550. Typy reakcji nadwrażliwości i przykłady chorób. /Robbins s. 123/
Typ I spowodowany przez p/ciała IgE adsorbowane na kom. tucznych lub bazofilach. Przyłączenie IgE
→
powoduje wydzielanie amin naczynioruchowych oraz innych mediatorów mających wpływ na
przepuszczalność naczyń oraz skurcz m. gładkich w wielu narządach.
Przykłady reakcja anafilaktyczna, niektóre postacie astmy oskrzelowej
→
Typ II wywołany przez p/ciała IgG lub IgM, które wiążą się na powierzchni tkanek lub z antygenami na
→
błonach kom. zwiększając podatność kom. na fagocytozę lub lizę związaną z układem dopełniacza.
Przykłady autoimmunizacyjna niedokrwistość hemolityczna, choroba hemolityczna noworodków,
→
choroba Goodpasture'a, pęcherzyca zwykła
Typ III (choroba kompleksów immunologicznych) kompleksy odkładają się w różnych naczyniach i
→
powodują aktywację dopełniacza zwabienie neutrofilów wydzielanie enzymów lizosomalnych, wolnych
→
→
rodników uszkodzenie tkanek
→
Przykłady reakcja Arthusa, choroba posurowicza, SLE, niektóre postacie zapaleń kłębuszków nerkowych
→
Typ IV (nadwrażliwość typu późnego) odpowiedź komórkowa uczulone limfocyty T uwalnianie
→
→
→
cytokin i cytotoksyczność zależna od limfocytów T uszkodzenia tkanek
→
Przykłady gruźlica, kontaktowe zapalenie skóry, odrzucanie przeszczepu
→
551. Charakterystyka reakcji nadwrażliwości typu I, przykłady chorób. /Robbins s. 124/
•
Ekspozycja na antygen pobudzenie limf. T CD4+ do wydzielania cytokin (głównie IL-4 i IL-5)
→
→
stymulacja limf. B do produkcji IgE oraz indukcja wzrostu kom. tucznych oraz werbowanie i
aktywacja eozynofili
•
IgE wiążą się z rec. Fc o wysokim powinowactwie obecnym na kom. tucznych i bazofilach →
ponowna ekspozycja na antygen powoduje krzyżowe wiązanie połączonych z błoną IgE i
wydzielanie mediatorów
•
mediatory pierwotne: histamina (wzrost przepuszczalności naczyń, rozszerzenie naczyń, skurcz
oskrzeli, wzrost wydzielania śluzu), adenozyna (skurcz oskrzeli, hamowanie agregacji płytek),
chemokiny, heparyna, tryptaza.
•
mediatory wtórne: leukotrieny (wzrost przepuszczalności naczyń, skurcz oskrzeli), PAF (agregacja
płytek, skurcz oskrzeli wydzielanie histaminy), Il-1, 4, 5, 6, TNF.
Objawy kliniczne:
•
reakcja uogólniona (pozajelitowa ekspozycja) pokrzywka, obrzęk krtani, katar sienny, wymioty,
→
bóle brzucha, uogólnione rozszerzenie naczyń (wstrząs anafilaktyczny), niewydolność oddechowa
•
reakcja miejscowa zmiany w obrębie skóry (pokrzywka), przew. pokarm (biegunka), płuc
→
(skurcz oskrzeli). W pierwszej fazie tej reakcji (5- 30min) obserwowane są zmiany
naczynioruchowe, a w drugiej (2-8h) naciek zapalny i zniszczenie śluzówek
Przykłady reakcja anafilaktyczna, niektóre postacie astmy oskrzelowej
→
552. Charakterystyka reakcji nadwrażliwości typu II, przykłady chorób. /Robbins s. 127/
•
Wywołana przez p/ciała skierowane p/antygenom będącym integralną częścią powierzchni
komórek aktywacja jednego z trzech zależnych od p/ciał mechanizmów:
→
reakcje zależne od dopełniacza
→
dopełniacz może pośredniczyć poprzez dwa mechanizmy: bezpośrednią lizę lub opsonizację, przez
te mechanizmy najczęściej niszczone są krążące kom. krwi. P/ciała mogą się także wiązać z
niepoddającymi się fagocytozie fragmentami tkanek uszkodzenie przez enzymy lizosomalne
→
(np. zespół Goodpasture'a)
przykłady:
- reakcje poprzetoczeniowe
- uogólniony obrzęk płodu związany z niezgodnością w zakresie antygenu Rh
→
- autoimmunologiczna niedokrwistość hemolityczna, agranulocytoza lub małopłytkowość
- reakcje na leki np. hemoliza po podaniu penicyliny
→
- pęcherzyca zwykła p/ciała p/białkom desmosomalnym
→
cytotoksyczność komórkowa zależna od przeciwciał
→
•
opłaszczony przeciwciałami cel ulega lizie przez komórki, które posiadają receptory dla fragmentu
Fc IgG. Liza zachodzi bez udziału procesów fagocytozy czy wiązania dopełniacza.
•
Komórki efektorowe neutrofile, eozynofile, makrofagi, kom. NK
→
•
czasami (np. zabijanie pasożytów) w ADCC mogą brać udział p/ciała IgE
zaburzenia czynności komórki wywołane p/ciałami
→
•
w myasthenia gravis p/ciała skierowane p/receptorom acetylocholinowym w płytce motorycznej
synapsy nerwowo-mięśniowej m. szkieletowych zaburzają przekazywanie impulsów osłabienie
→
mięśni
•
w chorobie Gravesa p/ciała p/receptorom dla TSH pobudzają kom. nabłonka tarczycy powodując
jej nadczynność
553. Charakterystyka reakcji nadwrażliwości typu III, przykłady chorób. /Robbins s. 129/
•
wywołana przez odkładanie się kompleksów immunologicznych z następowym pobudzeniem
układu dopełniacza i nagromadzeniem leukocytów wielojądrzastych
uogólniona choroba kompleksów immunologicznych
→
/Robbins s. 129/
faza 1 powstanie kompleksów antygen-przeciwciało w krążeniu (np. w chorobie posurowiczej), w 5 dni
→
po wstrzyknięciu są produkowane swoiste p/ciała
faza 2 odkładanie kompleksów w naczyniach różnych narządów. O odkładaniu decydują:
→
•
wielkość kompleksów immunologicznych najbardziej patogenne są małe lub średnie tworzone
→
przy nadmiarze antygenu
•
stan układu fagocytów jednojądrzastych ich niewydolność zwiększa szanse odkładania
→
kompleksów w tkankach (preferowanymi miejscami są: nerki, stawy, skóra, serce, błony
surowicze)
•
aby kompleksy mogły opuścić krążenie i zostać odłożone w tkankach musi dojść do wzrostu
przepuszczalności naczyń kompleksy poprzez rec. Fc i C3b łączą się z kom. zapalenia
→
→
wydzielanie czynników naczynioruchowych
faza 3 faza zapalna (ok. 10 dni po podaniu antygenu)
→
•
pojawiają się objawy kliniczne gorączka, pokrzywka, bóle stawów, powiększenie węzłów,
→
białkomocz
•
aktywacja dopełniacza przez kompleksy immunologiczne uwalnianie anafilatoksyn (C3a i C5a)
→
przyciąganie leukocytów fagocytoza, której towarzyszy wydzielanie wielu substancji
→
→
stymulujących proces zapalny i uszkadzających tkanki (prostaglandyny, enzymy lizosomalne)
•
uszkodzenia mogą wywołać tylko p/ciała wiążące dopełniacz (IgG i IgM), b. rzadko IgA
morfologia:
•
zmartwiające zapalenie naczyń mikrosprzepliny powodują martwicę z niedokrwienia, której
→
towarzyszy ostre zapalenie w zajętych narządach
•
martwica włóknikowata ściana naczyń ma w bad hist. rozmazany obraz spowodowany złogami
→
białek
•
w przypadku pojedynczej ekspozycji na antygen zmiany zanikają
Przykłady choroba posurowicza, SLE, błoniaste zapalenie kłębuszków nerkowych, guzkowe zapalenie
→
tętnic
miejscowa choroba kompleksów immunologicznych (odczyn Arthusa)
→
/Robbins s. 132/
•
ograniczona martwica tk. wywołana ostrym zapaleniem naczyń spowodowanym odkładaniem się
kompleksów immunologicznych
•
odczyn uzyskuje się doświadczalnie wstrzykując pod/śródskórnie antygen uprzednio uczulonemu
osobnikowi
•
występuje nadmiar antygenu kompleksy precypitują w miejscu wstrzyknięcia reakcja zapalna
→
→
oraz zmiany jak w chorobie uogólnionej
•
rozwija się w ciągu kilku godzin, szczyt od 4-10 obrzęk i znaczne zmiany krwotoczne, które
→
mogą ulec owrzodzeniu
554. Charakterystyka reakcji nadwrażliwości typu IV, przykłady chorób. /Robbins s. 132/
•
Wywołana jest przez swoiście uczulone limf. T a nie przez przeciwciała
Nadwrażliwość opóźniona (DTH)
→
•
rozpoznawanie (przez limf. CD4+)antygenów białkowych podczas pierwszego narażenia (np. na
prątek gruźlicy) wytworzenie uczulonych limf CD4+ typu Th1, które pozostają w krążeniu przez
→
lata
•
aktywacja kom. pamięci przez kolejną ekspozycję na antygen (przetworzony i zaprezentowany na
APC) wydzielanie cytokin przez limf. Th1:
→
◦
Il-12 wydzielana przez makrofagi po pierwotnej interakcji z prątkiem, prowadzi do
→
różnicowania limf. Th1
◦
INF-gamma najważniejszy mediator DTH, zwiększa zdolność makrofagów od eliminacji
→
szkodliwych czynników
◦
Il-2 powoduje namnażanie limf. T gromadzących się w miejscach DTH
→
◦
TNF i limfotoksyny wywierają wpływ na śródbłonek ułatwiając limfocytom i monocytom
→
wyjście z naczyń (m.in. zwiększają wydz. NO, prostacyklin, Il-8, ekspresję E-selektyny,)
•
główny mechanizm obronny przeciw wielu patogenom wew. kom. (prątki, grzyby, niektóre
pasożyty), może także brać udział w odrzucaniu przeszczepu, proc. immunolog. w chorobach
nowotworowych
zapalenie ziarniniakowe
→
•
szczególna postać DTH występująca w przypadku antygenów przetrwałych i/lub nie
ulegających degradacji
•
pierwotny naciek z limf. T CD4+ jest zastępowany w ciągu 2-3 tygodni przez makrofagi
•
makrofagi wykazują cechy pobudzenia są większe, kwasochłonne (kom. nabłonkowate)
→
pod wpływem cytokin mogą ulegać fuzji wielojądrzaste kom. olbrzymie
→
→
•
ziarniniak skupisko kom. nabłonkowatych otoczone limfocytami, starsze ziarniniaki są
→
otaczane obwódką fibroblastów i tk. łączną
Przykłady gruźlica, kontaktowe zapalenie skóry, odrzucanie przeszczepu
→
cytotoksyczność zależna od limf. T
→
•
uczulone limf. T CD8+ zabijają kom. docelowe posiadające antygen. (prezentowany przez
cząsteczki MHC klasy I)
•
cytotoksyczne limf. T (CTL) odpowiedzialne są za utrzymanie prawidłowej odporności p/wirusowej
•
CTL zabijają kom poprzez:
1. perforyny-granzymy (perforyny dziurawią błonę napływ wody, granzymy po wniknięciu do
→
kom. wywołują apoptozę
2. wiązanie Fas-FasL wywołanie apoptozy
→
555. Uogólniona choroba kompleksów immunologicznych.
Patrz pytanie 553
556. Odczyn Arthusa.
Patrz pytanie 553
557. Nadwrażliwość opóźniona i zapalenia ziarniniakowe. .
Patrz pytanie 554
558. Odrzucenie przeszczepu zależne od komórek T. /Robbins s. 134/
•
u osoby bez upośledzonej odporności zachodzi w ciągu 10-14 dni, głównie w następstwie
odpowiedzi zależnej od komórek (mechanizmy DTH i CTL), biorca rozpoznaje i odpowiada na MHC
dawcy pośrednio lub bezpośrednio:
rozpoznawanie pośrednie limfocyty T CD4+ gospodarza rozpoznają HLA dawcy zaprezentowane przez
→
APC pobudzenie głównie szlaków DTH
→
rozpoznawanie bezpośrednie gospodarz odpowiada przeciw HLA bezpośrednio obecnym na komórkach
→
dawcy. Limfocyty T CD4+ są pobudzane do namnażania i produkcji cytokin przez rozpoznawanie
cząsteczek MHC klasy II dawcy odpowiedź DTH. Limfocyty T CD 8+ dzięki kostymulacji przez APC i limf.
→
T CD4+ różnicują się w CTL
•
dojrzałe CTL powodują lizę kom. w tk. śródmiąższowej i śródbłonka zakrzepica i niedokrwienie
→
przeszczepu
•
limf. T CD4+ wydzielają cytokiny wzrost przepuszczalności naczyń nagromadzenie limfocytów
→
→
i makrofagów odpowiedź DTH niedokrwienie tkanki
→
→
559. Odrzucenie przeszczepu wywołane przez przeciwciała. /Robbins s. 135/
•
p/ciała anty-HLA powodują odrzucanie równoległe z zależnym od limf. T
•
głównym celem są śródbłonki uszkodzenie (wtórnie zakrzepica) przez dopełniacz, kompleksy
→
immunologiczne bądź ADCC
•
uszkodzeniu towarzyszy agregacja płytek oraz wykrzepianie
•
histologicznie przypomina zapalenie naczyń w t. III nadwrażliwości
•
odrzucanie nadostre u biorcy obecne są wytworzone wcześnie p/ciała (np. u wieloródek),
→
występuje w ciągu kilku minut/godzin po przeszczepie
560. Nadostre odrzucenie przeszczepu - zmiany patomorfologiczne. /Robbins s. 135/
•
Nerka szybko staje się sina, cętkowana i wiotka, zamiast moczu wydzielane jest kilka kropel
krwistego płynu
•
histo zapalenie tętnic i tętniczek, zakrzepica naczyń oraz martwica niedokrwienna
→
spowodowana wiązaniem uprzednio wytworzonych p/ciał
•
w ścianie wszystkich tętnic i tętniczek występuje martwica włóknikowata a także zwężenie lub
całkowite zamknięcie światłą przez odkładające się złogi włóknika i resztki kom.
•
występowanie <0,4% przeszczepów
561. Ostre odrzucenie przeszczepu - zmiany patomorfologiczne. /Robbins s. 136/
•
U biorcy z prawidłową odpornością w ciągu kilku dni/tygodni, przy odpowiedniej immunosupresji
po kilku miesiącach/latach
•
udział mechanizmów komórkowych jak i humoralnych
ostre odrzucanie komórkowe
→
•
w czasie pierwszych miesięcy po przeszczepie objawy niewydolności nerek
→
•
obfite śródmiąższowe nacieki z limf. T CD4+ i CD8+ oraz obrzęk i zmiany krwotoczne
•
kom. jednojądrzaste uszkadzają cewki (powodując martwicę) a także śródbłonek (endothelitis)
•
cyklosporyna (stosowana do obniżenia odporności) jest nefrotoksyczna i powoduje powstawanie
tętniczkowych szklistych złogów
•
leczenie zwiększenie immunosupresji
→
zapalenie naczyń w ostrym odrzucaniu (odrzucanie humoralne)
→
•
p/ciała powodują zmartwiające (nekrotyzujące) zapalenie naczyń z martwicą śródbłonka,
naciekami z granulocytów obojętnochłonnych, złogami p/ciał, dopełniacza oraz włóknika a także z
obecnością zakrzepicy masywna martwica miąższu nerki
→ → →
•
zap. naczyń może także przyjmować łagodniejszą formę znaczne pogrubienie bł. wewnętrznej
→
na skutek proliferacji fibroblastów, miocytów, piankowatych makrofagów zwężenie tętniczek
→
→
zawały lub zanik kory nerek
562. Przewlekle odrzucenie przeszczepu - zmiany patomorfologiczne. /Robbins s. 137/
•
pojawia się późno (miesiąca/lata) po przeszczepie i klinicznie objawia się narastającym w ciągu 4-
6 miesięcy stężeniem kreatyniny.
•
zdominowane jest przez zmiany naczyniowe, włóknienie tk. śródmiąższowej oraz utratę miąższu
nerki
•
w błonie wewnętrznej tętnic i tętniczek namnażanie m. gładkich oraz synteza macierzy
→
pozakomórkowej
•
ostatecznie zmiany prowadzą do zmniejszenia przepływów naczyniowych niedotlenienie nerek
→
utrata lub szkliwienie kłębuszków, włóknienie śródmiąższowe oraz zanik cewek
→
563. Metody zwiększenia przeżywalności przeszczepu. /Robbins s. 138/
•
Lepsze dobieranie dawcy i biorcy dobór w zakresie MHC klasy II daje lepsze wyniki niż jedynie
→
w zakresie MHC klasy I (przy zgodności MHC klasy II limf. T CD4+ nie są pobudzane)
•
immunosupresja azatiopryna, kortykosteroidy, cyklosporyna (hamując prod. Il-2 spowalnia
→
odpowiedź zależną od limf. T), globuliny antylimfocytarne, p/ciała monoklonalne
•
immunosupresja zwiększa ryzyko: chłoniaków wywołanych przez EBV, raków płaskonabłonkowych
wywołanych przez HPV, mięsaka Kaposiego
564. Przeszczepianie allogenicznych komórek hematopoetycznych. /Robbins s. 138/
•
Sposób leczenia niektórych złośliwych rozrostów w układzie krwiotworzenia
•
krwiotwórcze kom. pnia są uzyskiwane ze szpiku dawcy lub z krwi obwodowej po ich mobilizacji
ze szpiku poprzez podanie hematopoetycznych czynników wzrostu. Gospodarz otrzymuje duże
dawki chemioterapii w celu zniszczenia kom. nowotworowych lub przygotowania miejsca do
zasiedlenia (w niedokrwistości aplastycznej)
powikłania:
1.
odrzucanie allogenicznego przeszczepu szpiku kostnego zależne od limt. T i kom. NK
→
•
allogeniczne kom. nie są w stanie uruchomić rec. hamujących na kom. NK
2.
GVHD
•
występuje gdy kompetentne kom. są przeczepione do biorców limfocyty ze szpiku dawcy
→
rozpoznają tkankę biorcy jako obcą aktywacja limf. T CD4+ i CD8+ DTH i CTL
→
→
•
ostra postać GVHD występuje w ciągu dni/tygodni po przeszczepie powodując martwicę
śródbłonka w: wątrobie, skórze i jelitach zniszczenie małych przewodów żółciowych
→
(żółtaczka), owrzodzenia śluzówki jelita (krwista biegunka), uogólnione zaczerwienienie skóry
•
przewlekła postać GVHD może pojawić się po ostrej fazie lub rozpocząć się podstępnie
→
→
zmiany skórne przypominające twardzinę uogólnioną
•
ryzyko GVHD można minimalizować poprzez dobór w zakresie HLA lub zmniejszenie ilości
limfocytów T u dawcy przed przeszczepem
565. Choroby autoimmunizacyjne – jednonarządowe i układowe. /Robbins s. 139/
1)
jeden narząd lub typ komórek
•
zapalenie tarczycy Hashimoto
•
autoimmunizacyjna niedokrwistość hemolityczna
•
autoimmunizacyjne zap. żołądka z niedokrwistością złośliwą
•
autoimmunizacyjne zap. opon i mózgu
•
autoimmunizacyjne zap. jąder
•
autoimmunizacyjna małopłytkowość
•
zespół Goodpasture'a
•
cukrzyca t. I
•
miastenia
•
choroba Gravesa
2)
układowe
•
SLE
•
RZS
•
zespół Sjogrena
•
zespół Reitera
566. Tolerancja immunologiczna - definicja, przykłady. /Robbins s. 140/
•
stan, w którym jednostka nie jest zdolna do wywołania odpowiedzi immunologicznej przeciw
wybranym antygenom
tolerancja centralna usuwanie limf. B i T reagujących z własnymi antygenami w czasie ich
→
→
dojrzewania
tolerancja obwodowa reagujące na własne antygeny limf. T, które uniknęły apoptozy są potencjalnie
→
→
bardzo niebezpieczne dlatego są unieszkodliwiane:
•
anergia przetrwałe unieczynnienie limfocytów. Jest wywołane zetknięciem się z antygenem
→
w szczególnych warunkach brak kostymulacji (np. przez cząsteczki B7) anergia.
→
→
Ekspresja cząsteczek kostymulujących jest słaba w wielu tkankach prawidłowych co
zapobiega autoimmunizacji
•
śmierć komórki wywołana aktywacją apoptoza aktywowanych limfocytów T przez układ Fas-
→
FasL
•
regulatorowe limf. T wydzielane przez nie cytokiny (np. Il-10, TGF-beta) hamują limf. T
→
567. Zakażenia w autoimmunizacji. /Robbins s. 144/
•
wirusy i inne drobnoustroje, zwłaszcza bakterie (paciorkowce, Klebsiella) mogą posiadać epitopy
reagujące krzyżowo z antygenami własnymi gospodarza
•
antygeny drobnoustrojów i autoantygeny mogą łączyć się tworząc struktury immunogenne lub
omijać tolerancję limf. T
•
niektóre wirusy (np. EBV) i prod. bakteryjne są nieswoistymi mitogenami dla limf. B lub T mogą
→
wzbudzać tworzenie poliklonalnych autoprzeciwciał i/lub przełamywać anergię limf. T
•
zakażenie drobnoustrojami martwica tkanki i zapalenie zwiększenie ekspresji cząsteczek
→
→
kostymulujących przełamanie anergii limf. T
→
•
miejscowy odczyn zapalny może ułatwiać prezentowanie ukrytych antygenów rozszerzanie
→
epitopów