1 

 

oprac. Justyna Kowalczyk 

Etyka opisowa 

4 ćwiczenia – 24.XI.2009 

dr A. Stoiński 

 
 

Tekst: „Podstawy nauki o moralności” – M. Ossowska 
 
 

I.

 

Społeczne uwarunkowania norm moralnych 

1.

 

Car co służy czyimś interesom                       moralność, normy moralne 

2.

 

odpowiedź na potrzeby społeczeństwa  
 
 

 

1.

 

Sformułował je Platon w 2 dialogach: „Gorgiasz” i „Kalikles”; twierdził, że 
moralność  służy  interesom  słabych  i  uciskanych,  np.  „nie  zabijaj”; 
Trazymach 

  moralność  jest  wyrazem  interesów  słabszych;  Marus 

 

moralność  jest  wyrazem  klas  posiadających  oraz  podobnie  uważają 
feministki; np. treści przekazywane – „czcij ojca swego…” 

2.

 

Czy  moralność  jest  odpowiedzią  na  potrzeby  społeczeństwa? 

  wg 

Ossowskiej, każda norma może być uznana za taką odpowiedź przy scaleniu 
potrzeb;  alkoholizm  –  gdyby  nie  był  wyrazem  potrzeby  to  powstałby  takie 
normy  zakazujące  picia  alkoholu  lub  nakazujące  jego  spożywanie;  np. 
kodeks rycerski lub wendetta; 

 

II.

 

Czynniki kształtujące moralność społeczną; 

1.  

Wpływ środowiska fizycznego

 – np. gleba, klimat, zmiany pór roku lub ich brak, 

klęski głodu, stabilny klimat jak w Amazonii, 

2.  

Czynniki  biologiczne

  –  np.  rasa,  płeć  –  kobiety  nastawione  są  bardziej 

opiekuńczo a mężczyźni zasadniczo 

3.  

Czynniki demograficzne

 – np. gęstość zaludnienia, wielkość grup społecznych, 

długość  życia,  wielopokoleniowość,  proporcja  płci,  wielkość  rodzin, 
mobilność, 

4.  

Wieś / miasto 

5.  

Czynniki  ekonomiczne

  –  np.  sposoby  zdobywania  i  zatrzymywania  rzeczy; 

zanikają  cnoty  –  np.  heroizm,  które  są  zastępowane  mniejszymi;  zanik  etosu 
chłopskiego,  mieszczańskiego;  silna  uniwersalizacja  etosu;  niedocenianie 
standardów    życia  np.  branie  rat;  przebudowa  sposobu  ukształtowania 
charakteru 

6.  

Pozycja społeczna

 – etos zależny od społeczeństwa 

7.  

Ustrój społeczny

 – inne ustawy wymagające innych cnót, zachowań