POMIARY SYTUACYJNE

Przedmiot pomiarów sytuacyjnych stanowią szczegóły terenowe wykazane znakami umownymi w
instrukcji K-1: naziemne szczegóły terenowe, urządzenia podziemne i nadziemne oraz podstawowe
elementy ewidencji gruntów

Grupy dokładnościowe. Ze względu na charakter i zróżnicowane możliwości identyfikacji obrysów
konturów zdejmowanych obiektów oraz wymaganą dokładność ich pomiaru, szczegóły terenowe dzieli
się na trzy grupy.

Grupa I obejmuje szczegóły trwałe, o wyraźnych, jednoznacznie określonych granicach lub konturach:

–

utrwalone znakami geodezyjnymi punkty osnowy wysokościowej, punkty podstawowej osnowy

grawimetrycznej i punkty wiekowe osnowy magnetycznej,

–

znaki graniczne granic: państwa, jednostek administracyjnych i działek czy nieruchomości,

–

punkty załamania granic działek czy nieruchomości,

–

obiekty i urządzenia techniczno-gospodarcze,

–

elementy uzbrojenia terenu i studnie,

–

obiekty drogowe i kolejowe (mosty, wiadukty, przejazdy, tunele, estakady, tory kolejowe i

tramwajowe itp.),

–

pomniki, figury, trwałe ogrodzenia itp.;

Do grupy II zalicza się szczegóły terenowe o mniej wyraźnych i mniej trwałych konturach, takie jak:

–

punkty załamań konturów budowli i urządzeń ziemnych (tamy, wały ochronne, groble, kanały,

rowy, nasypy, wykopy itp.),

–

elementy urządzenia boisk sportowych, parków, zieleńców, trawników itp.,

–

drzewa przyuliczne i pomniki przyrody,

–

elementy podziemne uzbrojenia terenu,

–

budynki i budowle, których położenie określono metodami fotogrametrycznymi;

Grupa III obejmuje następujące szczegóły terenowe:

–

punkty załamań konturów użytków gruntowych i konturów klasyfikacyjnych,

–

naturalne linie brzegowe wód płynących i stojących,

–

linie podziału na oddziały w lasach państwowych,

–

punkty załamań wewnętrznych dróg dojazdowych na terenach państwowych i prywatnych,

–

inne obiekty o niewyraźnych konturach.

Kryteria dokładnościowe prowadzenia bezpośrednich pomiarów szczegółowych

Dokładność położenia szczegółów terenowych (pikiet) zaliczonych do poszczególnych grup,

określana względem najbliższej osnowy geodezyjnej nie powinna być mniejsza niż:

–

0,10 m - dla grupy I,

–

0,30 m - dla grupy II,

–

0,50 m - dla grupy III ( o ile dokładność identyfikacji tych szczegółów nie jest mniejsza niż 0,50

m).

Kontrola pomiaru szczegółów terenowych.

Szczegóły sytuacyjne, zaliczane do I grupy powinny być zamierzane z kontrolą poprzez:

–

drugie, niezależne wyznaczenie ich położenia,

–

miary czołowe (tzw. czołówki),

–

miary przeciwprostokątne (tzw. podpórki),

Pomiar położenia punktów szczegółów sytuacyjnych, w zależności od ich charakteru, ma na celu

wyznaczenie położenia punktów:

–

ś

rodkowych, dla obiektów punktowych,

–

załamań osi, dla obiektów liniowych,

–

załamań obrysów, dla obiektów powierzchniowych.

Generalizacja szczegółów terenowych

Kontury szczegółów terenowych przy ich pomiarze –w zależności od ich rodzaju oraz charakteru
terenu – generalizuje się tak, aby maksymalne odchylenie faktycznej linii konturu od ustalonej linii
prostej nie przekraczało:

–

0,1 m dla szczegółów I grupy,

–

0,2 m dla szczegółów II grupy dokładnościowej oraz

–

0,75 m dla szczegółów III grupy dokładnościowej.

Przy pomiarze metodami bezpośrednimi konturów budynków i linii ogrodzeń trwałych

należy mierzyć

wszystkie występujące na nich występy i wgłębienia większe niż

0,3 m, przy czym jeśli wymiary tych elementów są mniejsze niż 2 m, można je zamierzyć za

pomocą miar bieżących wzdłuż ścian tych budowli, których położenie określono jedną z metod
pomiaru szczegółów. Szerokość ogrodzeń mierzy się jeśli przekraczają one wielkość 0,3 m, a
bramy w nich istniejące zamierza się tylko od strony dróg i ulic.

Pomiary sytuacyjne prowadzi się w oparciu o punkty podstawowej i szczegółowej geodezyjnej
osnowy poziomej. W przypadkach kiedy zagęszczenie terenu tymi punktami jest niewystarczające
dla wykonania pomiarów zagęszcza się je punktami osnowy pomiarowej. Potrzeba zagęszczenia
osnowy szczegółowej osnową pomiarową występuje powszechnie w przypadku prowadzenia
pomiarów sytuacyjnych metodami bezpośrednimi: metodą domiarów prostokątnych (rzędnych i
odciętych) oraz metodą biegunową.

Podstawowymi metodami pomiaru szczegółów sytuacyjnych są:

–

metoda ortogonalna (domiarów prostokątnych, rzędnych i odciętych

–

metoda biegunowa

–

geodezyjne wcięcia kątowe i liniowe

–

metoda przedłużeń i przecięć konturów sytuacyjnych z liniami pomiarowymi

METODA ORTOGONALNA

Długości linii pomiarowych nie powinny być większe niż:

–

400 m na terenach zabudowanych,

–

600 m na terenach rolnych i leśnych

Długości linii pomiarowych powinny być mierzone dwukrotnie (raz przy pomiarze elementów
rozpatrywanej osnowy, a drugi – przy pomiarze szczegółowym), a różnice wyników tych
pomiarów nie powinny być większe niż trzykrotny błąd pomiaru długości, przy zastosowaniu
określonej techniki jej pomiaru.

Sposób i warunki tyczenia linii pomiarowych zawiera instrukcja G-4.

Kąty proste w stosowanej konstrukcji pomiarowej wytycza się przy użyciu sprawdzonej
węgielnicy dwupryzmatycznej. Kryteria które powinny być zachowane przy pomiarze szczegółów
metodą domiarów prostokątnych z zastosowaniem węgielnicy dwupryzmatycznej :

•Dopuszczalna długość rzędnej: do 25m (I gr.), do 50m (IIgr), do 70m (III gr)

•Dokładność pomiaru: 0.01m (I gr.), 0.05m (IIgr), 0.10m (III gr)

Długości rzędnych dla szczegółów II i III grupy dokładnościowej mogą być przekroczone pod
warunkiem wykonania pomiaru elementów kontrolnych.

Wyniki pomiarów notuje się na szkicach polowych, prowadzonych na specjalnych formularzach.

METODA BIEGUNOWA

W metodzie biegunowej położenie mierzonego punktu sytuacyjnego określa się mierząc jego
odległość od stanowiska instrumentu oraz kąt poziomy pomiędzy kierunkiem na wybrany punkt
osnowy, a kierunkiem na punkt mierzony.

Instrument w czasie pomiaru ustawia się w zasadzie nad punktami osnowy szczegółowej lub

pomiarowej. Przy pomiarze szczegółów II i III grupy dokładnościowej wykorzystać można w tym
celu punkty sytuacyjne I grupy dokładnościowej, w tym szczególnie utrwalone punkty załamania
granic, zamierzone wcześniej z kontrolą.

Nawiązanie kątowe pomiaru na każdym stanowisku należy wykonać do dwóch punktów osnowy, a
ostatni odczyt (kontrolny) powinien być wykonany po wycelowaniu na punkt przyjęty za
początkowy. Odległości ze stanowiska do mierzonych punktów nie mogą przekraczać:się

- podwójnej długości głównej celowej orientującej – dla I grupy szczegółów sytuacyjnych,

-czterokrotnej długości głównej celowej orientującej – dla II i III grupy szczegółów sytuacyjnych,

Kontrola pomiaru szczegółów

Pomiar punktów obiektów zaliczanych do I grupy dokładności musi być uzupełniony pomiarem
sprawdzającym (miary czołowe, miary do przecięć konturów lub ich przedłużeń z bokami osnowy,
odległości do punktów innych obiektów czy wreszcie pomiar z innego stanowiska).

Wyniki pomiarów zapisuje się w odpowiednich dziennikach pomiarowych lub na elektronicznych
nośnikach oraz na szkicach polowych, prowadzonych na formularzach ustalonego wzoru.

METODA WCIĘĆ

METODA PRZEDŁUśEŃ

ZASADY PROWADZENIA SZKICÓW POLOWYCH

Bezpośrednio w terenie podczas prowadzenia pomiarów sytuacyjnych każdą z wymienionych
metod wykonuje się szkice polowe na formularzach ustalonego wzoru. Na szkicach tych za
pomocą znaków umownych, przewidzianych w instrukcji K-1 dla skali 1:500, przedstawia się
położenie punktów osnowy geodezyjnej i zamierzane szczegóły terenowe oraz wpisuje się miary i
inne informacje opisowe określające położenie, kształt, wielkość, charakter i przeznaczenie
zamierzanych szczegółów.

Zasady:

•wszystkie rysunki, opisy i miary na szkicu powinny być wyraźne i czytelne

•błędnie wykreślonych linii czy wpisanych informacji nie wolno wycierać gumką, ale należy
przekreślać tak, aby pozostały nadal czytelne

•szkiców nie wolno przerysowywać (w przypadku jeśli zajdzie taka potrzeba, oryginał należy
pozostawić co najmniej do czasu kameralnego opracowania wyników pomiaru)

•szkice polowe prowadzi się bez zachowania skali, starając się jednym szkicem objąć zamkniętą
część terenu. W przypadku dużego zagęszczenia szczegółów lub ich bogatej treści, wyniki
pomiarów wykonane z każdej linii lub nawet jej części, można przedstawić na odrębnych szkicach

•każdy ze szkiców należy zanumerować; należy na nich wpisać numery szkiców sąsiadujących,
informacje o właścicielach i numery działek (jeśli jest taka potrzeba) oraz zaznaczyć strzałką
kierunek północy i opisać zgodnie z rubrykami formularza szkicu – podając miejsce i czas oraz
wykonawcę pomiaru

•w miarę postępu prac należy na szkicu polowym osnowy pomiarowej sporządzić zestawienie
(przegląd) szkiców polowych, wpisując na nim kolorem czerwonym numery szkiców polowych
wykonanych w oparciu o poszczególne linie pomiarowe.

Miary na szkicach z pomiarów wykonywanych metodą domiarów prostokątnych wpisuje się
w sposób następujący:

•–

przy punkcie początkowym linii pomiarowej pisze się 0,00 i oznacza strzałką kierunek

pomiaru,

•– miarę przy punkcie posiłkowym podkreśla się jeden raz, zaś przy końcowym – dwa razy (jeśli
pomiar wykonano na przedłużeniu linii pomiarowej, to miarę końcową podkreśla się tylko jeden
raz),

•–

wartość odciętej każdego zamierzonego punktu pisze się przy spodku prostopadłej,

wystawionej do niego z linii pomiarowej, po jej przeciwległej stronie,

•– wartość rzędnej wpisuje się równolegle do wystawionej prostopadłej (jeśli odczytano na niej
kilka rzędnych to wartości te wpisuje się prostopadle do kierunku pomiaru, podkreślając
dwukrotnie miarę końcową),

•– miary czołowe oraz długości linii wcinających, mierzone bezpośrednio, wpisuje się równolegle
do mierzonej linii, ujmując je w dwie kreski, na przykład -12,20- (miary podpórek wpisuje się
analogicznie ale bez kresek).

Przy pomiarze metodą biegunową na szkicu polowym rysuje się punkty osnowy geodezyjnej
oraz kontury zdejmowanych szczegółów terenowych. Wszystkie zamierzone punkty tych
szczegółów numeruje się. Wyniki pomiarów pośrednich (kierunków i długości) notuje się w
dzienniku pomiarowym lub na nośnikach elektronicznych, a na szkicu polowym wpisuje się
wszystkie miary uzyskane z bezpośredniego pomiaru (czołówki, domiary na linię konturu
sytuacyjnego i inne).

SZKIC OSNOWY POMIAROWEJ

DZIENNIK POMIAROWY METODĄ BIEGUNOWĄ

Stanowisko

Cel do punktu

Kierunek Hz

Odległość pozioma

2146

2150

2147

1

2

2150

0.0000

0.0000

80.8505

156.564

79.08

156.564

Stanowisko

Cel do punktu

Kierunek Hz

Odległość ukośna

2146

2150

2147

1

2

2150

0.0000

0.0000

80.8505

156.564

79.08

156.564

Kąt V

99.8654

99.8654

ZNAKI UMOWNE

Technologia pomiarów satelitarnych wykonanych w trybie RTK GPS i rola osnowy

geodezyjnej w tych pomiarach

Schemat
funkcjonowania
różnicowego
systemu RTK GPS

Rola wielofunkcyjnych elektronicznych rejestratorów

polowych – palmtopy lub tzw. PEN – komputery:

rejestracja i wizualizacja danych w terenie,

stanowią podręczne, przenośne biuro podczas prac w terenie

zmaterializowane w niedużym wymiarowo i wagowo

urządzeniu, rejestratora,

komputera z pakietem programów obliczeniowych

i programów graficznych do edycji mapy,

szkicownika, notatnika, przeglądarki, dyktafonu,

umożliwia korzystanie z Internetu itp.

rejestracja zeskanowanych podkładów

mapowych lub zredagowanej mapy numerycznej

Pozyskiwanie danych do tworzenia numerycznej mapy zasadniczej z wykorzystaniem

graficznych rejestratorów polowych

Palmtop iPAQ H 3850

firmy Compaq

Pozyskiwanie danych do tworzenia numerycznej mapy zasadniczej z wykorzystaniem

graficznych rejestratorów polowych

Aplikacja ActiveSync

Mikromap

(mmp)

EWMAPA

Microstation,

Geoinfo

Uzupełnienie baz danych w mapie

numerycznej

TerMap

(mmp)

dxf

PC

B

a

d

a

n

ie

d

o

k

ła

d

n

o

ś
ci

o

w

e

te

ch

n

o

lo

g

ii

R

T

K

-

G

P

S

W
E

R

Y

F

IK

A

C

J

A

B

A

D

A

Ń
N

A

O

B

IE

K

C

IE

R

Z

E

C

Z

Y

W
IS

T

Y

M
–

G

M
IN

A

K

O

Z

Y
(c

d

.)

poniżej - 0,25m

-0,20m : - 0,25m

-0,15m : - 0,20m

-0,1m : - 0,15m

-0,09m : - 0,1m

-0,08m : - 0,09m

-0,07m : - 0,08m

-0,06m : - 0,07m

-0,05m : - 0,06m

-0,04m : - 0,05m

-0,03m : - 0,04m

-0,02m : - 0,03m

-0,01m : - 0,02m

0,0 m : - 0,01m

0,0 m : 0,01m

0,01 m : 0,02m

0,02 m : 0,03m

0,03 m : 0,04m

0,04 m : 0,05m

0,05 m : 0,06m

0,06 m : 0,07m

0,07 m : 0,08m

0,08 m : 0,09m

0,09 m : 0,1m

powyżej 0,1m

0

5

1

0

1

5

2

0

2

5

3

0

3

5

4

0

Liczba

P

rz

e

d

z

ia

ły

dX

dY

poniżej - 0,25m

-0,20m : - 0,25m

-0,15m : - 0,20m

-0,1m : - 0,15m

-0,09m : - 0,1m

-0,08m : - 0,09m

-0,07m : - 0,08m

-0,06m : - 0,07m

-0,05m : - 0,06m

-0,04m : - 0,05m

-0,03m : - 0,04m

-0,02m : - 0,03m

-0,01m : - 0,02m

0,0 m : - 0,01m

0,0 m : 0,01m

0,01 m : 0,02m

0,02 m : 0,03m

0,03 m : 0,04m

0,04 m : 0,05m

0,05 m : 0,06m

0,06 m : 0,07m

0,07 m : 0,08m

0,08 m : 0,09m

0,09 m : 0,1m

powyżej 0,1m

0

5

1

0

1

5

2

0

2

5

3

0

3

5

4

0

4

5

Liczba

P

rz

e

d

z

ia

ły

d

X

d

Y

d

H

D

IA

G

R

A

M
Y

I

L

U

S

T

R

U

J

Ą

C

E

C

Z

Ę

S

T

O

Ś

Ć

W
Y

S

T

Ę

P

O

W
A

N

IA

R

Ó

ś

N

IC

d

X

, d

Y

, d

H

W
P

O

S

Z

C

Z

E

G

Ó

L

N

Y

C

H

P

R

Z

E

D

Z

IA

Ł

A

C

H

W
A

R

T

O

Ś

C

I

N

a

ro

ż
n

ik

i b

u

d

yn

k

ó

w

P

o

zo

st

a

łe

szc
ze

g

ó

ły

te

re

n

o

w

e