Ćwiczenia 3

Determinanty dochodu narodowego, cz 1

Opracowanie:  

mgr Grzegorz Sobiecki

Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
Katedra Analizy Rynków i Konkurencji

Teorie wzrostu gospodarczego



Kryterium I : 

główny czynnik wzrostu (ekonomia opisowa)



Rolnictwo i zasoby naturalne



Praca



Kapitał



Inwestycje (np. model Kaleckiego)



Nauka i postęp techniczny



Informacje i regulacje



Kapitał ludzki



Kryterium II : tempo postulowanego wzrostu 
(ekonomia normatywna)



Koncepcje wzrostu przyspieszonego



Koncepcje wzrostu zerowego



Koncepcje wzrostu zrównoważonego



Kryterium III : baza teoretyczna

Przykład teorii wzrostu

Model Kaleckiego

(referat)

„nasz” model – keynes’owski

Kluczowy czynnik wzrostu: popyt (przede wszystkim konsumpcyjny)

Cel analizy modelu:



Określenie produktu zapewniającego równowagę w gospodarce

Założenia ogólne:



Popyt

konsumpcyjny (C) zależy od dochodu narodowego (Y), oprócz 

tego istnieje popyt niezależny od dochodu (Ca), autonomiczny



Popyt

inwestycyjny (I) sprowadza się do inwestycji niezależnych od 

dochodu (autonomicznych)



W gospodarce występuję wolne moce produkcyjne (niewykorzystane 
czynniki produkcji)



Analiza dotyczy krótkiego okresu

Keynes’owski – bo model ten był podstawą dla Keynes’a do pobudzania

gospodarki USA w czasie kryzysu

Model uproszczony
(dla potrzeb analizy)



Nie uwzględniamy państwa (bez Te, Td, G, B)



Gospodarka zamknięta (bez NX)



Majątek trwały się nie zużywa (nie ma amortyzacji)



Ceny i płace są stałe (nie zmieniają się w czasie) ~ 

wiąże się to z małą albo brakiem elastyczności płac 

(w krótkim okresie pracowników wiążą umowy, więc 

nie ma możliwości zmiany płac i cen)

Składniki globalnego popytu

Globalny popyt 

AD

= 

C

(popyt konsumpcyjny) + 

I 

(popyt inwestycyjny)

Rozporządzalne dochody gospodarstw domowych: dochody, jakie 

gospodarstwa domowe otrzymują od przedsiębiorstw (Y) + 
transfery otrzymywane od państwa (B) pomniejszone o podatki 
bezpośrednie płacone państwu (Td); są to dochody, które mogą być 
przeznaczone na wydatki konsumpcyjne (C) lub 

oszczędności (S); 

oszczędności stanowią natomiast źródło finansowania inwestycji (I)

S > 0   -

„depozyt” 

S < 0   -

„kredyt”

Krańcowa skłonność 
do konsumpcji

Krańcowa skłonność do konsumpcji (KSK) * – część każdej 

dodatkowej złotówki rozporządzalnego dochodu, którą 

gospodarstwa domowe są skłonne przeznaczyć na wzrost 
konsumpcji

czyli: to, jaki odsetek z przyrostu dochodu przeznacza się na 

konsumpcję 
geometrycznie: nachylenie funkcji konsumpcji

założenie upraszczające: jest stała

KSK + KSO = 1

Popyt autonomiczny (Ca)

– popyt nie związany z poziomem dochodu

C = Ca + KSK * Y

* używamy tu określenia krańcowej skłonności do konsumpcji z dochodu rozporządzalnego (oznaczamy KSK),
która w modelu bez państwa równa jest krańcowej skłonności do konsumpcji z dochodu narodowego (którą 
będziemy oznaczać później KSK’), gdyż dochód rozporządzalny (Yr) = dochodowi narodowemu (Y) – nie ma podatków

Popyt konsumpcyjny,
funkcja konsumpcji

9

Dochód, Produkcja (Y)

Po

py

t 

kon

sump

cy

jny

 (C)

Funkcja konsumpcji

– pokazuje 

poziom zamierzonej 
konsumpcji całkowitej przy 
każdym poziomie 
rozporządzalnych dochodów 
gospodarstw domowych

Ca

= 9

KSK = 0,8

Popyt inwestycyjny, 
funkcja popytu globalnego

Dochód, Produkcja (Y)

Popy

t 

glo

bal

ny

 (AD)

I 

9

30

Ca

= 9

I = Ia = 21

KSK = 0,8

Produkcja na poziomie równowagi

Przy danych założeniach uproszczonego modelu 

(m.in. stałe ceny i płace), równowaga 
(krótkookresowa) na rynku dóbr istnieje 
wtedy, gdy globalny popyt lub planowane 
wydatki (AD) dokładnie zrównają się z 
rozmiarami faktycznie wytworzonej produkcji (Y)

planowane wydatki/popyt = faktyczna produkcja

AD = Y

Funkcja popytu globalnego a produkcja na 
poziomie równowagi

Dochód, Produkcja (Y)

Po

py

t 

gl

ob

al

ny

 (AD)

AD= Ca + KSK * Y + Ia

C = Ca + KSK * Y 

45

˚

Y = AD

Ca

= 9

Ia

= 21

KSK = 0,8

30

9

Y

1

=45

Y

2

=150

Strona

POPYTOWA

(planowane 

wydatki)

Strona PODAŻOWA
(rzeczywista produkcja 
=>rzeczywisty dochód)

Determinanty równowagi i 
dochodu narodowego



Inwestycje autonomiczne



Krańcowa Skłonność do Konsumpcji

=> 

mechanizm mnożnika inwestycyjnego

Mnożnik inwestycyjny - stosunek zmian 

produkcji zapewniającej utrzymanie równowagi 

do powodującej ją zmiany w inwestycyjnych 
wydatkach autonomicznych (

∆Ia)

Mnożnik inwestycyjny - mechanizm

KSK = 0,8

1.

Popyt inwestycyjny ustalony na poziomie I = 21; przedsiębiorstwa 

reagują wzrostem produkcji o 21 – co przekłada się na dochód 
gospodarstw domowych; popyt konsumpcyjny wzrasta o 0,8 * 21 (bo 

gospodarstwa wydają na konsumpcję 0,8zł z każdej złotówki 
dodatkowego dochodu)

2.

Przedsiębiorstwa zwiększają produkcję o 0,8 * 21 (jest dodatkowy 
popyt 

– jest dodatkowa produkcja), co przekłada się na dalszy (taki 

sam) wzrost dochodów; popyt konsumpcyjny wzrasta o 0,8 * (0,8 * 21)

3.

Rośnie produkcja przedsiębiorstw o 0,8 * (0,8 * 21)…

Faza

Zmiany Y

Zmiany C (0,8 * zmiana Y)

1

21

21 * 0,8

2

21 * 0,8

21 * 0,8

2

3

21 * 0,8

2

21 * 0,8

3

4

21 * 0,8

3

21 * 0,8

4

Mnożnik inwestycyjny - wzór

Mn

i   

=

1

1 - KSK

dla KSK = 0,8  oraz Ia = 21

ilość  dodatkowej produkcji (nowego produktu):

∆Y =  21  *                    = 

105

Y

2

= 45 + 105 = 150

1

1-0,8

∆Y = ∆Ia * 

Mn

i 

W modelu gospodarki bez państwa i bez handlu zagranicznego 

popytowy impuls (przyrost wydatków inwestycyjnych) spowoduje przyrost 

dochodu narodowego, zwielokrotniony wartością mnożnika inwestycyjnego