Kości obręczy kończyny górnej
Kości obręczy kończyny górnej :
- obojczyk
- łopatka
-----------------------------------------------------------------------------------------------------
1. Obojczyk
Wygięty jest na kształt litery S. Wyróżniamy na nim : część środkową i 2 końce (przyśrodkowy i
boczny).
- część środkowa - pow. górna obojczyka jest gładka i służy jako pole przyczepu dla mięśni. Dolna
pow. chropowata jako pole przyczepu dla więzadła. Na dolnej pow. leży guzek stożkowy i kresa
czworoboczna – są miejscem przyczepu więzadła kruczo- obojczykowego. Pośrodku znajduje się
otwór odżywczy.
- koniec przyśrodkowy (mostkowy) zgrubiały, pokryty trójkątną i nieco siodełkowatą pow. stawową
mostkową, która przylega do wcięcia obojczykowego mostka
- koniec boczny (barkowy) jest spłaszczony i zakończony wypukłą pow. staw. barkową,
przeznaczoną do poł. z wyrostkiem bark. Łopatki
2. Łopatka
Kość płaska trójkątnego kształtu, przylega do tylnej ściany klatki piersiowej, łączy się stawowo z
obojczykiem i kością ramienną. Wyróżniamy na niej 2 pow. 3 brzegi i 3 kąty.
- pow. przednia (żebrowa) lekko wklęsła, kilka kres mięśniowych, do których przymocowuje się
mięsień podłopatkowy. Zagłębienie pow. to dół podłopatkowy.
- pow. tylna (grzbietowa) wypukła, przedzielona grzebieniem łopatki na 2 doły : dół
nadgrzebieniowy (górny, mniejszy), dół podgrzebieniowy (dolny, większy, płytszy)
- grzebień łopatki – występ. na brzegu przyśr. łopatki. Zakończony dużym wyrostkiem łopatki.
Posiada również pow. staw. wyrostka barkowego dla poł. z obojczykiem
- brzeg przyśrodkowy – cienki, długi
- brzeg górny – cienki, ostry, występ. małe wcięcie łopatki i otwór dla przejścia nerwu
nadłopatkowego. Od górnego brzegu łopatki odchodzi wyrost. kruczy, który zagina się haczykowato
- brzeg boczny – najgrubszy, przechodzi w wydrążenie stawowe, które tworzy panewkę stawu
ramiennego, poniżej wydrąż. znajduje się guzek podpanewkowy, powyżej – nadpanewkowy. Tutaj
znajdują się kąty – dolny, górny i boczny.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------
Kości kończyny górnej :
- kość ramienna
- kości przedramienia (łokciowa, promieniowa)
- kości ręki (nadgarstka, śródręcza, palców)
1. Kość ramienna
Składa się z : trzonu, nasady bliższej, nasady dalszej
Nasada bliższa – posiada głowę kości ramiennej pokrytą pow. stawową. Posiada szyjkę
anatomiczną. Występ. dwa guzki (mniejszy, większy). Od każdego guzka odchodzi w dół listewka
kostna zwana grzebieniem guzka. Pomiędzy guzkami i grzebieniem jest bruzda międzyguzkowa.
Szyjka chirurgiczna oddziela nasadę bliższą od trzonu kości.
Trzon kości ramiennej – odcinek bliższy (obły), dalszy (trójkątny), występ. 3 brzegi i 3 pow. (brzeg
przedni, przyśrodkowy i boczny. Pow. przednia przyśr., przednia boczna i tylna ). Guzowatość
naramienna znajduje się na pow. przedniej bocznej (chropowate pole) i służy do przyczepu mięśnia
naramiennego. Bruzda nerwu promieniowego – znajduje się na pow. tylnej
Nasada dalsza – szeroka, spłaszczona, składa się z : kłykcia i 2 nadkłykci (bocznego i przyr.). Kłykcie
służą do przyczepu licznych mięśni i więzadeł. Kłykieć kości ramiennej podzielony jest bruzdą na
bloczek i na główkę kości ramiennej. Bloczek i główka są pokryte pow. staw. Znajduję się tutaj małe
zagłębienie zwane dołem promieniowym, powyżej bloczka jest większe zagłęb. (dół dziobiasty). Na
stronie tylnej nad bloczkiem znajduje się głęboki dół łokciowy. Na tylnej stronie nadkłykcia jest
bruzda nerwu łokciowego
Kości przedramienia
1. Kość łokciowa
Kość łokciowa jest dłuższa i zajmuje położenie przyśrodkowe (nie zmienia położenia). Składa się z :
nasady bliższej, dalszej i trzonu.
Nasada bliższa – posiada wyrostek łokciowy (tylny, większy), dziobiasty (mniejszy), wcięcie
bloczkowe (ograniczone przez wyrostki, którą pokryta jest pow. staw.). Na wyrostku dziobiastym
znajduje się wcięcie promieniowe, pod wyrostkiem dziobiastym – guzowatość kości łokciowej
Trzon – w przekroju kształt trójkątny, wyróżniamy 3 brzegi (przedni, tylny, międzykostny), 3 pow.
(przednia, przyśrodkową, tylną). Brzegi oddzielają pow.
Nasada dalsza – głowa kości łokciowej, która przedłuża się w wyrostek rylcowaty. Głowę pokrywa
obwód stawowy, zakończona jest pow. dla poł. z chrząstką.
2. Kość promieniowa
Posiada : nasadę bliższą, trzon, nasadę dalszą.
Nasada bliższa – głowa, na której są 2 pow. (wklęsła – dołek stawowy głowy, wypukła – tworzy
obwód stawowy głowy kości promieniowej). Głowa oddzielona jest od trzonu szyjką. Poniżej szyjki
znajduje się guzowatość kości promieniowej (tutaj przymocowuje się ścięgno mięśnia dwugłowego).
Trzon – w przekroju kształt trójkątny, posiada 3 brzegi (przedni, tylny, międzykostny). Brzegi
ograniczają pow. (przednią – brzeg przedni i międzykostny, boczną – przedni i tylny, tylną – tylny i
międzykostny). Pośrodku znajduje się guzowatość mięśnia nawrotnego.
Nasada dalsza –jest nieco spłaszczona w części bocznej, przechodzi w wyrostek rylcowaty. Nasada
posiada wcięcie łokciowe służące do poł. z obwodem staw. Głowy kości łokciowej.
Kości ręki (27 kości)
1. Kość nadgarstka
Są ułożone w 2 szeregach po 4 w każdym (szereg bliższy o sz. dalszy)
Szereg bliższy – licząc od kciuka kości : łódeczkowata, księżycowata, trójgraniasta, grochowata
Szereg dalszy – czworoboczna większa, czworoboczna mniejsza, główkowata, haczykowata
Kości nadgarstka to kości krótkie. Na każdej z nich (oprócz grochowatej) są pow.: bliższa, dalsza,
przyśrodkowa, boczna, dłoniowa, grzbietowa. Po stronie dłoniowej znajduję się bruzda
nadgarstkowa, która ma wyniosłości
(boczną – promieniową, przyśrodkową – łokciową), tutaj przymocowuje się więzadło zwane
troczkiem zginaczy.
Przebiega również kanał nadgarstka (przechodzi ścięgno mięśnia zginaczy palców i nerw).
2. Kość śródręcza
Jest ich 5 i są to kości długie. Wyróżniamy : nasadę bliższą (podstawa kości), trzon, nasada dalsza
(głowa)
Na podstawie każdej kości znajduje się pow. staw. (służy do poł. stawowego z odpowiednią kością).
Trzony kości śródręcza są przewężone i nieco wygięte. Tutaj znajdują się również 4 przestrzenie
międzykostne. Nasada dalsza to głowa, która pokryta jest pow. stawową
3. Kości palców
Są to paliczki : kciuk (I) posiada dwa paliczki (bliższy i dalszy), II – V – posiadają trzy paliczki
( bliższy, środkowy, dalszy ). Paliczek posiada podstawę, trzon i nasadę dalszą. W paliczkach
dalszych znajduje się guzowatość paliczka dalszego. Na podstawach i głowach są pow. staw.
Nazwy palców : I – kciuk, II – wskazujący, III – środkowy, IV – obrączkowy, V – mały. Trzeszczki –
małe kosteczki, są dwie po stronie promieniowej i łokciowej głowy kości śródręcza.
----------------------------------------------------------------------------------
Połączenia kończyny górnej
1. Połączenia obręczy kończyny górnej
2. Połączenia kończyny górnej wolnej
1. Połączenia obręczy kończyny górnej
Stawy i więzozrosty obręczy kończyny górnej :
- staw mostkowo – obojczykowy
- staw barkowo – obojczykowy
- więzozrosty łopatki
Staw mostkowo – obojczykowy – jest stawem łączącym obręcz kończyny górnej z kośćcem
kończyny górnej. Występ. pow. staw. : pow. staw. końca mostkowego obojczyka oraz wcięcie
obojczykowe mostka.
Pow. mają kształt siodełkowaty i nie przylegają do siebie. Między pow. znajduje się krążek stawowy
(zbud. Z chrząstki włóknistej). Tu również znajduje się torebka stawowa (gruba i odporna na
zerwanie). Więzadła staw. są silne : więzadło mostkowo – obojczykowe przednie i tylne, więzadło
międzyobojczykowe, więzadło żebrowo – obojczykowe.
Jest to staw kulisty, wieloosiowy. Zakres ruchów w tym stawie jest dość ograniczony.
Staw barkowo – obojczykowy – łączy obojczyk z łopatką. Utworzony jest przez pow. staw. barkową
obojczyka oraz przez pow. staw wyrostka barkowego łopatki. W jamie stawu znajduje się krążek
staw. (zbud. z chrząstki włóknistej). Torebka staw. jest dość luźna, wzmacniają ją więzadła (1.
barkowo – obojczykowe, 2. więzadło kruczo – obojczykowe). Zakres ruchów w tym stawie jest
ograniczony.
Więzozrosty łopatki
1. więzadło kruczo – barkowe – silne, szerokie, czworokątne, rozpięte nad stawem ramiennym, łączy
wyr. Barkowy i kruczy łopatki. Więzadło to wraz z wyrostkami tworzy sklepienie stawu ramiennego.
2. więzadło poprzeczne łopatki górne – jest rozpięte nad wcięciem łopatki, zamyka otwór przez
który biegnie nerw
2. Połączenia kończyny górnej wolnej|
- staw ramienny
- staw łokciowy
- błona międzykostna
- staw promieniowo – łokciowy dalszy
- stawy ręki
Staw ramienny – łączy kończynę górną wolną z jej obręczą. Tutaj znajduje się pow. staw. głowy
kości ramiennej
(pokryta jest chrząstką szklistą) – ta pow. stanowi ½ całej pow. Wyróżniamy panewkę staw.
(utworzona przez wydrążenie stawowe łopatki, pokryte chrząstką szklistą grubą). Jest tu również
obrąbek staw. (utrwala ruchy w stawie). Torebka staw. przyczepia się do szyjki anatomicznej. W
torebce znajduje się otwór (tutaj biegnie ścięgno początkowe głowy). Torebkę wzmacniają
więzadła :
- więzadło kruczo – ramienne – silne, płaskie, biegnie od podstawy wyr. kruczego do obu guzków
kości ramiennej. Więzadło to dźwiga ciężar zwisającego ramienia.
- więzadło obrębkowo – ramienne – przebiega w głębokiej warstwie torebki staw. Składa się z 3
pasm.
Staw ramienny to staw prosty, kulisty, wieloosiowy.
Wykonujemy ruchy :
- odwodzenia i przywodzenia
- unoszenie ramienia do przodu (zginanie) i do tyłu
- nawracanie i odwracanie dookoła osi podłużnej
Staw łokciowy – to staw złożony z 3 poł. objętych wspólną torebką staw.
Połączenia : część ramienno – łokciowa, ramienno – promieniowa, promieniowo – łokciowa
Staw łokciowy tworzą 3 pary pow. staw. :
- pow. staw. bloczka kości ramiennej i wcięcie bloczkowe kości łokciowej
- pow. staw. główki kości ramiennej i dołek stawowy głowy kości promieniowej
- wcięcie promieniowe kości łokciowej wraz z obwodem staw. głowy kości promieniowej
Torebka staw. w stawie łokciowym jest obszerna i cienka. Wzmacniają ją więzadła :
- więzadło poboczne promieniowe – rozpoczyna się na nadkłykciu bocznym kości ramiennej i
przymocowuje się na wysokości szyjki kości promieniowej
- więzadło pierścieniowate – przyczepia się do przedniego i tylnego brzegu wcięcia promieniowego
kości łokciowej
- więzadło czworokątne – znajduje się między dolnym brzegiem wcięcia promieniowego kości
łokciowej a szyjką kości promieniowej.
Staw łokciowy jest to staw typu zawiasowo – obrotowego. O dwóch osiach ruchu
Błona międzykostna – jest to mocna blaszka włóknista, rozpięta między brzegami międzykostnymi
kości promieniowej i łokciowej. Ma duże znaczenie jako czynnik hamujący podłużne przesuwanie się
kości promieniowej w stosunku do kości łokciowej.
Stawy ręki – ręka zawdzięcza swoją ruchomość licznym stawom
- staw promieniowo – nadgarstkowy – staw bliższy ręki, łączy kość promieniową i krążek stawu
promieniowo – łokciowego z 3 kośćmi szeregu bliższego nadgarstka. W stawie występ. : panewka
staw., więzadła międzykostne nadgarstka, torebka staw. (luźna i obszerna). Jest to staw złożony,
eliptyczny, dwie osie ruchu.
- staw śródnadgarstkowy – staw dalszy ręki, łączy szereg bliższy z szeregiem dalszym kości
nadgarstka, torebka staw. jest napięta (po stronie dłoniowej, luźna po stronie grzbietowej). Kości są
połączone ze sobą więzadłami międzynadgarstkowymi międzykostnymi.
-
stawy międzynadgarstkowe – występ. w obrębie szeregu bliższego i dalszego nadgarstka i łączą
przylegające do siebie kości.
- stawy nadgarstkowo – śródręczne – są utworzone przez pow. staw. dalsze każdej kości szeregu
dalszego nadgarstka, oraz przez pow. staw. bliższe podstaw kości śródręcza
- staw nadgarstkowo – śródręczny kciuka – jest to staw odrębny, należy do stawu typu
siodełkowego, ruchy w tym stawie odbywają się wokół 2 głównych osi. Jedna oś ustawiona w
kierunku dłoniowo – grzbietowym (odwodzenie i przywodzenie kciuka). Druga oś biegnie w kierunku
promieniowo – łokciowym (poprzecznie).
Dookoła niej odbywają się ruchy przeciwstawiania kciuka.
- stawy międzyśródręczne – 3 stawy, a tworzą je zwrócone ku sobie pow. staw. podstaw. od 2-5
kości śródręcza.
W stawie tym występ. więzadła, które wzmacniają stawy ręki : więzadło poboczne promieniowe
nadgarstka, więzadło poboczne łokciowe nadgarstka, więzadło promieniowo – nadgarstkowe
dłoniowe,
więzadło promieniowo – nadgarstkowe grzbietowe, więzadło łokciowo – nadgarstkowe dłoniowe.
Więzadła te napinają się w ruchach zgięcia grzbietowego bądź dłoniowego ręki.
- stawy śródręczno – paliczkowe – od II-V czynnościowo odpowiadają stawom kulistym. Wypukłą
pow. staw. tworzą głowy kości śródręcza. Wklęsłą – dołki staw. położone na podstawie. W stawach
tych można wykonać ruchy zginania i prostowania wokół osi oraz ruch odwodzenia.
- stawy międzypaliczkowe – łączą ze sobą paliczki każdego palca. W kciuku występuje tylko jeden
staw międzypaliczkowy. Od II-V znajdują się po 2 takie stawy. Torebkę wzmacniają więzadła
poboczne. Są to stawy zawiasowe