Operator_maszyn_i_urzadzen_odlewniczych_812[03].O1.05

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Podstawowe elementy i prawa obwodu elektrycznego

5.1.1. Ćwiczenia

5.2. Podstawy miernictwa elektrycznego

5.2.1. Ćwiczenia

5.3. Maszyny elektryczne i transformatory. Instalacje elektryczne

5.3.1. Ćwiczenia

5.4. Układy sterowania i automatyki przemysłowej

5.4.1. Ćwiczenia

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie operator maszyn i urządzeń
odlewniczych.

Poradnik dla nauczyciela zawiera informacje i wskazówki niezbędne dla efektywnego

zorganizowania procesu kształcenia w jednostce modułowej. Zamieszczono w nim
następujące części:
–

wymagania wstępne,

–

szczegółowe cele kształcenia,

–

przykładowe scenariusze zajęć,

–

wiczenia,

–

ewaluacja osiągnięć ucznia,

–

literatura.
Wymagania wstępne określają umiejętności jakie uczeń powinien mieć ukształtowane

przed  rozpoczęciem  pracy  z  poradnikiem.  NaleŜy  zachęcić  uczniów,  aby  zapoznali  się
z wymaganiami  i  ocenili,  czy  je  spełniają.  Dotyczą  one  umiejętności,  które  uczniowie
ukształtowali  podczas  dotychczasowej  nauki.  Spełnienie  wymagań  wstępnych  pozwoli
uczniom  na  skoncentrowanie  się  na  kształtowaniu  nowych  umiejętności  potrzebnych  do
zaliczenia jednostki modułowej.

Szczegółowe cele kształcenia określają umiejętności, jakie uczeń powinien ukształtować

w wyniku procesu kształcenia w tej jednostce modułowej. Przed rozpoczęciem zajęć naleŜy
zapoznać uczniów z celami kształcenia, aby dowiedzieli się, czego się nauczą.

W poradniku zamieszczono takŜe dwa przykładowe scenariusze zajęć. Wskazują one

sposób prowadzenia zajęć dydaktycznych z wykorzystaniem metod zalecanych w programie
jednostki modułowej.

wiczenia (toŜsame z tymi, które znajdują się w poradniku dla ucznia), zawierają

polecenie, wskazówki do realizacji, zalecane metody nauczania – uczenia się oraz środki
dydaktyczne. Wykonując poszczególne ćwiczenia uczeń powinien ukształtować umiejętności
niezbędne do zaliczenia jednostki modułowej,

Ewaluacja osiągnięć ucznia powinna zostać przeprowadzona z pomocą testów osiągnięć

szkolnych:  wielokrotnego  wyboru  oraz  próby  pracy.  W  poradniku  dla  nauczyciela
zamieszczono  dwa  przykładowe  narzędzia  pomiaru  dydaktycznego.  Wszystkie  zadania
zamieszczone  w testach  obejmują  treści  objęte  programem  nauczania  oraz  sprawdzają,  czy
uczeń osiągnął załoŜone w jednostce modułowej cele.

Ostatnim elementem poradnika dla nauczyciela jest wykaz literatury. Zawiera on

zarówno pozycje przydatne uczniowi dla pogłębienia wiedzy z zakresu programu jednostki
modułowej, jak i pozycje metodyczne.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne w jednostce modułowe prowadzone były

róŜnymi  metodami  uwzględniającymi  wszystkie  strategie  kształcenia  wielostronnego.
NaleŜy stosować metody z zakresu strategii problemowej (metody problemowe) i operacyjnej
(metody  praktyczne).  Formy  organizacyjne  pracy  powinny  być  zróŜnicowane  począwszy  od
samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

812[03].O1.01

Przestrzeganie wymagań

bezpieczeństwa i higieny pracy,

ochrony przeciwpoŜarowej

i ochrony środowiska

812[03].O1.02

Posługiwanie się

dokumentacją techniczną

812[03].O1.04

Rozpoznawanie elementów maszyn

i mechanizmów

812[03].O1.05

Analizowanie układów

elektrycznych i automatyki

przemysłowej

812[03].O1.06

Stosowanie podstawowych technik

wytwarzania części maszyn

812[03].O1

Techniczne podstawy zawodu

812[03].O1.03

Stosowanie materiałów

konstrukcyjnych

i narzędziowych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

posługiwać się dokumentacją techniczną,

−

korzystać z róŜnych źródeł informacji technicznej, jak: Polskie Normy, poradniki,

−

analizować treść zadania, dobierać metody i plan rozwiązania,

−

posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu fizyki, takimi jak: masa, siła,
prędkość,

−

interpretować związki wyraŜone za pomocą wzorów, tabel,

−

komunikować się i pracować w zespole,

−

samodzielnie podejmować decyzje,

−

dokonywać oceny swoich umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

–

rozróŜnić podstawowe wielkości dotyczące energii elektrycznej oraz określić ich
jednostki,

–

rozpoznać na podstawie schematu elementy obwodu elektrycznego prądu stałego
i przemiennego,

–

scharakteryzować materiały: przewodzące, półprzewodzące izolacyjne, magnetyczne,
konstrukcyjne,

–

zmierzyć natęŜenie prądu i moc w obwodach prądu stałego oraz przemiennego
jednofazowego i trójfazowego,

–

rozróŜnić instalacje mieszkaniowe i przemysłowe,

–

dobrać układ zabezpieczeń w obwodzie elektrycznym,

–

określić średnicę przewodu w zaleŜności od wielkości mocy,

–

rozróŜnić połączenia odbiorników szeregowo, równolegle, w gwiazdę i w trójkąt,

–

rozróŜnić: uziemienie ochronne, uziom, przewód uziemiający i zerowanie,

–

zmierzyć rezystancję izolacji i rezystancję uziemienia,

–

rozpoznać typowe usterki i uszkodzenia w obwodach instalacji i osprzęcie elektrycznym
maszyn i urządzeń,

–

wyjaśnić zasadę działania transformatora, prądnicy, silnika elektrycznego,

–

wskazać róŜnice w budowie i pracy prądnicy, silnika i transformatora,

–

określić parametry maszyn i urządzeń elektrycznych na podstawie tabliczki
znamionowej,

–

rozróŜnić podstawowe elementy elektroniczne,

–

rozróŜnić podstawowe elementy układu sterowania,

–

określić przeznaczenie elementów układu sterowania,

–

rozróŜnić elementy układów automatyki przemysłowej,

–

odczytać proste schematy układów automatycznej regulacji,

–

posłuŜyć się Polskimi Normami, katalogami oraz poradnikami,

–

przewidzieć zagroŜenia i ich skutki podczas pracy przy urządzeniach elektrycznych,

–

zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony od poraŜeń prądem
elektrycznym, ochrony przeciwpoŜarowej podczas wykonywania pomiarów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

…………………………………………………………

Modułowy program nauczania:

Operator maszyn i urządzeń odlewniczych 812[03]

Moduł:

Techniczne podstawy zawodu 812[03].O1

Jednostka modułowa:

Analizowanie układów elektrycznych i automatyki
przemysłowej 812[03].O1.05

Temat: Pomiar mocy w obwodach prądu stałego.

Cel ogólny: Ukształtowanie umiejętności pomiaru mocy w obwodzie prądu stałego.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

zorganizować stanowisko do wykonania pomiarów zgodnie z zasadami bezpieczeństwa
i higieny pracy,

−

dobrać mierniki i odpowiednio ustawić mierniki do pomiaru mocy w obwodach prądu
stałego,

−

połączyć obwód prądu stałego na podstawie schematu,

−

zmierzyć moc, napięcie i natęŜenie prądu w obwodzie prądu stałego,

−

zaproponować układ do pomiaru mocy w obwodzie prądu stałego.

Metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenia pomiarowe,

−

metoda tekstu przewodniego.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca w grupach.

Czas:

135 minut.

Środki dydaktyczne:

−

instrukcja do wykonania ćwiczenia zawierająca dokumentację zadania (tekst przewodni

do wykonania ćwiczenia),

−

stanowiska pomiarowe,

−

zasilacz prądu stałego,

−

watomierz, dwa multimetry (ewentualnie amperomierz i woltomierz),

−

odbiorniki prądu stałego (Ŝarówki róŜnych mocy),

−

przybory do pisania,

−

arkusze papieru do notatek.

Przebieg zajęć:

Zadanie dla ucznia

Przedmiotem ćwiczenia jest pomiar mocy w obwodzie prądu stałego metodą techniczną

i watomierzem.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

FAZA WSTĘPNA
Czynności organizacyjno-porządkowe, podanie tematu zajęć, zaznajomienie uczniów
z pracą metodą tekstu przewodniego.

FAZA WŁAŚCIWA

INFORMACJE
Pytania prowadzące:
1.

Jakie mierniki słuŜą do pomiaru mocy w obwodzie prądu stałego metodą techniczną?

Jakim miernikiem posługujemy się przy pomiarze mocy?

Jakie są zasady ustawienia na mierniku właściwej pozycji przełącznika zakresów
(pokrętła)?

W jaki sposób włączamy do obwodu prądu stałego woltomierz i amperomierz?

W jaki sposób włączamy do obwodu watomierz?

Z jakiego wzoru naleŜy skorzystać, Ŝeby obliczyć moc w układzie na podstawie pomiaru
napięcia i natęŜenia prądu?

PLANOWANIE
Sporządź plan pracy z uwzględnieniem następujących czynności:
1.

Zaplanuj kolejność czynności do pomiaru mocy metodą techniczna i watomierzem
(uwzględniając bezpieczeństwo pomiarów) .

Wybierz i zastanów się w jaki sposób przygotujesz mierniki do pomiarów (przełącznik
zakresów, podłączenie przewodów).

Ustal, jak praktycznie wykonać połączenia przewodów według schematu.

Przygotuj tabelkę, w której będziesz zapisywał pomiary.

UZGODNIENIE
1.

Omów wszystkie punkty z fazy planowania z nauczycielem.

Odnieś się do uwag i propozycji nauczyciela.

WYKONANIE

Zapoznaj się z instrukcją stanowiskową BHP.

Zapoznaj się ze sposobem załączenia napięcia (zasilacz, lub wyłącznik).

Zgromadź i opisz przyrządy i urządzenia, które będziesz wykorzystywał podczas pomiaru.

Przy odłączonym napięciu zmontuj układ do pomiaru mocy metoda techniczną.

Uwaga: włączenia napięcia zasilania moŜesz dokonać jedynie za zgodą nauczyciela, po
uprzednim sprawdzeniu przez niego poprawności połączeń!

Wykonaj pomiary i zanotuj wyniki w przygotowanej tabelce.

Przy odłączonym napięciu zmontuj układ do pomiaru mocy za pomocą watomierza.

Uwaga: kolejnego włączenia napięcia zasilania moŜesz dokonać jedynie za zgodą
nauczyciela, po uprzednim sprawdzeniu przez niego poprawności połączeń!

Wykonaj pomiary i zanotuj wyniki w przygotowanej tabelce.

Porównaj wyniki pomiarów przy wykorzystaniu obydwóch metod.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPRAWDZANIE
1.

Czy prawidłowo zostały dobrane i ustawione (przełącznik zakresów, podłączenie
przewodów) mierniki?

Czy prawidłowo został wykonany układ połączeń?

Czy prawidłowo zostały odczytane wartości mierzone (np., czy uwzględniono wielkości
podwielokrotne)?

Czy prawidłowo obliczono moc w układzie na podstawie natęŜenia prądu i napięcia?

Czy uporządkowano stanowisko po wykonaniu ćwiczenia?

ANALIZA

Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy ćwiczenia sprawiły im najwięcej

trudności. Nauczyciel podsumowuje całe ćwiczenie, wskazuje, jakie nowe i waŜne
umiejętności zostały wykształcone, jakie wystąpiły nieprawidłowości oraz jak ich unikać
w przyszłości.

FAZA KOŃCOWA

Zakończenie zajęć

Praca domowa

Sprawdź jaką moc pobierają róŜne urządzenia, które wykorzystujesz w domu. Które

z nich pobierają duŜą moc, a które mniejszą. W jaki sposób moŜesz w bardziej ekonomiczny
sposób (oszczędniej) korzystać z urządzeń elektrycznych?

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć, trudności
podczas realizowania zadania i zdobytych umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć nr 2

Osoba prowadząca

…………………………………………………………….

Modułowy program nauczania:

Operator maszyn i urządzeń odlewniczych 812[03]

Moduł:

Techniczne podstawy zawodu 812[03].O1

Jednostka modułowa:

Analizowanie układów elektrycznych i automatyki
przemysłowej 812[03].O1.05

Temat: Połączenie uzwojeń silnika na tabliczce zaciskowej „w gwiazdę” .

Cel ogólny: Ukształtowanie umiejętności wykonywania połączenia „w gwiazdę” na tabliczce

zaciskowej silnika.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

zorganizować stanowisko do wykonania połączenia silnika zgodnie z zasadami
bezpieczeństwa i higieny pracy,

−

dobrać mierniki potrzebne do sprawdzenia prawidłowości połączeń uzwojeń silnika ,

−

dobrać narzędzia potrzebne do wykonania połączenia uzwojeń silnika na tabliczce
zaciskowej,

−

połączyć uzwojenia silnika w „gwiazdę”,

Metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenia praktyczne,

−

metoda tekstu przewodniego.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca w grupach.

Czas:

60 minut.

Środki dydaktyczne:

−

instrukcja do wykonania ćwiczenia zawierająca dokumentację zadania (tekst przewodni

do wykonania ćwiczenia),

−

silnik 3-fazowy z moŜliwością połączenia uzwojeń na tabliczce zaciskowej,

−

przewody zasilające do silnika (np. z wtyczką 3-fazową),

−

narzędzia potrzebne do wykonania połączeń (komplet wkrętaków, komplet kluczy

nasadowych),

−

omomierz,

−

megaomomierz

−

instrukcja do silnika (lub odpowiednia literatura),

−

przybory do pisania,

−

arkusze papieru do notatek,

−

stanowisko do podłączenia silnika do sieci zasilającej.

Przebieg zajęć:

Zadanie dla ucznia

Przedmiotem ćwiczenia jest połączenie uzwojeń silnika na tabliczce zaciskowej

„w gwiazdę”.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

FAZA WSTĘPNA

Czynności organizacyjno-porządkowe, podanie tematu zajęć, zaznajomienie uczniów

z pracą metodą tekstu przewodniego.

FAZA WŁAŚCIWA

INFORMACJE
Pytania prowadzące:
1.

Jak podłączone są do tabliczki zaciskowej wyprowadzenia uzwojeń silnika?

W jaki sposób moŜna połączyć uzwojenia silnika na tabliczce zaciskowej?

Jakie pomiary naleŜy wykonać aby stwierdzić prawidłowość podłączenia uzwojeń silnika
do tabliczki zaciskowej?

Jakie pomiary naleŜy wykonać aby stwierdzić brak uszkodzenia izolacji uzwojeń silnika?

Jakich mierników naleŜy uŜyć, aby dokonać obydwu pomiarów?

Jakimi narzędziami naleŜy posłuŜyć się, aby połączyć na tabliczce zaciskowej uzwojenia
silnika?

PLANOWANIE
Sporządź plan pracy z uwzględnieniem następujących czynności:
1.

Ustal, w jaki sposób powinny być podłączone do tabliczki zaciskowej uzwojenia silnika.

Ustal, jakim miernikiem naleŜy sprawdzić prawidłowość połączeń.

Ustal, w jaki sposób sprawdzić właściwy stan izolacji uzwojeń (uzwojeń względem
siebie i względem korpusu silnika).

Jakich mierników uŜyjesz do przeprowadzenia pomiarów.

Ustal w jaki sposób naleŜy wykonać połączenie uzwojeń.

Zaplanuj, jakie narzędzia są potrzebne do wykonania połączenia.

UZGODNIENIE
1.

Omów wszystkie punkty z fazy planowania z nauczycielem.

Odnieś się do uwag i propozycji nauczyciela.

WYKONANIE
1.

Dobierz mierniki potrzebne do wykonania pomiaru.

Dobierz narzędzia potrzebne do wykonania połączeń.

Wykonaj pomiary i zinterpretuj wyniki.

Wykonaj połączenie uzwojeń silnika na tabliczce zaciskowej „w gwiazdę”.

Przygotuj silnik do uruchomienia.

SPRAWDZANIE
1.

Czy prawidłowo dobrano mierniki potrzebne do wykonania pomiarów?

Czy prawidłowo dobrano narzędzia do wykonania połączeń?

Czy prawidłowo wykonano i zinterpretowano pomiary?

Czy prawidłowo wykonano połączenia?

Czy uporządkowano stanowisko po wykonaniu ćwiczenia i przygotowano silnik do
uruchomienia?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Podstawowe elementy i prawa obwodu elektrycznego

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zapisz podane niŜej wartości wielkości elektrycznych posługując się mnoŜnikiem

i jednostką podstawową: 250mA; 0,4kV; 2,2kΩ; 2700µA; 0,5MΩ.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić z uczniami

sposoby przeliczania wielkości wielokrotnych i podwielokrotnych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

wykonać obliczenia,

zaprezentować wyniki.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pogadanka.

rodki dydaktyczne:

−

kalkulator,

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Przyporządkuj symbole elementów elektronicznych stosowane przy rysowaniu

schematów elektronicznych do nazw tych elementów.

rezystor

łącznik

dioda

bezpiecznik

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić z uczniami

symbole graficzne elementów elktronicznych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przypomnieć sobie symbole elementów elektronicznych,
2) dobrać nazwy z symbolami w pary.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pogadanka z elementami pokazu.

rodki dydaktyczne:

−

symbole graficzne elementów (np. foliogramy),

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

Ćwiczenie 3

Połącz w pary nazwy wielkości elektrycznych z odpowiadającymi im oznaczeniami

jednostek.
Symbol wielkości elektrycznej

Oznaczenie jednostki

natęŜenie prądu

napięcie elektryczne

rezystancja

pojemność

Ω

indukcyjność

moc elektryczna

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zagadnienia

związane z oznaczeniami literowymi i jednostkami podstawowych wielkości elektrycznych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

rozpoznać symbol wielkości elektrycznej,

przyporządkować danemu symbolowi oznaczenie jednostki,

zaprezentować wyniki.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pogadanka.

rodki dydaktyczne:

–

tablica jednostek elektrycznych,

–

literatura wskazana przez nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Podstawy miernictwa elektrycznego

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj pomiary rezystancji Ŝarówek (dokładnie Ŝarników) trzech róŜnych Ŝarówek za

pomocą miernika uniwersalnego.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia. Przypomnieć sposób ustawienia miernika na przykładzie
róŜnych mierników.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

narysować schemat pomiarowy,

zgromadzić potrzebną aparaturę i elementy elektryczne,

wybrać tryb pracy miernika,

wykonać pomiary rezystancji Ŝarówek,

zapisać wyniki pomiarów.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

tekst przewodni,

–

wiczenia praktyczne.

rodki dydaktyczne:

–

instrukcja do wykonania ćwiczenia zawierająca dokumentację zadania i tabelki do
wpisania pomiarów,

–

trzy dowolne Ŝarówki o róŜnych parametrach,

–

miernik uniwersalny cyfrowy,

–

przybory do pisania,

–

kartki do notatek.

Ćwiczenie 2

Dokonaj pomiaru napięcia trzech róŜnych baterii za pomocą miernika uniwersalnego.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Przygotować instrukcje do ćwiczenia (tekst przewodni do wykonania zadania), baterie
o róŜnych napięciach, mogą być częściowo rozładowane, lub o róŜnych napięciach
znamionowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

narysować schemat pomiarowy,

zgromadzić potrzebną aparaturę i elementy elektryczne,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

wybrać tryb pracy miernika,

wykonać pomiary napięcia,

zapisać wyniki pomiarów,

uszeregować baterie od najwyŜszego napięcia, do najniŜszego.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

tekst przewodni,

–

wiczenia praktyczne.

rodki dydaktyczne:

–

trzy baterie (o róŜnych napięciach, mogą być częściowo rozładowane, lub o róŜnych
napięciach znamionowych),

–

miernik uniwersalny cyfrowy,

–

przybory do pisania,

–

kartki do prowadzenia notatek.

Ćwiczenie 3

Pod kontrolą nauczyciela sprawdź neonowym wskaźnikiem napięcia obecność napięcia,

lub jego brak.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Pomiary wykonywać tylko na specjalnym stanowisku odpowiednio zabezpieczonym
i umoŜliwiającym awaryjne odłączenie napięcia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zapoznać się z obsługą wskaźnika neonowego (moŜe być potrzebna jego instrukcja),

dokonać próby napięcia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pogadanka,

–

wiczenia praktyczne.

rodki dydaktyczne:

–

„gniazdko” elektryczne pod napięciem (najlepiej z osobnym wyłącznikiem zabezpieczone

wyłącznikiem róŜnicowoprądowym),

–

dowolny (najlepiej kilka typów) próbnik napięcia (jeŜeli to moŜliwe z instrukcją obsługi).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Maszyny elektryczne i transformatory. Instalacje elektryczne

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Odczytaj z tabliczki znamionowej silnika takie parametry maszyny, jak:

–

rodzaj i wartość napięcia zasilania,

–

moc maszyny,

–

prędkość obrotową wirnika silnika,

–

wartość prądu znamionowego,

–

stopień ochrony obudowy.

Rysunek do ćwiczenia 1. Tabliczka znamionowa [1, str. 255]

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zagadnienia

związane ze znamionami maszyn elektrycznych i ich jednostkami. Przygotować najlepiej
kilka tabliczek znamionowych róŜnych maszyn (mogą być całe maszyny, w ostateczności
mogą być zdjęcia lub rysunki).

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

odczytać wartości z tabliczki zaciskowej,

przyporządkować wartości do ich nazw,

zapisać wymagane parametry silnika.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pogadanka z pokazem.

rodki dydaktyczne:

–

tabliczka znamionowa lub jej rysunek,

–

przybory do pisania i zeszyt.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Połącz w trójki nazwy przewodów instalacji elektrycznych, ich oznaczeń literowych

i kolorystycznych.

przewód fazowy

ółto-zielony

przewód neutralny

inny niŜ Ŝółto-zielony i jasnoniebieski

przewód ochronny

jasnoniebieski

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien przygotować odcinki

przewodów elektroinstalacyjnych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

przyporządkować danej nazwie przewodu oznaczenie i kolor,

zaprezentować wyniki.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pogadanka z pokazem.

rodki dydaktyczne:

–

odcinki przewodów,

–

przybory do pisania.

Ćwiczenie 3

Połącz trójfazowy silnik asynchroniczny na tabliczce zaciskowej w trójkąt.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

przypomnieć sobie sposób połączenia uzwojeń silnika na jego tabliczce zaciskowej,

dobrać odpowiednie narzędzia do wykonania połączenia,

podłączyć przewody zasilające i zwory kojarzące uzwojenia,

sprawdzić sposób połączenia z dokumentacją silnika, lub literatura.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pogadanka z pokazem.

rodki dydaktyczne:

–

sinik trójfazowy lub sama tabliczka zaciskowa z moŜliwością skojarzenia uzwojeń silnika
w trójkąt,

–

zwory do wykonania połączenia,

–

pojedyncze przewody połączeniowe lub przewód wieloŜyłowy zakończony wtyczką
trójfazową,

–

końcówki do zaprasowania,

–

narzędzia; nóŜ monterski, komplet wkrętaków i kluczy nasadowych, praska do zaciskania
końcówek,

–

dokumentacja silnika i/lub literatura podana przez nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4. Układy sterowania i automatyki przemysłowej

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

MontaŜ obwodu głównego zasilającego 3-fazowy silnik asynchroniczny. Ćwiczenie

wykonuje się bez napięcia.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Przygotować instrukcje do ćwiczenia (tekst przewodni do wykonania zadania), aparaty
i przewody połączeniowe, a takŜe narzędzia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

rozpoznać elementy układu według schematu i przyporządkować je elementom
rzeczywistymi,

dobrać narzędzia do wykonania zadania,

połączyć układ zgodnie ze schematem.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenia praktyczne,

−

metoda tekstu przewodniego.

rodki dydaktyczne:

–

rozdzielnica rzeczywista nie podłączona, wyposaŜona kompletnie,

–

narzędzia monterskie,

–

schemat ideowy i montaŜowy,

–

miernik uniwersalny.

Ćwiczenie 2

Narysuj połączenie szeregowe i równoległe trzech dowolnie wybranych elementów

elektrotechnicznych (dwa rysunki).

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić z uczniami

zagadnienia dotyczące połączenia szeregowego, równoległego i mieszanego odbiorników.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

przypomnieć sobie jak wygląda połączenie szeregowe, a jak równoległe,

jeŜeli jest taka potrzeba odnaleźć wiadomości o tych połączeniach w literaturze
elektrotechnicznej,

narysować połączenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pogadanka z pokazem.

rodki dydaktyczne:

–

wybrana literatura,

–

zeszyt i przybory do pisania.

Ćwiczenie 3

Wyobraź sobie, Ŝe lampka halogenowa na twoim biurku (z wyłącznikiem,

i transformatorem)  nagle  zgasła.  Zaproponuj  sposób  postępowania  w  celu  zdiagnozowania
uszkodzenia,  pamiętając  o  bezpieczeństwie.  W  swojej  pracy  uwzględnij  róŜne  uszkodzenia
(jeŜeli  nie  popsuło  się  to,  to  sprawdzić  naleŜy  jeszcze  to).  Oprócz  moŜliwych  uszkodzeń
wypisz narzędzia, które będą ci potrzebne do wykonania zadania.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Przygotować  instrukcje  do  ćwiczenia  (tekst  przewodni  do  wykonania  zadania)  i  lampkę.  Po
sporządzeniu  wykazu  moŜliwych  usterek,  sposobu  ich  lokalizacji,  potrzebnych  narzędzi
i mierników  moŜna  ćwiczenie  rozszerzyć  o  działania  praktyczne  symulując  wcześniej
uszkodzenie (odlutowany lub odkręcony przewód, przepalona Ŝarówka, brak napięcia w sieci
zasilającej).

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

przypomnieć sobie sposób postępowania przy awariach sprzętu elektrycznego,

zadbać o bezpieczeństwo wykonywanych prac,

wypisać moŜliwe usterki,

wypisać sposoby zdiagnozowania poszczególnych uszkodzeń,

wypisać moŜliwe sposoby ich usunięcia,

wypisać narzędzia potrzebne do wykonania zadania.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

tekst przewodni,

–

wiczenia praktyczne.

rodki dydaktyczne:

–

wybrana literatura,

–

instrukcja obsługi lampki (jeŜeli jest takowa),

–

rzeczywista lampka,

–

zeszyt i przybory do pisania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Analizowanie układów
elektrycznych i automatyki przemysłowej”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, są z poziomu podstawowego,

−

zadania 17, 18, 19, 20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za kaŜdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań - uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 9 zadań z poziomu podstawowego,

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz do odpowiedzi: 1. a, 2. b, 3. a, 4. c, 5. c, 6. a, 7. a, 8. b, 9. b, 10. a, 11. c,
12. a, 13. a, 14. c, 15. b, 16. c, 17. c, 18. c, 19. a, 20. b.

Plan testu

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Scharakteryzować materiały przewodzące

Rozpoznać elementy schematu elektrycznego

Wymienić jednostki podstawowych wielkości
elektrycznych

Wyjaśnić zasadę działania silnika elektrycznego

Zdefiniować zasadę włączania amperomierza do
obwodu elektrycznego

Rozpoznać elementy obwodu sterowania

Rozpoznać elementy automatyki przemysłowej

Określić parametry domowej sieci elektrycznej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rozpoznać elementy zabezpieczenia obwodu
elektrycznego

Rozpoznać oznaczenia kolorystyczne przewodów
instalacji elektrycznej

11 Wyjaśnić zasadę działania transformatora

12 Rozpoznać elementy elektroniczne

Rozpoznać oznaczenia przewodów instalacji
elektrycznej

14 Rozpoznać połączenie silnika „w gwiazdę”

Rozpoznać elementy obwodu sterowania na
schemacie

Określić ustawienia miernika do pomiaru napięcia
stałego

17 Dobrać urządzenie do pomiaru rezystancji izolacji

18 Przeliczyć wielkości podwielokrotne

Określić parametry maszyny na podstawie
tabliczki znamionowej

20 Dobrać sposób pomiaru rezystancji

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.

Przed rozpoczęciem sprawdzianu przedstaw uczniom zasady przebiegu testowania.

Podkreśl wagę samodzielnego rozwiązania zadań testowych.

Rozdaj uczniom przygotowane dla nich materiały (instrukcję, zestaw zadań testowych,
kartę odpowiedzi).

Udzielaj odpowiedzi na pytania formalne uczniów.

Przypomnij o upływającym czasie na 10 i 5 minut przed końcem sprawdzianu.

Po upływie czasu sprawdzianu poproś uczniów o odłoŜenie przyborów do pisania.

Zbierz od uczniów karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.

Instrukcja dla ucznia

Przeczytaj dokładnie instrukcję.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

Odpowiedzi udzielaj wyłącznie na karcie odpowiedzi.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

Test zawiera 20 zadań.

Do kaŜdego zadania podane są cztery odpowiedzi, z których tylko jedna jest prawidłowa.

Zaznacz prawidłową według Ciebie odpowiedź wstawiając literę X w odpowiednim
miejscu na karcie odpowiedzi.

W przypadku pomyłki zaznacz błędną odpowiedź kółkiem, a następnie literą X zaznacz
odpowiedź prawidłową.

Za kaŜde poprawne rozwiązanie zadania otrzymujesz jeden punkt.

10.

Za udzielenie błędnej odpowiedzi, jej brak lub zakreślenie więcej niŜ jednej odpowiedzi -
otrzymujesz zero punktów.

11.

UwaŜnie czytaj treść zadań i proponowane warianty odpowiedzi.

12.

Nie odpowiadaj bez zastanowienia; jeśli któreś z zadań sprawi Ci trudność – przejdź do
następnego. Do zadań, na które nie udzieliłeś odpowiedzi moŜesz wrócić później.

13.

Pamiętaj, Ŝe odpowiedzi masz udzielać samodzielnie.

14.

Na rozwiązanie testu masz 40 minut.

Materiały dla ucznia:

–

instrukcja,

–

zestaw zadań testowych,

–

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

Materiałami , które nie przewodzą prądu są
a)

dielektryki.

elektrolity.

metale.

roztwory kwasów.

Rysunek przedstawia symbol
a)

woltomierza.

łącznika.

amperomierza.

rezystora.

Jednostka napięcia elektrycznego, to
a)

Ω

Energię elektryczną na mechaniczną przetwarza
a)

transformator.

prądnica.

silnik elektryczny.

przetwornica.

Aby prawidłowo podłączyć do obwodu elektrycznego amperomierz naleŜy włączyć go
a)

równolegle do odbiornika, którego prąd ma być mierzony.

równolegle do źródła zasilania.

szeregowo w obwód, przez którym płynie prąd.

równolegle do elementu, na zaciskach którego mierzymy prąd.

Przycisk sterowniczy maszyny odpowiedzialny za wyłączenie awaryjne powinien być
koloru
a)

czerwonego.

zielonego.

niebieskiego.

obojętnie jakiego.

Do urządzeń wykonawczych automatyki zaliczamy
a)

siłownik.

wzmacniacz.

regulator.

prądnicę.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

W instalacji domowej korzystamy z napięcia
a)

12 V napięcia przemiennego.

230 V napięcia przemiennego.

12 V napięcia stałego.

230 V napięcia stałego.

W instalacjach elektrycznych urządzeniem chroniącym obsługę przed poraŜeniem
prądem elektrycznym jest
a)

wyłącznik silnikowy.

wyłącznik róŜnicowoprądowy.

ogranicznik przepięć.

wyłącznik instalacyjny nadprądowy.

10.

Przewód koloru Ŝółto-zielonego w instalacji elektrycznej, to przewód
a)

ochronny.

zasilający.

sterowniczy.

fazowy.

11.

Warunkiem pracy transformatora jest

doprowadzenie napięcia stałego do uzwojenia pierwotnego.

zwarcie uzwojenia pierwotnego z wtórnym.

doprowadzenie napięcia przemiennego do uzwojenia pierwotnego.

doprowadzenie napięcia stałego do uzwojenia wtórnego.

12.

Przedstawione na zdjęciu elementy elektroniczne, to

kondensatory.

rezystory.

transformatory.

diody.

13.

W instalacji elektrycznej przewód oznaczony literami „PE” to
a)

przewód ochronny.

przewód fazowy.

przewód neutralny.

przewód pomiarowy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14.

Połączenie „w trójkąt” wykonane na tabliczce silnika 3-fazowego przedstawia schemat

15.

Na schemacie przedstawionego układu sterowniczego (z samopodtrzyamniem) element
oznaczony S1, to

bezpiecznik.

przycisk STOP.

styk stycznika.

przycisk START.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16.

Aby zmierzyć napięcie baterii (popularnego paluszka) miernikiem uniwersalnym
(multimetrem) musisz ustawić go na ustawienie
a)

DC A.

AC A.

DC V.

AC V.

17.

Do pomiaru rezystancji izolacji silnika uŜyjesz
a)

woltomierza.

omomierza.

megaomomierza.

amperomierza.

18.

Na bezpieczniku aparatowym zasilacza znajduje się oznaczenie „200mA” oznacza to, Ŝe
ulegnie przepaleniu, kiedy przepłynie przez niego prąd powyŜej
a)

2 A.

200 A.

0,2 A.

0,02 A.

19.

Zgodnie z przedstawioną poniŜej tabliczką znamionową silnika, jego moc znamionowa
wynosi
a)

4800000 W.

995 min

-1

531 A.

6000 V.

20.

Pomiaru rezystancji dokonujemy
a)

przy napięciu przemiennym .

w stanie beznapięciowym.

włączając miernik w szereg.

podłączając miernik równolegle ze Ŝródłem zasilania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ............................................................................................................................

Analizowanie układów elektrycznych i automatyki przemysłowej

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedzi

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZADANIE TYPU PRÓBA PRACY

Próba pracy ma w zamierzeniu spełnić dwa zadania:

sprawdzić stopień opanowania jednej z umiejętności praktycznych, jakie uczniowie

powinni zdobyć przy realizacji tego modułu,

przygotować uczniów do zdawania części praktycznej egzaminu zewnętrznego,

potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie technik odlewnik.

W  tym  celu  zadanie  praktyczne  musi  być  przygotowane  w  takiej  formie,  z  jaką  uczniowie
spotkają  się  na  egzaminie.  Oznacza  to  konieczność  opracowania  zadania  w  sposób
umoŜliwiający  kryterialne  ocenianie  wykonywanych  przez  ucznia  czynności  w  czterech
obszarach: planowania,  organizowania, wykonywania i prezentowania.  Nauczyciel powinien
przygotować  dokumentację  zadania  wraz  niezbędnym  wyposaŜeniem  stanowiska  pracy.
Próbę pracy przeprowadza wybrany uczeń. Pozostali wspólnie z nauczycielem obserwują jego
pracę. Po pracy nauczyciel szczegółowo omawia wykonane zadanie.

Ocenianie:

niedostateczny do 8 pkt.
dopuszczający

9÷10 pkt.

dostateczny

11÷12 pkt.

dobry

13÷14 pkt.

bardzo dobry

15 pkt.

WyposaŜenie stanowiska do przeprowadzenia próby pracy:

WyposaŜenie na stanowisku

Silnik indukcyjny 3-fazowy z 6 wyprowadzeniami na tabliczce zaciskowej

Omomierz

Megaomomierz

Przewód zasilający do silnika 4-Ŝyłowy (np. OMY 4x1.5 mm

) zakończony

zaprasowanymi końcówkami.

Komplet kluczy nasadowych, komplet wkrętaków.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Informacja dla ucznia

1.

Sprawdź, czy otrzymałeś kompletny arkusz do wykonania zadania. Ewentualne braki
stron lub inne usterki zgłoś nauczycielowi.

Na arkuszu PLAN DZIAŁANIA wpisz swój numer ewidencyjny PESEL, datę urodzenia
i numer stanowiska.

Zapoznaj się z treścią zadania praktycznego, instrukcją do jego wykonania, stanowiskiem
roboczym i jego wyposaŜeniem. Masz na to 15 minut.

Czas rozpoczęcia i zakończenia zadania nauczyciel zapisze w widocznym dla Ciebie
miejscu (czas wykonania zadania wynosi 60 minut).

Pamiętaj, Ŝe podczas wykonywania zadania jesteś oceniany przez nauczyciela, który
obserwuje wykonywane przez Ciebie czynności i nie będzie udzielać Ci Ŝadnych wskazówek.
Nauczyciel interweniuje tylko w przypadku naruszenia przez Ciebie przepisów bhp, ochrony
przeciwpoŜarowej i moŜe w takim przypadku przerwać wykonywanie zadania.

Powodzenia!

Zadanie

Podłącz przewody zasilające do tabliczki zaciskowej silnika indukcyjnego. Uzwojenia

silnika połącz „w gwiazdę”. Przed wykonaniem połączeń sprawdź prawidłowość podłączenia
wyprowadzeń uzwojeń do tabliczki zaciskowej oraz rezystancją izolacji tych uzwojeń.

Instrukcja wykonania zadania
Aby bezpiecznie i poprawnie wykonać zadanie:
1.

Przeanalizuj dokładnie treść zadania.

Zapisz w formularzu PLAN DZIAŁANIA:
a)

czynności związane z wykonaniem zadania, w kolejności ich wykonywania,

wykaz narzędzi, urządzeń i przyrządów niezbędnych do wykonania zadania,

wyniki pomiarów rezystancji izolacji.

Przystąp do zorganizowania stanowiska pracy:
a)

zgromadź i rozmieść na stanowisku pracy silnik, przewody zasilające, mierniki,
narzędzia i instrukcje niezbędne do wykonania zadania,

sprawdź stan techniczny urządzeń i przyrządów,

dobierz środki ochrony indywidualnej wymagane do bezpiecznego wykonania
zadania.

Zdemontuj osłonę tabliczki zaciskowej silnika.

Sprawdź prawidłowość podłączenia uzwojeń silnika do tabliczki zaciskowej.

Zmierz rezystancję izolacji uzwojeń.

Wykonaj połączenie uzwojeń „w gwiazdę” i podłącz przewód zasilający.

Zamontuj osłonę tabliczki zaciskowej.

Wykonaj zaplanowane czynności zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy
i ochrony przeciwpoŜarowej. Wszystkie operacje wykonuj bez napięcia.

10.

Sprawdź jakość wykonanej pracy.

11.

Po zakończeniu pracy uporządkuj stanowisko pracy

12.

Zgłoś gotowość do prezentacji wykonanego zadania.

13.

Zaprezentuj sposób wykonania zadania: omów czynności prowadzące do wykonania
zadania, oceń jakość wykonywanej pracy w odniesieniu do dokumentacji zadania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zawód: operator maszyn i urządzeń odlewniczych
Symbol cyfrowy zawodu 812[03]
Oznaczenie tematu: …….
Oznaczenia zadania: ………

PESEL

Data urodzenia

Numer stanowiska

dzień miesiąc

rok

PLAN DZIAŁANIA

1. Zapisz czynności związane z wykonaniem zadania, w kolejności ich wykonywania
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………….

2. Wykaz narzędzi, urządzeń i przyrządów niezbędnych do wykonania zadania,:
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………….

3. Wyniki pomiarów rezystancji izolacji poszczególnych uzwojeń:
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zadanie praktyczne

Podłącz przewody zasilające do tabliczki zaciskowej silnika indukcyjnego. Uzwojenia

silnika połącz „w gwiazdę”. Przed wykonaniem połączeń sprawdź prawidłowość podłączenia
wyprowadzeń uzwojeń do tabliczki zaciskowej oraz rezystancją izolacji tych uzwojeń.

CZYNNOŚCI OCENIANE I KRYTERIA WYKONANIA

Liczba

pkt

0-1

Czynność 1: zapisanie kolejnych czynności związanych z wykonaniem

zadania

Kryterium wykonania: 1 pkt - jeŜeli uczeń uwzględnił w wykazie, co najmniej
5 z następujących czynności:
–

demontaŜ tabliczki zaciskowej,

–

sprawdzenie prawidłowości podłączenia uzwojeń silnika do tabliczki

zaciskowej,

–

pomiar rezystancji izolacji,

–

połączenie uzwojeń „w gwiazdę”,

–

podłączenie przewodu zasilającego,

–

porządkowanie stanowiska pracy,

–

prezentacja wykonanego zadania.

Czynność 2: sporządzenie wykazu niezbędnych narzędzi, urządzeń
i przyrządów niezbędnych do wykonania zadania

Kryterium wykonania: 1 pkt. - jeŜeli uczeń zapisał, co najmniej:

–

megaomomierz,

–

komplet kluczy.

Suma punktów w obszarze - 1. Planowanie

Czynność 3: zgromadzenie na stanowisku pracy niezbędnych materiałów,
mierników i narzędzi niezbędnych do wykonania zadania

Kryterium wykonania: 1 pkt - jeŜeli uczeń zgromadził i rozmieścił na
stanowisku pracy:

–

megaomomierz,

–

komplet kluczy,

–

przewody zasilające.

Czynność 4: sprawdzenie stanu technicznego urządzeń i przyrządów

Kryterium wykonania: 1 pkt. - jeŜeli uczeń sprawdził sprawność
megaomomierza ( wykonał nim próbny pomiar) ocenił stan techniczny
narzędzi.

Czynność 5: dobieranie środków ochrony indywidualnej wymaganych do
bezpiecznego wykonania zadania

Kryterium wykonania: 1 pkt - jeŜeli zdający załoŜył ubranie robocze jedno-
lub dwuczęściowe

Suma punktów w obszarze II. Organizowanie

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Czynność 6: demontaŜ osłony tabliczki zaciskowej

Kryterium wykonania: 1 pkt - jeŜeli zdający zdemontował osłonę tabliczki
znamionowej bez jej uszkodzeni

Czynność 7: sprawdzenie prawidłowości podłączenia uzwojeń silnika do
tabliczki zaciskowej
Kryterium wykonania: 1 pkt - jeŜeli uczeń omomierzem lub próbnikiem
przejścia sprawdził właściwe podłączenie początków i końców uzwojeń

Czynność 8: pomiar rezystancji izolacji

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeŜeli uczeń pomierzył rezystancje uzwojeń:

–

poszczególnych pasm fazowych między sobą,

–

poszczególnych pasm fazowych do korpusu silnika.

Czynność 9: połączenie uzwojeń „w gwiazdę”

Kryterium wykonania: 1 pkt - jeŜeli uczeń prawidłowo połączył uzwojenia

„w gwiazdę”

Czynność 10: podłączenie przewodu zasilającego

Kryterium wykonania: 1 pkt - jeŜeli uczeń prawidłowo połączył przewód

zasilający

Czynność 11: montaŜ osłony tabliczki zaciskowej

Kryterium wykonania: 1 pkt - jeŜeli uczeń po wykonaniu zadania

zamontował osłonę tabliczki zaciskowej silnika

Czynność 12: porządkowanie stanowiska pracy

Kryterium wykonania: 1 pkt - jeŜeli uczeń po zakończeniu zadania

uporządkował stanowisko pracy

Suma punktów w obszarze III. Wykonywanie

Czynność 13: omówienie czynności prowadzące do wykonania zadania

Kryterium wykonania: 1 pkt - jeŜeli zdający omówił czynności prowadzące
do wykonania zadania

Czynność 14: sposób wykonania pomiarów i ich interpretacja

Kryterium wykonania: 1 pkt - jeŜeli zdający omówił sposób wykonania
pomiarów i właściwie zinterpretował uzyskane wyniki pomiarów

Czynność 15: ocena jakości wykonanej pracy

Kryterium wykonania: 1 pkt - jeŜeli uczeń ocenił jakość wykonanej pracy

Suma punktów w obszarze IV. Prezentowanie

RAZEM

Czynność wykonana – 1 pkt., niewykonana – 0 pkt.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. LITERATURA

Bastian P., Schuberth G., Spielvogel O., Steil H. J., Tkotz K., Ziegler K.: Praktyczna
elektrotechnika ogólna. Podręcznik dla zawodowych i średnich szkół technicznych.
Wydawnictwo REA s. j., Warszawa 2003.

Dehler E., Grimm B., Häberle G., Philipp W., Schliemann B., Schnnell D.: Podstawy
elektroniki. Podręcznik dla zawodowych i średnich szkół technicznych. Wydawnictwo
REA s. j., Warszawa 2006.

Elektronika dla nieelktroników. 1/2006, wydawca Wiesław Marciniak.

Gozlińska E.: Maszyny elektryczne. WSiP, Warszawa 1998.

Górecki P.: Wyprawy w świat elektroniki. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności
Sp. z o. o., Warszawa 2004.

http://aukcja .onet.pl

http://ise.pl

http://silnikielektryczne.prv.pl

www.elektrozawory.eu

10.

www.instalacjebudowlane.pl

11.

www.luxmarket.pl

12.

www.siłowniki-pneumatyczne.pl

13.

www.tech.co.bydgoszcz.pl

14.

http://pl.wikipedia.org/

Literatura metodyczna
1.

Dretkiewicz-Więch J.: ABC nauczyciela przedmiotów zawodowych. Operacyjne cele
kształcenia. Zeszyt 32. CODN, Warszawa 1994

Niemerko B.: Pomiar wyników kształcenia zawodowego. BKKK, Warszawa 1997

Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE, Radom, 2001