background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 
 
 
 
 

MINISTERSTWO  EDUKACJI 

NARODOWEJ 

 
 

 
 

Jadwiga Mucha

 

 
 
 

 

 
 

Wykonywanie usług kuśnierskich  
743[02].Z2.06 
 

 

 

 
 

 

 

 

Poradnik dla ucznia 
 
 
 
 
 
 

 

Wydawca

 

Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy 
Radom 2007
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

Recenzenci: 
dr inż. Jadwiga Rudecka 
mgr inż. Ewelina Śmiszkiewicz 
 
 
 
Opracowanie redakcyjne:  
inż. Jadwiga Mucha 
 
 
 
Konsultacja: 
mgr inż. Zdzisław Feldo 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Poradnik  stanowi  obudowę  dydaktyczną  programu  jednostki  modułowej  743[02].Z2.06 
„Wykonywanie usług kuśnierskich”, zawartego w programie nauczania dla zawodu kuśnierz. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Wydawca 

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom  2007

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

SPIS TREŚCI 

 
1.  Wprowadzenie 

2.  Wymagania wstępne 

3.  Cele kształcenia 

4.  Materiał nauczania 

4.1.  Charakterystyka i zakres produkcji usługowej 

4.1.1.  Materiał nauczania  

4.1.2.  Pytania sprawdzające 

11 

4.1.3.  Ćwiczenia 

12 

4.1.4.  Sprawdzian postępów 

13 

4.2.  Wykonywanie wyrobów futrzarskich napraw i przeróbek w produkcji 

usługowej 

 

14 

4.2.1.  Materiał nauczania 

14 

4.2.2.  Pytania sprawdzające 

22 

4.2.3.  Ćwiczenia 

23 

4.2.4.  Sprawdzian postępów 

28 

4.3.  Błędy występujące w futrach i sposoby ich usuwania 

29 

4.3.1.  Materiał nauczania  

29 

4.3.2.  Pytania sprawdzające 

34 

4.3.3.  Ćwiczenia 

35 

4.3.4.  Sprawdzian postępów 

36 

5. Sprawdzian osiągnięć  

37 

6.Literatura 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

43 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

1. WPROWADZENIE

 

 

Poradnik  będzie  Ci  pomocny  w  przyswajaniu  wiedzy  o  podstawowych  układach 

sterowania i regulacji automatycznej i kształtowaniu umiejętności montowania i sprawdzania 
układów automatyki.  

W poradniku zamieszczono: 

–  wymagania  wstępne  –  wykaz  umiejętności,  jakie  powinieneś  mieć  już  ukształtowane, 

abyś bez problemów mógł korzystać z poradnika,  

–  cele kształcenia – wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy z poradnikiem, 
–  materiał  nauczania  –  wiadomości  teoretyczne  niezbędne  do  opanowania  treści  jednostki 

modułowej, 

–  zestaw pytań, abyś mógł sprawdzić, czy już opanowałeś określone treści, 
–  ćwiczenia,  które  pomogą  Ci  zweryfikować  wiadomości  teoretyczne  oraz  ukształtować 

umiejętności praktyczne, 

–  sprawdzian postępów, 
–  sprawdzian osiągnięć, przykładowy zestaw zadań. Zaliczenie testu potwierdzi opanowanie 

materiału całej jednostki modułowej, 

–  literaturę uzupełniającą. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

Schemat układu jednostek modułowych  

743[02].Z2 

Technologia wytwarzania 

wyrobów futrzarskich

 

743[02].Z2.01 

Dobieranie skór do produkcji 

wyrobów futrzarskich

  

 

743[02].Z2.02 

Użytkowanie maszyn, 

urządzeń i narzędzi 

kuśnierskich 

 

743[02].Z2.03 

 Wykonywanie 

błamów  

ze skór futerkowych 

 

743[02].Z2.04 

Wykonywanie odzieży 

futrzanej

 

 

743[02].Z2.05 
Wykonywanie 

galanterii futrzanej 

743[02].Z2.06 

 Wykonywanie usług 

kuśnierskich 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

2. WYMAGANIA WSTĘPNE 

 

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć: 

− 

organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii  

− 

charakteryzować asortyment odzieży futrzanej, 

− 

charakteryzować budowę histologiczną oraz topograficzną skóry surowej i włosa, 

− 

charakteryzować główne procesy wyprawy i wykończania skór, 

− 

określać właściwości skór wyprawionych i metody ich badań, 

− 

rozpoznawać  wady i uszkodzenia skór wyprawionych, 

− 

oceniać jakość skór wyprawionych, 

− 

charakteryzować  materiały  pomocnicze  i  dodatki  stosowane  w  konfekcjonowaniu 
wyrobów futrzarskich, 

− 

odczytywać rysunki techniczne prostych wyrobów futrzarskich,

 

− 

interpretować rysunek żurnalowy, 

 

− 

wykonywać rysunek modelowy wyrobu futrzarskiego na sylwetkę podstawową,

 

− 

dobierać zestawienia kolorystyczne w projekcie wyrobu futrzarskiego,

 

− 

stosować  elementy  strojów  historycznych  lub  regionalnych  w  projektach  ubiorów 
 współczesnych, 

 

− 

wyjaśniać podstawowe pojęcia z zakresu konstrukcji i modelowania form odzieży,

 

− 

wykonywać pomiary sylwetki człowieka,

 

− 

rysować siatki konstrukcyjne podstawowych wyrobów futrzarskich,

 

− 

stosować zasady ustalania dodatku konstrukcyjnego,

 

− 

stosować zasady modelowania form z uwzględnieniem układu skór w wyrobie,

 

− 

wykonywać modelowanie form na sylwetki nietypowe,

 

− 

wykonywać szablony podstawowych wyrobów futrzarskich,

 

− 

użytkować podstawowe maszyny i urządzenia kuśnierskie, 

− 

posługiwać się przyborami i narzędziami kuśnierskimi, 

− 

rozróżniać, sortować oraz dobierać skóry futerkowe według charakteru okrywy włosowej 
i tkanki skórnej, 

− 

rozróżniać metody reperacji skór futerkowych, 

− 

dokonywać reperacji skór futerkowych, 

− 

korzystać  z  dokumentacji  techniczno 

  technologicznej  wyrobów  odzieżowych 

w procesie produkcji, 

− 

dobierać metody i techniki rozkroju skór futerkowych, 

− 

określać etapy procesu wytwarzania wyrobu futrzarskiego, 

− 

wykonywać wyroby futrzarskie zgodnie z projektem, 

− 

korzystać z różnych źródeł informacji zawodowej. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

3. CELE KSZTAŁCENIA 

 

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć: 

− 

scharakteryzować usługi kuśnierskie, 

− 

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii, 

− 

określić zasady obsługi klienta, 

− 

zastosować 

zasady 

składowania 

przechowywania 

materiałów 

futrzarskich 

i pomocniczych, 

− 

określić kolejność prac przy wytwarzaniu określonej odzieży miarowej, 

− 

wykonać samodzielnie projekt plastyczny wyrobu zgodnie z życzeniem klienta, 

− 

wykonać projekt technologiczny wyrobu futrzarskiego, 

− 

dobrać  skóry  i  materiały  wykończeniowe  potrzebne  do  wykonania  określonego  wyrobu 
futrzarskiego, 

− 

wykonać pomiary krawieckie figury klienta, 

− 

dostosować  szablony  do  wykonywanej  usługi  –  wykonać  modelowanie  wtórne  formy 
podstawowej, 

− 

dobrać techniki wykonania wyrobu futrzarskiego, 

− 

obliczyć  ilość  skór  futerkowych  i  materiałów  pomocniczych  do  uszycia  wyrobu 
futrzarskiego, 

− 

wykroić elementy wyrobu zgodnie z projektem, 

− 

dobrać rodzaje szwów do operacji technologicznych, 

− 

obsłużyć maszyny szwalnicze, 

− 

zastosować ściegi i szwy w określonej operacji technologicznej, 

− 

przygotować wyrób futrzarski do miar, 

− 

przeprowadzić pierwszą i drugą miarę wykonywanego wyrobu,  

− 

nanieść poprawki krawieckie podczas miar i po ich dokonaniu, 

− 

dobrać sposoby wykończania elementów wyrobów, 

− 

wykonać wyrób futrzarski zgodnie z projektem, z materiałów własnych lub powierzonych 
przez klienta, 

− 

sprawdzić zgodność wykonania wyrobu futrzarskiego z projektem, 

− 

zastosować zasady racjonalnej gospodarki powierzonymi surowcami, 

− 

obliczyć zużycie skór w produkcji usługowo-miarowej, 

− 

obliczyć zużycie materiałów wykończeniowych w produkcji usługowo-miarowej, 

− 

sporządzić kalkulację kosztów wykonania usługi,  

− 

obliczyć cenę usługi, 

− 

posłużyć się dokumentacją techniczno i technologiczną, 

− 

wykonać przeróbki wyrobów futrzarskich zgodnie z życzeniami klientów, 

− 

wykonywać czynności związane z renowacją wyrobów futrzarskich, 

− 

zastosować przepisy bhp, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

4.  MATERIAŁ NAUCZANIA 

 

4.1.  Charakterystyka i zakres produkcji usługowej

 

 

4.1.1.  Materiał nauczania 
 

 

Historia  wytwarzania  wyrobów  futrzarskich  datuje  się  od  czasów,  kiedy  człowiek 

pierwotny,  w  celu  ochrony  ciała  przed  chłodem,  okrył  się  skórami  i  sporządził  z  nich 
prymitywną  odzież  przez  połączenie  skór  za  pomocą  prymitywnych  narzędzi  z  kamienia, 
kości zwierzęcych lub ości z ryb (igieł). 
 

Najstarszy  znany cech rzemieślników powstał w XI wieku w  Wielkopolsce w Rogoźnie. 

Również  we  Lwowie  istniał  w  tym  czasie  cech  rzemieślniczy  skupiający  rzemieślników 
o różnych specjalnościach  i szkolący w swej  szkole  między  innymi  kuśnierzy. Z  biegiem  lat 
cechy  zrzeszały  się  w  izbach  rzemieślniczych,  których  celem  było  przede  wszystkim 
podnoszenie kwalifikacji zawodowych swych członków.  
 

Głównym przeznaczeniem odzieży futrzarskiej, obok jej wysokich walorów estetycznych, 

jest  ochrona  ciała  ludzkiego  przed  zimnem.  Dlatego  też  znaczenie  tej  ochrony  jest  większe 
w krajach  o  klimacie  umiarkowanym,  o  długiej  mroźnej  zimie,  niż  w  krajach  ciepłych. 
Jednakże w tym zakresie występują wyraźne różnice pomiędzy krajami leżącymi w tej samej 
strefie  klimatycznej.  Im  więcej  są  rozpowszechnione  ogrzewane  środki  lokomocji 
(samochody  osobowe,  autobusy,  tramwaje,  metro  itp.), tym  znaczenie  wyrobów  futrzarskich 
jako  odzieży  chroniącej  przed  zimnem  jest  mniejsze,  częściej  natomiast  wyroby  futrzane 
noszone są dla ozdoby lub wyróżnienia się spośród ogółu społeczeństwa. 
Ten  kierunek  użytkowania  odzieży  ze  skór  futerkowych  staje  się  coraz  powszechniejszy 
w świecie    i  stwarza  nowe  potrzeby  w  zakresie  surowców  futrzarskich  oraz  wykonywanych 
z nich wyrobów, które powinny być coraz bardziej efektywne i lekkie. 

Wprowadzenie  na  światowy  rynek  licznych  imitacji  wykonywanych  z  włókien 

syntetycznych,  tzw.  sztucznych  futer,  nie  zmniejszyło  zainteresowania  futrami  naturalnymi. 
Imitacje  karakułów,  norek  i  innych  cennych  skór  produkowane  są  fabrycznie  w  dużych 
seriach,  co  spowodowało,  że  w  krótkim  czasie  stały  się  one  zbyt  pospolite,  aby  mogły 
zachować  rynek  futer  naturalnych.  Ponadto  ich  walory  użytkowe,  właściwości  higieniczne, 
estetyczne  i  inne,  mimo  ogromnego  postępu  w  technice,  nie  dorównują  wyrobom  ze  skór 
naturalnych, które w dalszym ciągu uważane są za najbardziej eleganckie i luksusowe okrycie 
zimowe. 

Można  uważać,  że  im  więcej  wyrobów  z  materiałów  sztucznych  pojawia  się  na  rynku, 

tym cenniejsze i bardziej poszukiwane stają się wyroby ze skór naturalnych.  

Większość  kuśnierskich  punktów  usługowych  to  małe  przedsiębiorstwa  zatrudniające 

zaledwie  kilku  pracowników,  którzy  wykonują  usługi  przy  użyciu  maszyn  kuśnierskich, 
stębnowych oraz ręcznych  narzędzi  i przyborów. Obróbka odzieży polega  na dużym udziale 
prac ręcznych.  

Małe  zakłady  kuśnierskie  mają  niewielkie  możliwości  mechanizacji  prac.  Mechanizacja 

jest  bowiem  związana  z  wprowadzeniem  maszyn  specjalnych,  oprzyrządowań  i  przyrządów 
do maszyn szwalniczych. 

 

Rodzaje zwierząt, z których pozyskuje się skóry futerkowe 

Futra nosi się od dawna jako odzież zimową. Skóry futerkowe otrzymuje się ze zwierząt 

z  których  ok.  8

10%  żyje  dziko,  a  ok.  90%  pochodzi  z  hodowli.  Handel  skórami  dzikich 

zwierząt  kieruje  się  ustaleniami  Waszyngtońskiego  Traktatu  o  Ochronie  Gatunków  (WA), 
który podpisało do chwili obecnej ponad 90 państw. Postanowienia traktatu są weryfikowane 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

co 2 lata przez państwa członkowskie. W aneksie pierwszym wymieniono zwierzęta, których 
skórami  nie  wolno  handlować,  w  aneksie  drugim  wymieniono  zwierzęta,  których  skóry 
można sprzedawać jedynie po uzyskaniu zezwolenia kraju, na którego terenie one występują. 

Hodowla i handel są od kilku lat przedmiotem ostrych dyskusji związanych z problemem 

ochrony zwierząt. Z tego względu wykonywanie postanowień Traktatu o Ochronie Gatunków 
i kontrola hodowli zwierząt futerkowych muszą być ściśle nadzorowane. 

 

Tabela. 1. Rodzaje zwierząt, z których pozyskuje się skóry futerkowe 

Rodzaje zwierząt, z których pozyskuje się skóry futerkowe 

Zwierzęta żyjące na wolności 

Zakaz handlu 

(wg WA

.

 aneks I) 

Ograniczony 

zakaz handlu 

(wg WA. aneks II) 

Handel rynkowy 

Zwierzęta 

hodowlane 

Skóry dostarczane  

z rzeźni i innych 

zakładów 

lampart 
jaguar 
tygrys 
gepard 
wydra - (Ameryka 
Pd, Eurazja) 
 
pojedyncze 
gatunki ocelota 
 
 

ocelot 
wydra 
(Ameryka Pn. 
Afryka) 
ryś  
niedźwiedź morski 
wilk 
i  inne 

bóbr północno- 
amerykański 
nutria 
piżmowiec 
szop pracz 
tchórz 
kojot 
kuna 
łasica 
szakal 
niedźwiedź 
morski (północny) 
foka 
chomik 
kret  
wiewiórka  
i inne 

norka 
tchórz 
nutria 
soból 
lis niebieski 
lis polarny 
szynszyla 
karakuł  
i inne 

jagnięce i owcze 
kozie 
cielęce 
źrebięce 

 
W  zależności  od  gatunku  zwierzęcia  i  strefy  klimatycznej,  w  której  żyje,  poszczególne 

warstwy okrywy włosowej mogą być wykształcone w różnym stopniu lub w ogóle nie ulegają 
zmianom. 

 

 

Rys. 1. Gatunek chroniony − tygrys [5, s. 123] 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 

 

 

Rys.2. Gatunek chroniony 

 wydra [7] 

 

 

 

 

Rys. 3. Gatunek chroniony 

 

wilk[7] 

 
 

 

 

 

Rys. 4. Gatunek chroniony – ocelot [7] 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

  

 

Rys. 5. Gatunek chroniony – ryś [77] 

 
Cechy odzieży miarowej 

Zaopatrzeniem  ludności  w  odzież  zajmują  się  głównie  zakłady  przemysłowe  i  punkty 

usługowe.  W  odzież  wytwarzaną  metodami  przemysłowymi  mogą  ubierać  się  ludzie 
o budowie  typowej,  tzn.  tacy,  których  wymiary  ciała  mieszczą  się  w  tabelach  wymiarów 
odzieży i nie mają dużych odchyleń od budowy i postawy normalnej. Ludzie bardzo szczupli 
i  bardzo  otyli  oraz  bardzo  niscy  i  bardzo  wysocy,  o  wymiarach  ciała  przekraczających 
wielkości  podane  w  tabelach  wymiarów,  szyją  odzież  na  miarę  w  punktach  usługowych. 
Należą do nich i ci, którzy chcą się ubierać według własnych gustów i upodobań. 

Klienci z dobrym gustem mają często własny styl ubierania się. Liczą się oni z modą, ale 

nie  ulegają  jej  całkowicie.  Osobom  bez  wyrobionego  gustu  należy  pomóc  w  wyborze  skór 
i fasonu, aby pasowały do ich figury i typu urody.  

Dobrze wykonana odzież miarowa jest bardziej dostosowana do figury klienta, typu urody 

oraz  indywidualnych  wymagań.  Jest  ona  znacznie  droższa  niż  odzież  wykonana  metodą 
przemysłową.  Duży  udział  prac  ręcznych,  wykonywanie  całej  sztuki  przez  jednego 
pracownika  lub  grupę  kilkuosobową  wymaga  zatrudnienia  pracowników  o  wysokich 
kwalifikacjach zawodowych, co podnosi cenę wyrobu. 

Zakłady  usługowe  zajmują  się  nie  tylko  wytwarzaniem  wyrobów  futrzanych,  ale 

i renowacją, naprawą i przeróbkami (zmiana fasonu). 
 
Urządzenie i wyposażenie pracowni usługowej 

Urządzenie  i  wyposażenie  pracowni  zależy  od  wielkości  zakładu.  W  dużych  zakładach 

kuśnierskich  znajdują  się  oddzielne  pomieszczenia  administracyjne  oraz  produkcyjne, 
natomiast w małych zakładach często jedno pomieszczenie spełnia kilka funkcji. 

Podstawowym  pomieszczeniem  w  punkcie  usługowym  jest  pracownia  kuśnierska, 

w której wykonuje się obróbkę odzieży futrzanej oraz przymierzalnia, w której klient mierzy 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

10 

odzież.  W  małych  zakładach  przymierzalnia  może  służyć  równocześnie  do  przyjmowania 
zamówień od klienta oraz przechowywania powierzonych materiałów i wyrobów gotowych. 

Wyposażenie  pracowni  kuśnierskiej  i  stanowisk  pracy  zależy  od  wykonywanego 

asortymentu  odzieży  oraz  zastosowanej  metody  organizacji  produkcji  (metoda  indywidualna 
lub grupowa).  

Typowa  pracownia  kuśnierska  powinna  być  wyposażona  w  stoły  do  prac  ręcznych: 

dobierania,  krojenia,  nawilżania,  nabijania,  wykończenia  oraz  maszyny  –  kuśnierskie  
i stębnowe, a w dużych zakładach dodatkowo maszyny specjalne. 

Niezbędnym  wyposażeniem  są  również  narzędzia  i  przybory  kuśnierskie,  manekiny, 

klocki  do  modelowania  itp.  W  pracowni  powinny  znaleźć  się:  stanowisko  do  prasowania, 
szafy  wieszaki  i  regały  do  przechowywania  dokumentacji,  skór,  prac  w  toku  i  wyrobów 
gotowych.  

W  pracowni  powinna  być  założona  instalacja  elektryczna  oświetleniowa  –  oświetlenie 

ogólne  i  miejscowe  oraz  instalacja  mocy  (prąd  trójfazowy)  do  maszyn  szwalniczych  oraz 
instalacja wodno-kanalizacyjna. Woda potrzebna jest do nawilżenia skór i do utrzymania rąk 
w czystości.  

Pomieszczenie kuśnierni, jak zresztą wszystkie pomieszczenia służące do pracy, powinno 

być  wentylowane.  Właściwie  zaprojektowana  wentylacja  zapewnia  czystość  powietrza 
w pomieszczeniach, utrzymanie odpowiedniej temperatury oraz odpowiedniej wilgotności. 

Oprócz  wentylacji  mechanicznej,  która  zwykle  jest  związana  z  przygotowaniem 

powietrza,  tj.  jego  podgrzewaniem  lub  ochładzaniem,  osuszaniem  lub  nawilżaniem,  stosuje 
się  wentylację  naturalną,  głównie  w  pomieszczeniach,  które  dysponują  nadwyżkami  ciepła. 
System wentylacji w zakładach kuśnierskich powinien być tak opracowany, aby zabezpieczał 
właściwe warunki pracy i zapewniał odpowiedni mikroklimat pomieszczeń.  

Temperatura  pomieszczeń  w  działach  kuśnierni  (poza  suszarnią)  powinna  wynosić 

18

20 ºC  przy  wilgotności  powietrza  nie  przekraczającej  70%.  Ruch  powietrza  nie  może 

powodować przeciągów i powinien wynosić od 0,1m/s w zimie do 0,5 m/s w czasie lata. 
 
Przymierzalnia 

Przymierzalnia,  która  stanowi  reprezentacyjne  pomieszczenie  punktu  usługowego, 

powinna  być  urządzona  funkcjonalnie  i  estetycznie. W  przymierzalni  należy  umieścić  lustro 
trójdzielne oraz wieszak na ubranie klienta.  
Część  przymierzalni  można  przeznaczyć  na  poczekalnię  dla  klientów,  ustawiając  stolik 
z fotelami  oraz  regał,  na  którym  umieszcza  się  żurnale  i  czasopisma  z  dziedziny  mody. 
Dekorację przymierzalni mogą stanowić rośliny ozdobne, rysunki żurnalowe lub reprodukcje 
dzieł sztuki. 

W produkcji miarowej najczęściej stosuje się indywidualną metodę organizacji produkcji. 

Oznacza  to,  że  jeden  pracownik  wykonuje  od  początku  do  końca  całą  sztukę  odzieży.  Taka 
organizacja  produkcji  wymaga  zatrudnienia  wysoko  wykwalifikowanych  pracowników, 
którzy wykonują zarówno prace wymagające wysokich kwalifikacji zawodowych, jak i prace 
łatwe, lecz pracochłonne, do wykonania których wystarczy tylko przyuczenie do zawodu. Do 
tego typu prac należy: pikowanie, wyciąganie fastrygi, przyszywanie guzików, wykonywanie 
kosmetyki gotowych wyrobów. 
Indywidualną metodę organizacji produkcji cechuje: 

− 

nieracjonalne wykorzystanie wysoko kwalifikowanych pracowników, 

− 

mała wydajność pracy, 

− 

niski poziom techniczny wykonywanych usług,  

− 

brak zunifikowania metody obróbki, wysoki udział prac ręcznych,  

− 

długie terminy realizacji usług,  

− 

niskie zarobki pracowników w stosunku do kwalifikacji. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

11 

Niedostatki  indywidualnej  metody  organizacji  produkcji  można  wyeliminować  przez 

zastosowanie metody grupowej.  

Grupowa  metoda  organizacji  polega  na  podziale  prac  przy  wykonywaniu  określonej 

sztuki  odzieży  między  kilku  pracowników  o  zróżnicowanych  kwalifikacji  zawodowych. 
Podział prac może nastąpić na podstawie specjalizacji technologicznej. 

W  porównaniu  z  indywidualną  metodą  organizacji  produkcji  metoda  grupowa  stanowi 

wyższą formę organizacji produkcji. Świadczą o tym korzyści wynikające z jej zastosowania 
w  zakładach  usługowych.  Przez  zastosowanie  metody  grupowej  w  punktach  usługowych 
osiągnięto:  

− 

racjonalne  wykorzystanie  pracowników  wykwalifikowanych  i  możliwości  zatrudnienia 
pracowników przyuczonych, 

− 

pełne wykorzystanie maszyn i urządzeń,  

− 

wyższa wydajność pracy, przeciętnie ok. 25%, 

− 

skrócenie terminów realizacji zamówień,  

− 

podniesienie  jakości  wykonania  usługi  dzięki  unifikacji  metod  obróbki  i  specjalizacji 
pracowników, 

− 

podniesienie zarobków pracowników proporcjonalnie do wzrostu wydajności pracy. 

 
Zasady składowania i przechowywania materiałów futrzarskich i pomocniczych 

Odzież  futrzarska,  skóry  wyprawione  i  materiały  pomocnicze  powinny  być 

przechowywane w pomieszczeniach zamkniętych. Pomieszczenie  magazynowe powinno być 
suche  i  przewiewne,  powinno  zabezpieczać  przechowywane  skóry,  materiały  pomocnicze  
i wyroby gotowe przed działaniem czynników atmosferycznych i promieniami słonecznymi.  

Podstawowym  wyposażeniem  pomieszczenia  magazynowego  są  regały  z  półkami  do 

przechowywania  skór  pakowych  w  paczki  lub  luzem  oraz  materiałów  wykończeniowych. 
Skóry  pakowane  w  wiązki  (wyprawione  workowo)  i  wyroby  gotowe  (futra,  kurtki) 
przechowuje  się  w  stanie  podwieszonym  na  specjalnych  regałach  lub  szafach.  Natomiast 
pozostałe wyroby tj.: błamy, nakrycia głowy, rękawiczki, kołnierze itp. magazynuje się w taki 
sposób, aby nie obniżać ich wyglądu zewnętrznego. Najczęściej układa się je pojedynczo lub 
w stosy na paletach, regałach lub w szafach. Magazynowane skóry i wyroby należy okresowo 
przeglądać,  co  najmniej  raz  w  miesiącu,  ponieważ  narażone  są  na  uszkodzenia  przez 
szkodniki tj. owady i gryzonie. Skóry i odzież futrzana zaatakowana przez szkodniki powinny 
być  dokładnie  przetrzepane  w  innym  pomieszczeniu  i  dalej  składowane  w  innym 
pomieszczeniu. 

 

4.1.2. Pytania sprawdzające

 

 

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. 

1.  Jaką rolę spełnia odzież futrzana w życiu człowieka? 
2.  Jakie są różnice między futrem naturalnym a sztucznym? 
3.  Skórami jakich zwierząt nie wolno handlować? 
4.  Jakich skór nie należy przyjmować do obróbki w zakładzie usługowym? 
5.  Jakie są cechy odzieży miarowej? 
6.  Czym zajmują się kuśnierskie zakłady usługowe? 
7.  Jak powinien być urządzony i wyposażony usługowy zakład kuśnierski? 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

12 

4.1.3. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Zidentyfikuj  zwierzęta  futerkowe  będące  pod  ochroną  gatunku  i  których  skórami  nie 

wolno handlować.  

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 

1)  odszukać w materiale nauczania treści dotyczące wykonania ćwiczenia,  
2)  wypisać zwierzęta futerkowe pod ochroną. 

 

Wyposażenie stanowiska pracy: 

 

poradnik dla ucznia, 

 

zeszyt uczniowski, 

 

przybory do pisania , 

 

literatura z rozdziału 6. 

 
Ćwiczenie 2 

Zaplanuj wyposażenie usługowej pracowni kuśnierskiej.  
 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 

1)  odszukać  w  materiałach  dydaktycznych  treści  dotyczących  wyposażenia  pracowni 

kuśnierskiej, 

2)  wypisać niezbędne wyposażenie, 
3)  scharakteryzować poszczególne elementy wyposażenia, 
4)  uzasadnić dobór wyposażenia, 
5)  zaprezentować wykonane ćwiczenie.  

 

Wyposażenie stanowiska pracy: 

 

poradnik dla ucznia, 

 

zeszyt uczniowski, 

 

przybory do pisania, 

 

literatura z rozdziału 6. 

 

Ćwiczenie 3 

Opracuj  graficznie  schemat  usługowej  pracowni  kuśnierskiej  o  powierzchni  60m². 

Rysunek wykonaj w skali 1:100.  
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 

1)  odszukać w materiale nauczania treści dotyczących organizacji pracowni usługowej, 
2)  narysować schemat pracowni, 
3)  zaznaczyć niezbędne pomieszczenia, 
4)  rozmieścić maszyny i urządzenia zgodnie z wymogami bhp i ergonomii, 
5)  zaprezentować wykonane ćwiczenie. 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

13 

Do  wykonania  ćwiczenia  wykorzystaj  wiadomości  i  umiejętności  nabyte  podczas  realizacji 
jednostki modułowej Z2.02. 

 

Wyposażenie stanowiska pracy: 

  poradnik dla ucznia, 

  papier milimetrowy, 

  przybory do rysowania, 

 

literatura z rozdziału 6.

 

 
 

4.1.4Sprawdzian postępów 

 

Czy potrafisz: 

 

Tak 

Nie 

1)  określić rolę odzieży futrzanej? 

 

 

2)  określić różnicę między futrem naturalnym a sztucznym? 

 

 

3)  określić cechy odzieży miarowej? 

 

 

4)  wymienić zakres usług kuśnierskich ? 

 

 

5)  zaprojektować usługowy zakład kuśnierski.? 

 

 

6)  wymienić zwierzęta futerkowe pod ochroną? 

 

 

7)  zaplanować wyposażenie usługowej pracowni kuśnierskiej? 

 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

14 

4.2.  Wykonywanie  wyrobów  futrzarskich,  napraw  i  przeróbek 

w produkcji usługowej 

 

4.2.1.  Materiał nauczania 
 

W  kuśnierskich  zakładach  usługowych  wykonuje  się  i  naprawia  odzież  i  galanterię 

futrzaną  (futra,  kurtki,  czapki,  kołnierze  etole  itp.)  ze  skór  szlachetnych,  półszlachetnych 
i pospolitych.  Wyroby  mogą  być wykonywane z materiałów powierzonych  lub z  materiałów 
magazynowanych  w  punkcie  usługowym.  Naprawy  dotyczą  przede  wszystkim  usuwania 
uszkodzeń  powstałych  w  czasie  użytkowania  wyrobów.  Zalicza  się  do  nich  golizny, 
przetarcia,  rozdarcia  skór  oraz  wymianę  podszewki,  zapięć  itp.  Przeróbki  obejmują  zmianę 
fasonu wyrobu, wymianę kołnierzy, skracanie i podłużanie, zwężanie i poszerzenie wyrobów 
itp. oraz usuwanie błędów niewłaściwego dobrania futra do figury.  

W procesie wytwarzania odzieży miarowej wyróżniamy następujące etapy: 

− 

przyjęcie zamówienia od klienta, 

− 

zdejmowanie wymiarów z figury,  

− 

przygotowanie form odzieży, opracowanie szablonu, 

− 

dobieranie skór, 

− 

krojenie skór według szablonu, 

− 

szycie elementów wyrobu, 

− 

nawilżanie i nabijanie elementów, 

− 

rozkrój i szycie dodatków (materiałów wykończeniowych), 

− 

obrównywanie elementów wyrobu według szablonu,  

− 

przygotowanie elementów wyrobu do montażu,  

− 

przygotowanie do miary – mierzenie, 

− 

zestawienie elementów wyrobu w całość, 

− 

wykończenie wyrobu, 

− 

kontrola jakości odzieży. 

Przyjęcie zamówienia od klienta 

Przyjmowanie  zamówień  może  odbywać  się  w  różnej  formie.  Często  przyjęcie  usługi 

poprzedza opracowanie kosztorysu i projektu. W wielu przypadkach usługa wykonana jest na 
podstawie  złożonego  przez  klienta  zlecenia.  Usługi  przyjmuje  się  na  podstawie  ustnych 
życzeń klienta. 

Pracownik  przyjmujący  zamówienie  powinien  umieć  doradzić  klientowi  odpowiedni 

fason  odzieży,  podkreślający  walory  figury  i  tuszujący  jej  wady.  Fasony  prezentowane 
w żurnalach  uwzględniają  przede  wszystkim  sylwetki  proporcjonalne.  Projekty  odzieży  dla 
figur tęższych występują tylko sporadycznie. Pożądane jest więc, aby pracownik przyjmujący 
zamówienie  umiał  wykonać  na  schemacie  sylwetki  ludzkiej  rysunek  modelowy  odzieży. 
Ułatwia to ustalanie dla danego klienta odpowiedniego fasonu.  

Następną  czynnością  jest  zdjęcie  i  zapisanie  miar  klienta.  Sposób  zdejmowania 

i zapisywania miar zależy od przyjętego systemu konstruowania odzieży.  

Miary  na  odzież  wierzchnią  należy  wykonywać  na  kliencie  ubranym  w  suknie  lub 

garnitur. 

Podczas  zdejmowania  miar  należy  dyskretnie  obserwować  klienta,  zwracając  uwagę  na 

postawę, układ ramion, symetrię sylwetki i ewentualne odchylenie od normy. Przy znacznych 
odchyleniach, a szczególnie w przypadku figur ułomnych, należy pobrać dodatkowe miary.  

Prawidłowe zdjęcie i zapisanie miar decyduje o właściwym przygotowaniu form odzieży. 

W związku z przyjęciem zamówienia wypełnia się specjalny druk, w którym podaje się: 

 

nazwisko i imię oraz adres zamieszkania, 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

15 

− 

określenie zamówienia i materiału podstawowego, 

− 

cenę za usługę, 

− 

rodzaj i ilość materiałów otrzymanych od klienta,  

− 

wartość szacunkową powierzonych materiałów, 

− 

uzgodnienie daty miar i wykonania usługi.  
Wypełniony  druk  z  pieczątką  zakładu  podpisuje  kierownik  punktu  usługowego  i  klient 

składający zamówienie.

  

Przygotowanie form odzieży 

Na podstawie zdjętych  miar kuśnierz (mistrz) opracowuje formy odzieży. Przygotowanie 

form określonego  fasonu  odzieży  przeprowadza  się różnymi  metodami,  a  mianowicie: przez 
rysowanie  konstrukcji  podstawowej  i  modelowanie  konstrukcyjne,  modelowanie  na 
płaszczyźnie  oraz  modelowanie  przestrzenne  (na  manekinie).  Niekiedy  stosuje  się 
modelowanie na figurze klienta.  

Modelowanie  konstrukcyjne  jest  najczęściej  stosowane  w  przemyśle.  Modelowanie  na 

płaszczyźnie  jest  metodą otrzymywania  form  szeroko  stosowaną  w kuśnierstwie  miarowym, 
gdyż dzięki niej można uzyskać każdy fason odzieży na wymiary indywidualnego klienta.  

Modelowanie  przestrzenne  –  na  bryle,  stosuje  się  w  celu  dokładnego  wyważenia 

proporcji odzieży, linii cięć, kształtu  kołnierza i kieszeni, układu zmarszczeń. 

Metoda  ta  znajduje  zastosowanie  również  przy  opracowaniu  form  na  figury 

z odchyleniami  od  normy  oraz  na  figury  ułomne.  Modelowanie  na  bryle  wymaga 
dostosowania manekina do wymiarów klienta. Przygotowana forma powinna mieć oznaczone 
znaki  spotkania  na  liniach  łączenia  elementów  wyrobu  w  całość,  układ skór  z  zaznaczonym 
kierunkiem włosa.  

Tak przygotowana  forma powinna  być przechowywana w kopercie, na której umieszcza 

się rysunek fasonu odzieży, imię i nazwisko klienta oraz jego miary [4, s. 23

26]. 

Dobieranie skór 

Najpierw trzeba obliczyć zużycie skór na dany wybór. 
W  przypadku,  gdy  dostarczone  skóry  są  wyprawione  workowo,  rozcina  się  je,  lekko 

nawilża  i  rozprostowuje  się  na  stole.  Skóra  staje  się  wówczas  płaska, co  ułatwia  dobieranie. 
Następnie  dobiera  się  skóry  na  elementy  wyrobu  według  szablonu  zgodnie  z  zasadami 
technologicznymi. Jest to jedno z najważniejszych zadań kuśnierza.  

Dobieranie  decyduje  w  znacznym  stopniu  o  końcowym  wyglądzie  odzieży  futrzanej. 

Podczas dobierania zapada decyzja o tym, które skóry nadają się na określoną część wykroju. 
Dobieranie  wykonuje  się  ręcznie.  Zwykle  najładniejsze  skóry  przeznacza  się  na  miejsca 
najbardziej  widoczne:  plecy,  kołnierze  i  wykończenia  znajdujące  się  z  przodu  odzieży. 
Podczas  dobierania  należy  zwracać  uwagę  na  kolor,  połysk,  charakter  okrywy  włosowej 
i wielkość skór.  

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

16 

 

 

Rys. 6. Sortowanie skór karakułowych [5, s. 125] 

 

 

 

 

Rys. 7. Dobieranie skór norek na futro [5, s. 125]

 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

17 

Krojenie skór według szablonu 

Krojenie  skór  połączone  jest  z  ich  reperacją.  W  zależności  od  rodzaju  skór  i  rodzaju 

uszlachetnienia  stosuje  się  różne  sposoby  reperacji.  (patrz  materiał  nauczania  jednostki 
modułowej 743[02].Z2.03.)  

 

 

 

Rys. 8. Reperowanie skór futerkowych [5, s. 126].

 

 

Po  reperacji  kuśnierz  w  zależności  od  rodzaju  usługi,  dobiera  i  stosuje  techniki rozkroju 

skór, przygotowując je do konfekcjonowania w elementy wyrobów. Do technik takich zalicza 
się:  wysuwanie,  galonowanie,  przeszczepianie,  rozdrabnianie,  wyokrąglenie  i  inne.  Techniki 
dokładnie omówiono w jednostce modułowej 743[02].Z2.03 i 743[02].Z2.04. 

 

Rys. 9. Zszywanie elementów futra w całość [5, s. 127] 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

18 

 

 

Rys. 10. Futro z norek wysuwanych [5, s. 127]

 

 

 

Jeśli stosowanie wyżej wymienionych technik jest zbędne, to skóry obrównuję się według 

opracowanych szablonów dostosowanych do rodzaju i profilu skór.  

Chcąc  dokładnie  skroić  skóry,  należy  rozłożyć  je  na  odrysowanym  konturze  szablonów 

futra  na  stole  kuśnierskim,  według  zaplanowanego układu  skór.  Następnie  skóry  obrównane 
 i oznaczone przekazuje się do zszycia w elementy. 
Zszywanie skór w elementy wyrobu 

 Skóry  futerkowe  zszywa  się  na  maszynach  kuśnierskich.  Szwy  powinny  być  niskie  lecz 

ściągnięte. Po przeszyciu należy je spłaszczyć przez przeciągnięcie piętką noża kuśnierskiego. 
Wykluczone  jest  zaszywanie  włosa,  który  powinien  być  dokładnie  wepchnięty  między 
zszywane krawędzie skór. Do zapychania najczęściej używa się cienkiego szpikulca. 

Do  każdego  rodzaju  skór  powinny  być  dobrane  nici:  kolorystyczne  do  tkanki  lub  włosa, 

grubością do tkanki skórnej. Igły dobiera się do grubości zastosowanych nici. 

 

 

Rys. 11. Nabijanie elementów futra [5, s. 127]

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

19 

Rozkrój i szycie dodatków 

W  kuśnierstwie  oprócz  podstawowego  surowca,  jakim  są  skóry  futerkowe,  stosuje  się 

jeszcze materiały pomocnicze i dodatki jak: 

  nici,  

  taśma konfekcyjna nieciągliwa szerokości około 1 cm bawełniana lub jedwabna, 

  taśma sztywnikowa z cienkimi drucikami wewnątrz, 

  taśma ozdobna i wzorzysta, 

  tkanina wzmacniająca; lekkie nieciągliwe płótno lub batyst, etamina, organdyna, 

  sztywniki: włókniteks (włóknina usztywniająca) lub płótno sztywne, 

  wkład ocieplający: watolina, flanela lub włóknina puszysta,  

  tkanina kieszeniowa: tkanina po jednej stronie gładka, po drugiej kosmata, 

  podszewka z jedwabiu naturalnego i włókien sztucznych,  

  gumka taśmowa, 

ponadto zapięcia i zdobiny: 

  guziki, 

  klamry, 

  haftki,  

  haftki patenowe zatrzaskowe, tzw. keski, 

  zatrzaski, 

  zamki błyskawiczne. 

Krojenie  materiałów  pomocniczych  odbywa  się  przy  użyciu  szablonów.  Kształt  tych 

szablonów zazwyczaj różni się nieco od szablonów podstawowych z tego względu, że muszą 
one  uwzględniać  naddatki  na  szwy  i  podwinięcia,  a  przy  tym  mogą  mieć  inne  rozwiązania 
konstrukcyjne,  np. usytuowanie zaszewek itp. Poza tym  szablony powinny obejmować tylko 
te miejsca, dla których krojony materiał jest konieczny (rys. 16).  

 

Rys. 12. Przygotowanie szablonów: a) na elementy futrzane, b) na podszewkę, z zapasem na szwy i podwinięcia 

[2, s. 41] 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

20 

W ten  sposób przygotowuje  się szablony do rozkroju wszystkich potrzebnych do danego 

futra materiałów.  

Szablony  układa  się  na  rozłożonym  materiale,  tak  aby  zajęły  minimalną  ilość  miejsca 

(rys. 11 i 12).  

Skrojone  podszewki  i  inne  tkaniny  lub  materiały  wymagające  zszycia,  zszywa  się  na 

maszynach szwalniczych: stębnówkach zwykłych, uniwersalnych lub na overlockach.  
Podczas  zszywania  należy  zwracać  uwagę  na  znaki  spotkań  i  inne  znaki  pomocnicze. 
Następnie podszewki prasuje się.  

 

Obrównywanie elementów wyrobu  

Do  obrównywania  potrzebne  są  szablony  właściwego  wyrobu,  kreda  zwykła,  kredki 

kolorowe, linie, ciężarki do przyciśnięcia szablonów. 

Układając szablony należy robić to uważnie, tak aby bez trudności i w całości mieściły się 

one  do  odrysowania.  Nie  wolno  szablonów  obniżać  lub  podwyższać,  względnie  zakładać  je 
poza planowane punkty spotkań.  

Obrównywane  elementy  wyrobu  muszą  być  względem  siebie  symetryczne.  Popełnione 

podczas tej czynności błędy są później trudne do rozpoznania i usunięcia. 
 
Przygotowanie elementów do montażu. 

W tym etapie wykonywania wyrobów usługowych są następujące czynności; 

− 

tasiemkowanie ręczne lub maszynowe, 

− 

pikowanie tkaniny wzmacniającej, 

− 

wstępny montaż,  

− 

nakładanie i pikowanie watoliny.  

Przygotowanie do miary i mierzenie 

Sposób  przygotowania  odzieży  do  miar  oraz  mierzenia  zależy  od  wielu  czynników,  jak 

rodzaj odzieży, fason, figura klienta. 

Odzież wykonywaną na figury proporcjonalne mierzy się dwukrotnie, natomiast na figury 

z odchyleniami od budowy normalnej i ułomne mierzy się najczęściej trzykrotnie, a niekiedy 
i  więcej razy. Liczba miar zależy również od stopnia trudności fasonu odzieży i rodzaju skór.  

Na figurach symetrycznych poprawki przy mierzeniu przeprowadza się po prawej stronie, 

zaś na figurach asymetrycznych po prawej i po lewej stronie. 

Do  pierwszej  miary  należy  zszyć  zaszewki,  szwy  modelowe  i  konstrukcyjne,  ramiona 

oraz prawy rękaw.  

Przygotowaną do miary odzież wkłada się na klienta, zapina w przodzie środek na środek 

i następnie sprawdza, czy odzież prawidłowo układa się na kliencie, zwracając uwagę na: 

  proporcje odzieży, 

  prawidłowe układanie się środka przodów i pleców na figurze,  

  kierunek  i  miejsce  szwów  (ramieniowych,  bocznych),  cięć  podłużnych  i  poprzecznych 

itp., 

  miejsca zaszewek, ich długość i szerokość, 

  wykrój pachy i szyi. 

Następnie  zaznacza  się  linię  talii,  wpina  kołnierz  i  rękaw,  ustala  długość  (rękawa 

i wyrobu),  miejsce  pierwszej  i  ostatniej  keski  lub  innego  zapięcia  oraz  miejsce  i  kształt 
kieszeni.  Zależnie  od  fasonu  odzieży  przy  pierwszej  mierze  może  jeszcze  wystąpić 
planowanie  szerokości zakładu , ustalenie kształtów wyłogów itp.  

Podczas  miary  należy  przestrzegać  naturalnej  postawy  klienta,  gdyż  w  przeciwnym 

wypadku przy następnej mierze mogą wystąpić dodatkowe poprawki.  

Naniesione  podczas  mierzenia  poprawki  zaznacza  się  przez  wciągniecie  fastrygi  lub 

zaznaczenie  kredą  krawiecką.  Ponadto  zaznacza  się  kształt  podkroju  szyi,  miejsca  wszycia 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

21 

rękawa, linię dołu miejsce kieszeni, dziurek itp. W celu równomiernego wdania i utrzymania 
prawidłowego  kierunku  rękawa  stosuje  się  znaki  spotkania  na  rękawie  i  podkroju  pachy. 
Znaki  spotkania  stosuje  się  również  na  linii  szwów,  w  celu  zabezpieczenia  przed 
przesunięciem  poszczególnych  części  względem  siebie  lub  w  celu  zaznaczenia  odcinków 
przewidzianych do wdania.  

Następną  czynnością  jest  odpięcie  szpilek,  naniesienie  poprawek  oraz  przeniesienie 

poprawionych konturów na drugą stronę odzieży.  
 
Wykończenie wyrobu 

Do  czynności  wykończeniowych  należy  przyszycie  kompletnie  zszytej  i  wyprasowanej 

podszewki  do  wyrobu.  Można  ją  przyszyć ręcznie  lub  maszynowo. Po  nałożeniu  podszewki 
przeprowadza się kosmetykę wyrobu, która polega na: trzepaniu i czesaniu okrywy włosowej 
w celu uzyskania ładnej puszystości, zmywaniu włosa, obcinaniu nici itp. 
 
Kontrola jakości odzieży
  

Kontrolę  jakości  przeprowadza  kierownik  punktu  usługowego  lub  upoważniony  przez 

niego pracownik (mistrz).  

Dotyczy ona: 

  jakości i ilości materiałów podstawowych i dodatków, 

  form i wykrojów, 

  wykonania elementów odzieży, 

  gotowej sztuki odzieży. 

Kontrolę jakości i ilości materiałów podstawowych i dodatków wykonuje się w obecności 

klienta. Przeprowadza się ją metodą organoleptyczną.  

Formy  przygotowuje  i  kontroluje  mistrz.  Porównuje  się  kształt  i  proporcje  form 

z rysunkiem  żurnalowym  i  sylwetką  klienta  oraz  sprawdza  zgodność  wymiarów  formy 
z wymiarami klienta. 

Elementy  odzieży  sprawdza  się  pod  względem  jakości  wykonania  i  estetyki.  Kontroluje 

się  kształt  poszczególnych  elementów  oraz  zabezpieczenie  ich  przed  deformacją  przez 
prawidłowe nałożenie tkaniny wzmacniającej, taśmy konfekcyjnej, sztywników.  

Głównym  jednak  czynnikiem  mającym  istotny  wpływ  na  jakość  powstającego  wyrobu 

jest pracownik – rzemieślnik. 

Aby  ten  człowiek  mógł  dobrze  pracować,  powinien  posiadać  kwalifikacje  zgodne 

z wykonywaną pracą, zdolności, osobiste zaangażowanie (motywacja), uczciwość, rzetelność, 
poczucie obowiązku i samokontroli. 

Kontrola gotowej sztuki odzieży to ostateczna kontrola przed oddaniem odzieży klientowi 

i  dlatego  powinna  być  bardzo  starannie  i  dokładnie  przeprowadzona.  Oddanie  klientowi 
odzieży niewłaściwie wykonanej, wyrabia złą opinię punktowi usługowemu.  

W  gotowej  sztuce  odzieży  sprawdza  się  ogólny  estetyczny  wygląd  odzieży  oraz  jakość 

wykonania  poszczególnych  elementów.  Szczególnie  zwraca  się  uwagę  na  symetrię 
elementów parzystych, prawidłowe rozmieszczenie zapięć, estetyczne i trwałe ich wykonanie 
oraz staranne wykończenie odzieży.  

Przed oddaniem klientowi gotowej sztuki odzieży należy sprawdzić, czy dobrze układa się 

na figurze.  

Jeśli usługa wykonana  była z materiałów powierzonych należy rozliczyć użyte materiały  

i pozostałe materiały oraz resztki zwrócić klientowi przy odbiorze usługi. 
 
 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

22 

Kalkulacja kosztów produkcji 

Koszty  związane  są  przede  wszystkim  z  podstawowym  rodzajem  działalności 

prowadzonej  przez  przedsiębiorstwo,  a  więc  są  to  koszty  produkcji  wyrobów  i  usług  oraz 
koszty  związane  z  zakupem  i  sprzedażą  materiałów  i  usług.  Koszty  składają  się  z  wartości 
zużytych  i  sprzedanych  materiałów  wyrobów,  zużytej  energii,  amortyzacji  i  wynagrodzeń. 
Koszty najczęściej klasyfikuje się w trzech układach: 

  rodzajowym, 

  funkcjonalnym, 

  kalkulacyjnym. 

Układ  kalkulacyjny  kosztów  umożliwia  ustalenie  kosztu  jednostkowego,  opiera  się  na 

podziale kosztów na bezpośrednie i pośrednie. 

Aby obliczyć koszty wyrobu jednostkowego należy: 

  ustalić  koszty  bezpośrednie,  w  skład  których  wchodzą  koszty  zużytych  materiałów 

podstawowych  i  pomocniczych  oraz  cena  usługi  według  cennika  usług  lub  ceny 
umownej, 

 

ustalić  koszty  pośrednie  na  podstawie  średniej  rocznej  kosztów  związanych  z  obsługą 
punktu usługowego (czynsz, telefon, środki czystości, amortyzacja parku  maszynowego, 
koszty oświetlenia, amortyzacja hali, podatek od nieruchomości, itp.), 

  ustalić zysk (ustala się procentowo, np. 10%), 

  ustalić cenę wykonania usługi sumując koszty pośrednie, bezpośrednie i zysk. 

Ceny usług kuśnierskich w zakresie napraw i przeróbek ustala się zazwyczaj umownie na 

podstawie  przewidzianych  robót,  a  w  przypadku  trudności  w  ustaleniu  koniecznych  napraw  
w wyrobie, bierze się pod uwagę czas wykonania usługi pomnożony przez stawkę godzinową. 
 

4.2.2. Pytania sprawdzające

 

 

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. 

1.  Jaki jest zakres usług kuśnierskich? 
2.  Jak należy przyjąć zamówienie? 
3.  Jakie  kwalifikacje  powinien  mieć  pracownik  przyjmujący  zamówienie  na  wykonanie 

usługi? 

4.  Jakie są zasady przyjęcia zamówienia? 
5.  Jak opracowuje się formy na wyroby usługowe? 
6.  W jaki sposób dobiera się skóry na wyroby usługowe? 
7.  Czym różni się dobieranie skór do produkcji seryjnej a usługowej? 
8.  Jakie kwalifikacje powinien mieć krojczy w zakładzie usługowym? 
9.  Jak przygotowuje się wyrób do pierwszej miary? 
10.  Jak przeprowadza się pierwszą miarę? 
11.  Jak przeprowadza się drugą miarę? 
12.  Jakie czynności zaliczamy do prac wykończeniowych przy wykonywaniu usługi?  
13.  Czego dotyczy kontrola jakości w punkcie usługowym? 
14.  Jak rozumiesz samokontrolę podczas pracy? 
15.  Kto przeprowadza kontrolę jakości gotowego wyrobu w zakładzie usługowym? 
16.  Jakie są składniki kalkulacji kosztów związanych z wykonaniem usługi? 
17.  Jakie są zasady przekazywania gotowej sztuki klientowi? 
 
 
 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

23 

4.2.3. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Przedstaw  w  formie  inscenizacji  sposób  obsługi  klienta  podczas  przyjmowania  zlecenia 

na wykonanie usługi kuśnierskiej z materiałów powierzonych.  

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 

1)  przywitać klienta i zapytać o cel wizyty, 
2)  obejrzeć i dokonać oceny jakości dostarczonych materiałów, 
3)  doradzić klientowi odpowiedni fason wyrobu, 
4)  wykonać i zapisać pomiary klienta, 
5)  narysować wstępny projekt plastyczny bądź przedstawić propozycje żurnalowe, 
6)  wykonać i zapisać dodatkowe uwagi związane z budową figury klienta, 
7)  wypełnić druk w związku z przyjęciem zamówienia, 
8)  pożegnać klienta. 
 

Wyposażenie stanowiska pracy: 

 

poradnik dla ucznia, 

 

kącik do inscenizacji,  

 

skóry futerkowe, 

 

taśma centymetrowa, 

 

przybory do pisania,  

 

druki zlecenia usługi, 

 

literatura z rozdziału 6. 

 

Ćwiczenie 2 

Dokonaj  pomiarów  figury  klienta  ze  szczególnym  zwróceniem  uwagi  na  budowę 

i ewentualne odchylenia od normy. Pomiary wykonaj na koleżance z grupy.  
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 

1)  zapoznać się z materiałem dydaktycznym,  
2)  przygotować klienta do wykonania pomiarów,  
3)  wykonać pomiary, 
4)  zapisać wymiary, posługując się symboliką pomiarów, 
5)  dyskretnie zapisać uwagi odnośnie ewentualnych odchyleń od normy,  
6)   wyniki przeprowadzonego ćwiczenia przekazać nauczycielowi do sprawdzenia. 
 

Wyposażenie stanowiska pracy: 

 

poradnik dla ucznia, 

 

taśma centymetrowa, ekierka, 

 

tabela pomiarów antropometrycznych, 

 

przybory do pisania, 

 

zeszyt uczniowski, 

 

literatura z  rozdziału 6. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

24 

Ćwiczenie 3 

Wykonaj  projekt  plastyczny  czapki  damskiej  ze  skór  jagnięcych  naturalnych  z  morą 

zgodnie z aktualnymi trendami mody. Technika rysunku dowolna. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 

1)  zapoznać  się  z  aktualnymi  tendencjami  mody  –  przejrzeć  żurnale  mody,  czasopisma 

odzieżowe, 

2)  wybrać model czapki biorąc pod uwagę rodzaj skóry futerkowej,  
3)  wykonać  własny  projekt  plastyczny  czapki  damskiej,  w  oparciu  o  tendencje  w  modzie 

i daną skórą.  

 

Wyposażenie stanowiska pracy: 

 

żurnale mody, czasopisma odzieżowe, 

 

skóra jagnięca, 

 

przybory do rysowania, malowania – dobrane do techniki wykonania projektu,  

 

blok rysunkowy, 

 

literatura z rozdziału 6. 

 
Ćwiczenie 4 

Zaplanuj  czynności  w  zestawieniu  chronologicznym  przy  wykonywaniu  dowolnego 

wyrobu futrzarskiego.  

 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 

1)  zapoznać  się  z  aktualnymi  tendencjami  mody  –  przejrzeć  żurnale  mody  i  czasopisma 

odzieżowe, 

2)  wybrać  model  wyrobu  i  zaplanować  czynności,  które  należałoby  wykonać  przy 

wytwarzaniu tego wyrobu,  

3)  zapisać  w  zeszycie  uczniowskim  opracowany  projekt  czynności  w  zestawieniu 

chronologicznym,  

4)  zaprezentować wykonane ćwiczenie. 

 

Wyposażenie stanowiska pracy: 

 

żurnale mody, czasopisma odzieżowe, 

 

przybory do pisania, 

 

zeszyt uczniowski, 

 

literatura z rozdziału 6. 

 

Ćwiczenie 5 

Wykonaj  wymianę  zapięć  w  wyrobie  odzieżowym,  futrzanym  –  zapięcia  na  guziki 

wymień na keski. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 

1)  wypruć stare zapięcia, 
2)  zaznaczyć miejsca wszycia haczyków i wszyć haczyki, 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

25 

3)  zaznaczyć szerokość zakładu, 
4)  zaznaczyć miejsca wszycia kółek i wszyć kółka, 
5)  podszyć podszewkę w przodach, 
6)  sprawdzić poprawność wykonania na manekinie. 

 
Wyposażenie stanowiska pracy: 

  poradnik dla ucznia, 

  wyrób odzieżowy futrzany, 

  keski do wszycia, 

  stanowisko do pracy ręcznej, 

  przybory kuśnierskie, 

  narzędzia kuśnierskie, 

  manekin, 

 

literatura z rozdziału 6.

 

 

Ćwiczenie 6 

Wykonaj czapkę męską ze skór futerkowych (powierzonych) na zamówienie klienta. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 

1)  ustalić z klientem fason czapki, 
2)  zdjąć potrzebne wymiary z głowy klienta, 
3)  dobrać szablon zgodnie z ustaleniem, 
4)  dopasować szablon do zdjętych wymiarów, 
5)  wyreperować skóry, 
6)  nabić skóry, 
7)  rozplanować i wykroić elementy czapki, 
8)  otasiemkować elementy czapki i napikować sztywniki, 
9)  zszyć elementy czapki w całość, 
10)  wykroić i uszyć wkład, 
11)  wykończyć czapkę, 
12)  zaprezentować wykonane ćwiczenie. 
 

Wyposażenie stanowiska pracy: 

 

poradnik dla ucznia, 

 

stół do pracy ręcznej, 

 

maszyna kuśnierska, 

 

skóry futerkowe, 

 

karton na szablony, 

 

narzędzia kuśnierskie: nóż, kleszcze, grzebień, 

 

przybory kuśnierskie: igła, naparstek, taśma centymetrowa, 

 

dodatki: nici ręczne i maszynowe, taśma konfekcyjna, płótno sztywne, podszewka, 

 

literatura z rozdziału 6.

 

 
Ćwiczenie 7 

Scharakteryzuj składniki kalkulacji kosztów wyrobu usługowego.  
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

26 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 

1)  przedstawić podział kosztów, 
2)  scharakteryzować  koszty bezpośrednie, 
3)  scharakteryzować koszty pośrednie. 

 
Wyposażenie stanowiska pracy: 

 

poradnik dla ucznia, 

 

zeszyt uczniowski, 

 

literatura z rozdziału 6.

 

 
Ćwiczenie 8 

Określ koszty związane z wykonaniem wybranej usługi. 
 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 

1)  ustalić  koszty  bezpośrednie  mając  dane:  materiały  podstawowe  i  pomocnicze  oraz  cenę 

usługi według cennika usług,  

2)  ustalić  koszty  pośrednie  na  podstawie  średniej  rocznej  kosztów  związanych  z  obsługą 

punktu usługowego (czynsz, telefon, środki czystości itp.), 

3)  ustalić zysk. 
4)  ustalić cenę wykonania usługi sumując koszty pośrednie, bezpośrednie i zysk. 

 
Wyposażenie stanowiska pracy: 

 

poradnik dla ucznia, 

 

zeszyt uczniowski, 

 

literatura z rozdziału 6. 

 
Ćwiczenie 9 

Wyreperuj  uszkodzenia  w  wyrobie  kuśnierskim.  Dobierz  metody  reperacji  do  rodzaju 

uszkodzenia oraz potrzebne materiały. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 

1)  zapoznać się z tekstem przewodnim do ćwiczenia,  
2)  wykonać ćwiczenie zgodnie z tekstem przewodnim. 

 

Tekst przewodni do ćwiczenia 
 
I Informacje (pytania prowadzące) 
1.  Jakie uszkodzenia wyrobów powstają podczas ich użytkowania? 
2.  Czy wszystkie wyroby użytkowane nadają się do reperacji? 
3.  Jakimi metodami reperuje się uszkodzenia w wyrobach futrzanych? 
4.  Od czego zależy dobór metody reperacji? 
5.  Jakie są zasady dobierania materiałów do wykonania naprawy? 
6.  Jakie  czynności  w  zestawieniu  chronologicznym  należy  wykonać  podczas  naprawy 

przydzielonego wyrobu? 

7.  Na co należy zwrócić uwagę przy kontroli wyrobu po reperacji? 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

27 

II Planowanie (polecenia prowadzące) 
1.  Zaproponuj metody sprawdzianu przydatności wyrobów futrzarskich do reperacji. 
2.  Zaproponuj metody reperacji uszkodzeń w wyrobach. 
3.  Zaproponuj materiały potrzebne do wykonania usługi. 
4.  Zaproponuj narzędzia, przybory i maszyny niezbędne do wykonania usługi. 
5.  Zaproponuj sposób kontroli wyrobu po naprawie. 
6.  Zaproponuj kolejność czynności podczas naprawy. 
7.  Zaproponuj podział pracy w grupie. 

 

III Ustalenia 
1.  Uczniowie omawiają z nauczycielem wszystkie punkty etapu planowania. 
2.  Uczniowie odnoszą się do uwag i propozycji nauczyciela. 
 
IV Wykonanie 
Uczniowie samodzielnie wykonują zadanie: 
1.  uczniowie  sporządzają  listę  materiałów,  które  należy  zakupić  lub  pobrać  z  magazynu, 

przeprowadzają analizę kosztów usługi, 

2.  przygotowują stanowisko pracy i materiały do wykonania zadania, 
3.  uczniowie  pracują  w  grupach,  przeglądają  przydzielone  wyroby  kuśnierskie 

przeznaczone do reperacji, 

4.  oceniają, przeprowadzając badania organoleptyczne, czy przydzielone wyroby nadają się 

do reperacji, 

5.  wyszukują uszkodzenia i zaznaczają je, 
6.  dyskutują w grupach i dobierają najwłaściwsze metody reperacji uszkodzeń, 
7.  dobierają potrzebne materiały do wykonania usługi, 
8.  dobierają narzędzia, przybory i maszyny, 
9.  przygotowują stanowisko pracy i materiały do wykonania zadania, 
10.  dokonują napraw wyrobów, 
11.  dokonują samokontroli wykonywanych czynności. 
Nauczyciel  czuwa  nad  prawidłowym  przebiegiem  wykonywanych  prac,  zwraca  uwagę  na 
trudne do wykonania czynności i bezpieczeństwo pracy. 
 
V Sprawdzenie 
Uczniowie  najpierw  samodzielnie  sprawdzają  wykonaną  reperację  przydzielonego  wyrobu, 
potem następuje kontrola koleżeńska. Ocenie podlega jakość i staranność wykonania zadania. 
 
VI Analiza końcowa 
Uczniowie  pod  kierunkiem  nauczyciela  analizują  cały  przebieg  realizacji  zadania  pod  kątem 
jakości wyreperowanych wyrobów i skrócenia czasu wykonania. 
Nauczyciel podsumowuje pracę uczniów, wskazuje na nieprawidłowości i jak ich unikać. 

 
Wyposażenie stanowiska pracy: 

  poradnik dla ucznia, 

  zeszyt uczniowski, 

  wyrób kuśnierski przeznaczony do renowacji, 

  materiały: nici ręczne, maszynowe i inne potrzebne do dokonania reperacji, 

  maszyny: kuśnierska i stębnowa, 

  narzędzia kuśnierskie: nóż, nożyce, grzebień, 

  przybory kuśnierskie: igła, naparstek, taśma centymetrowa, linia z podziałką, 

  literatura z rozdziału 7. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

28 

4.2.4. Sprawdzian postępów 

 

Czy potrafisz: 

 

Tak 

Nie 

1)  określić zakres usług kuśnierskich? 

 

 

2)  przyjąć zamówienie na wykonanie usługi? 

 

 

3)  określić kwalifikacje pracowników zakładu usługowego? 

 

 

4)  wymienić etapy powstawania wyrobu usługowego? 

 

 

5)  wykonać pierwszą i drugą miarę? 

 

 

6)  dokonać samokontroli i kontroli jakości gotowego wyrobu? 

 

 

7)  dokonać pomiarów figury klienta? 

 

 

8)  wykonać wymianę zapięć w wyrobie futrzanym? 

 

 

9)  określić koszty związane z wykonaniem wybranej usługi? 

 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

29 

4.3.  Błędy występujące w futrach i sposoby ich usuwania  

 

4.3.1.  Materiał nauczania 

 
Błędy występujące w futrach 

Błędy występujące w futrach można podzielić na takie, które dotyczą złego układania się 

na figurze i na błędy wynikające z niewłaściwego dobrania skór, krojenia i zszywania.  
Typowymi błędami złego układania się futra na figurze ludzkiej są: 

− 

za wąskie lub za szerokie futro w gorsie (w piersiach), 

− 

za wąska lub za szeroka spódnica (dolna część futra) w talii i w biodrach, 

− 

fałdy i zmarszczki w tyle pod kołnierzem, w bokach lub koło pach, 

− 

źle układające się przody (rozchodzące lub zachodzące się u dołu), 

− 

za głęboki lub za szeroki podkrój szyi, 

− 

źle wszyte rękawy (zbyt duże lub zbyt małe wdanie kuli rękawa, złe ustawienie kierunku 
rękawa), 

− 

źle układający się kołnierz (odstający od szyi lub zbyt mocno zachodzący na szyję). 

 
Przyczyny powstawania błędów w odzieży miarowej 
Błędy w futrach mogą powstać głównie przez:  

− 

niedopracowanie dokumentacji technicznej, głównie szablonów, 

− 

niedokładne zdjęcie miary z klienta, 

− 

niewłaściwe dobranie fasonu do figury klienta i rodzaju skór, 

− 

niedokładne obrównanie elementów składowych futra,   

− 

nieumiejętne zestawienie (montaż). 
Błędy  wynikające  z  niedopracowania  dokumentacji  technicznej  powstają  najczęściej  na 

skutek  złego  opracowania  szablonów,  rysunku  układu  skór,  opisu  technologicznego  itp. 
Przykładowo:  złe  szablony  mogą  powodować,  że  futra  w  żadnym  rozmiarze  i  na  żadnej 
figurze  dobrze  nie  układają  się,  zły  rysunek  układu  lub  rozmieszczenia  skór  w  szablonach 
może sprawiać wrażenie braku symetrii, estetyki i harmonii. 

Błędy  powstałe  z  powodu  niedokładnego  obrównania  elementów  powstają  z  niedbałego 

układania  szablonów  przy  obrównywaniu,  tj.  ze  zniekształcenia  wykrojów.  Na  przykład 
wykrój może ulec skróceniu, zwężeniu itp. Takie złe wykroje są przyczyną błędów i są trudne 
w końcowym etapie do rozpoznania i usunięcia. 

Do  najbardziej  charakterystycznych  błędów  powstałych  na  skutek  nieumiejętnego  bądź 

nieodpowiedniego  wykończenia  lub  zestawienia  (montażu)  można  zaliczyć:  źle  wszyte 
rękawy,  źle  wszyty  lub  nakryty  i  przyrygowany  kołnierz,  źle  zszyte  zaszewki,  źle  zszyte 
elementy  składowe  np.  spódnicy  z  gorsem,  ściągnięta  podszewka.  Wadliwie  wykonane 
wymienione  czynności  powodują  np.  odstawanie  klap  czy  kołnierza,  fałdowanie  się  lub 
ściąganie miejsc zszycia lub zniekształcenia całego wyrobu. 

Przyczyną  tych  błędów  może  być  nieumiejętność  w  wykonywaniu  poszczególnych 

operacji lub niedbałość. 

Błędy  powstałe  z  powodu  niewłaściwego  dobrania  futra  do  budowy  figury  wynikają 

z tego,  że  futro  konfekcyjne  szyje  się  dla  ludzi  o  prawidłowej  (normalnej)  budowie,  tj.  bez 
wad w budowie  i postawie  figury. Futra konfekcyjne  na figurze o wadliwej  budowie zwykle 
źle

się układają. Przykładowo: jeśli figura jest pochyła, to tył ściągnięty jest do góry i tworzy 

wzdłuż środka lub po bokach fałdy, przody są wtedy za długie i w dole rozchodzą się, rękawy 
źle układają się (fałdują) z przodu. Na figurach mocno wyprostowanych (sprężystych) z tyłu 
powstają  fałdy  poprzeczne,  przody  najczęściej  są  za  krótkie,  sterczące  do  góry  i  krzyżujące 
się,  rękawy  źle  leżą  z  tyłu.  Jeżeli  figura  ma  wysokie  barki,  powstają  fałdy  pod  kołnierzem. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

30 

Przy niskich barkach tworzą się fałdy koło pach w plecach i w przodzie. Jeżeli jeden bark jest 
niższy  od  drugiego,  powstają  fałdy  po  stronie  barku  niższego.  Błędy  wynikające  z  powodu 
wadliwej budowy figury dają się najczęściej usunąć, lecz poprawki wymagają zwykle dużego 
nakładu czasu i umiejętności. 
Zapobieganie powstawaniu błędów 

Aby zapobiec powstawaniu błędów w gotowych futrach, należy: 

 

systematycznie podnosić kwalifikacje pracowników, 

 

wdrażać  pracowników  do  samokontroli  wykonywanej  pracy  (zgodnie  z  dokumentacją) 
i do odpowiedzialności za wykonaną pracę, 

 

doskonalić organizację pracy na stanowiskach roboczych, 

 

stawiać konkretne wymagania wobec  kontroli technicznej międzyoperacyjnej i wymagać 
odpowiedzialności za tę pracę, 

 

stosować bodźce ekonomiczne za dobrą jakość pracy.

 

Sposoby usuwania niektórych błędów 

Opięte futro na linii obwodu gorsu (rys. 20a). Przyczyną jest za wąski przód i tył. Błąd 

można  usunąć  przez  poszerzenie  tyłu  i  przodu.  Konieczne  jest  sztukowanie  podkroju  pach 
i wszycie  w  bokach  klinów  (rys.  20b).  Podobnie  można  poprawić  futro,  jeśli  jest  za  wąskie 
w biodrach.  W  przypadku  zbyt  szerokiego  futra,  zwęża  się  je  także  w  bokach 
z równoczesnym podkrojem pach (wszerz). 

Skośne i poprzeczne fałdy biegnące z boków ku dołowi do linii środka tyłu (rys. 14a) 

oznaczają,  że  tył  jest  za  długi  w  stosunku  do  przodu.  Błąd  ten  występuje  przy  przegiętej 
figurze do tyłu (wyprężonej) lub z powodu zbyt długiego tyłu. Błąd usuwa się przez skrócenie 
tyłu górą (rys. 14b). 

Fałdy  biegnące  z  boków  ku  górze  do  łopatek  i  odstawanie  środka  tyłu  od  figury 

oznacza,  że  tył  jest  za  krótki  w  stosunku  do  przodu.  Błąd  taki  pojawia  się,  gdy  figura  jest 
pochyła. Usuwa się, go przez wydłużenie tyłu w górze. W niektórych futrach błąd ten można 
usunąć przez przesunięcie tyłu do góry w szwach bocznych (rys. 15b). Podobne fałdy tworzą 
się,  gdy  figura  ma  wystające  łopatki  i  niskie  barki.  Błąd  ten  usuwa  się  przez  pogłębienie 
zaszewek w tyle, ścięcie barków oraz pogłębienie pach (rys. 15c). 

Rozchodzące  się  przody  (rys.  16).  Przyczyną  tego  błędu  jest  zły  wykrój  elementów 

i zestawienie  przodów  w  szwie  barkowym  oraz  za  długie  przody.  Błąd  usuwa  się  przez 
skrócenie przodów górą od strony szyi i przesunięcie ich w kierunku pachy tak, aby punkt A 
pokrył się z punktem B (rys. 16). 

 
 

 

 

Rys. 13. Błędy w przodzie futra: a) futro za wąskie w górze, b) sposób poszerzenia przodu i tylu [2, s. 372]

  

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

31 

 

 

Rys. 14. Błędy w tyle futra: a) fałdy powstające przy za długich tyłach, b) sposób usuwania fałd [2, s. 373] 

 

 

 

Rys. 15. Błędy w tyle: a) fałdy w bokach powstające przy za krótkich tyłach lub wystających łopatkach i niskich 

barkach, b, c) sposoby usuwania błędów[2,s. 373] 

 

 

 

Rys. 16. Błędy w przodach: a) rozchodzące się przody, b) usunięcie błędu przez skrócenie przodu górą i  

przesunięcie w stronę pachy[2, s. 374] 

 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

32 

Zachodzące  przody  (rys.  17).  Przyczyną  błędu  może  być:  za  mały  podkrój szyi  na  linii 

barków,  złe  ustawienie  przodów  w  barkach,  bądź  za  krótki  przód  w  stosunku  do  tyłu.  Błąd 
trzeba  usunąć  przez  wydłużenie  przodów  górą  i  przez  przesunięcie  ich  w  kierunku  szyi 
(rys. 17). 

 

Rys. 17. Błędy w przodach: a) zachodzące  przody, b) usunięcie błędu przez wydłużenie przodu górą 

i przesunięcie w stronę szyi [2, s. 374].

 

 
Fałdy skośne od spodu i od podkroju rękawa
 (rys. 18) są spowodowane zbyt niską kulą 

rękawa. Świadczy to, że obwód kuli rękawa jest za mały w stosunku do obwodu pachy futra. 
Błąd można usunąć przez pogłębienie podkroju rękawa i ponowne wszycie (rys. 18). 

 

Rys. 18. Błędy w rękawach: a) fałdy skośne od spodu i po obydwu stronach kuli rękawa, b) sposób usunięcia 

błędu [2, s. 375].

 

 

Fałdy poprzeczne w górze  rękawa (rys. 19) powstają, gdy kula rękawa  jest za wysoka. 

Dowodzi  to,  że  obwód  kuli  rękawa  jest  za  duży  w  stosunku  do  obwodu  pachy  futra.  Błąd 
można usunąć przez obniżenie (okrojenie) kuli rękawa (rys. 19). 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

33 

 

Rys. 19. Błędy w rękawach: a) fałdy poprzeczne w górze rękawa, b) usunięcie fałd [2, s.375].

 

 
Fałdy  z  przodu  rękawa
  (rys.  20)  tworzą  się,  gdy  rękaw  jest  wszyty  za  bardzo  do  tyłu. 

Błąd usuwa się przez przesunięcie rękawa do przodu. W tym celu należy środek kuli rękawa 
przesunąć do tyłu tak, aby punkt A pokrył się z punktem B. 

Fałdy  z  tyłu  rękawa  (rys.  20)  tworzą  się,  gdy  rękaw  jest  wszyty  za  bardzo  do  przodu. 

W celu usunięcia błędu, rękaw trzeba wypruć i przesunąć do tyłu, szew od spodu w rękawie 
przesunąć  do  tyłu,  a  środek  kuli  rękawa  przesunąć  do  przodu  tak,  aby  punkt  A  pokrył  się 
z punktem B. 

 

Rys. 20. Błędy w rękawach: a) fałdy z przodu – rękaw wszyty za bardzo do tyłu, b) fałdy z tyłu – rękaw wszyty 

za bardzo do przodu [2, s. 376].

 

 
Odstawanie kołnierza od szyi
 (rys. 21) może być spowodowane zbyt dużym podkrojem 

szyi lub za długim kołnierzem. Błąd ten można usunąć dwoma sposobami: albo przez wszycie 
z  powrotem  wykrojonych  kawałków  i  mniejsze  podkrojenie  szyi  oraz  skrócenie  kołnierza  
z tyłu, albo przez skrócenie kołnierza w tyle i rozciągnięcie stójki (rys. 21). 

Kołnierz  zbyt  mocno  wchodzący  na  szyję  (rys.  22),  załamujący  się.  Przyczyną  tego 

błędu  może  być  za  mały  podkrój  (jeśli  wokoło  podkroju  tworzą  się  fałdy),  lecz  częściej 
powodem  jest  zbyt  prosty  i  krótki  kołnierz.  Błąd  ten  można  usunąć  przez  zaokrąglenie 
(przemodelowanie) kołnierza (rys. 22). 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

34 

 

 

Rys. 21. Błędy w kołnierzu: a) odstający kołnierz, b) sposób usunięcia błędu [2, s.376] 

 
 
 

 

 

Rys. 22. Błędy w kołnierzu: a) kołnierz mocno wchodzący na szyję, a) załamania w kołnierzu b) sposób 

usunięcia błędu [2, s. 376].

 

 
Przedstawione  błędy  należą  do  najbardziej  typowych  i  występują  zarówno  w  okryciach 

damskich  i  męskich  welurowych  jak  również  z  okrywą  włosową  na  wierzch.  Oprócz 
omówionych najczęstszych błędów mogą występować i inne, wynikające z różnych przyczyn. 
Przytoczone  przykłady  powinny  jednak  ułatwić  rozpoznanie  i  podejmowanie  decyzji,  co  do 
sposobu usunięcia błędu. 

 
4.3.2. Pytania sprawdzające

 

 

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. 

1.  Jakie są przyczyny powstawania błędów w futrach? 
2.  Jakie błędy są najczęściej spotykane w furach? 
3.  Jak zapobiegać powstawaniu błędów? 
4.  Jakie są sposoby usuwania błędów w futrach? 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

35 

4.3.3. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Scharakteryzuj  błędy  futra  wykonanego  na  figurę  normalną,  a  włożonego  na  figurę 

pochyłą.  Dostosuj  szablon  futra  do  wykonania poprawek  i sprawdź  efekt,  wykonując  model  
z materiału zastępczego.  

 
Sposób wykonania ćwiczenia  
 
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 

1)  założyć futro na sylwetkę pochyłą, 
2)  sprawdzić sposób układania się futra, 
3)  wychwycić zauważone błędy, 
4)  dokonać analizy błędów w celu dobrania sposobu usunięcia, 
5)  sprawdzić  efekty  naniesionych  poprawek,  wykonując  model  odzieży  z  materiału 

zastępczego, 

6)  zaprezentować wykonane ćwiczenie. 
 

Wyposażenie stanowiska pracy: 

 

poradnik dla ucznia, 

 

futro damskie, 

 

arkusz papieru do obrysowania szablonów, 

 

materiał do wykonania modelu, 

 

przybory do kreślenia i rysowania: linia z podziałka centymetrową, ołówek, pisaki,  

 

przybory kuśnierskie: taśma centymetrowa, kreda krawiecka, szpilki, 

 

nożyczki, 

 

maszyna stębnowa. 

 

Ćwiczenie 2 

Scharakteryzuj  błędy  futra  wykonanego  na  figurę  normalną,  a  włożonego  na  figurę 

sprężystą. Dostosuj  szablon  futra do wykonania poprawek i sprawdź efekt wykonując  model  
z materiału zastępczego.  
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś: 

1)  zapoznać się z materiałem nauczania,  
2)  założyć futro na sylwetkę sprężystą, 
3)  sprawdzić sposób układania się futra, 
4)  wychwycić zauważone błędy, 
5)  dokonać analizy błędów w celu dobrania sposobu usunięcia, 
6)  sprawdzić  efekty  naniesionych  poprawek  wykonując  model  odzieży  z  materiału 

zastępczego, 

7)  zaprezentować wykonane ćwiczenie.  

 

Wyposażenie stanowiska pracy: 

  poradnik dla ucznia, 

  futro damskie, 

  arkusz papieru do obrysowania szablonów, 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

36 

  materiał do wykonania modelu, 

  przybory do kreślenia i rysowania: linia z podziałką centymetrową, ołówek, pisaki, 

  przybory kuśnierskie: taśma centymetrowa, kreda krawiecka, szpilki, 

  nożyczki, 

  maszyna stębnowa. 

 

4.3.4Sprawdzian postępów 

 

Czy potrafisz: 

 

Tak 

Nie 

1)  wymienić błędy najczęściej występujące w futrach? 

 

 

2)  określić przyczyny powstawania błędów? 

 

 

3)  określić sposoby zapobiegania powstawania błędów? 

 

 

4)  określić sposoby usuwania błędów w futrach? 

 

 

5)  dostosować szablony futer do wykonania poprawek?  

 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

37 

5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ 
 

INSTRUKCJA DLA UCZNIA 

1.  Przeczytaj uważnie instrukcję. 
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 
3.  Zapoznaj się z zestawem zadań testowych. 
4.  Test  zawiera  26  zadań.  Do  każdego  zadania  dołączone  są  4  możliwości  odpowiedzi. 

Tylko jedna jest prawidłowa. 

5.  Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce 

znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie 
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową. 

6.  Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. 
7.  Jeśli udzielenie odpowiedzi  będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż  jego rozwiązanie 

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas. 

8.  Na rozwiązanie testu masz 45 minut. 

Powodzenia! 

 

Materiały dla ucznia: 

− 

instrukcja, 

− 

zestaw zadań testowych, 

− 

karta odpowiedzi.

 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

38 

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH 

 

1.  Szablony wyrobów usługowych wykonuje się na podstawie pomiarów  

a)  antropometrycznych. 
b)  klienta. 
c)  z tabel. 
d)  pomocniczych. 

 
2.  Symbole pomiarów SyTy i obt oznaczają 

a)  szerokość barków i obwód tali. 
b)  łuk długości pleców i obwód bioder. 
c)  długość wyrobu i obwód tali. 
d)  długość rękawa i obwód szyi. 
 

3.  Rysunek przedstawia sposób pomiaru  

a)  obwodu klatki piersiowej.  
b)  obwodu bioder. 
c)  szerokości przodu. 
d)  długości przodu. 
 

4.  Modelowanie przestrzenne to modelowanie 

a)  na płaszczyźnie. 
b)  na bryle. 
c)  na siatce. 
d)  na formach. 

 
5.  Teoretyczne zużycie tkaniny wzmacniającej o szerokości 140 cm na futro o długości 120 

cm i długości rękawa 60. wyniesie około 
a)  170 cm. 
b)  195 cm. 
c)  220 cm. 
d)  250 cm. 

 
6.  Na cenę usługi składają się koszty 

a)  bezpośrednie i pośrednie. 
b)  materiałów podstawowych i pomocniczych. 
c)  robocizny i materiałów. 
d)  eksploatacji maszyn.  

 

7.  W usługowej pracowni kuśnierskiej wydatki na materiały podstawowe wchodzą w skład 

kosztów

 

a)  pośrednich. 
b)  bezpośrednich. 
c)  ogólnych. 
d)  robocizny.  

 
8.  Odpowiednim układem skór w wyrobie dla sylwetki niskiej i korpulentnej będzie układ  

a)  poziomy. 
b)  pionowy. 
c)  skośny. 
d)  mieszany. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

39 

9.  Zachodzące przody w futrze można usunąć przez  

a)  wydłużenie przodu górą. 
b)  skrócenie przodu górą.  
c)  pogłębienie zaszewki piersiowej.  
d)  pogłębienie zaszewki barkowej. 
 

10. Szablony do rozkroju podszewki wykończeniowej układa się 

a)  po skosie. 
b)  po długości. 
c)  po szerokości.  
d)  obojętnie w jakim kierunku.  
 

11. Odnawianie i odświeżanie używanego wyrobu futrzanego nazywamy 

a)  renowacją. 
b)  konfekcjonowaniem. 
c)  modelowaniem fasonu.  
d)  przeróbką. 

 
12. Wadliwe układanie się rękawa przedstawione na rysunku należy usunąć przez  

a)  obniżenie kuli rękawa. 
b)  podwyższenie kuli rękawa. 
c)  skrócenie ramienia. 
d)  skrócenie rękawa. 

 

13.  Wyroby futrzane szyte na miarę wykonuje się w zakładach  

a)  przemysłowych. 
b)  konfekcyjnych. 
c)  kuśnierskich usługowych. 
d)  krawieckich usługowych. 
 

14. Rysunek modelowy wyrobu usługowego powinien przedstawiać  

a)  ogólny zarys wyrobu. 
b)  przód wyrobu. 
c)  tył wyrobu. 
d)  przód i tył ze szczegółami. 

 

15. Obwód talii to wymiar, który mierzy się  

a)  w miejscu największej wypukłości pośladków. 
b)  w miejscu największego przewężenia tułowia. 
c)  pod pachami przez klatkę piersiową. 
d)  przez biodra z uwzględnieniem wypukłości brzucha. 

 
16.Rysunek przedstawia pomiary 

a)  długości tułowia. 
b)  długości pleców. 
c)  długości wyrobu. 
d)  długości spódnicy.  

 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

40 

17. Modelowanie form wyrobu na manekinie to modelowanie  

a)  na płasko. 
b)  na siatce. 
c)  przestrzenne. 
d)  na szablonie. 

 

18.  Orientacyjne  zużycie  podszewki  o  szer.  140  cm  na  kurtkę  o  wymiarach  dł.  90  cm, 

szerokość dołem 150 cm, długość rękawa 65 cm, wynosi około  
a)  120 cm. 
b)  170 cm. 
c)  200 cm. 
d)  210 cm. 

 
19. Orientacyjne  zużycie  skór  króliczych  o  wymiarach  powierzchni  użytkowej:  dł.  skóry  30 

cm i szer. 25 cm na błam przedstawiony na rysunku wynosi  

 
 

a)  12 szt. 
b)  18 szt. 
c)  24 szt. 
d)  20 szt. 
 

 

20. W  usługowej  pracowni  kuśnierskiej  wydatki  za  energię  elektryczną  i  gaz  wchodzą  

w skład kosztów 
a)  robocizny. 
b)  pośrednich. 
c)  bezpośrednich. 
d)  ogólnych. 
 

21. Przydatność skór do wykonania usługi określa się za pomocą badań 

a)  organoleptycznych. 
b)  laboratoryjnych. 
c)  fizycznych. 
d)  chemicznych. 

 
22. Skośny układ skór w wyrobie korzystnie wpływa na wygląd sylwetki 

a)  szczupłej i niskiej. 
b)  tęgiej i wysokiej. 
c)  tęgiej i niskiej. 
d)  korpulentnej i niskiej. 

 
23. Przyczyną rozchodzenia się przodów na boki w futrze są 

a)  za długie przody. 
b)  za krótkie przody górą. 
c)  za wąskie plecy. 
d)  za mały podkrój szyi. 

 
24. Skóry wyprawione workowo należy przechowywać 

a)  w stosach na półkach. 
b)  w paczkach na półkach. 
c)  w wiązkach na wieszakach. 
d)  pojedynczo na regałach. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

41 

25. Usługa polegająca na zmianie fasonu wyrobu odzieżowego to 

a)  reperacja. 
b)  renowacja. 
c)  przeróbka. 
d)  modelowanie form. 

 
 

26. Fałdy poprzeczne w górze rękawa należy usunąć przez 

a)  pogłębienie pachy. 
b)  obniżenie kuli rękawa. 
c)  skrócenie rękawa. 
d)  poszerzenie rękawa na linii pachy. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

42 

KARTA ODPOWIEDZI 

 
Imię i nazwisko ............................................................................... 
 

Wykonywanie usług kuśnierskich  

 
Zakreśl poprawną odpowiedź.

 

 

Nr  

zadania 

Odpowiedź 

Punkty 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

10 

 

11 

 

12 

 

13 

 

14 

 

15 

 

16 

 

17 

 

18 

 

19 

 

20 

 

21 

 

22 

 

23 

 

24 

 

25 

 

26 

 

Razem: 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

43 

6. LITERATURA 
 

1.  Buczyńska L., Burzyński Cz.: Kuśnierstwo 2. WSiP, Warszawa 1986 
2.  Burzyński Cz., Dzieża R., Suliga A., Duda I.: Kuśnierstwo. WNT, Warszawa 1986 
3.  Burzyński Cz., Suliga A.: Kuśnierstwo cz.1. WSiP, Warszawa 1986 
4.    Kazik R., Krawczyk J.: Technologia odzieży. WSiP, Warszawa 1998 
5.  Sadowski T.: Materiałoznawstwo dla kuśnierzy. WSiP, Warszawa 1985 
6.  Samek  P.  (tłumaczyła  z  języka  niemieckiego):  Krawiectwo  Materiałoznawstwo.  WSiP, 

Spółka Akcyjna Warszawa 1999 

7.  http: //wikipedia.org /