background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 

 

 
 
 

MINISTERSTWO EDUKACJI 
            NARODOWEJ 

 

 
 
 
 

Marek Olsza 
 
 
 
 
 
 

Montaż instalacji z rur miedzianych 713[04].Z1.04 

 
 
 

 
 
Poradnik dla nauczyciela 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Wydawca  

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy 
Radom  2006 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

Recenzenci: 
mgr inż. Robert Wanic 
mgr inż. Janusz Rudolf

  

 

 
 
 
Opracowanie redakcyjne: 
mgr inż. Marek Olsza 
 
 
 
Konsultacja: 
mgr Janusz Górny 

 
 
 

 

Poradnik  stanowi  obudowę  dydaktyczną  programu  jednostki  modułowej  713[04].Z1.04 

Montaż  instalacji  z  rur  miedzianych  w  modułowym  programie  nauczania  dla  zawodu  monter 
systemów rurociągowych. 
 

 
 

 

 

 
 

 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
Wydawca 

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom  2006

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

SPIS  TREŚCI 

 

1. Wprowadzenie 

2. Wymagania wstępne 

3. Cele kształcenia 

4. Przykładowe scenariusze zajęć 

5. Ćwiczenia 

12 

5.1. Charakterystyka elementów instalacji z rur miedzianych 

12 

5.1.1. Ćwiczenia 

12 

5.2. Przygotowanie rur miedzianych do instalacji 

15 

5.2.1. Ćwiczenia 

15 

5.3. Połączenia rur miedzianych 

19 

5.3.1. Ćwiczenia 

19 

5.4. Montaż instalacji 

22 

5.4.1. Ćwiczenia 

22 

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia 

 

 

 

 

 

 

 

 

26 

7. Literatura 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

36 

 
 
 
 
 
 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 

1.  WPROWADZENIE 

 

Przekazujemy  Państwu  Poradnik  dla  nauczyciela,  który  będzie  pomocny  w  prowadzeniu  zajęć 

dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie monter systemów rurociągowych 713[04]. 

W poradniku zamieszczono: 

− 

wymagania  wstępne,  wykaz  umiejętności  i  wiedzy,  jakie  uczeń  powinien  mieć  już 
opanowane,  

− 

cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje w czasie zajęć, 

− 

przykładowe scenariusze zajęć, 

− 

przykładowe  ćwiczenia  ze  wskazówkami  do  realizacji,  zalecanymi  metodami  nauczania–
uczenia oraz środkami dydaktycznymi, 

− 

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego, 

− 

literaturę. 

Wskazane  jest,  aby  zajęcia  dydaktyczne  były  prowadzone  różnymi  metodami  ze 

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania. 

Formy  organizacyjne  pracy  uczniów  mogą  być  zróżnicowane,  począwszy  od  samodzielnej 

pracy uczniów do pracy zespołowej. 

W  podrozdziałach  Poradnika  dla  ucznia  pt.  Materiał  nauczania  treści  kształcenia  zostały 

omówione  w  sposób  ogólny.  Podany  zasób  wiadomości    różnych  zagadnień  powinien  być 
wystarczający  dla  każdego  przyszłego  montera  systemów  rurociągowych.  Szczegółowe 
wiadomości uczeń będzie poznawał na zajęciach.  

Nauczyciel  powinien  być  pomocny  uczniowi  przy  doborze  treści  nauczania,  wskazując 

zagadnienia,  zarówno  te  szczególnie  ważne,  jak  i  pomocnicze  –  potrzebne  w  wykonywaniu 
czynności, określonych zawodem montera systemów rurociągowych. 

Pomocne  w  prowadzeniu  zajęć  mogą  okazać  się  zestawy  pytań  zamieszczonych  

w  Poradniku  dla  ucznia,  w  podrozdziałach  pt.  Pytania  sprawdzające,  z  których  uczeń  może 
wykorzystać w dwojaki sposób, a mianowicie może: 

− 

zapoznać  się  z  pytaniami  przed  przystąpieniem  do  pracy  z  podrozdziałem  Materiał 
nauczania  –  poznając  w  ten  sposób  wymagania  wynikające  z  potrzeb  zawodu,  a  po  
opanowaniu  wskazanych  treści  odpowiedzieć  na  zadane  pytania,  by  sprawdzić  stan  swojej 
gotowości do wykonywania ćwiczeń, 

− 

zapoznać  się  z  pytaniami  i  odpowiedzieć  na  pytania  po  pracy  z  podrozdziałem  Materiał 
nauczania – sprawdzając w ten sposób stan swojej gotowości do wykonywania ćwiczeń. 

W  Poradniku  dla  ucznia  podano  po  kilka  propozycji  ćwiczeń  do  każdej  części  materiału 

nauczania,  sformułowanych  w  różny  sposób.  Te  same  ćwiczenia  zamieszczone  zostały  
w Poradniku dla nauczyciela.  

Nauczyciel  może  zlecić  wykonanie  wszystkich  ćwiczeń  lub  wybierać  określone  ćwiczenia 

i przeprowadzić je: 

− 

zgodnie z podanymi wskazówkami, 

− 

na stanowisku wyposażonym w podane środki dydaktyczne. 
Nauczyciel może również przedstawić swoje propozycje i przeprowadzić ćwiczenia. 

Po  wykonaniu  zaplanowanych  ćwiczeń  uczeń  ma  możliwość  sprawdzenia  poziomu  swoich 

postępów, odpowiadając na pytania podane w podrozdziale Sprawdzian postępów. 

Uczeń powinien w tym celu samodzielnie: 

− 

przeczytać pytania i udzielić na nie odpowiedzi, 

− 

zakreśla odpowiedź, wstawiając X w miejscu pod słowem tak lub nie. 

Podobne  czynności  wykonuje  nauczyciel,  obserwując  zachowania  ucznia,  sprawdza  jego 

umiejętności  i  wiedzę  zawodową.  Po  dokonaniu  przeglądu  zakreślonych  odpowiedzi,  określa 
pytania,  na  które  uczeń  nie  potrafił  odpowiedzieć  prawidłowo.  Zakreślenia  pod  zapisem  NIE 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

wskazują  luki  w  wiedzy  ucznia,  informują  również,  jakich  treści  jeszcze  dobrze  nie  poznał. 
Oznacza to, że uczeń musi nauczyć się tych treści.  

Poznanie  przez  ucznia  określonej  wiedzy  o  magazynowaniu,  składowaniu  i  transporcie 

materiałów  stosowanych  do  budowy  rurociągów    będzie  stanowiło  dla  nauczyciela  podstawę 
przeprowadzenia 

sprawdzianu 

poziomu 

opanowania 

wiadomości 

ukształtowanych 

umiejętności.  W  tym  celu  nauczyciel  może  posłużyć  się  zamieszczonymi  w  rozdziale 
6 zadaniami testowymi.  

W tym rozdziale podano również: 

− 

klucz odpowiedzi,  

− 

instrukcję  dla  nauczyciela,  w  której  omówiono  czynności  nauczyciela  podczas 
przeprowadzania sprawdzianu, 

− 

instrukcję  dla  ucznia,  w  której  omówiono  czynności  ucznia  podczas  przeprowadzania 
sprawdzianu, 

− 

przykładową  kartę  odpowiedzi,  w  której,  w  odpowiednich  miejscach  uczeń  wpisuje 
odpowiedzi na pytania. 

W  procesie  sprawdzania  i  oceniania  poziomu  osiągnięć  uczniów,  można  stosować 

sprawdziany  ustne  i  pisemne,  obserwację  czynności  ucznia  podczas  realizacji  zadań,  testów 
sprawdzających z zadaniami praktycznymi. 

Zaleca  się  prowadzenie  badań  diagnostycznych,  kontroli  bieżącej  i  końcowej.  W  ocenie 

końcowej,  która  jest  prowadzona  na  zakończenie  realizacji  programu  jednostki  modułowej, 
należy  zastosować  pomiar  dydaktyczny.  Wiadomości  teoretyczne  niezbędne  do  realizacji 
czynności  praktycznych  mogą  być  sprawdzone za pomocą testów osiągnięć. Zadania w teście są 
otwarte (krótkiej odpowiedzi) lub zamknięte (wyboru wielokrotnego). 

Kontrolę poprawności wykonania zadań należy prowadzić w trakcie i po realizacji ćwiczeń.  

W ocenianiu osiągnięć uczniów należy uwzględnić: 

− 

wynik  sprawdzianu  opanowania  umiejętności  powinien  mieć  charakter  alternatywny,  co 
oznacza, że uczeń umie lub nie umie poprawnie wykonać ćwiczenia,  

− 

może  być  różny  poziom  opanowania  umiejętności;  ćwiczenie  może  być  wykonane  szybciej 
lub wolniej, bezbłędnie lub z błędem zauważonym i poprawionym przez ucznia. 

Podstawą  uzyskania  przez  ucznia  pozytywnej  oceny  jest  między  innymi  poprawne  wykonanie 
ćwiczeń, zaproponowanych w programie jednostki modułowej. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Schemat układu jednostek modułowych 

 
 
 
 
 
 
 
 

713[04].Z1 

Technologia montażu systemów rurociągowych 

713[04].Z1.01 

Prace przygotowawczo- zakończeniowe 
przy montażu systemów rurociągowych 

713[04].Z1.02 

Montaż instalacji z rur stalowych 

713[04].Z1.03 

Montaż rurociągów stalowych 

713[04].Z1.04 

Montaż instalacji z rur miedzianych 

713[04].Z1.05 

Montaż rurociągów żeliwnych, 

kamionkowych i betonowych 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

2. WYMAGANIA  WSTĘPNE 

 

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć: 

− 

rozróżniać rodzaje rurociągów, 

− 

rozróżniać elementy konstrukcyjne rurociągów, 

− 

odróżniać technologie wykonania rurociągów różnego typu, 

− 

przestrzegać zasad bezpiecznej pracy,  przewidywać i zapobiegać zagrożeniom, 

− 

stosować procedury udzielania pierwszej pomocy osobom poszkodowanym, 

− 

charakteryzować podstawowe materiały stosowane do budowy rurociągów, 

− 

odczytywać i interpretować rysunki budowlane, 

− 

posługiwać się dokumentacją techniczną, 

− 

wykonywać przedmiary i obmiary robót, 

− 

wykonywać rysunki inwentaryzacyjne, 

− 

organizować stanowiska składowania i magazynowania, 

− 

składować i magazynować podstawowe materiały do budowy rurociągów, 

− 

transportować materiały do budowy rurociągów, 

− 

korzystać z pozatekstowych źródeł informacji, 

− 

wykonywać prace przygotowawczo-zakończeniowe przy montażu rurociągów, 

− 

wykonywać połączenia rur instalacyjnych stalowych metodą spawania gazowego, 

− 

wykonywać połączenia rur stalowych sieciowych metodą spawania elektrycznego, 

− 

montować rurociągi wraz z armaturą z rur stalowych. 

 

 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

3. CELE KSZTAŁCENIA 

 

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:  

− 

wykonać  prace  przy  montażu  instalacji  z  rur  miedzianych  zgodnie  z  obowiązującymi 
przepisami bhp i ochrony ppoż., 

− 

rozróżnić kształtki miedziane, 

− 

przygotować  na  podstawie  wykazu  materiały  potrzebne  do  montażu  instalacji  z  rur 
miedzianych, 

− 

ocenić stan  techniczny rur i łączników miedzianych do  montażu instalacji, 

− 

wykonać cięcie rur miedzianych na określony wymiar, 

− 

przygotować końcówki rur miedzianych do montażu, 

− 

wykonać gięcie rur miedzianych o różnych średnicach, 

− 

przygotować sprzęt do lutowania rur miedzianych, 

− 

wykonać  połączenia  nierozłączne  rur  miedzianych  za  pomocą  lutowania  miękkiego  
i twardego, 

− 

wykonać połączenia rozłączne rur miedzianych, 

− 

zamocować elementy instalacji z rur miedzianych w budynku, 

− 

przeprowadzić instalacje z rur miedzianych różnymi sposobami, 

− 

wykonać kompensatory wydłużeń cieplnych przewodów w instalacji z rur miedzianych, 

− 

wykonać przejścia instalacji z rur miedzianych na instalacje wykonane z innych materiałów, 

− 

posłużyć się instalacyjną dokumentacją techniczną. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ 

 
Scenariusz zajęć 1 

 
Osoba prowadząca ………………………………………………. 
Modułowy program nauczania:  

Monter systemów rurociągowych 713[04] 

Moduł:  Techniczne podstawy budowy rurociągów 713[04].Z1 
Jednostka modułowa:  Montaż instalacji z rur miedzianych 713[04].Z1.04 

Temat: Stanowisko do lutowania rur miedzianych. 

 
Cel  ogólny
:  kształtowanie  umiejętności  organizowania  stanowiska  do  lutowania  rur 

miedzianych. 

 
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:  

− 

dobrać metodę lutowania, biorąc pod uwagę cechy techniczne instalacji, 

− 

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy, 

− 

wykonać połączenie rur miedzianych za pomocą lutowania. 

 
W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe: 

− 

organizowania i planowania pracy, 

− 

pracy w zespole, 

− 

oceny pracy zespołu. 

 
Metody nauczania–uczenia się:  

− 

pokaz,  

− 

ćwiczenia praktyczne, 

− 

dyskusja w grupie. 

 
Formy organizacyjne pracy uczniów: 

− 

praca indywidualna,

 

− 

praca grupowa

 

 
Czas: 180
 minut

 

 
Środki dydaktyczne: 

− 

opis metod lutowania, 

− 

stanowisko do lutowania, 

− 

foliogramy, 

− 

rzutnik pisma, 

− 

literatura zgodnie z punktem 7 poradnika dla nauczyciela. 

 
Przebieg zajęć: 
1.  Sprawy organizacyjne. 
2.  Omówienie celów zajęć. 
3.  Zorganizowanie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia. 
4.  Realizacja zajęć: 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

A. omówienie pojęć:  

− 

należy wyjaśnić pojęcie lutowania miękkiego i twardego, 

− 

uczniowie otrzymują instrukcje lutowania, 

− 

uczniowie pracują indywidualnie, przeglądają instrukcje lutowania twardego i miękkiego.  

 
B
. lutowanie miękkie i twarde: 

− 

wstęp-  należy  zapoznać  uczniów  z  metodami  łączenia  rur  miedzianych  stosowanych  do 
budowy  rurociągów;  wskazać,  jak  należy  dobierać  metody  lutowania,  biorąc  pod  uwagę  
cechy techniczne instalacji, 

− 

uczniowie przygotowują stanowisko do lutowania,  

− 

pracując  w  grupie  uczniowie  wykonują  połączenie  rur  instalacji  miedzianej  za  pomocą 
lutowania miękkiego. 

W trakcie pracy w grupach nauczyciel zwraca uwagę uczniom na przestrzeganie przepisów bhp. 
 
4. Podsumowanie zajęć: 

− 

uczniowie uzasadniają wybór metody lutowania.  

 
5. Ocena poziomu osiągnięć uczniów i ocena ich aktywności.  

− 

nauczyciel  analizuje prace ucznia i stwierdza czy czyni postępy,  

− 

uczniowie prezentują swoje prace, 

− 

uczniowie wspólnie z nauczycielem dokonuje oceny prac. 

 
6. Zakończenie zajęć 
 
Praca domowa 

Odszukaj  w  literaturze  wiadomości  na  temat:  Spawanie  rur  miedzianych.  Na  podstawie 

zgromadzonych informacji sporządź w zeszycie przedmiotowym notatkę. 
 
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach: 

− 

anonimowe  pisemne  wypowiedzi  uczniów  dotyczące  sposobu  prowadzenia  zajęć  
i zdobytych umiejętności. 

 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

10 

Scenariusz zajęć 2 

 
Osoba prowadząca ………………………………………………. 
Modułowy program nauczania:  

Monter systemów rurociągowych 713[04] 

Moduł:  Techniczne podstawy budowy rurociągów 713[04].Z1 
Jednostka modułowa:  Montaż instalacji z rur miedzianych 713[04].Z1.04 

Temat: Połączenia zaciskowe. 

 
Cel ogólny
: kształtowanie umiejętności wykonywania połączeń zaciskowych. 
 
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:
  

− 

wykonać połączenie zaciskowe rur miedzianych.  

 
W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe: 

− 

organizowania i planowania pracy, 

− 

pracy w zespole, 

− 

oceny pracy zespołu. 

 
Metody nauczania–uczenia się

− 

pokaz,  

− 

ćwiczenia praktyczne. 

 
Środki dydaktyczne: 

− 

foliogramy, 

− 

charakterystyka połączeń zaciskowych, 

− 

rzutnik pisma,  

− 

przepisy dotyczące zasad bezpiecznej pracy przy obsłudze urządzeń do zaciskania, 

− 

literatura zgodnie z punktem 7 poradnika dla nauczyciela. 

 
Formy organizacji pracy uczniów
:  

− 

praca w grupach;  

− 

praca indywidualna 

 
Czas trwania zajęć
: 180 minut 
 
Przebieg zajęć: 
 

Lp. 

Ogniwa zajęć 

Czynności nauczyciela 

Czynności uczniów 

Czas 

trwania  

1. 

Stworzenie ładu 
zewnętrznego  
i wewnętrznego 

-  wita uczniów 
-  sprawdza obecność 
-  podaje temat zajęć  
-  przedstawia cele zajęć  

-  witają nauczyciela   
-  podają obecności 
-  zapisują temat zajęć  

w zeszytach  

12 min. 

2. 

Opracowanie nowego 
materiału 

-  przypomina zagadnienia  

z ostatnich zajęć 

-  rozpoczyna opracowanie 

nowego materiału  

-  odpowiadają na pytania.   
-  biorą czynny udział w 

zajęciach 

-  zapisują nowe informacje  

w zeszytach 

20 min. 

3. 

Kształtowanie pojęć 

-  omawia metodę wykonywania 

połączeń zaciskowych 

-  nawiązuje rozmowę z uczniami 

na temat łączenia rur 
miedzianych 

-  odpowiadają na pytania 

nauczyciela 

 

40 min. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

11 

na temat łączenia rur 
miedzianych 

4. 

Wiązanie teorii  
z praktyką 

-  przypomina zasady bhp podczas 

obsługi urządzeń zaciskających  

-  omawia charakterystyki 

połączeń zaciskowych 

-  omawia zastosowanie połączeń 

zaciskowych  

-  prezentuje sposób wykonania 

połączenia zaciskowego 

-  wybierają materiały do 

wykonania połączenia 

-  dobierają elementy 

połączenia  (pod kontrolą 
nauczyciela) 

-  dobierają urządzenia do 

montażu 

-  wykonują (pod kontrolą 

nauczyciela) połączenie 

60 min. 

5. 

Kształtowanie 
nawyków 

-  powtarza najważniejsze 

wiadomości 

-  sprawdza wykonanie ćwiczenia 

oraz przekazuje uwagi 

-  odpowiadają na pytania 
-  prezentują wykonane 

ćwiczenie  

 

40 min. 

6. 

Ocena i kontrola 

-  ocenia aktywność uczniów 

 

4 min. 

7. 

Zakończenie zajęć 

-  podaje treść zadania domowego  Zapisują treść zadania w 

zeszytach przedmiotowych 

4 min. 

 
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach: 

− 

anonimowe  ankiety  ewaluacyjne  dotyczące  sposobu  prowadzenia  zajęć  i  zdobytych 
umiejętności. 

 

 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

12 

5. ĆWICZENIA 

 

5.1. Charakterystyka elementów instalacji z rur miedzianych. 

 

5.1.1. Ćwiczenia 

 

Ćwiczenie 1 

Na stanowisko montażowe dostarczono kształtki miedziane. Zapisz w odpowiednim miejscu 

tabeli jakie to są elementy i jakie jest  ich zastosowanie? 
 

Kształtka 

Nazwa i zastosowanie 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

.

 

 

 

 

 

 

 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

13 

 

 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres  

i techniki wykonania. 
Oceniając pracę uczniów nauczyciel zwraca uwagę na: 

− 

stosowanie poprawnego nazewnictwa, 

− 

przestrzeganie przepisów bhp na stanowisku pracy, 

− 

umiejętność pracy w grupie. 
 
Sposób wykonania ćwiczenia 

 
Uczeń powinien: 

1)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 
2)  rozpoznać elementy instalacji i podać ich nazwy,  
3)  określić zastosowanie przedstawionych elementów, 
4)  omówić sposób rozwiązania. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

− 

pokaz z objaśnieniem, 

− 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne:  

− 

katalogi elementów instalacji miedzianych, 

− 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela. 

 
Ćwiczenie 2 

Na stanowisko montażowe dostarczono: 

− 

rury miedziane o średnicy 22 mm uformowane w kręgi, 

− 

rury miedziane o średnicy 100 mm w odcinkach prostych o długości 3m. 

Omów jakie to są rodzaje rur i jakie jest ich zastosowanie? 
 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres  

i techniki wykonania. 
Oceniając pracę uczniów nauczyciel zwraca uwagę na : 

− 

stosowanie poprawnego nazewnictwa, 

− 

przestrzeganie przepisów bhp na stanowisku pracy, 

− 

umiejętność pracy w grupie. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 
Uczeń powinien: 

1)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 
2)  rozpoznać elementy instalacji i podać ich nazwy,  
3)  określić zastosowanie przedstawionych elementów, 
4)  omówić sposób rozwiązania. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

14 

Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

− 

pokaz z objaśnieniem, 

− 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne:  

− 

katalogi rur miedzianych, 

− 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

15 

5.2. Przygotowanie rur miedzianych do instalacji. 

 

5.2.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Na  stanowisko  montażowe  dostarczono  rury  miedziane  o  średnicy  16  mm  uformowane  

w  kręgi.  Do  instalacji  należy  przygotować  dwa  odcinki  rur  o  długości  1  m.  Dobierz  narzędzia  
i przygotuj rury miedziane do instalacji. 
 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres  

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. 
Oceniając pracę uczniów nauczyciel zwraca uwagę na : 

− 

stosowanie poprawnego nazewnictwa, 

− 

przygotowanie rur do instalacji, 

− 

umiejętność pracy w grupie. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 
2)  dobrać narzędzia pomiarowe i obróbkowe, 
3)  przygotować rury, 
4)  zmierzyć żądaną długość rur, 
5)  ciąć rury na wymiar, 
6)  przygotować końcówki rur do montażu, 
7)  zaprezentować sposób rozwiązania.  
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

− 

pokaz z objaśnieniem, 

− 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

− 

dokumentacja rysunkowa, 

− 

rury miedziane w kręgach, 

− 

narzędzia pomiarowe, 

− 

narzędzia monterskie, 

− 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela. 

 

Ćwiczenie 2 

Na  stanowisko  montażowe  dostarczono  rury  miedziane  o  średnicy  20  mm  w  odcinkach 

prostych o długości 3 m. Do instalacji należy przygotować dwa odcinki rur o długości 1 m zgięte 
w  połowie  długości  z  promieniem  gięcia  równym  60  mm.  Dobierz  narzędzia  
i przygotuj rury miedziane do instalacji. 
 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres  

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. 
Oceniając pracę uczniów nauczyciel zwraca uwagę na: 

− 

stosowanie poprawnego nazewnictwa, 

− 

przygotowanie rur do instalacji, 

− 

umiejętność pracy w grupie. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

16 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 
2)  dobrać narzędzia pomiarowe i obróbkowe, 
3)  przygotować rury, 
4)  zmierzyć żądaną długość rur, 
5)  ciąć rury na wymiar, 
6)  przygotować końcówki rur do montażu, 
7)  dobrać przyrząd do gięcia, 
8)  zgiąć rury z żądanym promieniem gięcia, 
9)  sprawdzić promień gięcia, 
10)  zaprezentować sposób rozwiązania.  
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

− 

pokaz z objaśnieniem, 

− 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

− 

dokumentacja rysunkowa, 

− 

rury miedziane w odcinkach, 

− 

narzędzia pomiarowe, 

− 

narzędzia monterskie, 

− 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela. 

 

Ćwiczenie 3 

Na  stanowisko  montażowe  dostarczono  rury  miedziane  o  średnicy  30  mm  w  odcinkach 

prostych o długości 3 m. Do instalacji należy przygotować dwa odcinki rur o długości 1 m zgięte 
w połowie długości pod kątem 180

0

. Dobierz narzędzia i przygotuj rury miedziane do instalacji. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres  

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. 
Oceniając pracę uczniów nauczyciel zwraca uwagę na : 

− 

stosowanie poprawnego nazewnictwa, 

− 

przygotowanie rur do instalacji, 

− 

umiejętność pracy w grupie. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 
2)  dobrać narzędzia pomiarowe i obróbkowe, 
3)  przygotować rury, 
4)  zmierzyć żądaną długość rur, 
5)  ciąć rury na wymiar, 
6)  przygotować końcówki rur do montażu, 
7)  dobrać przyrząd do gięcia, 
8)  zgiąć rury pod kątem 180

0

9)  sprawdzić kąt gięcia, 
10)  zaprezentować sposób rozwiązania.  

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

17 

Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

− 

pokaz z objaśnieniem, 

− 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

− 

dokumentacja rysunkowa, 

− 

rury miedziane w odcinkach, 

− 

narzędzia pomiarowe, 

− 

narzędzia monterskie, 

− 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela. 

 

Ćwiczenie 4 

Na  stanowisko  montażowe  dostarczono  rury  miedziane  o  średnicy  30  mm  w  odcinkach 

prostych  o  długości  3  m.  Do  instalacji  należy  przygotować  dwa  odcinki  rur  o  długości  3  m.  
W  połowie  długości  rur  należy  wykonać  wcinek.  Dobierz  narzędzia  i  przygotuj  rury  miedziane 
do instalacji. 
 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres  

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. 
Oceniając pracę uczniów nauczyciel zwraca uwagę na : 

− 

stosowanie poprawnego nazewnictwa, 

− 

przygotowanie rur do instalacji, 

− 

umiejętność pracy w grupie. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 
2)  dobrać narzędzia pomiarowe i obróbkowe, 
3)  przygotować rury, 
4)  zmierzyć żądaną długość rur, 
5)  przygotować końcówki rur do montażu, 
6)  dobrać narzędzie do wykonania wcinka, 
7)  wykonać wcinek, 
8)  sprawdzić przygotowane rury miedziane, 
9)  zaprezentować sposób rozwiązania.  
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

− 

pokaz z objaśnieniem, 

− 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

− 

dokumentacja rysunkowa, 

− 

rury miedziane w odcinkach, 

− 

narzędzia pomiarowe, 

− 

narzędzia monterskie, 

− 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

18 

Ćwiczenie 5 

Na  stanowisko  montażowe  dostarczono  rury  miedziane  o  średnicy  30  mm  w  odcinkach 

prostych  o  długości  3  m.  Do  instalacji  należy  przygotować  dwa  odcinki  rur  o  długości  3  m  
i  naciąć  gwintem  zewnętrzny  drobnozwojny  na  długości  30  mm.  Dobierz  narzędzia  i  przygotuj 
rury miedziane do instalacji. 
 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres  

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. 
Oceniając pracę uczniów nauczyciel zwraca uwagę na : 

− 

stosowanie poprawnego nazewnictwa, 

− 

przygotowanie rur do instalacji, 

− 

umiejętność pracy w grupie. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 
2)  dobrać narzędzia pomiarowe i obróbkowe, 
3)  przygotować rury, 
4)  dobrać narzędzie do wykonania gwintu, 
5)  naciąć gwint, 
6)  przygotować końcówki rur do montażu, 
7)  zaprezentować sposób rozwiązania.  
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

− 

pokaz z objaśnieniem, 

− 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

− 

dokumentacja rysunkowa, 

− 

rury miedziane w odcinkach, 

− 

narzędzia pomiarowe, 

− 

narzędzia monterskie, 

− 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

19 

5.3. Połączenia rur miedzianych. 

 

5.3.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Na  stanowisko  montażowe  dostarczono  dwa  odcinki    rur  miedzianych  o  długości  1m  

i średnicy 16 mm. Na końcu jednej rury należy zamontować obejście pełne, a na drugiej kolanko 
90

0

.  Dobierz  narzędzia  i  przygotuj  rury  miedziane  do  instalacji.  Połączenie  należy  wykonać  za 

pomocą lutowania miękkiego. 
 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres  

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. 
Oceniając pracę uczniów nauczyciel zwraca uwagę na : 

− 

stosowanie poprawnego nazewnictwa, 

− 

przygotowanie połączenia, 

− 

umiejętność pracy w grupie. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 
2)  dobrać narzędzia pomiarowe i obróbkowe, 
3)  przygotować końcówki rur i kształtki, 
4)  nałożyć topnik do lutowania, 
5)  ogrzewać łączone elementy za pomocą palnika, 
6)  wprowadzić stop lutowniczy do złącza i kontynuować ogrzewanie, 
7)  usunąć nadmiar stopu, 
8)  zaprezentować sposób rozwiązania.  
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się  

− 

pokaz z objaśnieniem, 

− 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

− 

rury miedziane, 

− 

narzędzia pomiarowe, 

− 

materiały i narzędzia do lutowania miękkiego, 

− 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela. 

 

Ćwiczenie 2 

Na  stanowisko  montażowe  dostarczono  dwa  odcinki    rur  miedzianych  o  długości  1m  

i  średnicy  20  mm.  Na  końcu  jednej  rury  należy  zamontować  mufę  redukcyjną,  a  na  drugiej 
trójnik.  Dobierz  narzędzia  i  przygotuj  rury  miedziane  do  instalacji.  Połączenie  należy  wykonać 
za pomocą lutowania twardego. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres  

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. 
Oceniając pracę uczniów nauczyciel zwraca uwagę na : 

− 

stosowanie poprawnego nazewnictwa, 

− 

przygotowanie połączenia, 

− 

umiejętność pracy w grupie. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

20 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 
2)  dobrać narzędzia pomiarowe i obróbkowe, 
3)  przygotować końcówki rur i kształtki, 
4)  nałożyć topnik do lutowania, 
5)  ogrzewać łączone elementy za pomocą palnika, 
6)  wprowadzić stop lutowniczy do złącza i kontynuować ogrzewanie, 
7)  usunąć nadmiar stopu, 
8)  zaprezentować sposób rozwiązania.  
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

− 

pokaz z objaśnieniem, 

− 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

− 

rury miedziane, 

− 

narzędzia pomiarowe, 

− 

materiały i narzędzia do lutowania twardego, 

− 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela. 

 
Ćwiczenie 3 

Na  stanowisko  montażowe  dostarczono  dwa  odcinki    rur  miedzianych  o  długości  1m  

i  średnicy  20  mm.  Rury  te  należy  połączyć  za  pomocą  połączenia  zaciskowego.  Dobierz 
narzędzia i przygotuj rury miedziane do instalacji. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres  

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. 
Oceniając pracę uczniów nauczyciel zwraca uwagę na : 

− 

stosowanie poprawnego nazewnictwa, 

− 

przygotowanie połączenia, 

− 

umiejętność pracy w grupie.

 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 
2)  dobrać narzędzia pomiarowe i obróbkowe, 
3)  przygotować końcówki rur i złączkę zaciskową, 
4)  zaznaczyć na rurze głębokość wsunięcia złączki, 
5)  dobrać odpowiednie szczęki zaciskowe i nałożyć na maszynę, 
6)  sprawdzić, czy oznaczenie na rurze zgadza się z krawędzią złączki, 
7)  otworzyć szczękę i nałożyć na złączkę, 
8)  rozpocząć zaciskanie, 
9)  zdjąć szczękę, 
10)  zaprezentować sposób rozwiązania.  
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

21 

Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

− 

pokaz z objaśnieniem, 

− 

ćwiczenia praktyczne. 

 
Środki dydaktyczne: 

− 

rury miedziane, 

− 

narzędzia pomiarowe, 

− 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela. 

 
Ćwiczenie 4 

Na  stanowisko  montażowe  dostarczono  dwa  odcinki    rur  miedzianych  o  długości  1m  

i  średnicy  50  mm.  Rury  te  należy  połączyć  za  pomocą  połączenia  zaciskowego.  Dobierz 
narzędzia i przygotuj rury miedziane do instalacji. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres  

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. 
Oceniając pracę uczniów nauczyciel zwraca uwagę na : 

− 

stosowanie poprawnego nazewnictwa, 

− 

przygotowanie połączenia, 

− 

umiejętność pracy w grupie.

 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 
2)  dobrać narzędzia pomiarowe i obróbkowe, 
3)  przygotować końcówki rur i złączkę zaciskową, 
4)  zaznaczyć na rurze głębokość wsunięcia złączki, 
5)  dobrać odpowiedni łańcuch zaciskowy i nałożyć na złączkę, 
6)  sprawdzić, czy oznaczenie na rurze zgadza się z krawędzią złączki, 
7)  dobrać odpowiednie szczęki pośrednie i umieścić je w maszynie zaciskającej, 
8)  otworzyć szczękę i nałożyć na łańcuch, 
9)  rozpocząć zaciskanie, 
10)  zdjąć szczękę i otworzyć łańcuch, 
11)  zaprezentować sposób rozwiązania.  
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

− 

pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne. 
 
Środki dydaktyczne: 

− 

rury miedziane, 

− 

narzędzia pomiarowe, 

− 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

22 

5.4. Montaż instalacji 

 

5.4.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Wykonaj podłączenie zgodnie z poniższym rysunkiem. 

 

Rys. do ćw. 1. Podwójny wspornik montażowy w odgałęzieniu pod baterię - element montażowy (podwójny), 
- kolana przejściowe, - uszczelka, – tarcza zaciskowa, — przeciwnakrętka [1, s. 190] 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres  

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. 
Oceniając pracę uczniów nauczyciel zwraca uwagę na : 

− 

stosowanie poprawnego nazewnictwa, 

− 

przygotowanie połączenia, 

− 

umiejętność pracy w grupie. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 
2)  dobrać narzędzia pomiarowe i obróbkowe, 
3)  dobrać narzędzia montażowe, 
4)  przygotować elementy instalacji, 
5)  zamocować element montażowy, 
6)  zmontować połączenie, 
7)  zaprezentować sposób rozwiązania.  
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

− 

pokaz z objaśnieniem, 

− 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

− 

rury miedziane i kształtki, 

− 

narzędzia pomiarowe i obróbkowe, 

− 

narzędzia montażowe, 

− 

elementy montażowe, 

− 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

23 

Ćwiczenie 2 

Z jakich elementów składa się przedstawiona na schemacie instalacja gazowa?  

 

1) 

 

 

2) 

 

 

3) 

 

 

4) 

 

 

5) 

 

 

6) 

 

 

7) 

 

 

8) 

 

 

9) 

 

 

10) 

 

 

 

11) 

 

 

Rys. do ćw. 2.

 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres  

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. 
Oceniając pracę uczniów nauczyciel zwraca uwagę na : 

− 

stosowanie poprawnego nazewnictwa, 

− 

umiejętność pracy w grupie. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 
2)  zapoznać się ze schematem instalacji, 
3)  wypisać elementy instalacji, 
4)  zaprezentować sposób rozwiązania.  
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

− 

pokaz z objaśnieniem, 

− 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

− 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela. 

 
Ćwiczenie 3 

Wykonaj  podłączenie  zgodnie  z  poniższym  rysunkiem.  Podłączenie  grzejnika  poprzez 

rozdzielacz  kondygnacyjny  z  elementem  krzyżowym  T.  Rozdzielacz  kondygnacyjny  z  giętą  rurą 
Ø  15  mm,    przewód  przyłączeniowy  grzejnika  z  giętą  rurą  Ø  12  mm,  jako  podłączenie 
podłogowe. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

24 

 

Rys. do ćw. 3. [33] 

 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres  

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. 
Oceniając pracę uczniów nauczyciel zwraca uwagę na : 

− 

stosowanie poprawnego nazewnictwa, 

− 

przygotowanie połączenia, 

− 

umiejętność pracy w grupie.

 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 
2)  dobrać narzędzia pomiarowe i obróbkowe, 
3)  dobrać narzędzia montażowe, 
4)  przygotować elementy instalacji, 
5)  zamocować element montażowy, 
6)  zmontować połączenie, 
7)  zaprezentować sposób rozwiązania.  
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

− 

pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne. 

 
Środki dydaktyczne:  

− 

rury miedziane i kształtki, 

− 

narzędzia pomiarowe i obróbkowe, 

− 

narzędzia montażowe, 

− 

elementy montażowe, 

− 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela. 

 

Ćwiczenie 4 

Wykonaj  podłączenie  zgodnie  z  poniższym  rysunkiem.  Podłączenie  grzejnika  poprzez 

rozdzielacz  kondygnacyjny  z  elementem  krzyżowym  T.  Rozdzielacz  kondygnacyjny  z  giętą  rurą 
Ø 15 mm,  przewód przyłączeniowy grzejnika z giętą rurą Ø 12 mm, jako podłączenie ścienne. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

25 

 

Rys. do ćw. 4. [33]

 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres  

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. 
Oceniając pracę uczniów nauczyciel zwraca uwagę na : 

− 

stosowanie poprawnego nazewnictwa, 

− 

przygotowanie połączenia, 

− 

umiejętność pracy w grupie.

 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 
2)  dobrać narzędzia pomiarowe i obróbkowe, 
3)  dobrać narzędzia montażowe, 
4)  przygotować elementy instalacji, 
5)  zamocować element montażowy, 
6)  zmontować połączenie, 
7)  zaprezentować sposób rozwiązania.  
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

− 

pokaz z objaśnieniem, 

− 

ćwiczenia praktyczne. 
 
Środki dydaktyczne:  

− 

rury miedziane i kształtki, 

− 

narzędzia pomiarowe i obróbkowe, 

− 

narzędzia montażowe, 

− 

elementy montażowe, 

− 

literatura zgodna z punktem 6 poradnika dla ucznia. 

 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

26 

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA 

 

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego 

 
Test  dwustopniowy  do  jednostki  modułowej  „Montaż  instalacji  z  rur 
miedzianych” 

Test składa się z  21  zadań dwóch typów: 

1.  Typu otwartego, w tym: 

− 

11 zadań z luką, 

2.  Typu zamkniętego, w tym: 

− 

10 zadań wielokrotnego wyboru. 

Zadania: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 11, 13, 15, 16, 17, 19 i 20 są z poziomu podstawowego; 9,  10, 12, 
14, 18 i 21 są z poziomu ponadpodstawowego. 

 
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
 

 

Za  każdą  prawidłową  odpowiedź  uczeń  otrzymuje  1  punkt.  Za  złą  odpowiedź  lub  jej  brak 

uczeń otrzymuje 0 punktów. 
 

Proponuje  się  następujące  normy  wymagań  –  uczeń  otrzyma  następujące 
oceny szkolne: 

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,  

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego, 

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego, 

bardzo  dobry  –  za  rozwiązanie  19  zadań,  w  tym  co  najmniej  5  z  poziomu 
ponadpodstawowego 

 

Plan testu  

Klucz odpowiedzi 

Nr 

zad 

Cel operacyjny  

(mierzone osiągnięcia ucznia) 

Kategoria 

celu 

Poziom 

wymagań 

Poprawna 

odpowiedź 

1. 

 

Rozróżnić łączniki miedziane 

2. 

 

Rozróżnić kształtki miedziane 

3. 

 

Rozróżnić narzędzie do cięcia 
rur miedzianych 

4. 

 

Porównać piły mechaniczne  

5. 

 

Scharakteryzować lutowanie 
miękkie  

6. 

 

Scharakteryzować lutowanie 
twarde  

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

27 

7. 

 

Zaproponować materiały do 
lutowania miękkiego 

8. 

 

Wyjaśnić kompensację 
wydłużeń rur miedzianych 

9. 

 

Zanalizować sposób montażu 
rur miedzianych 

PP 

10. 

 

Sklasyfikować rodzaje 
montażu instalacji 
miedzianych 

PP 

11. 

 

Wymienić rodzaje rur 
miedzianych miękkich 

54 mm 

12. 

 

Zaproponować rury 
miedziane do określonego 
zastosowania 

PP 

twarde 

13. 

 

Dobrać  promień  gięcia  rur 
miedzianych 

4÷5 

14. 

 

Wybrać  sposób  gięcia  rur 
miedzianych 

PP 

75 mm 

15. 

 

Nazwać narzędzia do 
wykonywania wycinek 

Ekstraktory 

16. 

 

Nazwać narzędzia do 
prefabrykacji rur 
miedzianych 

giętarki 

17. 

 

Wymienić narzędzia do 
obróbki wykańczającej rur 
miedzianych 

gratownikami 

18. 

 

Zaproponować zastosowanie 
lutowania miękkiego do 
rodzaju instalacji miedzianej 

PP 

grzewczych 

19. 

 

Scharakteryzować połączenia 
zaciskowe rur miedzianych 

42 mm 

20. 

 

Wybrać sposób kompensacji 
wydłużeń rur miedzianych 

rozmieszczenia 

21. 

 

Scharakteryzować sposób 
montażu pod tynkiem 

PP 

amonu 

 

 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

28 

Przebieg testowania 
  

Instrukcja dla nauczyciela 

1.  Ustal  z  uczniami  termin  przeprowadzenia  sprawdzianu  z  co  najmniej  jednotygodniowym 

wyprzedzeniem. 

2.  Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego. 
3.  Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania. 
4.  Przeprowadź  z  uczniami  próbę  udzielania  odpowiedzi  na  takie  typy  zadań  testowych,  jakie 

będą w teście. 

5.  Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi). 
6.  Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy. 
7.  Rozdaj  uczniom  zestawy  zadań  testowych  i  karty  odpowiedzi,  podaj  czas  przeznaczony  na 

udzielanie odpowiedzi. 

8.  Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru  

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości). 

9.  Kilka  minut  przed  zakończeniem  sprawdzianu  przypomnij  uczniom  o  zbliżającym  się  czasie 

zakończenia udzielania odpowiedzi. 

10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych. 
11. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego. 
12. Przeprowadź  analizę  uzyskanych  wyników  sprawdzianu  i  wybierz  te  zadania,  które  

sprawiły uczniom największe trudności. 

13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności. 
14. Opracuj  wnioski  do  dalszego  postępowania,  mającego  na  celu  uniknięcie  niepowodzeń 

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu. 

 
Instrukcja dla ucznia 

 
A. INSTRUKCJA OGÓLNA 
1.  Przeczytaj uważnie instrukcję. 
2.  Zapoznaj się z zestawem zadań testowych. 
3.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 
 
B. INSTRUKCJA SZCZEGÓŁOWA 
1.  Zestaw zadań testowych składa się z: 

a.  zadań otwartych (zadań z luką), 
b.  zadań zamkniętych (zadań wielokrotnego wyboru). 

2.  W  zadaniach  z  luką  należy  w  miejsce  kropek  wpisać  prawidłowe  wyrażenie,  wzór  lub 

dokonać opisu np. rysunku, czyli uzupełnić je w sposób stanowiący logiczną całość. 

3.  Zadania  wielokrotnego  wyboru  mają  4  odpowiedzi,  z  których  jedna  jest  prawidłowa. 

Prawidłową odpowiedź należy zakreślić we właściwym miejscu na Karcie odpowiedzi. 

4.  W  wypadku  pomyłki  błędną  odpowiedź  należy  ująć  w  kółko  i  ponownie  zakreślić 

odpowiedź prawidłową. 

5.  Jeżeli  udzielenie  odpowiedzi  na  jakieś  pytanie  sprawia  Ci  trudność,  to  opuść  je  

i przejdź do zadania następnego. Do zadań bez odpowiedzi możesz wrócić później. 

6.  Czas trwania testu – 45 min.  
7.  Maksymalna  liczba  punktów,  jaką  można  osiągnąć  za  poprawne  rozwiązanie  testu  

wynosi 21 pkt. 

 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

29 

Materiały dla ucznia: 

− 

instrukcja dla ucznia, 

− 

zestaw zadań testowych, 

− 

karta odpowiedzi, 

 
Celem  przeprowadzanego  pomiaru  dydaktycznego  jest  sprawdzenie  poziomu  wiadomości  
i  umiejętności,  jakie  zostały  ukształtowane  w  wyniku  zorganizowanego  procesu  kształcenia  
w  jednostce  modułowej  Montaż  instalacji  z  rur  miedzianych.  Pytania  nie  są  trudne  i  jeżeli 
zastanowisz się, to na pewno udzielisz poprawnej odpowiedzi. 

Powodzenia ! 

 

 
 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

30 

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH 

 
1. Który szkic przedstawia kolano 90° z gwintem wewnętrznym? 

a) 

 

c) 

 

b) 

 

d) 

 

 
2. Na rysunku przedstawiono 

a) obejście pełne, 
b) kolanko 90

0

c) półobejście nyplowe, 
d) mufę redukcyjną. 

 

 
3. Jakie jest zastosowanie narzędzia przedstawionego na rysunku? 

a) do trasowania rur, 
b) do cięcia rur, 
c) do gratowania, 
d) do usuwania tlenków. 

 

4. Które piły mechaniczne są najbardziej wydajne? 

a) tarczowe, 
b) ramowe, 
c) cierne, 
d) taśmowe. 

 
5. Temperatura lutowania miękkiego rur miedzianych wynosi 

a) poniżej 450

0

C, 

b) 500

0

C, 

c) 550

0

C, 

d) 600

0

C. 

 
6. Temperatura lutowania twardego rur miedzianych wynosi 

a) 500

0

C, 

b) 600

0

C, 

c) 700

0

C, 

d) 800

0

C. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

31 

7. Jako topnika do lutowania miękkiego używa się 

a) chlorku cynku, 
b) boraksu, 
c) chlorku sodu, 
d) chlorku potasu. 

 
8.  Na rysunku przestawiono 

a) łączenie rur miedzianych, 
b) trasowanie rur, 
c) cięcie rur, 
d) kompensację wydłużeń rur. 

 

9. Sposób montażu rur miedzianych przedstawiony na rysunku to montaż 

a) w stropie, 
b) pod jastrychem, 
c) pod tynkiem, 
d) we wnęce. 

 

10. Na którym rysunku przedstawiono układanie instalacji w szachcie? 

a) 

 

c) 

 

b) 

 

d) 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

32 

11. Rury miedziane miękkie mogą mieć średnicę od 6 do ….. mm. 
12. Do instalacji gazowych należy stosować rury miedziane ………….ciągnione bez szwu. 
13.  Promień  gięcia  rur  miedzianych  nie  powinien  być  mniejszy  niż  …  ÷  ….  średnic 

zewnętrznych giętej rury. 

14. Na zimno zgina się rury miedziane o średnicach mniejszych niż …….. mm. 
15.  …………..  to  urządzenia  służące  do  wyciągania  trójników  na  rurach,  czyli  wykonywania 

tzw. wcinek. 

16.  Narzędzia  do  prefabrykacji  można  ogólnie  podzielić  na:  ekspandery,  …………..  

i ekstraktory. 

17.  Usuwanie  nadmiaru  materiału  po  cięciu  rur  miedzianych  przeprowadza  się  narzędziami 

zwanymi ………………... 

18.  Lutowanie  miękkie  można  stosować  w  instalacjach  zimnej i  ciepłej  wody  oraz  ……………, 

w których temperatura czynnika nie przekracza 110

0

C. 

19.  Podczas  wykonywania  połączeń  zaciskowych  przy  średnicach  rur  miedzianych  powyżej 

…………… mm zaleca się stosowanie łańcuchów zaciskających. 

20.  Do  kompensacji  zmian  długości  rur  często  można  wykorzystać  sposób  ich 

……………………... 

21.  Dla  instalacji  układanych  pod  tynkiem  swobodne  rozszerzenie  cieplne  należy  zapewnić 

poprzez  osłonięcie  instalacji  elastycznym,  pozbawionym  ……………….  materiałem  
o odpowiedniej grubości. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

33 

KARTA ODPOWIEDZI 

 

Imię i nazwisko …………………………………………………….. 

 
Montaż instalacji z rur miedzianych

 

 
Zakreśl poprawną odpowiedź, wpisz brakujące części zdania. 
 

Nr 

zadania 

Odpowiedź 

Punktacja 

1.   

 

2.   

 

3.   

 

4.   

 

5.   

 

6.   

 

7.   

 

8.   

 

9.   

 

10.   

 

 
II. Uzupełnij zdania 

Nr 

zadania 

Odpowiedź 

Punktacja 

11.   

 

 

12.   

 

 

13.   

 

 

14.   

 

 

15.   

 

 

16.   

 

 

17.   

 

 

18.   

 

 

19.   

 

 

20.   

 

 

21.   

 

 

Suma punktów za część I+II 

 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

34 

Zadanie typu próba pracy 
 

Wykonaj podłączenia instalacji miedzianej wg załączonego schematu. 

 

Rys. do zadania [33] 

Instrukcja dla ucznia 

Zapoznaj  się  z  treścią  zadania,  dokumentacją  do  jego  wykonania,  stanowiskiem  pracy  oraz 

instrukcjami obsługi maszyn i urządzeń znajdujących się na stanowisku pracy. 
Czas na wykonanie zadania wynosi 180 minut (3 godziny zegarowe). W ciągu tego czasu musisz 
wykonać zadanie, które obejmuje: 

− 

zaplanowanie przez Ciebie działań związanych z wykonaniem zadania, 

− 

zorganizowanie stanowiska pracy odpowiednio do zaplanowanych działań, 

− 

wykonanie  operacji  technologicznych,  w  tym  czynności  pozwalających  na  uzyskanie 
zamierzonego  efektu,  zgodnie  z  warunkami  określonymi  w  zadaniu;  powinieneś  też 
pamiętać o uporządkowaniu stanowiska pracy, 

− 

zaprezentowanie  efektu  wykonanego  zadania  z  uwzględnieniem  uzasadnienia  sposobu 
wykonania oraz oceny jakości wykonania. 

 
Pamiętaj! 

Zadanie  musisz  wykonać  samodzielnie  i  w  przewidzianym  czasie.  Powinieneś  wykonywać 

czynności  z  zachowaniem  przepisów  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy  oraz  ochrony 
przeciwpożarowej, a także: 

− 

zwracaj uwagę na ład i porządek na stanowisku pracy, 

− 

uporządkuj stanowisko po wykonaniu zadania, 

− 

zgłoś nauczycielowi gotowość do zaprezentowania efektu wykonanego zadania. 

 

Materiały dla ucznia: 

− 

rury miedziane i elementy instalacji, 

− 

narzędzia monterskie, 

− 

materiały do lutowania, 

− 

elementy montażowe. 

 

Uczeń  zaliczył  zadanie,  jeżeli  wykonał  75%  czynności  określonych  w  arkuszu  oceny  pracy 
ucznia. 
 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

35 

Arkusz oceny pracy ucznia 

 

L.p. 

Czynności związane z montażem instalacji 

Uczeń 

wykonał 

0/1 

1.   Zorganizował stanowisko pracy zgodnie z zasadami bhp 

 

2.   Dobrał odpowiednie elementy instalacji 

 

3.   Dobrał odpowiednie narzędzia 

 

4.   Uciął rury na właściwy wymiar 

 

5.   Przygotował powierzchnie rur do połączenia 

 

6.   Dobrał materiały do lutowania 

 

7.   Zlutował połączenia 

 

8.   Oczyścił powierzchnie po lutowaniu 

 

9.   Zamocował rury zgodnie z dokumentacją 

 

10.  Sprawdził jakość wykonanych prac  

 

11.  Uporządkował stanowisko pracy 

 

12.  Zaprezentował   efekty wykonanego zadania 

 

 
Ocenianie: 

− 

dopuszczający     

– 9   pkt 

− 

dostateczny    

 

– 10 pkt 

− 

dobry 

 

 

 

– 11 pkt 

− 

bardzo dobry  

 

– 12 pkt 

 

 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

36 

7. LITERATURA 

 

1.  Cieślowski S., Krygier K.: Instalacje sanitarne. Część 1. Technologia. WSiP, Warszawa 1998 
2.  Cieślowski S., Krygier K.: Instalacje sanitarne. Część 2. Technologia. WSiP, Warszawa 1998 
3.  Dzierżawski  T.: Gazownictwo i ciepłownictwo. Technologia. WSiP, Warszawa 1996 
4.  Dzierżawski T.: Gazownictwo i ciepłownictwo. Zeszyt ćwiczeń. WSiP, Warszawa 1996 
5.  Górecki A.: Technologia ogólna. Podstawy technologii mechanicznych. WSiP, Warszawa 1998 
6.  Górecki  A.,  Grzegórski  Z.:  Ślusarstwo  przemysłowe  i  usługowe.  Technologia.  WSiP, 

Warszawa 1998 

7.  Górecki A. i inni.: Instalacje z rur miedzianych. Poradnik. COBRTI „INSTAL”, Warszawa 1994 
8.  Heidrich Z.: Wodociągi i kanalizacja. Część 1. Wodociągi. WSiP, Warszawa 1999 
9.  Heidrich Z.: Wodociągi i kanalizacja. Część 2. Kanalizacja. WSiP, Warszawa 1999 
10.  Hillar J., Jarmoszuk S.: Ślusarstwo i spawalnictwo. Technologia.  WSiP, Warszawa 1995 
11.  Hoffman Z., Lisiecki K.: Instalacje budowlane. WSiP, Warszawa 1995 
12.  Jarmoszuk S.: Spawanie metodą MAG. WSiP, Warszawa 1996 
13.  Karpiński M.: Instalacje gazu. WSiP, Warszawa 1996 
14.  Keszthelyi F.: Spawanie rurociągów. WNT, Warszawa 1977 
15.  Krygier  K.,  Klinke  T.,  Sewerynik  J.:  Ogrzewnictwo.  Wentylacja.  Klimatyzacja.  WSiP, 

Warszawa 1997 

16.  Martinek W., Pieniążek J.: Technologia budownictwa. Cz.4. WSiP, Warszawa 1998 
17.  Mielnicki J.S.: Centralne ogrzewanie. Regulacja i eksploatacja. ARKADY, 1985 
18.  Mirski J.: Budownictwo z technologią. Cz.3. WSiP, Warszawa 1995 
19.  Mirski J., Łącki K.: Budownictwo z technologią. Cz.2. WSiP, Warszawa 1998, 
20.  Poradnik montera – Aquatherm-Polska 1995 
21.  Warunki  techniczne  wykonania  i  odbioru  robót  budowlano-montażowych.  T.II.  Instalacje 

sanitarne i przemysłowe, ARKADY 1988 

22.  www.aspol.com.pl 
23.  www.e-instalacje.pl 
24.  www.gebo.com.pl 
25.  www.ibpgroup.com 
26.  www.instalacje.gejzer.pl 
27.  www.instalacjebudowlane.pl 
28.  www.instalsystem.pl 
29.  www.kisan.pl 
30.  www.muratordom.pl 
31.  www.nibco.com.pl 
32.  www.sanha.com.pl 
33.  www.viega.pl 
 
LITERATURA METODYCZNA 
 
1.  Baraniak  B.:  Dobór  treści  kształcenia  zawodowego.  Instytut  Badań  Edukacyjnych, 

Warszawa 1997 

2.  Figurski  J.:  Eksperyment  pedagogiczny  Modułowe  programy  nauczania  w  kształceniu 

zawodowym:  model  ujednoliconego  egzaminu  zawodowego.  Instytut  Technologii 
Eksploatacji, Radom 2001 

3.  Francuz  W.M.:  Dydaktyka  w  nowej  szkole  zawodowej.  Wydawnictwo  Politechniki 

Krakowskiej, Kraków 2004 

4.  Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia. WSiP, Warszawa 2004 
5.  Ornatowski  T.,    Figurski  J.:  Praktyczna  nauka  zawodu.  Instytut  Technologii  Eksploatacji, 

Radom 2000 

6.  Szlosek  F.:  Wstęp  do  dydaktyki  przedmiotów  zawodowych.  Wyższa  Szkoła  Inżynierska, 

Radom 1995