezpieczeństwo skażenia chlorem, udaj się na wyższe kondygnacje. W przypadki
amoniaku - kieruj się do pomieszczeń położonych na niskich kondygnacjach;
- powiadom o zagrożeniu najbliższe otoczenie,
- wyłącz urządzenia elektryczne i gazowe, nie jedz żywności i nie pij płynów, które mogły
ulec skażeniu.


IX. Zagrożenie terroryzmem

POSTĘPOWANIE W SYTUACJACH ZAGROŻENIA INCYDENTEM BOMBOWYM

13

Oto kilka rad, przygotowanych przez ekspertów z Biura Operacji Antyterrorystycznych
Komendy Głównej Policji.

W budynku użyteczności publicznej:
1) zawczasu pomyśl, którędy można się ewakuować. Zapamiętaj, gdzie znajdują się klatki
schodowe i wyjścia ewakuacyjne;
2) zwróć uwagę na ciężkie lub łatwo tłukące się przedmioty, które mogą być przesunięte,
zrzucone lub zniszczone podczas wybuchu
3) nie przyjmuj od osób obcych żadnych pakunków oraz sam nie pozostawiaj bagażu bez
opieki.
4) jeżeli jesteś osobą, która przyjęła zgłoszenie o podłożeniu ładunku wybuchowego lub
ujawniła przedmiot niewiadomego pochodzenia, co do którego istnieje podejrzenie, że może
on stanowić zagrożenie dla osób i mienia, powinieneś ten fakt zgłosić:
- służbom odpowiedzialnym za bezpieczeństwo w danym miejscu;
- administratorowi terenu, na którym zdarzenie ma miejsce;
- Policji lub Straży Miejskiej.

Pamiętaj ! Informacji takiej nie należy przekazywać niepowołanym osobom, gdyż jej
niekontrolowane rozpowszechnienie może doprowadzić do paniki i w konsekwencji utrudnić
przeprowadzenie sprawnej ewakuacji osób z zagrożonego miejsca.
W strukturach polskiej Policji funkcjonują pododdziały antyterrorystyczne i komórki
minersko-pirotechniczne specjalnie przygotowywane do tego, aby zapobiegać i stawiać czoła
aktom terroru.


Zawiadamiając Policję należy podać następujące informacje:
1) rodzaj zagrożenia i źródło informacji o zagrożeniu (informacja telefoniczna, ujawniony
podejrzany przedmiot);
2) treść rozmowy z osobą informującą o podłożeniu ładunku wybuchowego;
3) numer telefonu, na który przekazano informację o zagrożeniu oraz dokładny czas jej
przyjęcia;
4) adres, numer telefonu i nazwisko osoby zgłaszającej;
5) opis miejsca i wygląd ujawnionego przedmiotu;

Ogłoszenie alarmu bombowego oraz procedury postępowania w czasie zagrożenia
bombowego:
1. Do czasu przybycia Policji akcją kieruje administrator obiektu, terenu lub osoba
odpowiedzialna za jego bezpieczeństwo.
2. Na miejsce zagrożenia incydentem bombowym należy wezwać służby pomocnicze, takie
jak: pogotowie ratunkowe, straż pożarną, pogotowie gazowe, pogotowie wodno-
kanalizacyjne, pogotowie energetyczne.
3. Po przybyciu Policji na miejsce incydentu bombowego przejmuje ona dalsze
kierowanie akcją.
4. Przy braku informacji o konkretnym miejscu podłożenia bomby użytkownicy pomieszczeń
służbowych powinni sprawdzić swoje miejsce pracy i jego bezpośrednie otoczenie pod kątem
obecności przedmiotów nieznanego pochodzenia.
5. Pomieszczenia ogólnodostępne (korytarze, klatki schodowe, windy, toalety, piwnice,
strychy) oraz najbliższe otoczenie zewnętrzne obiektu sprawdzają i przeszukują osoby
wyznaczone lub służby odpowiedzialne za bezpieczeństwo w danej instytucji.

14

6. Podejrzanych przedmiotów NIE WOLNO DOTYKAĆ! O ich lokalizacji należy
powiadomić administratora oraz osoby odpowiedzialne za bezpieczeństwo.
7. Po ogłoszeniu ewakuacji należy zachować spokój i opanowanie, pozwoli to sprawnie i
bezpiecznie opuścić zagrożony rejon.
8. Po ogłoszeniu ewakuacji w miejscu twojej pracy należy je spokojnie opuścić, zabierając
rzeczy osobiste (torebki, siatki, nesesery itp.).
9. Identyfikacją i rozpoznawaniem zlokalizowanego ładunku wybuchowego oraz jego
neutralizacją zajmują się uprawnione i wyspecjalizowane jednostki i komórki organizacyjne
Policji.
10. NALEŻY BEZWZGLĘDNIE WYKONYWAĆ POLECENIA POLICJANTÓW.

Jak powinieneś zachować się po otrzymaniu informacji o podłożeniu lub groźbie
podłożenia bomby:

1. Podczas działań związanych z neutralizacją "bomby" zastosuj się do poleceń Policji.
2. Ciekawość może być niebezpieczna - jak najszybciej oddal się z miejsca zagrożonego

wybuchem. Po drodze informuj o zagrożeniu jak największe grono osób, będących w
strefie zagrożonej lub kierujących się w jej stronę.

3. Po ogłoszeniu alarmu i zarządzeniu ewakuacji w obiektach publicznych, np.

supermarketach, halach widowiskowo-sportowych, kinach, niezwłocznie udaj się do
wyjścia, zgodnie ze wskazaniami administratora budynku lub wskazaniami
upoważnionych osób.

4. W przypadku włączenia parkingu dla pojazdów w strefę zagrożenia, nie "ratuj" na siłę

swojego samochodu - życie jest ważniejsze.

5. Powyższe procedury obowiązują także w wszystkich rodzajach transportu

publicznego.

- terroryzm i bioterroryzm

Zagrożenia terrorystyczne i bioterrorystyczne stały się obecnie w naszym kraju bardzo
prawdopodobne. Dlatego też każdy obywatel powinien znać okoliczności mogące
wskazywać na planowany atak terrorystyczny, a także zasady jak należy postępować w
takim przypadku.

Należy zwracać uwagę na wszelkie podejrzane pakunki, paczki, torby, walizy itp., w razie
zauważenia podejrzanego pakunku nie należy go ruszać, jak najszybciej powiadomić
policję.
W przypadku otrzymania przesyłki niewiadomego pochodzenia (brak adresu nadawcy,
nadawca jest nam zupełnie nieznany) lub, gdy przesyłka wygląda podejrzanie nie należy
jej otwierać. Przesyłkę należy umieścić w grubym plastikowym worku i szczelnie
zamknąć. O swoich spostrzeżeniach powiadomić policję lub straż pożarną.
Gdy przesyłka została otwarta, a znajduje się w niej podejrzana zawartość w postaci
proszku, pyłu, galarety, piany itp., należy pozostawić zawartość w miejscu otwarcia,
zamknąć okna, wyłączyć wentylację i klimatyzację, bardzo dokładnie umyć ręce. O
przesyłce bezzwłocznie powiadomić policję lub straż pożarną.
W przypadku otrzymania informacji o planowanym ataku terrorystycznym, niezwłocznie
powiadomić policję. Jeżeli informację taką otrzymamy telefonicznie np. w pracy, należy
starać się prowadzić rozmowę spokojnie, próbując dowiedzieć się od dzwoniącego jak

15

najwięcej o planowanym zamachu, jeśli to jest możliwe nagrywać treść rozmowy. O
telefonie niezwłocznie zawiadomić przełożonego.

Objawy zakażenia:

WĄGLIK
Postać płucna: gorączka, kaszel, bóle w klatce piersiowej, duszności, sinica.
Postać jelitowa: bóle brzucha, wymioty, gorączka, krwawa biegunka i krwawe
wymioty.

JAD KIEŁBASIANY
Systematyczne porażanie nerwów czaszkowych - opadanie powiek, osłabienie
zaciskania szczęk, opadanie żuchwy, trudności w połykaniu i mowie, nieostre lub
podwójne widzenie.

WIRUS OSPY PRAWDZIWEJ

Gorączka i bóle mięśni trwające około 2 - 4 dni, wysypka pęcherzowa na twarzy i
kończynach, wysypka na tułowiu, ropne pęcherze w ciągu tygodnia.

Podstawowe zasady zachowania się w sytuacjach kryzysowych

Zasady zachowania w sytuacjach kryzysowych.

Środki ułatwiające przetrwanie okresu zagrożenia.

Pozostawanie w kontakcie. Informacje na temat niebezpieczeństw.

Planowanie z wyprzedzeniem.

Dzieci w szkole.

Przygotowanie zwierząt na wypadek zagrożenia.

Podejrzane sytuacje i zachowanie osób.

Podejrzane przesyłki.

Zagrożenie chemiczne i biologiczne.

Utrzymywanie ciepła

Terroryzm

Ewakuacja

Do podstawowych zasad zachowania się w sytuacjach kryzysowych ułatwiających
przystosowanie się do trudnych warunków należą:

1. zachowanie spokoju i prowadzenie możliwie normalnego życia;

16

2. udzielanie pomocy ludziom potrzebującym;

3. rozsądne korzystanie z zapasów;

4. słuchanie rad i poleceń uprawnionych do kierowania w sytuacjach zagrożeń (straż

pożarna, policja, specjalistyczne grupy ratunkowe);

5. w razie konieczności bezdyskusyjne opuszczenie miejsca zamieszkania;

6. wyłączenie źródeł i odbiorników prądu i gazu oraz zabezpieczenie mienia.

UTRZYMYWANIE CIEPŁA
Aby utrzymać ciepło :

1. wybierz jeden pokój w domu – taki, w którym może mieszkać cała rodzina,

najlepiej słoneczny.

2. ostrożnie korzystaj z kominka i piecyków na drewno, pilnując ich zawsze gdy się

palą.

3. upewnij się czy kominek działa właściwie.
4. nigdy nie używaj węgla drzewnego jako surowca do ogrzewania domu; węgiel

drzewny wydziela trujący gaz – tlenek węgla.

5. ubieraj się „na cebulę”, także w swetry i płaszcze przepuszczające powietrze i

dłużej zatrzymujące ciepło.

6. w domach z ogrzewaniem gazowym otwory wentylacyjne należy oczyszczać ze

śniegu i lodu.

ZAGROŻENIE CHEMICZNE I BIOLOGICZNE

Większość zagrożeń o charakterze biologicznym i chemicznym może się zdarzyć, gdy

nastąpi uwolnienie do środowiska niebezpiecznych ilości substancji toksycznych.

Narażony możesz być na działanie tych substancji toksycznych poprzez:

1. wdychanie ich,
2. spożywanie skażonego jedzenia, wody lub lekarstw,
3. dotykanie lub wchodzenie w jakikolwiek inny kontakt ze skażonymi rzeczami.

Może się zdarzyć, że nie będziesz w stanie zobaczyć lub wyczuć niczego nietypowego. W
czasie niebezpiecznego zdarzenia o charakterze chemicznym lub biologicznym władze
wydadzą Ci odpowiednie instrukcje.

Możesz zostać poproszony o ewakuowanie się, udanie się na wyżej położony obszar,

ustawienie się pod wiatr, pozostanie w mieszkaniu lub udanie się w wyznaczone miejsce.

Możesz także znajdować się w bezpośrednim sąsiedztwie zdarzenia i nie zdawać sobie

sprawy z niebezpieczeństwa. Gdy zauważysz ludzi wymiotujących, w konwulsjach lub

17

zdezorientowanych – natychmiast poinformuj służby medyczne, opuść to miejsce i szukaj

pomocy medycznej.

EWAKUACJA

Władze lokalne mogą wezwać do ewakuacji z obszarów szczególnego ryzyka, gdzie być
może przebywasz.
Gdy zostaniesz powiadomiony o ewakuacji zachowaj spokój, słuchaj uważnie i postępuj
zgodnie ze wskazówkami.

1. jeśli jesteś pewny, że masz jeszcze czas, skontaktuj się z rodziną, by powiedzieć im

gdzie się udajesz i kiedy spodziewasz się przybycia.

2. odetnij dopływ wody i elektryczności, pozostaw jednak gaz dopóki władze lokalne

nie zadecydują inaczej. Tylko wyspecjalizowany pracownik może ponownie
włączyć dopływ gazu.

3. jeśli musisz szybko zdecydować co zabrać z sobą, zabierz ze sobą: środki

medyczne, rzeczy na wypadek zagrożeń (latarka, baterie, radioodbiornik, zestaw
pierwszej pomocy, woda butelkowana), odzież na zmianę, śpiwór, materac oraz
poduszkę dla każdego członka rodziny, a także klucze od domu i samochodu.

4. jeśli planujesz jechać samochodem w chwili wystąpienia zagrożenia, zapoznaj się z

różnymi trasami, które można wybrać, gdy nieprzejezdne są główne arterie.

5. słuchaj radia, lokalne stacje będą przekazywałZ informacje na temat ruchu na

drogach.

6. W samochodzie przechowuj zimowy zestaw ratunkowy. Odpowiedni zestaw

zawiera: koce, latarkę, łopatę, przewody rozruchowe, sól lub popiół do posypywania
nawierzchni, lokalne mapy drogowe, wysokokaloryczne pożywienie jak: produkty
zawierające duże ilości słodu, ziarna sezamowego, rodzynek, suszonych owoców,
płatków zbożowych, orzechów i miodu, jak również puszki z sokami.

Pamiętaj o zabraniu telefonu komórkowego i ładowarki. Nawet w przypadku nie opłaconych
usług skontaktujesz się z numerem alarmowym 112.

Sposoby alarmowania:

Ostrzeganie i alarmowanie ludności w sytuacjach kryzysowych odbywa się za pomocą

przekazywania sygnałów z GCR przez Radiofoniczną Drużynę Alarmowania do Punktów
Alarmowania Ludności, które alarmują mieszkańców zagrożonego terenu.

Przekazywanie sygnałów alarmowych oraz informacji o zagrożeniach może odbywać się
za pomocą:
1. syren alarmowych
2. dzwonów
3. komunikatów radiowych i telewizyjnych

18

4. telefonu i faksu
5. wywieszki na tablicy ogłoszeń
6. akcji ulotowej.

19